De laatste maanden verschijnen er geregeld berichten in de media over de plannen die Deventer maakt voor duurzame energievoorziening. De fractie krijgt geregeld vragen hierover. In deze FAQ lees je enkele veel gestelde vragen met antwoorden. Heb je nog meer vragen aan de fractie? Stuur dan een email naar info@groenlinksdeventer.nl en we komen er spoedig op terug!
Deventer heeft sinds 2009 de doelstelling om in 2030 energieneutraal te zijn en daarvoor wordt momenteel een plan voorbereid ("Energieplan"). Tegelijkertijd is Deventer verplicht om in regionaal verband mee te werken aan een plan ter uitvoering van het Nationaal Klimaatakkoord (Regionale Energie Strategie). Het gaat om twee verschillende plannen met elk een eigen doel en achtergrond. Hieronder worden ze allebei toegelicht:
De Regionale Energie Strategie (RES)
Aanleiding voor het opstellen van een RES is het Landelijke Klimaatakkoord uit 2019. In het Klimaatakkoord is Nederland in 30 energieregio's ingedeeld. De gedachte daarachter is dat elke gemeente zijn steentje moet bijdragen in de landelijke duurzaamheidsdoelstellingen maar zelf met omliggende gemeenten de beste keuze kan maken hoe ze dat wil realiseren. Deventer is onderdeel van de energieregio West Overijssel (samen met onder andere Zwolle, Raalte en Olst-Wijhe).
Elke energieregio heeft de opdracht om aan te geven welke bijdrage zij wil leveren aan de landelijke doelstelling voor de grootschalige opwek van wind- en zonne-energie. Een gemeente moet eerst zelf een "bod" doen en dit komt in het regionale bod terecht. Een bod wordt uitgedrukt in de eenheid TerraJoule (TJ); een eenheid voor opgewekte energie. Een bod is dus bijvoorbeeld niet "doe mij maar 10 windmolens en 6 hectare zonnevelden" want de uiteindelijke uitwerking bepaalt een gemeente zelf. Daarvoor zullen de uitgebreide inspraakmogelijkheden tot juli 2021 ook ruimte bieden.
De oorspronkelijke inleverdatum van het concept-RES van 1 juni 2020 is verschoven naar oktober vanwege de coronacrisis. In Deventer hebben we een concept-bod gedaan van in totaal 212 Gwh aan duurzame energie. Als je dit omrekent zou bijvoorbeeld kunnen gaan om ongeveer 3 nieuwe windmolens, 60 hectare zon op daken en 100 hectare zonneparken op landbouwgrond. Het concept bod van Deventer is nu verwerkt in een concept-RES van West Overijssel dat uiterlijk 1 oktober wordt aangeboden bij het Rijk. Meer informatie over het concept-bod van Deventer vind je op de website van de gemeenteraad. Het uiteindelijke bod wordt pas in de zomer van 2021 aan het rijk aangeboden zodat tot die datum voldoende tijd is voor inspraak en het concept kan worden bijgesteld.
Energieplan
De vijf coalitiepartijen in Deventer hebben in het coalitie-akkoord "met lef en liefde voor Deventer" afgesproken dat de doelstelling om Deventer in 2030 energieneutraal te maken overeind blijft. Verder is afgesproken om een Energieplan te maken waarin beschreven welke acties nodig zijn om Deventer te verduurzamen. In dit plan is in verschillende stappen ("stepping stones") aangegeven welke stappen zullen worden gezet op weg naar een energieneutraal 2030. Deze doelstelling is hartstikke ambitieus en gaat ook verder dan het Landelijk Klimaatakkoord dat het jaar 2050 als doel hanteert. In ons Deventer Energieplan is ook – met de huidige technologische inzichten – een berekening gemaakt van hoeveel windmolens en zonnepanelen we nodig hebben om de doelstelling te behalen. Veel belangrijker zijn de acties voor de kortere termijn waarvan we zeker weten dat ze een positief effect hebben. Over het plan zal de komende periode besloten worden. De stukken over het Energieplan (laatste versie februari 2020) vind je hier.
Het gaat dus om twee verschillende plannen die toevallig allebei in de eerste helft van 2020 worden behandeld. Maar de plannen hebben wel degelijk een verband: de cijfers die in het concept-bod voor de RES worden gepresenteerd zijn een ( klein) aandeel in het realiseren van de ambitie uit het Energieplan. Het Energieplan is dus een stuk ambitieuzer! In de media worden beide plannen vaak door elkaar gehaald en met elkaar verward. Wij zullen nu eerst enkele vragen over het RES behandelen (vraag 2-5), daarna over het Energieplan.
Waarom doet de gemeente Deventer niet mee met de Cleantech Regio als het gaat om de RES?
Deventer werkt op het gebied van duurzaamheid nauw samen met onder meer de gemeenten Zutphen en Apeldoorn in de Cleantech Regio. Omdat we onderdeel uitmaken van de provincie Overijssel is er door het college van burgemeester en wethouders van Deventer besloten om aan te sluiten bij West-Overijssel. Voor de deelname in en samenwerking met de Cleantech Regio heeft dit verder geen gevolgen. Zo kunnen beide regio's in het grensgebied (bijvoorbeeld bij de A1-zone) samen optrekken.
Wat vindt GroenLinks van het Deventer bod voor de RES West Overijssel?
Alle partijen hebben al hun mening kunnen geven over het bod dat Deventer heeft gedaan in regioverband. Wij hebben onze mening in april 2020 -vanwege de coronacrisis - schriftelijk weergegeven. Toen hebben we onder andere het volgende aangegeven:
" GroenLinks ziet de RES als een mooie aanvulling op onze eigen ambitie om in 2030 energieneutraal te zijn. Het Deventer aandeel, als bijdrage voor het concept-bod voor de RES vanWest Overijssel, is zeker realistisch en ‘eerlijk’ (gelet op evenredige verdeling regiogemeenten qua oppervlak, energieverbruik en inwoners)."
De VVD zegt dat Deventer windmolens gaat bouwen voor Zwolle. Klopt dat?
De VVD roept op hun website dat Deventer windmolens gaat bouwen voor Zwolle. Klopt dat? Nonsens natuurlijk. Deventer heeft een bod gedaan van 212 GWh duurzaam opgewekte elektriciteit, Zwolle 192 GWh. De VVD redeneert dat Zwolle meer inwoners heeft en daardoor een hoger bod zou moeten doen dan Deventer. Maar dat is een tamelijk klinische en eenzijdige benadering in strijd met het principe van regionale samenwerking met ruimte voor lokaal maatwerk. Naast inwoners gaat het immers ook om grondoppervlak en het eigen ambitieniveau. Ter vergelijking : de gemeente Kampen met veel minder inwoners dan Zwolle of Deventer doet een bod van 244 GWh. Een kleinere gemeente met een hogere ambitie en mogelijkheden. We zeggen toch ook niet "Kampen bouwt windmolens voor Deventer". Het is appels met peren vergelijken. De VVD lijkt vooral aan te sturen op doorgaan met verstoken van fossiele brandstoffen en vooral meer kernenergie en Thorium.
De VVD zegt dat de wethouder ten onrechte haast maakt met het aanbieden van het Concept RES aan het Rijk
De VVD geeft in een ander artikel aan graag meer tijd nemen voor het concept-bod. Zoals je hiervoor hebt kunnen lezen is de aanleverdatum voor het concept-RES verplaatst van 1 juni naar 1 oktober 2020. Belangrijk is dat het gaat om een CONCEPT en dat er in de periode tussen het concept en het uiteindelijke bod een periode van bijna een jaar zit om erover te praten. Een periode waarin wensen en bedenkingen worden ingewonnen en nog voldoende ruimte is voor inspraak. Er kan in die tijd dus – ook naar aanleiding van de inspraak - van alles veranderen. De naam "concept" geeft dit al aan. Het definitieve RES-bod hoeft namelijk pas op 1 juli 2021 aan het Rijk te worden aangeboden. Wij vinden dat het concept-RES nu naar Den Haag mag worden gestuurd zodat we daarna volop de tijd hebben om over het definitieve RES te discussiëren. Er is dus nog steeds voldoende ruimte voor participatie, en daarom op dit moment ook geen reden om de aanbieding van het concept-RES uit te stellen. Uiteraard vinden wij inspraak en betrokkenheid van alle inwoners erg belangrijk maar gelukkig hebben we daar tot 1 juli 2021 ruim de tijd voor en wat ons betreft betrekt het college op allerlei moderne manieren alle inwoners daarbij.
Dan nu de meest gestelde vragen die gaan over het Energieplan:
Waar vind ik het Energieplan?
Het Energieplan staat – net als alle andere raadstukken- op de website van de gemeenteraad van Deventer. Het Energieplan is al verschillende keren in de raad besproken en insprekers hebben de gelegenheid gehad om hun mening te geven. Omdat door de coronacrisis raadsbijeenkomsten zijn afgelast, heeft de besluitvorming stilgelegen. Het is dus nog een concept en de raad kan nog wijzigingsvoorstellen indienen. Ook GroenLinks zal nog voorstellen indienen om het plan nog beter te maken. Hopelijk weten we binnenkort hoe het Energieplan door de raad wordt vastgesteld en kan het college eindelijk met de uitwerking beginnen.
Wat vindt GroenLinks van het Energieplan zoals het er nu ligt?
Begin dit jaar plaatsen we een artikel met ons commentaar op het Energieplan. Wij stellen dus een aantal concrete verbeterpunten voor omdat we vinden dat iedere Deventenaar bij de energietransitie betrokken moet worden en een grotere inzet op energiebesparing nodig is. Ook willen wij concrete acties markeren voor in ieder geval de komende twee jaar. De start van de uitbreiding van het windpark langs de A1 hoort daar zeker bij. Wij zien vooral graag zonnepanelen op daken van woningen en bedrijven en op geluidswallen. De gemeente moet volgens ons een leidende rol nemen bij de energietransitie en niet teveel aan de markt overlaten. Op dit moment is het – door de coronacrisis – niet duidelijk wanneer het Energieplan in de raad zal worden vastgesteld. Via onze website en Twitter houden we je op de hoogte!
Het Energieplan is opgesteld door een wethouder (Carlo Verhaar) van jullie partij, dan kun je toch niet al te kritisch zijn?In de Nederlandse gemeenteraden werken we in een duaal systeem, wat wil zeggen dat college en gemeenteraad gescheiden rollen met eigen verantwoordelijkheden hebben. Dus de fractie kan soms ook inhoudelijk van mening verschillen met de wethouders. Gelukkig maar en ook logisch. Immers; de raad stel de kaders en controleert en het college van B&W voert uit. Dus wij zijn blij dat er naar jaren stilstand eindelijk een ambitieus Energieplan wordt voorgesteld maar staan zeker niet kritiekloos aan de zijlijn. Daarbij komt dat het Energieplan is vastgesteld in een college met vijf verschillende partijen waarbij de wethouder de stem van het college weergeeft. Daardoor is het soms ook lastig manoeuvreren voor onze wethouder; hij moet rekening houden met vier andere partijen die soms minder vergaande opvattingen hebben over de energietransitie. De eerste versie van het Energieplan van het college (mei 2019) kon volgens ons de toets der kritiek niet doorstaan, waar we toen ook over schreven. Dit geeft goed aan dat er verschillen kunnen bestaan tussen college en de raad. Gelukkig heeft de kritische opstelling geleid tot een sterk verbeterde versie, het is alleen wel jammer dat er veel tijd verloren is gegaan.
In de krant staat dat de gemeente 800 hectare aan zonnevelden wil gaan aanleggen? Klopt dat en wat vinden jullie ervan?
De Stentor wijdde op 15 januari een artikel over deze kwestie, en op 2 mei nog één. In het Energieplan is berekend dat – om Deventer energieneutraal te maken in 2030 – er naast 3 windmolens, besparing, zonnepanelen op bestaande (bedrijfs)daken er nog zo'n 800 hectare aan zonnepanelen in de buitengebied zou moeten worden aangelegd. Dit is de uitkomst van een technische rekenexercitie en in het plan staat niet dat de gemeente een dergelijk groot gebied daadwerkelijk wil gaan inrichten voor zonneparken. Het staat in het plan nu wel een beetje onhandig opgeschreven en bij de behandeling in de raad zullen wij voorstellen om dit anders te formuleren omdat dit ook wat ons betreft niet wenselijk is. Het is ook wat ons betreft dus zeker niet de bedoeling om vol in te zetten op zonneparken. In ons verkiezingsprogramma staat ook : "Een zonnepark op landbouwgrond heeft niet onze eerste voorkeur omdat dat ten koste gaat van duurzame voedselproductie." Wel wensen wij dat elk geschikt dak vol komt te liggen met zonnepanelen, te beginnen bij de gigantische dakoppervlakken van bijvoorbeeld bedrijfsmagazijnen en distributiecentra. Als er al zonneparken worden aangelegd dan willen we dat met serieuze aandacht voor natuur, biodiversiteit, inwoners en inpassing in het landschap. Een goed voorbeeld hiervan is de energietuin in Wijhe. Zie voor meer informatie over dat iniatief ook hun website.
Waarom wil GroenLinks vasthouden aan de doelstelling 'energieneutraal in 2030'?
Het is een enorme opgave: Deventer energieneutraal in 2030. Die afspraak heeft de raad al in 2009 gemaakt en staat in het coalitie-akkoord "met lef en liefde voor Deventer " nog steeds recht overeind. Het is verleidelijk om de einddoelstelling op te schuiven naar bijvoorbeeld het jaar 2050. Wij vinden het niet verstandig en wenselijk om de doelstelling op te schuiven omdat dit een extra argument kan zijn om vooral in te zetten op de laatste periode oftewel uitstelbedrag. Er is een veel belangrijk milieu-inhoudelijk argument: klimaatverandering vraagt om actie. Om de opwarming van de aarde tegen te gaan moeten we veel eerder dan 2050 maatregelen treffen. We willen niet de rekening en de onomkeerbare gevolgen van klimaatverandering door te sturen naar toekomstige generaties. Meer informatie over klimaatverandering en de opwarming van de aarde vind je op de websites van de Rijksoverheid en die van Milieu Centraal.
Hoe kan energiebesparing voor alle inwoners in Deventer toegankelijk worden en hoe worden goede ideeën beloond/ gestimuleerd?
Het startpunt van een energieneutraal Deventer begint met elke inwoner en elke ondernemer. Als je minder energie gebruikt dan hoef je ook minder op te wekken. Daarom is inzet op energiebesparing ontzettend belangrijk. Iedereen is betrokken bij de energietransitie. Wij vinden dat iedereen er ook van moet kunnen profiteren. Veel mensen kunnen zich de investeringen echter niet veroorloven. Ook al verdien je die op den duur terug. Dit kan door het stimuleren van bijvoorbeeld collectieve inkoopacties voor zonnepanelen en warmtepompen.
Onlangs heeft de gemeente Deventer een RRE-subsidie (Regeling reductie energieverbruik) vanuit het Rijk ontvangen. Het doel van de regeling is het verminderen van C02-uitstoot, door het nemen van energiebesparende maatregelen door huiseigenaren en, in ondergeschikte mate, huurders. Op dit moment kun je al een aanvraag doen voor eenvoudige bespaarmaatregelen.
Wij zouden als GroenLinks daarnaast graag zien dat we in Deventer ook voordelige leningen kunnen verstrekken via een duurzaamheidsfonds en dat initiatieven vanuit inwoners en bedrijven beter worden gestimuleerd en ondersteund. Als een buurt bijvoorbeeld een goed idee heeft voor autodelen of samen huizen verduurzamen, dan zouden dit soort initiatieven vanuit de gemeente gestimuleerd en aangejaagd kunnen worden.
Heb je vragen? Stel ze via info@groenlinksdeventer.nl en wij komen er op terug!
