Poliflw

Toewijzing van huurwoningen in Zuid-Kennemerland Sociale huurwoningen

Mede op initiatief van het gewest Kennemerland is de toewijzing van sociale huurwoningen sinds 1994 geregionaliseerd en wordt uitgevoerd door de onafhankelijke organisatie Woonservice. Gezien vanuit de regionale samenwerking is het een uitstekende ontwikkeling om gezamenlijk een probleem aan te pakken. Maar er is ook een keerzijde. Voor ingezetenen van de regiogemeenten is het een voordeel dat ze kunnen meedingen naar sociale huurwoningen in de andere gemeenten. Het is echter een nadeel dat omgekeerd de mogelijkheid om een sociale huurwoning te bemachtigen in de eigen woonplaats, kleiner wordt. Op die regels zijn door de gemeenten uitzonderingen gemaakt die het ontstane probleem niet oplossen, maar eerder hebben vergroot. 

Daarnaast heeft het rijksbeleid voor veel verwarring gezorgd. Ik noem de dwingende eis dat de gemeenten een deel van de sociale huurwoningen moeten bestemmen voor status-houders (vluchtelingen die zich in Nederland blijvend mogen vestigen) en sinds 2015 het afschaffen van de algemene bindingseisen voor de verhuur van sociale huurwoningen door regio’s of gemeenten. Ook is de vraag van zogenoemde zorgcategorieën toegenomen en verder vraagt de stadsvernieuwing/ dorpsvernieuwing voorrang voor mensen van wie de woning wordt vernieuwd of gerenoveerd. Conclusie: In vergelijking met vroeger kent een regionaal toewijzingssysteem naast voordelen ook nadelen. Het belangrijkste probleem is de ondoorzichtigheid van het toewijzingssysteem van de sociale huurwoningen. Dat werkt de onvrede over het toewijzingsbeleid van de gemeenten in de hand. 

Bouwen voor eigen inwoners

Het is bijvoorbeeld een lastig onderwerp om woningzoekenden uit te leggen waarom niet zij, maar personen uit een andere gemeente de woning krijgen. Dat komt vooral omdat de strikte regionale verdeling van woningen op basis van de inschrijvingsduur, wordt doorkruist door de bovengenoemde uitzonderingsregels. Bovendien is er nog een politiek probleem. Tijdens verkiezingstijd en ook wel in raadsvergaderingen wordt door politieke partijen vaak betoogd dat zij sociale huurwoningen willen bouwen voor ‘’hun’’ inwoners. Bij de toewijzing van de woningen in een bouwproject blijkt echter dat – als gevolg van het regionale toewijzingssysteem – maar mondjesmaat te gebeuren. Tot grote teleurstelling van de eigen inwoners. Dat zal zeker in de toekomst nog zwaarder gaan wegen als een gemeente meer dan de andere  gemeenten in de komende jaren veel sociale huurwoningen gaat bouwen. Het is de vraag of het regionale toewijzingssysteem dan nog zinvol is, dan wel fundamenteel aangepast moet worden.  Het is daarom van belang om te beschikken over recente cijfers die de onderlinge verhoudingen binnen de vier gemeenten weergeven. Dat is hierna te zien.

Jaarverslag van Woonservice

Jaarlijks geeft Woonservice, de regionale organisatie die de toewijzingen regelt, een jaarverslag uit waarin verantwoording wordt afgelegd over het gevoerde toewijzingsbeleid. Sinds 2017 wordt getracht om zo veel mogelijk helderheid te verschaffen over de verscheidenheid van de woningtoewijzing. Tegelijk echter is de uitbreiding van het toewijzingsgebied met gemeenten in de IJmond weer debet aan minder zicht op de praktijk van de toewijzing. Bij de cijfers van 2017 worden ook de toewijzingen aan inwoners van buiten de regio door de vijf gemeenten van Zuid-Kennemerland meegeteld.  Omgekeerd zijn de toewijzingen van woningen aan woningzoekenden uit Zuid-Kennemerland door gemeenten buiten de regio niet opgenomen in het overzicht. Dat geeft een mogelijke vertekening van het aantal bewoners van een gemeente die niet in de regio Zuid-Kennemerland, maar wel op korte afstand daarvan een sociale huurwoning wisten te bemachtigen. Bijvoorbeeld in Velsen, de Haarlemmermeer of de Bollenstreek. Ondanks dat manco valt de tendens wel uit de ‘harde’ cijfers van de hierna afgebeelde tabellen af te leiden. 

Tabellen Toewijzing van sociale huurwoningen in 2017

In Haarlem zijn in 2017  1200 woningen toegewezen. Dat is 75 % van alle regionale toewijzingen (1592). Gezien de grootte van de bevolking van Haarlem en het aantal Haarlemmers dat is aangewezen op een sociale huurwoning en zich heeft ingeschreven bij Woonservice, is dat geen verrassing. Bij de randgemeenten ligt dat uiteraard beduidend lager. Met elkaar 25%.  Haarlem is dus de zwaarste partner bij de regionale toewijzing met het grootste belang.  Dat Haarlem ver uitsteekt boven de andere gemeenten heeft ook te maken met het grote aantal toewijzingen op basis van voorkeur: statushouders, zorgcategorieën, klantwenscategorieën  en stadsvernieuwing dat Haarlem overwegend voor haar rekening neemt. Dat waren in het jaar 2017 in totaal 516 personen, 43% van alle Haarlemse toewijzingen, tegenover 305 personen in de andere gemeenten samen, 22% van hun toewijzingen. 

Interpretatie van de cijfers.

Nemen wij de toewijzingscijfers van 2017 en trekken wij daar het totaal van de toewijzings-categorieën op basis van voorkeur per gemeente vanaf, dan krijgen wij zicht op het aantal woningzoekenden dat zuiver op basis van de inschrijvingsduur een woning kreeg toegewezen. Dat is voor Haarlem 684 van de 1200 toewijzingen, 57% en voor de overige gemeenten samen 305 van de 392 toewijzingen, 78%. Maar zegt dat ook wat over de toewijzing van het aantal woningzoekenden, die op basis van inschrijvingsduur een woning kregen toegewezen in de eigen gemeente? Dat valt met deze cijfers niet te bepalen. Gezien de manco’s van het cijfermateriaal is een preciezere onderbouwing nodig om dat helder te maken. Maar wie gaat dat doen? 

Sociaal en middelduur

In alle gemeenten wordt naast sociale woningbouw geopteerd voor middeldure/middendure koop- en huurwoningen. In de ene gemeente meer dan in de andere. De gedachte daarbij is begrijpelijk. Het aantal woningzoekenden voor een woning in de duurdere prijsklasse neemt toe. Enerzijds omdat mensen die te veel verdienen zich niet kunnen inschrijven voor een sociale huurwoning, anderzijds omdat mensen die al in een sociale huurwoning wonen en waarvan het gezamenlijke inkomen een bepaalde hoogte overstijgt, gezien worden als scheefwoners, die daarom vaak een hogere jaarlijkse huurverhoging moeten betalen dan andere huurders voor een soortgelijke woning.  Bovendien heeft het begrip scheefwoner een negatieve lading gekregen: ‘Die mensen zouden toch nodig eens moeten doorstromen naar een duurder segment’. 

Hoewel er ongetwijfeld scheefwoners zijn die dat wel zouden willen, is het effect van woningen in de middeldure sfeer voor de doorstroming echter beperkt.  Dat komt vooral omdat de hoogte van de prijs van de middeldure huur niet kan worden afgedwongen door de gemeente. Dat hangt samen met het systeem dat al jarenlang bestaat en is vastgelegd in de Burgerlijk Wetboek. Sociale huurwoningen worden geëxploiteerd door toegelaten instellingen. Dat zijn de woningbouwcorporaties, die uitsluitend een huurprijs mogen vragen, die gebonden is aan specifieke regels (Woningwaarderingsstelsel). De huurprijs mag wel lager zijn, maar niet hoger. 

Liberalisatiegrens

De maximale huurprijs van sociale huurwoningen wordt jaarlijks door de centrale overheid vastgesteld en staat bekend als de liberalisatiegrens. Daarboven gelden andere wettelijke regels, veel minder dwingend dan in de sociale sfeer.  Naast elkaar, maar wel gescheiden, kent de wet de tweedeling sociaal en vrijesector. Omdat middeldure huurwoningen in de vrije sector vallen, mogen particuliere verhuurders, zoals ontwikkelaars en beleggingsmaatschappijen, elke denkbare huur vragen. Die zijn meestal te hoog om de sprong van sociale huur naar middeldure huur te maken. Daarmee is de door de politiek gewenste doorstroming meestal een fictie. Middeldure huur- en koopwoningen, ook de relatief dure woningen, zijn wel interessant voor mensen met een bovenmodaal inkomen. Maar het lost de kern van de sociale woningnood en het scheefwonen niet op. 

Heemsteeds model

Wellicht biedt de onorthodoxe keuze van het Heemsteedse college bij de vestiging van de Vomar supermarkt ook een oplossing voor het vastleggen van de maximale huurhoogte van de middeldure huurwoningen. Om eindelijk eens de discussie over de Vomar te eindigen, hebben de ontwikkelaar Hoorne Vastgoed en de gemeente afgesproken om door een extreem hoge boeteclausule elkaar over en weer te binden aan het uitvoeren van afspraken.[i] Onderzocht moet worden of dat ook kan bij de bouw van middeldure huurwoningen, bijvoorbeeld als privaatrechtelijke aanvulling op het bestemmingsplan.

Utrechts model

Om grip te krijgen op de vraagprijs van middeldure huurwoningen wordt ook elders gestudeerd. Zo heeft de gemeente Utrecht in een Actieplan Middenhuur vastgelegd dat de huur gedurende 20 jaar niet meer mag stijgen dan de inflatie plus 1 procent. Dat komt in de buurt van het voorstel in het ‘Biedboek Middenhuur’ dat een alliantie van beleggers en projectontwikkelaars voor ogen staat. Met als verschil met Utrecht dat zij gedurende 15 jaar de huur willen verhogen met de inflatie plus 2 procent. Ook de gedachte van minister Olllongren over een ‘’Woondeal’’ van provincies en gemeenten met de bouwwereld, wat moet werken als ‘noodknop’ komt in die richting. Ook wil de minister de corporaties weer meer gaan betrekken bij middeldure huurwoningen.[ii]  Het lijkt mij voldoende reden dat de gemeenten in Zuid-Kennemerland, samen met het nieuw te vormen college van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland trachten om tot een soortgelijke constructie te komen. Wellicht ook iets voor de Metropoolregio Amsterdam? 

Woningtoewijzing, toen en nu

Aan het einde van mijn studie in 1963 woonde ik met mijn echtgenote in Amsterdam in één kamer met keuken. Onze hoop was gevestigd op wat toen heette een woningwetwoning. Ook in die tijd was er woningnood zodat wij waren aangewezen op een bewijs van urgentie. Dat hebben wij gekregen en ik weet nog hoe gelukkig wij waren met de flat in Osdorp van de woningbouwvereniging  Zomers Buiten. Ik ben die tijd nooit vergeten. Het herinnerde mij aan het feit hoe afhankelijk een woningzoekende is van het toewijzingssysteem. Die ervaring heb ik mijzelf ook steeds voorgehouden tijdens de twaalf jaar dat ik in de gemeente Bloemendaal als portefeuillehouder woonruimteverdeling  politiek verantwoordelijk was voor de toewijzing van wat in die tijd sociale huurwoningen ging heten. Samen met een Huisvestingscommissie en een huisvestingsambtenaar ontwikkelden wij een puntensysteem waarbij vrijkomende woningen eerlijk werden verdeeld. De toewijzing verliep steeds op basis van het overleg over de mate van urgentie. Die tijd van toewijzen lijkt voorbij. Persoonlijke gesprekken met woningzoekenden en overleg binnen een Huisvestingscommissie zijn vervangen door de computer van Woonservice. 

Zoals hiervoor is gemeld, zijn de consequenties daarvan niet alleen positief gebleken.

Komt het verleden weer terug?

Maar er lijkt een kentering in zicht voor het gehanteerde toewijzingssysteem. Mevrouw Karin Lagas, directeur van Ymere, een van de grootste corporaties in en rond Amsterdam en Zuid-Kennemerland, komt met de volgende gedachte. ‘’Nu is het systeem gebaseerd op wachtlijsten. Wie het langs op de wachtlijst staat, krijgt voorrang. Ik zeg niet dat ik niet snap hoe dat ontstaan is. Maar met name voor starters en andere outsiders, zoals urgenten, is het erg moeilijk om een woning te krijgen. We zouden moeten kijken of wij het systeem zo aan kunnen passen dat er ook wordt gekeken hoe hard mensen een woning nodig hebben.’’ Dat klinkt erg veel op het toewijzingssysteem dat de gemeente Bloemendaal tot 1994 hanteerde. Wat mij betreft zou een combinatie van het vroegere systeem en het huidige systeem van Woonvisie mogelijk moeten zijn.

Piet van der Ham, 30 mei 2019

[i] Guusje Tromp, ‘Vomar houdt Heemsteedse raad bezig’, Haarlems Dagblad, 19 januari 2019. [ii] ‘Tikkie minder vrijheid maakt vrije sector weer betaalbaar’, de Volkskrant, 5 april 2019.

Het bericht Toewijzing van huurwoningen in Zuid-Kennemerland verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

“DE FORMULE 1 KOMT THUIS” 

Je zou er tranen van in je ogen krijgen. Na 35 jaren van verschroeiend verlangen en doorwaakte nachten is-ie weer thuis. Onze bloed-eigen Formule 1. Als een verloren zoon wordt hij door héél Zandvoort in de armen gesloten, vast van plan hem nooit meer los te laten. Want zeg nou zelf,wie Zandvoort zegt, zegt Formule 1. We zien alleen maar blije en gelukkige gezichten. Van Jantje Lammers, natuurlijk. En niet te vergeten Prins Bernhard junior. Gisteravond waren zij de koplopers van een uitzinnige schare Zandvoorters, die het hele circuit nodig hadden voor een uitgelaten polonaise. Sommigen van hen schoten uit de Tarzanbocht. Ach, een biertje of wat bij zo’n gelegenheid  is hen natuurlijk van harte gegund. Euforische toestanden in Formule 1 – minnend Nederland. “Heel de wereld kijkt naar Zandvoort” riep Ellen Verheij, wethouder in Zandvoort, in het Haarlems Dagblad van vanmorgen. Tjonge, zou het?

Tot zover het romantische verhaal. Want we kunnen ons de borst natmaken. Alle omliggende gemeenten klagen al jaren over de overlast die het circuit veroorzaakt. Ik ben even gaan tellen, en ik kom tot 28 racedagen van allerlei soort, verdeeld over de periode van pakweg half mei tot half september. Volgens Jan Lammers moeten we rekening houden met een weekend in de eerste helft van mei 2020. Geen hotelkamer in de verre omtrek meer te krijgen. De omliggende campings hebben laten weten deze periode  te blokken, totdat duidelijk is wanneer we de invasie mogen verwachten. Maar hoe dan ook, het raceseizoen wordt uitgebreid met een majestueuse ouverture. En – nog afgezien van de geluidsoverlast voor de omliggende dorpen – wat zijn de gevolgen voor het omliggende natuurgebied? Wat voor de verkeersinfrastructuur, waarover ik alleen maar losse flodders hoor delibereren in kringen van de enthousiastelingen? “Maar in feite is de boodschap aan het F1 publiek (maar ook aan de regio, HS): zoek het maar uit”, zegt Henk Runhaar in zijn analyse in het Haarlems Dagblad. Enfin, de wethouder kan er niet wakker van liggen, zo lees ik.

“Het landschap is ons grootste kapitaal. Geen enkele andere regio heeft op zo korte afstand van elkaar zo’n diversiteit aan landschappen die een groot aantal waarden te bieden heeft. (…)De natuur heeft onze regio royaal bedeeld met de weidse stranden, robuuste duinlandschappen ,(…) open veenweide gebieden en dichte bossen. Onze voorouders hebben daar schoonheid aan toegevoegd. Zij creëerden een gevarieerd cultuurlandschap met kleinschalige akkers, karaktervolle dorpen, pitoreske hofjes, groene villawijken en imposante buitenplaatsen, waar statige lanen door open parklandschap en langs deftige theekoepels voeren.”  Aldus ronkt een discussiestuk voor de regioraad, samengesteld door de colleges van Zandvoort, Heemstede, Bloemendaal en Haarlem. Wat dit waard is lees je een paar pagina’s verder. “Ook willen we grote evenementen organiseren, zoals de Formule 1 in Zandvoort en (sic!) het Bevrijdingspop in Haarlem”. Maakt allemaal niets uit, papier is geduldig.

O ja, de wethouder verblijdt ons ook nog met de boodschap dat we niet bevreesd hoeven te zijn dat het evenement slechts duurt voor de tijd van de races zelf. Nee hoor, het wordt één groots evenement van wel een week lang! Kijk, van zoiets slaat mijn fantasie onmiddellijk op hol. Want wat zullen we voorgeschoteld krijgen? Exorbitante Bourgondische feesten over het hele circuitterrein, opgeluisterd door Tiësto en – smaken verschillen nu eenmaal – De Toppers? Drakenvliegen? Een zeeslag voor de kust met historische schepen? Een feestelijke opening, door een dolgelukkige burgemeester Niek Meijer, van de watertoren als luxe-bordeel?  (’t Is maar een suggestie, natuurlijk).

Een béétje regio zou de wens van de Zandvoorters anders hebben aangepakt. Ik noem zoiets streven naar een compromis. Als het aantal racedagen beduidend zou worden teruggebracht, en als het er dan tóch van moest komen, was er wat mij betreft over te praten geweest. En, vooruit, die evenementenweek mag dan ook wel van mij. Boek ik toch gewoon een weekje Drenthe? 

Henk Schell

Het bericht DE FORMULE 1 KOMT THUIS verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Of het ooit nog goed komt, wordt me gevraagd…

Gisteravond, 6 mei, werden we voor een extra raadsvergadering naar de raadszaal in Overveen ontboden. Die extra vergadering was nodig. Het onderzoeksbureau wat voor ons de gang van zaken rond Elswouthoek onderzoekt had een tussenrapport uitgebracht. De zaak werd echter bemoeilijkt doordat enkele nauw betrokkenen hadden laten weten geen medewerking te willen verlenen. “Om mij moverende redenen”, luidde het, hetgeen je één-op-éen kunt vertalen met “dat gaat je niks aan”. De vraag van het bureau aan de raad is samen te vatten met: heeft het nog zin om door te gaan met het onderzoek, en zo ja: hoe dan? De onderliggende suggestie daarvan is er een van grote twijfel.

We hadden er een aardige kluif aan. Het spitste zich vooral toe op de vraag op welke wijze deze enorm uit de hand gelopen conflictsituatie in ieder geval formeel kon worden afgesloten. Geen enkele fractie dit dit niet wil, maar over de voorwaarden waaronder verschillen de meningen als de breedte van een oceaan. Voor de leesbaarheid van deze column houd ik het simpel, maar houd het er maar op dat Hart voor Bloemendaal er volstrekt andere ideeën op dit gebied op na houdt dan de coalitie van VVD, D66 en CDA en PvdA, GroenLinks en Vrijzinnig Democratisch Bloemendaal. Ik bedenk me net dat ik het van Liberaal Bloemendaal eigenlijk niet weet. De voorzitter van die fractie, met wie ik het overigens uitstekend kan vinden, waakt er zorgvuldig voor zijn kruit te allen tijde kurk- en kurkdroog te houden. Ook een manier van politiek bedrijven, dat wel.

Vanmorgen kreeg ik een mail van Jan, met wie ik wel vaker contact heb over politieke aangelegenheden. Hij had het hele debat gevolgd op internet, en was zich rot geschrokken. Bloemendaal zit opgescheept met een probleem wat al jaren voortwoekert. Ooit begonnen als een complexe, maar niet ongebruikelijke, kwestie over de bouw van een tweede huis op een landgoed. Dat leek aanvankelijk bij de gemeente in goede aarde te vallen, maar daarna voelden de aanvragers zich keer op keer en systematisch in hun voornemen gefrustreerd. De verhoudingen verslechterden in rap tempo. Ex-hotemetoten zoals een voormalig commissaris der Koningin werden ingevlogen om te proberen in der minne tot een oplossing te komen. Van tijd tot tijd dacht ik persoonlijk dat die nakende was, maar tot mijn allengs  toenemende verbijstering moest ik die gedachte steeds weer laten varen. 

Het rapport van het onderzoeksbureau richt de focus op 2014, met de aanloop en de na-weeën. De onderlinge verhoudingen stonden toen uiterst op scherp, waarbij de oorsprong daarvan al lang uit het zicht was verdwenen. Het rapport moest allereerst een feitenverslag en –interpretatie leveren, en dan de vraag beantwoorden of bestuurders uit die tijd legaal en integer hadden gehandeld. Maar dat relaas gaat er dus niet komen. Weer tot mijn verbijstering, voor de zoveelste keer. Geen einde dus in zicht van de aanvallen op de sociale media op onze bestuurders en ambtenaren. Geen einde aan de stroom van verdachtmakingen en de reeks van – mijlenver gezochte – integriteitsmeldingen aan hun adres. Het landelijke bureau op dit gebied heeft al – in nette ambtelijke bewoordingen, dat wel – gevraagd of het de klagers niet in hun bol geslagen is. En ondertussen raken de ambtenaren hoorndol van het spervuur aan raadsvragen, waarmee de twee leden van Hart voor Bloemendaal zich onledig houden.  Ik durf geen schatting te maken van hetgeen ons de hele kwestie al heeft gekost, en in de toekomst nog zal kosten. Trouwens, het bureau zal ondertussen spijt hebben als haren op het hoofd dat het deze klus heeft aangenomen. De onderzoekers hebben aan hun contacten met de onwillige betrokkenen een klachtprocedure aan hun broek gekregen wegens een – zoals we dit van hen kennen – onnavolgbaar hersenspinsel. Het kan verkeren.

“Maar Henk, wat schieten de inwoners van onze vijf dorpskernen hier nu mee op?”, vraagt Jan zich in vertwijfeling af. “Niets, helemaal niets,” is het enige wat ik hem daarop kan antwoorden. Kennelijk hoort dit alles bij de taakopvatting van twee raadsleden, die het vaste voornemen hebben om het besturen van Bloemendaal zo lastig en enerverend mogelijk te maken en daarvoor alles uit de kast te willen halen. 

Tja, tegen zo’n voornemen is nu eenmaal geen kruid gewassen. 

Maar ik houd me aanbevolen voor suggesties!

Henk Schell 

Het bericht Of het ooit nog goed komt verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

DISCUSSIESTUK

Gemeentelijke samenwerking in Zuid-Kennemerland.

Meer kwaliteit

De gemeentebesturen van Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort hebben zich uitgesproken om zelfstandig te blijven. Dus geen bestuurlijke samenwerking of fusie met een of meer van de andere regiogemeenten. Ook aan de ambtelijke samenwerking worden grenzen gesteld. Waarom die koudwatervrees voor nauwere samenwerking? Is bestuurlijke samenwerking in de regio Zuid-Kennemerland op de wat langere termijn geen noodzaak om als gemeente ook in de toekomst nog goed te kunnen te functioneren?  En is ambtelijke samenwerking daarvoor geen goede aanloop? Volgens mijn inschatting, zullen de drie randgemeenten het in de nabije toekomst moeilijk krijgen om nog te kunnen voldoen aan de eisen die het rijk, de provincie en vooral de bevolking stellen aan het gemeentebestuur. Vrijwillige, gestructureerde samenwerking van de vier gemeenten levert meer kwaliteit op dan in vier afzonderlijke gemeenten. Hierna geef ik daarvoor een aantal argumenten.[i]

Geopolitiek belang

Zuid-Kennemerland zou als een aaneengesloten gebied van veelzijdig wonen, winkelen, cultuur, monumenten, recreatie, toerisme, specifieke werkgelegenheid en fundamentele democratie een unieke plaats kunnen innemen binnen de Randstad. Hoewel samenwerking met de randgemeenten IJmond en Haarlemmermeer noodzakelijk is, dient voorkomen te worden dat de regio Zuid-Kennemerland binnen de Randstad en de metropoolregio Amsterdam overvleugeld wordt door de buurgemeenten. Dat kan beter als de vier gemeenten zich nauw aaneensluiten. Het is een vorm van geopolitiek belang waar de regio Zuid-Kennemerland zich niet voor hoeft te schamen. Daarmee kan ook de positie van Haarlem als provinciehoofdstad  onomstreden blijven.

Schaalverkleining zowel als schaalvergroting

Dat betekent niet dat de identiteit van de gemeenten en de plaatselijke eenheden (stadsdelen, dorpen, wijken, buurten) daarmee verdwijnt. Dat leert onder meer de annexatiegeschiedenis  van 1927. Hoewel het paradoxaal lijkt, zou in de toekomst de behoefte van de bevolking om zich juist plaatselijk te manifesteren, wel eens groter kunnen zijn dan nu het geval is. En dat sluit goed aan bij de wenselijkheid om de burger meer te betrekken bij het openbare bestuur en de noodzaak om de burgerparticipatie en de directe democratie in de regio Zuid-Kennemerland centraal te stellen. Een nieuw te ontwikkelen bestuurssysteem van bestuursraden voor de vroegere stadsdelen, dorpen, wijken, of buurten van de vier gemeenten is daarbij een belangrijk tegenwicht van de centralistische invloed van een regiobeleid.

Zowel schaalverkleining als schaalvergroting zijn daarmee in het belang van de burgers. Schaalverkleining vooral vanwege de fundamentele democratie van de bevolking en schaalvergroting vooral vanwege de effectiviteit van de politiek en het bestuur om op tal van beleidsgebieden, juist meer centraal, regiogericht en gemeente en buurt overstijgend, te kunnen denken en te kunnen handelen. Zoals bij de (sociale) huisvesting, het verkeer, de sociale gelijkheid, de werkgelegenheid, de sport, de recreatie, het milieubeleid, de cultuur en dergelijke. Allemaal beleidsonderwerpen die ten dienste staan van de publieke waarden van de bevolking van de regio Zuid- Kennemerland.

Oplossen van essentiële problemen

Er zijn een aantal regionale problemen die reeds lang bestaan en nooit zijn opgelost. Ikzelf ben al sinds 1968 in verschillende hoedanigheden bij de politiek in Zuid-Kennemerland betrokken en constateer dat in een kleine vijftig jaar de discussies zich herhalen en niet leiden tot oplossen. Dat geldt voor de woningnood van vooral mensen die zijn aangewezen op betaalbare huurwoningen, de verkeersproblematiek, in het bijzonder de oost-west verbinding van en naar de kust, de maatschappelijke scheidslijnen en de financiele problematiek van een aanzienlijk deel van de bevolking en meer in het algemeen de gerichtheid van de politiek om te blijven denken in het wel en wee van de eigen woongemeente zonder voldoende oog te hebben voor de ontwikkelingen van de ‘’buren’’.

De meest gewenste bestuursstructuur?

Zet ik de vijf mogelijkheden voor een gewenste bestuursstructuur op een rij, dan valt bij regionale samenwerking van de vier gemeenten te denken aan de volgende modellen:

Ongestructureerd, op basis van onderwerp; Gestructureerd, gebaseerd op juridisch vastgelegde samenwerkingsvormen per onderwerp; Zoals het gewest Zuid Kennemerland in het verleden functioneerde op basis van een gemeenschappelijke regeling; Als een fusiegemeente Kennemerstad; Als een samenwerkingsvorm van colleges zoals in het verleden het Intergemeentelijke Samenwerkingsverband Zuid-Kennemerland(ISK) heeft gefunctioneerd;

Citaat

Voor het beantwoorden van de vraag wat in de nabije toekomst de beste bestuursstructuur voor Zuid-Kennemerland zou zijn, citeer ik eerst politicus en kenner van de gemeentelijke praktijk Jacques Wallage:  ‘Gemeenten moeten samenwerken. Of ze het leuk vinden of niet. Voor de kleine gemeenten is die samenwerking lijfsbehoud. Risico-spreiding, doelmatigheid, bundeling van deskundigheid en krachten. Voor de grote steden geldt dat zij in agglomeratieverband de kleinere gemeenten nodig hebben om de dynamiek op te vangen.’[ii]

Keuze

De modellen 1 en 2 zijn minder geschikt vanwege de geconstateerde spanning tussen de politiek en het bestuur: de gemeenteraden die te ver op afstand komen van de colleges van B. en W. en de ambtenaren.Terug naar een samenwerkingsverband op basis van een gemeenschappelijke regeling, zoals  het gewest Zuid-Kennemerland was tussen 1973 en 2001, is ook geen optie. Vooral vanwege de ingewikkelde en ondoorzichtige politieke structuur en de daaruit voortvloeiende onduidelijkheden over de bevoegdheden van het algemene bestuur (de Kennemerraad) versus de gemeenteraden in de aangesloten gemeenten. [iii]

Kennemerstad

Wellicht niet verrassend, gaat mijn voorkeur voor de toekomst uit naar model 4, een fusiegemeente Kennemerstad. De gemeentestructuur is sinds de invoering van de gemeentewet in 1851 nog steeds de meest voor de hand liggende constructie om nieuwe regionale vraagstukken het hoofd te bieden binnen een daarop ingericht politiek stelsel. Voor een groot aantal gemeentelijke onderwerpen zijn deeloplossingen te vinden, maar niet voor de onderlinge samenhang. Dat is wel mogelijk voor een fusiegemeente Kennemerstad. Het sluit aan bij de opvatting van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, vastgelegd in een brief aan de gemeente Bloemendaal van 15 april 2019. ‘’Wij willen bestuurskrachtige regio’s bevorderen en gaan ervan uit dat gemeenten hun bestuurskracht bekijken in samenhang met de regio waarvan zij deel uitmaken”. Fusie komt pas aan de orde bij ‘’situaties waarin sprake is van evidente bestuurskrachtproblemen van gemeenten’’.[iv] Wat mijn inschatting betreft: voor zover dat nu al niet op onderdelen aan de orde is, kan dat in de toekomst wel het geval zijn.

Historische bevestiging

Bovendien geldt voor Zuid-Kennemerland dat Haarlem en de randgemeenten historisch met elkaar verbonden zijn, wat binnen een fusiegemeente in een hedendaagse vorm bevestigd kan worden. Verder verdwijnen de binnengrenzen, die vaak tegenstellingen hebben veroorzaakt en worden de historische leef-gebieden die door de annexatie van 1927 uit elkaar zijn getrokken weer bij elkaar gevoegd.[v] Ook is de bestuurskracht gediend met een hoger salarisniveau van zowel de gemeenteraad, het college als de ambtenaren die het aantrekkelijk maken om in een dergelijke structuur te functioneren.

Digitalisering wordt een essentiële factor voor Kennemerstad

De verdere ontwikkeling van de digitalisering heeft grote invloed op de vraag of de huidige vier regiogemeenten de stap naar een fusiegemeente Kennemerstad in de toekomst zullen zetten. Reeds nu zijn er symptomen dat de digitalisering van de bedrijfsvoering van de gemeente en de communicatie met de burgers eerder een last dan een lust betekenen. Maar in de toekomst zullen de mogelijkheden van de digitalisering steeds uitgebreider en tegelijk dwingender en minder goed beheersbaar worden zonder een ambtelijk apparaat met medewerkers die met de eisen van de digitalisering kunnen omgaan. Net zoals in het verleden de juridische kennis een ruim beslag legde op de kwaliteit van de medewerkers, zal dat in de toekomst ook gelden voor de digitalisering. Sterker nog, wetgeving, uitvoering van de wetten en regels en de digitalisering zullen elkaar in hoge mate versterken. Daarvoor is een nieuw soort ambtenaar nodig, ondersteund door hoog gekwalificeerde specialisten in eigen dienst van de gemeente.

Geen sinecure

Om de stap te maken van vier historische gemeenten naar éénfusiegemeente waar de functionaliteit centraal komt te staan, is geen sinecure. Dat blijkt uit de fusiegeschiedenis van Haarlem tussen 1900 en 1927, die nog steeds doorwerkt, en uit ervaringen elders. Fusie van gemeenten levert meestal heftige emotie van de bevolking op die vaak wordt overgenomen door de politiek. Het besturen van veel gemeenten is moeilijker, veeleisender, grimmig en riskant geworden. En het laatste niet alleen voor de burgemeester. De toekomstige rol van de burgemeester, al dan niet gekozen, zal – zo wie zo – aan verandering onderhevig zijn. Maar als de burgemeester uit de vuurlinie wordt gehaald, zoalsBernt Schneidersbepleit, komt er voor haar of hem juist nog meer ruimte om leiding te geven aan het oplossen van de wezenlijke problemen waarom de regionale bevolking vraagt.[vi] Nieuw is daarbij dat de burgemeester het boegbeeld moet worden van de fundamentele democratisering van de gemeente. Daarom is het wellicht wenselijk om naar een fusiegemeente toe te groeien door eerst te werken met een ISZK, de afkorting van Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Zuid-Kennemerland.

ISZK nieuwe stijl

Het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Kennemerland ( ISK) van de colleges van B en W. uit het verleden heb ik zelf nog meegemaakt als wethouder van Haarlem. Dat was vooral defensief bezig met grensoverschrijdende problemen. Een aantal onderwerpen zijn verleden tijd, een aantal bestaan nog steeds. Die gevoegd bij de hedendaagse problematiek levert een programma met een beperkt aantal hoofdpunten: de woningnood, het doorgaande verkeer, het klimaat, de milieulast van de Hoogovens en Schiphol, de groeiende tegenstellingen in de bevolking, de fundamentele democratie e.d. Dat is voldoende basis om – zonder ingewikkelde structuren – toch gezamenlijk te zoeken naar regionale oplossingen door de gezamenlijke colleges. Dus meer inhoud, op basis van onderling vertrouwen dan juridische vormgeving van de besluiten. Voorstellen formuleren door de gezamenlijke colleges die ter bekrachtiging worden voorgelegd aan de gemeenteraden.

Het sluit nauw aan bij een passage uit de brief van Gedeputeerde Staten van 15 april 2019. ‘’Gelet op de opgaven waarvoor gemeenten staan, is regionale samenwerking onmisbaar. Het opstellen van regionale samenwerkingsagenda’s draagt bij aan de doelstelling tot versterking van de bestuurskracht. Ons college pleit daarbij voor congruente samenwerkingsverbanden en vraagt daarbij nadrukkelijk aandacht voor de inrichting van de democratische legitimiteit die daarbij hoort’’.  Als dat voldoende werkt, kan daarmee wellicht in de toekomst de stap naar Kennemerstad worden gezet.

[i] In een uitvoerig document heb ik daarvoor de achterliggende maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in de vier regiogemeenten Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort beschreven. Ik ben van plan om dat integraal te publiceren op mijn website www.pietvanderham.nl

[ii] Geciteerd in het Haarlems Dagblad van 12 december 2017. Een soortgelijke mening staat ook in het Rapport Probleemverkenning van deStaatscommissie parlementair stelsel.

[iii] Lees daar voor ook de beschouwing over het gewest Zuid-Kennemerland in mijn boek Politiek in Bloemendaal. Zelden deed ik iets alleen. Bladzijde 139-140.

[iv] Brief van Gedeputeerde Staten aan de gemeente Bloemendaal van 15 april 2019. Het provinciale beleid is vastgelegd in het beleidskader “Bestuurskrachtige regio’s in Noord-Holland”, (2013).

[v] Zo is de gemeente Bloemendaal in 1927 het aansluitende Zijlweggebied en het Ramplaankwartier kwijt geraakt aan Haarlem. Die vormden met het dorp Overveen historisch een eenheid en dat is maatschappelijk nog steeds het geval. In de fusiegemeente kunnen de banden weer versterkt worden. Ook is de historische en maatschappelijke relatie van Heemstede en Bennebroek verbroken door de fusie van de gemeente Bennebroek met de gemeente Bloemendaal in 2007/2008. Dat wordt in een fusiegemeente mogelijk weer wat hersteld. Tussen Aerdenhout (gemeente Bloemendaal) en Bentveld (gemeente Zandvoort) bestaat al jaren een historische en maatschappelijke samenhang. Maar wel in twee gemeenten. Door het wegvallen van de gemeentegrens worden beide gebieden mogelijk nog meer op elkaar betrokken. Dat geldt ook voor de woonwijken van Haarlem-Zuid en Heemstede en tussen het Haarlemse Oosterduin en het Aerdenhoutse Oosterduin.

[vi] Bernt Schneiders, ‘Haal burgemeester uit vuurlinie’, Haarlems Dagblad van 15 december 2018.

Piet van der Ham, Overveen, 19 april 2019

Het bericht Discussiestuk—Gemeentelijke samenwerking Zuid-Kennemerland verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

GEHEIM IS ALLEEN GEHEIM ALS ER GEHEIM OP STAAT…

Bloemendaal heeft iets met geheimen. Ik leg het even uit. Ieder raadslid wordt geacht haar of zijn werk goed te doen. Aan het begin van een raadsperiode beloof je dat, natuurlijk in plechtiger bewoordingen dan die ik hier bezig. Je hebt dan drie soorten taken. Je stelt de kaders vast, zoals verordeningen, bestemmingsplannen en dat soort dingen. Verder ben je natuurlijk volksvertegenwoordiger. Inderdaad een wat gezwollen uitdrukking, maar de mensen hebben niet voor niks op je gestemd. Dat betekent dat je je oor goed te luisteren legt in de samenleving, en het namens die aan de orde stelt wanneer zaken daarom vragen. En tot slot controleer je de uitvoerende taak van het college. Dat kan door schriftelijke vragen te stellen die dan ook beantwoord moeten worden. Maar je kunt ook wat zwaarder geschut in stelling brengen, bijvoorbeeld een interpellatie houden tijdens een raadsvergadering. Dat laatste is een middel wat niet vaak wordt gebruikt. Iets dergelijks is te overwegen als je duidelijke signalen hebt dat er iets is voorgevallen wat niet in de haak is. Dergelijke signalen komen natuurlijk bij wijze van spreken niet zomaar je mailbox binnen. Meestal moet je documenten opvragen die over de zaak gaan en die grondig bestuderen.

En over dit laatste wringt nu vaak de schoen. Wanneer het college van mening is dat openbaar maken de belangen schaadt van de gemeente of van “bepaalde betrokken partijen” worden ze geweigerd, of krijg je ze maar gedeeltelijk. Een andere mogelijkheid is dat je ze op het gemeentehuis mag komen inzien. Maar datgene wat je naar boven scharrelt mag je niet delen met iemand anders. En je mag de opgedane kennis zeker niet gebruiken in een openbaar debat. Zondig je tegen de regels, dan hangt er een aangifte boven je hoofd. Even terzijde: als raad kun je zelf ook documenten geheim verklaren. Maar dat gaat dan vaak om gegevens die worden gebruikt in een aanbesteding. Je gaat natuurlijk als gemeente niet beoogde kopers al op een riante gedachte brengen. Je kunt met niet-openbare kennis in je hoofd natuurlijk een besloten vergadering aanvragen. Maar dat vind ik nou, wat men noemt, een levensgrote contradictio in terminis. Een tegenstelling in zichzelf, zeg maar.  Een raad die zichzelf respecteert opereert per definitie in de openbaarheid, zeker als het gaat om zaken die om een kritische aandacht vragen. Iedereen moet het debat kunnen volgen en het moet wel erg dol worden als er staatsbelangen op Bloemendaalse schaal op het spel staan.

Af en toe moet je dus ingrijpen. Zoals in onze vergadering van gisteravond. Degene onder u die het wel en wee van de gemeente Bloemendaal met enige regelmaat volgt weet dat er al jaren een kwestie speelt: Elswouthoek. De eigenaren – waaronder een raadslid – voelen zich door de gemeente gebruskeerd bij hun plannen op het landgoed een tweede woning te bouwen. Ik vat hiermee een dossier van op z’n minst 25 kilo even samen, zoals u zult begrijpen. Uiteindelijk hebben wij het besluit genomen om de gang van zaken te laten onderzoeken door een onafhankelijk bureau. Januari van dit jaar is dat met de klus aan de slag gegaan en deze week kwam er een tussenrapport onze kant op.

U raadt het al: geheim. Ik mocht het nog niet eens doorgeven aan mijn collega’s in de fractie, iets wat me echter te gortig was. En erger nog, een besloten bespreking in de raad was nakende… Met andere woorden; een besluit wat we met volle overtuiging (en voor veel geld, dat ook) hadden genomen zou buiten het zicht en gehoor van onze mede-inwoners worden gehouden. 

Met een aan duidelijkheid niets te wensen overlatende motie hebben we daar unaniem een stokje voor gestoken. Zo kan het dus ook; zo moét het ook. Voor belangstellenden; de extra raad waarin we het rapport bespreken is op 6 mei aanstaande, 20.00 uur. Al onze vergaderingen zijn te volgen op gemeenteraad.bloemendaal.nl. 

Henk Schell 

 

Het bericht Geheim! verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Alweer een hele tijd geleden, om precies te zijn op 16 mei 2017, verzamelde zich een illuster gezelschap in het gemeentehuis van Bloemendaal. Ik heb het dan over de verkeerswethouders van Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort, ieder vergezeld van “hun” ambtenaren. De aanhalingstekens slaan er op dat dit bezittelijk naamwoord maar van tijdelijke aard is. De ambtenaren zijn zich daar natuurlijk van bewust, de bestuurders – is mijn indruk – vaak in mindere mate. Hoe dan ook, dit gegeven leidt er volgens mij toe dat er bij schier onoplosbare problemen geen knopen worden doorgehakt maar dat men in de plaats daarvan er lustig op los brainstormt.

Zo ook deze keer, want er werd een oplossing gezocht voor het knelpunt Westelijke Randweg – Zeeweg. Zeg maar: hoe zorgen we er voor dat de stranden in Bloemendaal en Zandvoort vlotter en met minder verkeersoverlast bereikbaar zijn? Voor een gemoedelijke uitstraling was er voor de bijeenkomst een navenante titel bedacht: “Koffietafel benen op tafel overleg” . Een sublieme vondst wat mij betreft. Ik krijg zomaar beelden van versgebakken appeltaart eten, onderwijl gezellig  keuvelend tot sfeervolle vergezichten komen. We hebben het per slot van rekening over het strand.

Mijn beeld van de bijeenkomst blijkt volgens het verslag niet ver van de werkelijkheid, want “De geanimeerde dialoog heeft geleid tot een vervolgstap, waarin de raden van de vier gemeenten worden uitgenodigd (…) om de mogelijke oplossingen gezamenlijk verder door te denken”.  Om ons daarbij een handje te helpen bedacht het gezelschap al vast de “beste” oplossing. Als je op de kaart kijkt zie je die als het ware vanzelf. Vanaf de Randweg rijd je de Dompvloedslaan in richting Bloemendaalseweg, daar aangekomen duik je een tunnel in die ergens tussen de rotonde en het Nationaal Park uitkomt op de Zeeweg. En daarna is het natuurlijk vrijheid-blijheid, welgemoed richting de stranden.

Inderdaad, een kind kan de was doen. Hoe simpel kan het leven zijn. Waren alle verkeersperikelen maar zo makkelijk op te lossen! Tja, nadelen zijn er natuurlijk ook. Ik moet er niet aan denken om aan of bij de Dompvloedslaan te wonen, laat staan verderop waar een kloeke tunnel moet worden aangelegd door het duinzand. Ook daar heb ik beelden bij, maar ik weet niet hoe snel ik die weer moet onderdrukken.

Natuurlijk zijn wij daar op tegen. In de commissie Grondgebied van afgelopen week heeft Harold Koster dat namens de PvdA nog eens heel duidelijk gemaakt. Wij werken niet mee aan het bouwen van infrastructuur dwars door het gebied rond de Dompvloedslaan en door het duingebied tot de Zeeweg. Zoek oplossingen in een veel beter gebruik van het openbaar vervoer, zowel per spoor als met de bus. Met het station in Zandvoort, vlak aan de boulevard, heb je in potentie goud in handen. 

Misschien is het wat simpel geredeneerd. Maar als het eindpunt van een lange reis een langgerekt strand is waar hele hordes op hetzelfde moment op af komen, dan loopt het verkeer hoe dan ook een keer vast. Daar is geen enkele knap bedachte route tegen bestand. Hoog tijd om te gaan om-denken.

Ik kan niet wachten tot de volgende koffietafel.

Henk Schell

Het bericht EEN WEG EN EEN TUNNEL: NAAR HET STRAND IN BLOEMENDAAL… verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

27 Maart 2019 vond de Algemene Ledenvergadering plaats van de PvdA Zuid-Kennemerland. Aan de fractievoorzitters van Bloemendaal, Haarlem, Heemstede en Zandvoort was gevraagd een korte bijdrage te leveren met een terugblik op 2018. Namens de PvdA Bloemendaal heb ik aan de (drukbezochte) ledenvergadering de volgende tekst voorgelezen.

Vooraf

De raadsverkiezingen van een jaar geleden hebben voor Bloemendaal hetzelfde resultaat in zetels gegeven als de periode daarvoor, namelijk 1. Naast deze raadszetel hebben we alle drie de raadscommissies weer kunnen bezetten met Harold Koster in de commissie Grondgebied, Herman van de Kerke in de commissie Samenleving en Aty de Groot in de commissie Bestuur & Middelen. Hiermee volg ik de volgorde, waarin deze commissies in een week plaatsvinden. De bezetting is iets anders dan de periode daarvoor. Zelf maak ik geen deel meer uit van een commissie. De verdeling is voortgekomen uit onderling overleg, waarbij de commissieportefeuilles dichter bij het ambitieniveau van de collegae liggen. Zelf ben ik wel bij iedere commissie of andere activiteit aanwezig, maar dan op de tribune.

Dan naar de “kapstokken”

Gelijke kansen voor iedereen

Om te beginnen met wat cijfers; per 31 maart 2018 waren er in Bloemendaal 238 bijstandsontvangers, waarvan 88 met een niet-Nederlandse achtergrond. 30 Daarvan waren de zogenaamde statushouders die tijdelijk gehuisvest waren in Dennenheuvel. De komst daarvan had nogal wat voeten in de aarde. Twee informatiebijeenkomsten verliepen bepaald roerig, en ik zal jullie de bezwaren van notoire tegenstanders besparen. Desondanks hebben wij in nauwe samenwerking met GroenLinks – waarmee wij wel vaker samen optrekken – gepleit voor extra opname van statushouders, hetgeen ook is gelukt. De afspraak daarover met het college hebben wij scherp bewaakt en het college ook scherp gehouden aan de afspraak ondanks de weerstand. Daarover mogen wij trots zijn. Veel vrijwilligers hebben zich nadien over deze mensen ontfermd, die zo een mooie kans kregen op integratie. Overigens, het aantal bijstandontvangers wat ik eerder noem zegt niet alles, zeker niet, daarvan ben ik me bewust. Ik heb geen harde cijfers, maar de mensen die qua inkomen boven het bijstandsniveau zitten maar onder middeninkomen zijn er ook, zo leren informele signalen uit het Bloemendaalse onderwijs en de woningcorporaties.  Vandaar dat wij vooralsnog tevreden zijn met het Beleidsplan minima 2017-2018, waarin bestaande regelingen verruimd zijn én regelingen zijn toegevoegd. Daardoor kunnen meer mensen daarvan profiteren. Onnodig te stellen dat wij als PvdA fractie ons achter dit beleid hebben gesteld en daaraan ook bijdragen hebben geleverd in de discussies. Hetzelfde geldt voor de ontwikkelingen binnen het team sociale zaken, waaraan wij samen met Heemstede vorm geven. Meer dan voorheen het geval was wordt gestreefd naar maatwerk. Op dit moment wordt de in de vorige twee jaren ingezette lijn geëvalueerd, en de uitkomsten daarvan zien wij vanzelfsprekend met grote belangstelling tegemoet. Die zullen voor ons desgewenst aanleiding zijn voor het doen van voorstellen. Een kleine illustratie met een cijfer: van 13% van de huishoudens in corporatiewoningen wordt door het CBS “betaalrisico” gemeld (waar staat je gemeente 2018, VNG). Onder deze kapstok wil ik ook ons aanhoudend pleidooi vermelden voor betaalbare woningen in de gemeente Bloemendaal. We liepen en lopen schrikbarend en beschamend achter op de regionale afspraken hierover. Bij iedere gelegenheid die zich voordoet komen wij met moties en amendementen. Uiteindelijk heeft dat geleid tot wat je kunt noemen een breuk met het verleden door het college, in de vorm van een Woonvisie waarin aan de raad als hard punt wordt voorgelegd om 30% sociale woningbouw binnen een project te realiseren. De afkoopmogelijkheid – bijna standaard in Bloemendaal – wordt aanmerkelijk beperkt, en sowieso fiks duurder. Die lijn zetten we voort.

Vooruitgang

 Ik heb dit kapstokje allereerst opgevat als re-integratie naar betaalde arbeid. Het zal bij de andere regiogemeentes wel hetzelfde zijn, maar ook in Bloemendaal hebben we dan te maken met meerdere groepen. Allereerst de mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt. Zeker in een aantrekkende economie melden de mensen van het team sociale zaken ons dat in verreweg de meeste gevallen deze cliënten soepel bemiddeld kunnen worden, al is dit verschillend bij de leeftijdscategorieën. Moeilijker is het met mensen met een grote- of grotere afstand tot de afdelingsmarkt, of mensen met een arbeidsbeperking.  Er wordt volop geëxperimenteerd met job-coaching, maar ook meldt de dienst ons dat deze intensievere manier van begeleiding de dienst confronteert met beperkingen.  Training en bijscholing van medewerkers is vooralsnog de manier waarop men dit wil aanpakken. Die noodzaak is zeker aanwezig wanneer het mensen betreft van niet-Nederlandse afkomst, zijnde eigenlijk de derde groep. Ik had het daarover al in het vorige kapstokje.

Menselijke maat

Ik vat dit op als het vermogen van de ambtelijke organisatie of het bestuur om op individuele vragen en problemen van inwoners adequaat en snel te reageren. Over het algemeen meldt de gemeente ons als raad zijnde tevreden te zijn met de scores die de inwoners aan de gemeente geven. Het gaat dan om de ervaren dienstbaarheid. Het gaat dan om een score rond de 8 op een schaal van 10. Dit zal vast wel kloppen, als je uit gaat van een gemeente die zijn kerntaken gewoon goed uitvoert. Signalen die tot ons komen hebben vaak te maken met incidentele problemen, en je ziet dan dat mensen zelfs in onze ambtelijke organisatie kunnen vastlopen. Het heeft vaak te maken met de mate van complexiteit, althans in de ogen van de inwoner of de organisatie. Wat mij opvalt is dat beide kanten vaak een andere taal spreken, en onze actie bestaat dan uit bemiddeling op de achtergrond. Vaak is het ook een kwestie van iemand de juiste weg wijzen, of uitleggen dat een wethouder heus niet eng is en dat je er gewoon langs kunt gaan. Onder deze kapstok wil ik ook vermelden wat wij in Bloemendaal “dorpskernenbeleid” noemen. Veel colleges, ook het huidige, benoemen dit wel van tijd tot tijd maar we moeten constateren dat het tot weinig daden komt. Het kost kennelijk moeite dit beleid handen en voeten te geven, als fractie beraden wij ons op initiatieven. Op dit moment is er een werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing, waaraan namens ons door Aty wordt deelgenomen. Zodra de resultaten worden gepresenteerd aan de raad zien wij onze kans. Een laatste punt bij deze kapstok: aan veel signalen (dienstverlening, beleidsuitvoering) merken wij dat de schaal van Bloemendaal te klein is geworden om aan de steeds complexere taken het hoofd te kunnen bieden. Voortgaande ambtelijke samenwerking met Heemstede is iets waar wij 100% achter staan en die wat ons betreft verder uitgebouwd mag worden. Er is ook weerstand, noem het vooral angst voor een verdere voortgang ook in bestuurlijk opzicht. Maar wij zien vooral voordelen in alle opzichten.

Samen werken aan zichtbaar resultaat 

Wat dit betreft heb ik wat 2018 betreft vooral ons aandeel te melden in het project Vitaal Vogelenzang, een van de dorpskernen in Bloemendaal. Aan dit project hebben wij samen met het CDA in de aanvang de schwung gegeven, zodanig dat mensen dit met enthousiasme zelf opgepakt hebben. Je moet dan denken aan het zelf vorm geven van een plan in de ruimtelijke omgeving, een plan om een wat matig pleintje op te frissen, maar ook het nieuw bestuurs-elan brengen in het Dorpshuis. Dit loopt nog steeds, maar het is zaak het elan te volgen. Op ons initiatief gaan wij als raad binnenkort weer eens aan tafel met de Denktank Vogelenzang, om de stand van zaken te vernemen. Op die manier kunnen wij ook leren van een lopend project, en nagaan welke andere projecten daarvoor in aanmerking komen. Dit project mag wat ons betreft worden gezien in het kader van het dorpskernenbeleid, waarover ik het al eerder had.

Er is natuurlijk nog veel meer over te vertellen, maar gezien de tijd wou ik het hierbij maar laten.

Henk Schell

Het bericht Bijdrage van Bloemendaal aan de ALV Zuid-Kennemerland verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Persbericht PvdA Zuid-Kennemerland/Bloemendaal:

Provincie, voorkom verkeerschaos in Zuid-Kennemerland!

Zuid-Kennemerland is een mooie regio om te wonen. Maar de laatste jaren neemt de drukte wel snel toe en daarmee de verkeersproblemen. Verkeer en vervoer zijn voor een groot deel een zaak van de provincie. Daarom leek het de PvdA-Zuid-Kennemerland (Bloemendaal, Haarlem, Heemstede en Zandvoort) een goed idee om een gezamenlijk verkeers- en vervoersverlanglijstje te maken. 

De nieuwe Provinciale Staten worden niet op pad gestuurd met globale goede voornemens, maar met concrete verbeterideeën. Afgelopen maanden zijn uit de regio suggesties verzameld, die passen binnen de doelstellingen om duurzame verkeersoplossingen te vinden. De lijst met uitgewerkte ideeën werd op zaterdagmiddag 2 maart overhandigd aan PvdA-kandidaatstatenlid Annette de Vries uit Haarlem.

Voor Bloemendaal zijn de volgende actiepunten van belang:

Verbetering toegang station Bloemendaal: aantrekkelijker, zichtbaarder. In- en uitgang aan de zuid-oostkant bij station Overveen. Buurtbussen ook op zaterdag en zondag. Een aantrekkelijke en veilige fietsverbinding tussen Haarlem-Noord en Bloemendaal.

Graag zien we ook de frequentie omhoog gaan van de treinverbinding van Zandvoort naar Haarlem en Amsterdam. Evenzo moeten er meer busverbindingen komen, met name ook naar Hoofddorp en Schiphol, waarbij alles moet worden gedaan om de bus voorrang te geven.

PvdA Bloemendaal

Henk Schell

Het bericht Provincie, voorkom verkeerschaos in Zuid-Kennemerland! verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

DE KWESTIE DUINLUST, OF: HOE HOUD JE EEN GOED IDEE TEGEN?

Aan de Duinlustlaan ligt de buitenplaats Duinlust. Ooit zal het gebied wel hebben behoord tot  het  tegenover gelegen Elswout, maar dat is al een hele poos geleden. Tegenwoordig staat er een statig gebouw uit het begin van de vorige eeuw, in een stijl die eclectisch wordt genoemd. Zeg maar: van alles wat. Smaken verschillen – leve de vrijheid – maar toen, en nog lang daarna vond men dat mooi. Voor Bloemendaal geldt dat nog véél sterker.  In allerlei lokale regelgeving is vastgelegd dat we dit tot in lengte van jaren mooi moeten blijven vinden. 

Op zeker moment kan ons dit lelijk opbreken. Want hoe gaat het vaak met landhuizen? Wanneer de bezitter met zijn entourage eenmaal vertrokken is, start  er een lange reeks van anderssoortig gebruik. Een tijdlang heeft het CIOS er gezeten, en de opstallen uitgebreid met leslokalen en sportfaciliteiten. Toen het weer leeg kwam te staan bood het onderdak aan een allegaartje;  kantoren en kantoortjes, een enkele  verdwaalde gezondheidswerker. Steeds maar voor relatief korte tijd.

En ondertussen, terwijl het landhuis verkommerde, was de Bloemendaalse politiek bezig om alle regelgeving zodanig vast te timmeren, dat iedere ontwikkeling onmogelijk werd gemaakt. Groen blijft groen, landhuis blijft landhuis. En wee degene die met een plan komt om een landhuis te splitsen zodat er meerdere bewoners een plek kunnen vinden.

Want dit laatste gebeurde er onlangs; een principe verzoek om de buitenplaats te herontwikkelen. Dat hield in een zodanige inpandige verbouwing dat er 15 luxe appartementen konden worden gerealiseerd, zowel in het hoofdhuis zelf als op de plaats waar nu nog de lesgebouwen staan. Die worden gesloopt, en er komt iets moois voor in de plaats. Auto’s gaan ondergronds. Het park rond het huis wordt in oude luister herstelt, waarbij ook de aansluiting op de Duinlustweg op de schop gaat. O ja, het park is in eigendom van Staatsbosbeheer, en dat blijft ook zo. Zij zorgen voor het beheer. Het park blijft dan – net zoals nu – openbaar. Doelgroep: vermogende senioren. 

Je zou menen: doen! Immers, veel senioren willen graag in onze regio blijven, maar zitten vast in hun te groot en onpraktisch huis. Ze willen graag verhuizen naar een gelijkvloers appartement, maar wel graag in een stijlvolle omgeving en ambiance.  Zo krijg je ook in dit segment van de woningmarkt de zo noodzakelijke doorstroming.

Het college had wel oren naar het plan. Het diende een maatschappelijk belang en het was overduidelijk dat het resultaat een aanmerkelijke verbetering zou betekenen van de ruimtelijke kwaliteit. Maar al snel werd duidelijk dat er drie beren op de weg liepen, die onmogelijk opzij te zetten zijn. Zo is daar allereerst het bestemmingsplan “Landelijk gebied 2013”. Als dit nou nog het enige was zou het college met een wijzigingsvoorstel naar de raad zijn gekomen. Maar de twee andere beren liepen dan nog vrolijk rond: de “Nota Ruimtelijke Beoordeling 2017” en vooral ook de “Nota Landgoederen Bloemendaal 2016”. Dit alles was teveel van het goede, en het plan ging roemloos ten onder in de speciaal voor Bloemendaal opgetuigde regelgeving. 

Dat het ook anders kan, bewijzen diverse gemeenten zoals bijvoorbeeld in ’t Gooi en op de Utrechtse Heuvelrug. Met oog voor de omgeving zijn hun regels veel meer toegerust op maatwerk. Wanneer dat zo te pas komt stellen wij dit ook telkens voor, tot nu toe zonder daarvoor van de zittende coalitie de handen op elkaar te krijgen.

Voor een PvdA-er als ik brengt dit een vreemd gevoel teweeg. Ben ik nou écht de enige echte liberaal in de raad? En het landhuis verkommert ondertussen gewoon door.

Henk Schell

Het bericht De kwestie Duinlust verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Column: alsnog je nek breken in het nieuwe gemeentehuis…

Nieuw  kun je het natuurlijk niet meer noemen, maar laten we het toch maar blijven doen. Onze mooie groene gemeente kent zoveel imponerende koloniale en nostalgische stijlen dat het bouwwerk op Bloemenheuvel, zo fier uittorenend boven de arcadische omgeving, best tot in lengte van dagen nieuw mag heten.

Toentertijd, nog voordat de bouwtekeningen enige herkenbare vorm hadden gekregen, was de term “nieuw” trouwens nog een heel gedoe. Dat had te maken met de afschrijvingstermijn die het college uit die tijd voor ogen had. En die afschrijvingstermijn had dan weer te maken – excuus dat het een beetje technisch wordt – met het bedrag wat we als gemeente per jaar moesten ophoesten.

Wij waren tegen. Wie gaat er nou in deze tijd de lieve som van 12 miljoen uitgeven? De vraag is niet óf we gaan fuseren in de regio, maar wannéér. Knap in de plaats daarvan de bestaande gebouwen netjes en verantwoord op. Kost natuurlijk ook niet niks, maar je bent klaar voor iets meer dan de helft.

Enfin, breek me de bek niet open. Uiteindelijk is het nieuwe gebouw er toch gekomen. O ja, en er werd ook een oplossing gevonden voor de term die werd gebezigd: geen nieuwbouw maar vernieuwbouw. Je moet er maar op komen.

Maar zijn we d’r nou dan? ’t Is maar hoe je het bekijkt. Toegegeven, binnen twee jaren waren de ambtenaren wel gewend aan “het nieuwe werken”. Dat houdt vooral in dat je geen eigen werkplek hebt. De mooiste stekkies waren iedere dag al snel bezet, zo bleek. In de grijze ochtenduren waren onthutste joggers dagelijks dan ook getuige van een heuse ambtelijke stormloop op de heuvel, om als eerste op de zo vurig begeerde werkplek te belanden. 

Maar eerder al was een ander probleem aan de dag getreden: de raadszaal. Die moest de vorm en de uitstraling krijgen van een arena. De raadsleden zaten in een verdiepte ruimte, ongeveer een halve meter onder het niveau van het publiek er rondom heen. Om ergens te komen moest je verschillende hoogtes overwinnen. Die niveaus waren niet gemakkelijk te onderscheiden omdat alles was uitgevoerd in hetzelfde blankgelakte hout. 

Na de nodige val- en struikelpartijen – een godswonder dat die zonder ernstige gevolgen zijn gebleven – moest er iets gebeuren. De oplossing was om voor 70.000 eurootjes op strategische plekken hekwerken aan te brengen. De afstapjes werden gemarkeerd met ledlichtjes. Maar het bleef behelpen. Struikelpartijen,  blauwe schenen wanneer je die gemeen stoot aan een onverdachte hoek, een rugleuning in je kruis als je achter een collega om naar je plaats wilt schuifelen. Daarom mogen we ons deze week buigen over een voorstel, om er nóg maar eens 100.000 tegenaan te gooien. De raadszaal wordt in zijn geheel op één niveau gebracht. “Wel jammer voor het arena-effect”, zo verzucht de auteur  in het voorstel van het college.

Ik zou zeggen, pak het nou eens héél anders aan. We schrijven niet voor niets 2019. Het is niet meer van deze tijd dat een raad zich maandelijks opsluit in een vernieuwbouw – of hoe je die ook noemt – om na de gebruikelijke rituelen besluiten te nemen. Die besluiten hebben natuurlijk gevolgen voor de mensen in Vogelenzang, Bennebroek, Aerdenhout, Overveen of Bloemendaal. Wat is er logischer dan het politieke debat dan ook dáár te laten plaatsvinden?  Plek zat. Bij de verkiezingsdebatten zijn we daar ook te vinden. 

En de ambtenaren hoeven niet mee. Die mogen van mij lekker doorgaan met het nieuwe werken, hoog en droog in Overveen. 

Henk Schell 

  

Het bericht Alsnog je nek breken in het nieuwe gemeentehuis… verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.