Poliflw

Samen met de ChristenUnie/SGP stelde GroenLinks vragen over het onaangekondigde bezoek van de burgemeester en een delegatie ambtenaren aan Zuid-Korea. We zijn altijd kritisch op handelsmissies naar Zuid-Korea en we waren dan ook onaangenaam verrast, dat er weer een handelsmissie daarheen vertrok.  

In de Gorcumse Courant van 21 november jl. lazen we tot onze grote verbazing dat de burgemeester, vergezeld door een ambtelijke delegatie, van 26 tot 30 november in Zuid-Korea verblijft in verband met een handelsmissie. Onze fracties zijn onaangenaam verrast door dit nieuws, met name omdat wij het uit de pers moesten vernemen en niet door het college zelf op de hoogte zijn gesteld. Zover wij weten zijn er in het verleden duidelijke afspraken gemaakt, dat wanneer een bestuurder uit hoofde van zijn functie een buitenlandse reis maakt, de raad hierover vooraf zal worden ingelicht.

Daarom hebben wij de volgende vragen aan het college: 

Is het college het met GroenLinks eens dat het beter ware geweest als het college de raad vooraf had ingelicht, zodat zij het niet uit de krant moest vernemen? Waarom heeft het college besloten de pers wel in te lichten en de raad niet? Welke overwegingen lagen daaraan ten grondslag? Wat is de grootte van de ambtelijke delegatie die meegaat? En wat zijn de afzonderlijke rollen van de verschillende ambtenaren die tot de delegatie behoren? Wat zijn de doelstellingen van deze missie? Wie maken er, naast de gemeente Gorinchem, nog meer deel uit van de delegatie die naar Zuid-Korea is afgereisd? Wat is het programma van de handelsmissie? Welke kosten zijn er gemaakt door de gemeente Gorinchem? Op welke manier wordt de raad achteraf op de hoogte gesteld van de resultaten van deze handelsmissie voor Gorinchem?

UPDATE: Inmiddels zijn de antwoorden van het college binnen (zie beneden). Er komt een uitgebreide evaluatie van de handelsmissie en daarover zal de raad verder praten. Wanneer dat precies is, is nog niet bekend, maar we zullen in elk geval het evaluatierapport kritisch bekijken op nut en noodzaak en daarover dan ook uitgebreid met het college in gesprek gaan!

Slechts 7 weken na de perspectiefnota behandelde de raad de begroting. Het werden niet de meest spannende algemene beschouwingen ooit, omdat het een beetje onzinnig is, om hetzelfde allemaal nog een keer te zeggen. GroenLinks sprak in onze algemene beschouwingen wel de zorgen uit over het financiële (risicovolle) beleid van de coalitie. 

Tijdens de algemene beschouwingen dienden we, samen met de ChristenUnie/SGP ook een motie in, die oproept om Gorinchem 'Kinderpardongemeente' te maken. Deze gemeenten roepen het kabinet op om de 400 kinderen die wel geworteld zijn in Nederland maar door bureaucratische redenen buiten het kinderpardon vallen als nog een verblijfsvergunning te geven. Deze motie werd breed gesteund (alleen VVD en Stadsbelang waren tegen.)

Algemene beschouwingen GroenLinks – Begroting 2019

Voorzitter, Slechts 7 weken na de perspectiefnota behandelen we vanavond de begroting. Het zal u niet verbazen dat GroenLinks dan ook geconstateerd heeft dat vrijwel de gehele perspectiefnota één op één is verwerkt tot een begroting. We hadden eerlijk gezegd ook niet iets anders verwacht.

Het is jammer dat het in de haast niet gelukt is om iets zinnigs op te schrijven bij de reguliere taken. Hoewel dit een groot deel van onze begroting vormt en het dus helemaal niet gek is, om hierop ook te sturen en te controleren, presenteert het college ons een lijstje met open deuren en clichés. “We voeren het beleid uit.” of “We verzorgen en bekostigen het leerlingenvervoer”. Een verbeterpuntje, zullen we maar zeggen.

Ondanks dat de begroting veel lijkt op de perspectiefnota, is er wel wat te zeggen over de financiële gevolgen van deze begroting, want intussen is er de Septembercirculaire gekomen en die is toch gevoelig tegengevallen. Met als gevolg dat de meerjarig sluitende begroting van de PPN ineens flinke negatieven laat zien in de begroting. Het is wel schokkend dat het dit college lukt om dit binnen een jaar voor elkaar te krijgen. De manier waarop het college voorstelt de tekorten te dekken, baart ons zorgen. Met het virtuele resultaat van 2019 en met gelden vanuit het IBP. Maar of we het resultaat in 2019 halen is natuurlijk nog maar de vraag. Net als dat je de vraag kunt stellen of de IBP gelden wel bedoeld zijn om gaten in je begroting af te dekken. En zelfs al zou het allemaal uitpakken zoals het college het nu hoopt, dan nog is het resultaat meerjarig €0. Eén tegenvaller van een paar ton en we hebben een probleem. Waarom neemt het college deze risico’s met zulke kleine marges en forse onzekerheden?

Een zo’n tegenvaller hebben we onlangs al te verduren gekregen, toen bleek dat er niemand onze elektrische veerboten wil bouwen. Hoe kan dit? Wat is er mis gegaan? Hoe groot schat het college de kans dat dit (negatieve) financiële gevolgen heeft? En gaan we door met onze ambities als het gaat om het elektrificeren van veerdienst? Redden we 2020 nog?

Een ander punt van zorg, dat GroenLinks uit deze begroting meeneemt gaat over de stadspromotie. Of eigenlijk beter gezegd: het verdwijnen daarvan. Als wij alles lezen dat over stadspromotie gaat, dan zien we dat de term citymarketing, oftewel stadspromotie, langzamerhand wordt vervangen door citymaking, oftewel stadsontwikkeling. Dat verbaast ons, voorzitter. We hebben bij de PPN nog gevraagd naar de evaluatie van Gorinchem Citymarketing, omdat het college daar nog het budget wilde continueren. Die was er niet. En nu ineens, zonder evaluatie én zonder raadsbesluit, lijkt het college hier stilzwijgend ineens het roet om te gooien, de citymarketing vaarwel te zeggen en de citymaking centraal te stellen. Graag hierover uitleg van het college. Waar komt dit ineens vandaan?

GroenLinks is blij te zien dat het college ook over het stadspodium/cultuurhuis/Vijfzinnen/NieuweDoelen/Theaterdossier wat verder heeft doorgedacht na de perspectiefnota. Maar, we waren niet zo onder de indruk van resultaat van die gedachten. Er wordt veel op één hoop geveegd, waarbij een theater en de sociaal-culturele voorzieningen eigenlijk als hetzelfde soort voorziening behandeld wordt. Wat GroenLinks betreft is er toch wel degelijk een verschil tussen een theater en een buurthuis of bijvoorbeeld een speeltuinvoorziening. We zijn geïntrigeerd door de zin: “mocht uit de participatie naar voren komen dat een multifunctioneel Cultuurhuis in de stad gewenst is…”. Ten eerste komt dat volgens ons nooit uit een ongestuurde, open participatie en ten tweede is het vreemd dat er al wel vast een uitwerking voor deze, en ook alleen deze, uitkomst is bedacht. Het lijkt wel alsof het college al vast voorsorteert op wat de stad vindt. Aangezien GroenLinks voorstander is van een buurthuis in elke wijk, willen wij het college vragen om dit punt nog eens ernstig te heroverwegen. Natuurlijk, een theater met een groot podium is ideaal voor een bepaald soort sociaal-culturele activiteiten, maar er zijn ook heel veel van dat soort activiteiten, die gewoon in een buurthuis, dicht bij de mensen thuis in hun eigen wijk moeten worden georganiseerd. We zijn benieuwd hoe het college en andere fracties hier tegenover staan.

Er gebeurt veel op het gebied van mobiliteit: we zijn blij met de proef met een betaalde fietsenstalling en de -hoe wel wat karige- investering in fietsparkeren op straat. Ook zijn we blij dat er eindelijk een integraal mobiliteitsplan komt. Hoewel…integraal… het college vindt het wel nodig om een niet-file-oplossend plan voor de Banneweg eruit te halen. Dat vinden wij onlogisch en daarom steunen wij het amendement dat D66 heeft ingediend. Het is opvallend dat, met uitzondering van de fiets, nergens gerept wordt over duurzame mobiliteit zoals openbaar vervoer, elektrisch rijden (ook niet bij onze eigen voorbeeldfunctie…) of deelauto’s, ja voorzitter, zelfs de voetganger wordt niet genoemd. Blijkbaar heeft het college andere prioriteiten. Een andere vraag over mobiliteit: waarom is station Papland achteruit geschoven naar 2022?

Natuurlijk van GroenLinks nog enkele opmerkingen over duurzaamheid: Hoe staat het eigenlijk met de overeenkomst voor de windmolens? Op de site van de Knotwilg lijkt alsof dat al rond is, maar in de begroting lezen we wat anders. Er wordt verder gelukkig veel gedaan aan duurzaamheid, zoals biodiversiteit, duurzame energie en we zijn blij te zien dat er vorm wordt gegeven aan het kenniscentrum duurzaamheid en klimaat. Het idee van een modelwoning spreekt ons erg aan. Wat we echt missen is het stukje klimaat. Een belangrijk aspect daarvan is de klimaatadaptatie: hoe weren we ons tegen de uitdagingen van het veranderende klimaat. Hoe gaat het college klimaatadaptatie meenemen in het beleid?

Tot slot, voorzitter, nog een motie van onze fractie, die niet zoveel met de begroting te maken heeft, maar wel met fatsoen en medemenselijkheid. Zoals u weet zijn er 400 in Nederland gewortelde kinderen die, ondanks dat ze wel onder het kinderpardon zouden vallen, vanwege strikte toepassing van regels toch dreigen te worden uitgezet. Omdat wij van mening zijn dat minderjarige kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland wonen hier geworteld zijn en dus hier moeten kunnen blijven, zou GroenLinks het een goed signaal vinden als Gorinchem zich aansluit bij de inmiddels 76 zogenaamde kinderpardongemeenten. Deze gemeenten spreken naar de regering uit dat zijn staan voor een permanent en duurzame oplossing voor gewortelde kinderen moet komen. Daarom hebben wij een motie gemaakt.

Voorzitter, tot zover onze eerste termijn.

Op 20 september besprak de raad de perspectiefnota 2019-2022. Zoals u hier hebt kunnen lezen, heeft GroenLinks daar tegen gestemd. 

Twee voorstellen daarin gingen over het versterken van de banden die Gorinchem heeft met Zuid-Korea: subsidie voor het Hamelhuis en geld voor handelsmissies naar Zuid-Korea. In totaal goed voor een ruime ton!  Al sinds het begin van de Hamellobby is GroenLinks sceptisch geweest over deze ontwikkelingen. Dus dat waren we deze keer ook. 

Sinds een aantal Gorinchemmers het verhaal van Hendrick Hamel, de Gorinchemse VOC-ambtenaar die bij toeval Korea ontdekte, enthousiast wil gaan vertellen, is er een sterke lobby gekomen om hier ook veel gemeenschapsgeld aan te besteden. GroenLinks heeft hier altijd kritisch tegenover gestaan. Reizen naar Zuid-Korea, het Hamelhuis, handelsmissies naar Korea; steeds weer vroegen wij ons af of dit wel het gewenste resultaat opleverde en of het dus wel de moeite waard was om hier veel geld in te steken. 

De laatste jaren was de gemeentelijke bijdrage aan alle Korea- en Hamelactiviteiten dan ook tot een minimum beperkt geworden. Het nieuwe college blijkt veel enthousiaster tegenover deze lobby te staan en wil zelfs een ton per jaar gaan besteden aan handelsmissies naar Korea en aan subsidie voor het Hamelhuis. 

Wat is er aan de hand? 

Allereerst de handelsmissies: Daar zijn er al enkele van geweest. En steeds moest de burgemeester en vaak ook een handvol ambtenaren mee; want daarmee gingen vele deuren open in Korea, zo werd ons verteld. Maar, echt zichtbare resultaten, grote orders, het hoofdkantoor van KIA in Gorinchem-Noord? Wij hebben ze nog niet gezien en wij denken dat de resultaten ook nogal tegenvallen.

Iets anders waar de resultaten van tegenvallen is het Hamelhuis. Een moeizaam geboren project wat met veel tegenslagen en (gemeentelijke) financiële reddingsoperaties van de grond is gekomen.  In 2013 dreigde het Hamelhuis nog te stranden omdat er geen geld vrijkwam uit Korea, ondanks 27 (!!!) bezoekjes aan dat land – wat dan weer mooi aansluit bij de successen van die handelsmissies – en na ternauwernood verkocht te zijn en de nodige gemeentelijke steun in de loop der jaren, kon het dan toch open. De verwachting en de hoop was dat het museum drukbezocht zou worden. De toenmalig voorzitter zei in 2015 in De Stad Gorinchem: “We zijn nu financieel zwak, maar het gaat écht lopen”. Het blijkt dus niet te zijn gaan lopen. sterker nog...er waren in 2017 welgeteld 969 bezoekers! (NB: Dat is nog géén 3 per dag!) En stelt het College van B&W voor om het Hamelhuis jaarlijks een subsidie van €45.000 te gaan geven. Dat is een boel geld voor zo'n slecht lopend museum.  Waarom is dat eigenlijk nodig die subsidie? Een private geldschieter trok zich terug, zo vertelde het college ons. Maar bij wat nader onderzoek, bleek het iets genuanceerder te liggen: een de aflossingsvrije periode van een lening liep af, oftewel de stichting achter het museum moest zijn schulden gaan betalen, maar dat kunnen ze niet. En terwijl ze dat al jaren hadden kunnen zien aankomen, is het de Stichting niet gelukt om financieel zelfstandig genoeg te zijn om dit te kunnen betalen. En dus mag de gemeente eventjes €45.000 per jaar neertellen. GroenLinks vindt het onbegrijpelijk dat het college blijkbaar zo'n fan van Hamel is, dat er zoveel geld naar dit museum moet gaan. 

GroenLinks wil niet langer trekken aan een dood paard en heeft daarom tijdens de behandeling van de perspectiefnota twee amendementen (voorstellen om iets te wijzigen) ingediend om ervoor te zorgen dat er geen gemeentelijk geld meer in de bodemloze en vooral weinig resultaat leverende put van Hamel en Zuid-Korea zou verdwijnen. Maar dat mocht helaas niet baten. Een meerderheid van de raad stemde tegen de amendementen en dus bleven de twee bedragen in de perspectiefnota staan. 

Donderdag 20 september besprak de gemeenteraad de perspectiefnota. GroenLinks was kritisch op dit document en heeft uiteindelijk niet ingestemd met dit voorstel. Onze kritiek was voor gericht op de vele potjes die gereserveerd werden, zonder dat er concrete plannen voor zijn. Daarnaast vinden wij dat er - schijnbaar zonder visie - lukraak bedragen uitgedeeld worden hier en daar. Wij dienden twee amendementen en een motie in. De motie is aangenomen, de amendementen werden helaas verworpen. Alle drie deze stukken kunt u onder aan de pagina openen. Lees hier de algemene beschouwingen die onze fractievoorzitter Rutger van Breemen hield over dit onderwerp.  

Voorzitter,

De nieuwe perspectiefnota liet dit jaar op zich wachten, omdat het nieuwe college er haar eigen inhoud aan wilde geven en het eigen beleid erin wilde verankeren. Dat schiep natuurlijk hoge verwachtingen. Het resultaat is een soort Oprah-Winfrey-Nota (en jij een ton, en jij en ton en ja, jij ook een ton!), waarin het soms lijkt alsof er lukraak wat bedragen worden uitgedeeld zonder dat er een doorwrochte visie of doordacht beleid achter zit. Op een of andere manier kom ik bij de financiële stukken altijd op nautische metaforen uit: Na jaren van alle hens aan dek, en vier jaar voorzichtig en verantwoord laveren tussen klippen door, lijkt het nieuwe college te kiezen voor: alle trossen los en volle kracht vooruit. En dan zien we wel waar het schip strandt.

In de eerste zin valt ons meteen al op, dat het college samen met de inwoners boordevol ambities zit. Blijkbaar moet de raad bij het kruisje tekenen om de financiële dekking van die college- en stadsambities te regelen. Klopt deze analyse? Welke rol ziet het college voor de raad als het gaat om ambities voor deze stad?

Als we de verder de perspectiefnota doorlopen vallen ons drie grote lijnen op: er worden veel nieuwe functies bedacht, er ontbreken allerlei zeer belangrijke beleidsterreinen en van de beleidsterreinen die wel genoemd worden, wordt niet altijd erg duidelijk wat nu precies de bedoeling is.

Voordat ik die drie lijnen zal bespreken, is er ook ruimte voor goed nieuws. Want, natuurlijk, of gelukkig zou ik haast zeggen, zitten er ook dingen in deze perspectiefnota waar GroenLinks wél blij van wordt: extra geld voor fietsparkeren, aandacht voor betere fietsroutes, herfinanciering van dure leningen, een duidelijke visie over de invulling van het grote podium (een programmering die past bij een stad als de onze), die wij delen, het structureel maken van Gorinchem Beweegt, steun voor de Gorinchemse Uitdaging en de versterking van de capaciteit op Openbare Orde en veiligheid. Daar vindt het college ons aan haar zijde.

Dan terug naar de grote lijnen. De eerste is het aantal functies dat gecreëerd wordt. De eerste vraag daarbij is: Is het college van mening dat het aannemen van personeel en die een kekke titel geven, de oplossing voor de uitdagingen waar Gorinchem voor staat? Een subsidioloog, een warmtetransitiemanager, een regievoeder evenementen of een Koreacoach (toegegeven: die naam hebben we zelf bedacht). Voor elk beleidsterrein, waar problemen opdoemen, stelt het college een nieuwe functionaris aan. De vraag die natuurlijk veel belangrijker is, en waar wij als raadsfractie en politieke partij veel meer geïnteresseerd in zijn, is wat deze mensen precies gaan doen. Welke kaders krijgen zij mee om hun werk uit te voeren? Welke beleidsdoelen moeten zij tot uitvoer gaan (helpen) brengen? Het wordt ons niet meteen duidelijk als we de perspectiefnota lezen.

Vervolgens missen we bij het lezen van de perspectiefnota nogal wat belangrijke beleidsterreinen, waarop overigens ook het nodige speelt – de tweede grote lijn. Zo wordt er met geen woord gerept over wonen, terwijl er nog geen nieuwe woonvisie is en er toch flink wat opgaves en uitdagingen te noemen zijn op de woningmarkt. Waarom heeft het college de plannen hiervoor niet verwerkt in de perspectiefnota? Welke plannen zijn er?

Hetzelfde geldt voor het welzijnswerk of sociaal-cultureel werk. Daarvan vinden we alleen -zoals eerder al gezegd tot onze verrassing- dat de Elzenhof niet gebruikt zal worden als sportzaal voor OKK, die naar het Forteslyceum verhuizen. Maar…wat er dan wél met de Elzenhof gebeurt, of wat er überhaupt voor plannen zijn op het gebied van sociaal-cultureel werk, buurthuizen, sociale cohesie en sociaal makelen of opbouwwerkers, daar zwijgt het college over. Is er al een evaluatie van de opbouwwerker? Welke toekomst ziet het college voor de buurthuisfunctie in Dalem? En wat is de visie van dit college over buurthuizen en sociaal-cultureel werk in het algemeen?

Een ander, niet onbelangrijk onderdeel dat ontbreekt in deze perspectiefnota is het sociaal domein. Er wordt hier en daar wel wat uit de reserves voor het sociaal domein gehaald en er wordt herhaalt dat we mensen moeten leren om te gaan met hun fysieke, emotionele en sociale uitdagingen (het zal je maar gezegd worden…), maar hoe de nieuwe coalitie aankijkt tegen WMO, werk en inkomen of de jeugdzorg blijkt nergens. Terwijl Gorinchem en onze regio, zeker als het gaat om de jeugdzorg voor de nodige problemen staan. Wij vinden het onbegrijpelijk dat er in deze perspectiefnota met geen woord gered wordt over de problemen, de wachtlijsten en tekorten en de dreigende onder toezichtstelling van de uitvoeringsdienst van de jeugdzorg. Hoe kan dit?

Nu wil GroenLinks graag wat onderwerpen afgaan, die wel in het stuk staan, maar waarvan niet altijd duidelijk is, wat er nu precies gedaan wordt of waarom er iets gedaan wordt. Vaak ontbreekt hier overigens ook de participatie, oftewel, wat vindt de stad ervan?, terwijl dat toch een speerpunt voor deze coalitie is.

Om te beginnen zijn dat twee posten die met Korea te maken hebben. Er wordt 88.000 euro gereserveerd voor de internationale betrekkingen met dat land. Voor het gemak wordt maar vergeten dat we ook internationale betrekkingen hebben met Lucca, Sint-Niklaas en natuurlijk Bamenda. En er wordt eigenlijk zonder enige onderbouwing jaarlijks 45.000 euro aan het Hamelhuis geschonken. Wat betreft de internationale betrekkingen met Korea zijn wij niet overtuigd van het nut en dus de noodzaak ervan. Wij hebben namelijk nog geen grote successen kunnen waarnemen van vorige missies. Of die zijn niet gecommuniceerd, of ze zijn er niet. Het lijkt wel een stokpaardje van een paar enthousiastelingen, maar is volgens ons een dood paard we niet te hard aan moeten trekken.

Datzelfde geldt eigenlijk voor het Hamelhuis. Dat is al jarenlang een noodlijdende instelling. In 2013 dreigde het Hamelhuis nog te stranden omdat er geen geld vrijkwam uit Korea, ondanks 27 bezoekjes aan dat land – wat dan weer mooi aansluit bij de successen van die handelsmissies – en na ternauwernood verkocht te zijn en de nodige gemeentelijke steun in de loop der jaren, kon het dan toch open. De verwachting en de hoop was dat het museum drukbezocht zou worden. Ik citeer wat de toenmalig voorzitter in 2015 in De Stad Gorinchem zei: “We zijn nu financieel zwak, maar het gaat écht lopen”. Het blijkt dus niet te zijn gaan lopen. En nu er een private investeerder vertrekt – of nee, nu een aflossingsvrije periode van een lening is afgelopen - , moet de gemeente maar even dat bedrag bijpassen, omdat de stichting het anders niet trekt. Na veel gemeentelijke steun, zowel in geld als in de ambtelijke uren, lukt het de stichting nog steeds niet om op eigen benen te staan. Wat GroenLinks betreft gaan we nu niet zomaar 45.000 in het Hamelhuis steken, met als enige onderbouwing dat een private investeerder is vertrokken. Voor beide onderwerpen heb ik daarom een amendement voorbereid [amendementen handelsmissie en hamelhuis].

Een andere post in de begroting die GroenLinks niet begrijpt is het terugplaatsen van de niet-monumentale schotbalkenloods bij de Grote Merwedesluis. In tegenstelling tot wat het college suggereert is dit geen wens uit het vestingplan. En even navraag bij de Vestingwerkgroep, leerde onze fractie dat het ook zeker niet op hun wensenlijstje staat. GroenLinks vraagt zich dan ook af: hoe komt het college erbij om deze loods, die niets met de historische vesting te maken en waar betrokken inwoners niet om vragen, terug te plaatsen? Met wie in de stad hebben ze daarover gesproken? GroenLinks juicht het toe dat er geld wordt gereserveerd voor de uitvoer van het vestingplan. Maar dat willen we niet zomaar uitgeven aan de herbouw van een niet-monumentale schotbalkenloods. Daarom heb ik de volgende motie voorbereid: [motie vesting]

GroenLinks kan natuurlijk geen algemene beschouwingen houden, zonder het thema duurzaamheid te bespreken. Hoewel het een van de topprioriteiten van het college is, komt het er in de perspectiefnota wat berooid van af. Het lijkt alsof het college vooral inzet aan de kant van de energie – wat natuurlijk heel belangrijk is! Maar we hebben in ons beleidsplan duurzaamheid ook nadrukkelijk de biodiversiteit en ons eigen gemeentelijk handelen genoemd. Biodiversiteit wordt in de perspectief nota niet genoemd. Hoe komt dit? Welke rol speelt de biodiversiteit bij het renoveren van het openbaar groen?

En als het gaat om gemeentelijk handelen wordt weer energieopwekking genoemd. Klimaatadaptatie, duurzaam inkopen, duurzaam ondernemen, elektrisch wagenpark, afvalscheiding; het zijn slechts een paar voorbeelden waar we ons gemeentelijk handelen duurzamer kunnen maken. Is het college dat met ons eens? Wat gaat u daarvoor doen? En hoe staat het eigenlijk met de bouw van ‘onze’ windmolens nu BP Groote Haar onherroepelijk is?

GroenLinks vindt het jammer dat voor de warmtetransitie pas in 2021 plannen klaar moeten zijn. Dat duurt erg lang. Dan moeten ze wettelijk gezien klaar zijn, maar Gorinchem is toch wel ambitieuzer dan dat? Zeker omdat er voor sommige wijken al plannen klaarliggen. Het is voor inwoners, verhuurders en bedrijven belangrijk dat ze weten welk warmtetransitieplan er voor hun wijk ligt, zodat ze daarop nu al kunnen inspelen. Dat moet dus zo snel mogelijk klaar zijn. Is het mogelijk om de transitieplannen sneller op te leveren en ook in uitvoer te brengen?

De tarieven van waardlanden stijgen flink. Dat is jammer, maar logisch gezien de duurdere verwerkingskosten van al het afval. Dat onderstreept maar weer de noodzaak van een oplossing voor het afval probleem. Hoe gaan waardlanden en de gemeente streven naar meer bronaanpak en naar betere scheiding?

Ten slotte over duurzaamheid, vinden wij het jammer dat het college de duurzaamheidsnorm voor schoolgebouwen van de VNG volgt, omdat dat nu eenmaal wettelijk verplicht gaat worden. Wat GroenLinks betreft zetten we hoger in dan de norm van wettelijk verplicht. Is het college bereid om te bekijken hoe we die norm kunnen overtreffen?

Tenslotte nog wat korte opmerkingen: de mantelzorg noodknop, zoals hij nu beschreven is, is geen noodknop maar een onderzoek. Dat vinden we jammer. We hadden er meer van verwacht. Wat betreft de bibliotheek kiezen wij voor scenario 3. Een belangrijke voorziening als de bibliotheek moet goed kunnen functioneren en daarvoor is scenario 3 nodig. Waarom kiest het college nu voor scenario 2? Er wordt 75000 euro vrijgemaakt om de hal van het stadhuis aan te passen. Naast de raadzaal wordt nu dus ook de hal aangepast ten behoeve van de inwoners. Wat houdt de aanpassing van de hal van het stadhuis in en wat draagt die aanpassing bij aan het zijn van een ontmoetingsplek? Wordt hierbij ook rekening gehouden met alle aanpassingen die het gehandicaptenplatform al meermaals heeft gewenst?

GroenLinks kan zich vinden in de financiële uitgangspunten voor het opstellen van de begroting, zoals die op p 22 genoemd worden.

Voorzitter, zoals u gehoord heeft, staat GroenLinks niet echt te juichen bij deze perspectiefnota. Er ontbreekt veel onderbouwing en er wordt, schijnbaar achteloos, met tonnen gesmeten zonder een heldere visie. Wij worden hier niet erg gelukkig van.

Maandag debatteerden Tweede Kamerleden en Europarlementariërs gezamenlijk over de Staat van de Europese Unie. Eickhout wil van premier Mark Rutte weten waarom de Nederlandse regering dwarsligt bij voorstellen om te voorkomen dat Europese burgers bij een volgende crisis weer te rekening gepresenteerd krijgen. Dit is zijn analyse over de staat van de Europese Unie in Nederland.

Het is tien jaar geleden dat de financiële crisis in de Verenigde Staten begon. Na een periode van groei stortte de economie keihard in, met grote menselijke gevolgen. Werkloosheid, armoede, onzekerheid, politieke spanningen in Europa.

Inmiddels zien de economische groeicijfers er rooskleurig uit en trekt ook de werkgelegenheid aan. De economie krabbelt op na een lange periode van crisis. Toch zijn er kanttekeningen te plaatsen bij de groeicijfers.

Niet voor alle Europeanen

Ten eerste: het economisch herstel bereikt lang niet alle Europeanen.

De eurozone bereikte qua omvang van de economie in 2016 weer het niveau van voor de crisis. Maar kijken we naar armoedecijfers van Eurostat, dan zien we dat er in de eurozone 5,8 miljoen mensen meer die in armoede leven dan voor de crisis.

De werkgelegenheid stijgt, maar ook het aantal Europeanen dat tegen hun wil een tijdelijk contract of een nul-uren-contract heeft. Het percentage jongeren dat geen baan heeft en geen opleiding volgt, is hoger dan in 2008.

Buitengewoon beleid

Ten tweede: het herstel is in grote mate te danken aan een buitengewoon monetair beleid.

De rente staat op nul procent en de Europese Centrale Bank (ECB) heeft ongekende hoeveelheden obligaties opgekocht. De ECB moest handelen omdat de politiek het naliet of te traag was. Het is maar zeer de vraag of de ECB bij een volgende klap nog genoeg mogelijkheden heeft om de economie te stabiliseren.

Ten derde: De groeicijfers van nu zeggen weinig over het vermogen van de eurozone om een nieuwe crisis te voorkomen, of om een nieuwe schok te doorstaan zonder dezelfde sociale ellende die we in de eurocrisis hebben gezien in grote delen van de unie.

Momentum

Er is een momentum om het bouwwerk van de eurozone te versterken. Er ligt een routekaart van de Europese Commissie. De Franse president Emmanuel Macron wil de eurozone schokbestendig maken en optreden tegen sociale dumping. Het eerste hoofdstuk van het Duitse coalitieakkoord bevat een agenda voor een rechtvaardig Europa van gelijke kansen. Duitsland en Frankrijk hebben aangekondigd samen het voortouw te willen nemen.

In de Tweede Kamer en in het Nederlandse kabinet wordt er vaak argwanend gekeken naar deze ontwikkelingen. Het is Nederland goed recht om een eigen lijn te trekken, maar trekt Nederland niet aan de verkeerde kant? De regering wil door met de euro, maar staat op de rem bij vrijwel alle mogelijke voorstellen om de muntunie stabieler en socialer te maken.

Moet de ECB, waarop geen enkel parlement controle kan uitoefenen, dan straks opnieuw de kastanjes uit het vuur zal halen als een euroland in de problemen komt?

Is de eurozone in staat is om de klap op te vangen als de markten het vertrouwen verliezen in - pak hem beet - Italië? Is het verantwoord om alle discussies over een versterking van de eurozone te blokkeren?

Dr. No

Wopke Hoeksta, de Nederlandse minister van Financiën stuurde samen met een paar kleine noordelijke euro en niet-eurolanden een brief waaraan hij de bijnaam Dr. No heeft te danken.

In plaats van aan te haken bij nieuwe Duits-Franse initiatieven voor een stabielere en crisisbestendige eurozone, lijkt de strategie van Nederland om Duitsland op de lijn van oud-minister Schäuble te krijgen: grote spaaroverschotten, meer vrijhandel, meer interne markt en bovenal bezuinigen om het stabiliteitspact te respecteren.

Natuurwet

“Het eigen huis op orde” noemt de regering het. Maar het is precies dit beleid, dat de onzekerheid van Europanen heeft vergroot. Het is het beleid dat de politieke verhoudingen tussen noord en zuid op scherp heeft gezet.

Wat nog wel het meest aan stoort, is de manier waarop de premier dit beleid verkoopt alsof het een natuurwet is.

Het is een economisch beleid toegesneden op multinationals die nauwelijks belasting afdragen. Meer markt en snijden in de sociale zekerheid en de publieke sector. Het is dit rechtse recept dat als alternatiefloos wordt gepresenteerd, waardoor burgers zich afkeren van de EU.

Lage staatsschuld

In zijn speech in Berlijn beweerde de premier dat landen met een lage staatsschuld goed voorbereid zijn op de volgende crisis. Maar Spanje en Ierland hadden voor de crisis een staatsschuld van ver beneden de zestig procent van het BBP en moesten daarna toch bij het noodfonds aankloppen. Waarom ziet deze regering de staatsschuld als grote boeman? En is het een goed vooruitzicht als overheden opnieuw inspringen voor private schulden?

Gezonde langer termijn overheidsfinanciën zijn belangrijk, maar het was het de uit de klauwen gewassen financiële sector, de oververhitting van de huizenmarkt, een overschot aan krediet die onder andere Spanje en Ierland deden ontsporen.

Gereguleerde interne markt

Dan het andere stokpaardje van de regering: de interne markt. Die kan ons welvaart brengen, zeker. Maar alleen onder voorwaarde dat die goed gereguleerd is. Door alleen te concentreren op het wegnemen van barrières maken we dezelfde fout als in de jaren voorafgaand aan de crisis. Toen konden kredieten op steeds verder gedereguleerde markten ongeremd naar Zuid-Europa vloeien en financiële producten alsmaar complexer en gevaarlijker worden. Het liberaliseren van het dienstenverkeer heeft bovendien voor sociale spanningen gezorgd, onder andere in de transportsector.

Verdere verdieping van de interne markt kan alleen als dit leidt tot een verbetering van de sociale situatie. Niet voor niets stemde het Europees Parlement vorige week het controversiële voorstel voor de e-card voor diensten weg.

Belasting op techbedrijven

“Het huis op orde” betekent wat mij betreft dat de eurolanden garanderen dat gewone mensen nooit meer de prijs betalen voor onverantwoorde risico’s die in de financiële sector genomen worden.

“Het huis op orde” betekent wat mij betreft dat de EU-lidstaten eindelijk in staat worden gesteld om de grootste bedrijven fatsoenlijk belasting te laten betalen. Zorg dat de race naar de bodem bij vennootschapsbelasting gestaakt wordt. Dat er met een Europese grondslag niet langer met winsten geschoven kan worden.

Onder andere Frankrijk wil vaart maken met een Europese aanpak voor een belasting op de grote techbedrijven. Bij het debat over de Europese Raad bespeurde was er bij de minister-president weinig enthousiasme over de nieuwe voorstellen van de Europese Commissie. Ik zie het gevaar dat Apple, Facebook, Google nog jarenlang vrijwel geen belasting afdragen als we moeten wachten totdat er in G20 of OESO-verband overeenstemming.

Nog niet stormbestendig

De economische groeicijfers mogen ons geen zand in de ogen strooien. De eurozone is nog niet stormbestendig en presteert te mager op sociaal vlak. Tien jaar na de crisis is het hoog tijd om dat aan te pakken. Niet alleen met de zeven dwergen uit het noorden maar met al onze bondgenoten in Europa.

Zoals Europarlementariërs morgen, bij het jaarlijkse debat over de Staat van de Unie, het woord mogen voeren in de Tweede Kamer, zo moeten Nederlandse kamerleden en hun collega’s uit andere lidstaten de mogelijkheid krijgen te spreken in het Europees Parlement. 

Zo kan de politiek van de EU, in de visie van GroenLinks dichterbij de burgers worden gebracht. 

Burgers hebben vaak weinig zicht op de manier waarop besluitvorming in de EU wordt gecontroleerd, zegt GroenLinks kamerlid Bram van Ojik, die het voorstel morgen , samen met zijn EU-collega Bas Eickhout  zal doen. “Het Europees Parlement is vaak letterlijk ver weg en beperkt in zijn bevoegdheden. In de nationale parlementen wordt het debat bemoeilijkt door gebrekkig zicht op wat, door wie, wanneer in de EU besloten wordt”. 

Een groot jaarlijks debat van nationale partijleiders met de Europese Commissie kan de Europese samenwerking bevorderen en de controle op de besluitvorming verbeteren, aldus GroenLinks. Als er in de Tweede Kamer voldoende steun is voor het idee, vraagt de partij kamervoorzitter Arib het te bespreken met haar collega’s uit het Europees Parlement en de nationale parlementen.

Minister Wiebes schrijft in een brief dat hij naar aanleiding van een motie van GroenLinks-Tweede Kamerlid Tom van der Lee een ophoging van de energiedoelen van de EU zal steunen. 

 

Dat is goed nieuws, want als er naast het doel voor minder CO2-uitstoot ook doelen zijn voor energiebesparing en duurzame energie komen de doelen van het klimaatakkoord van Parijs wat dichterbij. Winst voor het klimaat dus!

Tot nu toe wilde de regering altijd inzetten op slechts één doel: minder CO2-uitstoot, terwijl het ontzettend belangrijk is om op alle fronten in te zetten. Meerdere doelen zorgen voor duidelijkheid en geven zekerheid voor bedrijven en burgers.

Tom van der Lee: “Minister Kamp verzette zich altijd hevig tegen het stellen van verschillende klimaat- en energiedoelen, terwijl het stellen van meerdere doelen meer zekerheid biedt. Dit is dan ook een positieve breuk met het eerdere beleid van de regering. ik wens minister Wiebes veel succes met de onderhandelingen in Brussel en hoop op een ambitieus energiebeleid!”

De Europese ministers gaven de Europese Commissie dinsdag een mandaat om onderhandelingen te starten over de oprichting van een multilateraal investeringshof. Dit permanente hof zou de arbitrage tussen staten en investeerders in de toekomst op zich moeten nemen. GroenLinks is ontsteld dat de EU-landen hiermee de rechten van internationale investeerders verder versterken zonder daaraan internationale plichten op het vlak van mensenrechten en duurzaamheid te verbinden.

Europarlementariër Bas Eickhout: “In plaats van multinationals die betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen of vernietiging van de natuur aansprakelijk te maken, geeft de EU prioriteit aan het verder versterken van de positie van investeerders ten koste van overheden.”

Ongelijkheid

Het hof voorziet in een hervormde vorm van de gedateerde en uiterst controversiële arbitrage tussen investeerders en staten (ISDS), maar die hervormingen gaan slechts over de procedures. Rechters worden onafhankelijker, de rechtsgang wordt transparanter en er komt een mogelijkheid tot beroep. Maar al deze zaken veranderen niets aan de ongelijkheid die dit systeem in stand houdt: investeerders krijgen een permanent hof om staten aan te klagen wanneer zij menen dat investeringsverdragen geschonden worden. Maar staten of slachtoffers van misdragingen van bedrijven kunnen niet aankloppen bij het hof om hen tot de orde te roepen.

Eickhout: “De EU mist hier een grote kans om investeerders op hun plichten te wijzen. De bescherming van investeerders wordt verder geïnstitutionaliseerd. Maar in het mandaat voor het multilateraal hof staat geen enkel streven om multinationals die zich inlaten met zaken als kinderarbeid of landroof ter verantwoording te roepen.”

Mandaat

De Commissie heeft nu het mandaat om het investeringshof namens de EU met geïnteresseerde partijen uit te onderhandelen. Als er een akkoord komt, zal dit moeten worden voorglegd aan het Europees Parlement en de lidstaten. GroenLinks wilde dat het Europees Parlement voorafgaand aan het onderhandelingsmandaat een positie zou innemen, maar een rechtse meerderheid verhinderde dat.

GroenLinks presenteert vandaag het pamflet “Nederland uit de schulden: de beloftes van GroenLinks.” De landelijke fractie en de lijsttrekkers van de zeven grote steden slaan de handen ineen en komen met concrete maatregelen om de schuldenproblematiek aan te pakken.

Schulden zijn namelijk een toenemend probleem. Tien procent van de Nederlandse huishoudens heeft problematische schulden en twintig procent van de huishoudens loopt daar risico op. Het hebben van schulden leidt tot gezondheidsproblemen, stress en soms zelfs huisuitzettingen. Daarom wordt het hoog tijd dat schulden op lokaal en landelijk niveau worden aangepakt. In het pamflet geven Kamerlid Linda Voortman en de GroenLinks-lijsttrekkers van zeven grote steden in Nederland aan wat zij gaan doen om mensen met schulden beter te helpen.

De partij pleit ervoor dat huisuitzettingen alleen vanwege een huurschuld niet meer mogen. Wie hulpverlening accepteert mag niet zijn huis uitgezet worden. Dat voorkomt veel leed, maar ook een onnodig groot beroep op de opvang. Ook wil de partij in elke gemeente convenanten sluiten met vastelastenpartners om te zorgen voor een sociale incasso en betere afstemming, zodat partijen niet op dezelfde euro’s jagen. Per huishouden moet er nog maar één deurwaarder aan de deur komen. Tot slot moet de overheid haar communicatie verbeteren. Deze is vaak te ingewikkeld en qua toon niet altijd aanmoedigend.

Linda Voortman: “de marktwerking in de deurwaarderssector dient geen enkel doel. Het leidt er alleen maar toe dat er steeds harder op dezelfde euro’s gejaagd wordt. Dat maakt schulden juist erger. Wij willen daarom toe naar één deurwaarder per gezin.”

GroenLinks is gestart met de Sleeplijn. Mensen die via WhatsApp een berichtje sturen naar 06-57525250 over de sleepwet krijgen van een team van GroenLinks-vrijwilligers antwoord. De Sleeplijn is bereikbaar van zondag 18 maart tot en met verkiezingsdag.  

Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer opende GroenLinks een ‘zweeflijn’ voor zwevende kiezers. Toen kwamen er duizenden vragen binnen van stemmers, die bijvoorbeeld wilden weten wat het verschil was tussen GroenLinks en andere partijen.  

Dit keer beantwoorden tientallen vrijwilligers vanaf het landelijk bureau van GroenLinks in Utrecht vragen over de sleepwet. Ze vertellen mensen waarom GroenLinks adviseert om tegen de sleepwet te stemmen en geven informatie over de ‘reparatiewet’ die GroenLinks voorstelt, waarmee we daadkrachtige geheime diensten mogelijk maken en tegelijkertijd de vrijheid van onschuldige mensen beschermen.  

GroenLinks-vice fractievoorzitter Kathalijne Buitenweg is het gezicht van de campagne van GroenLinks tegen de sleepwet. Zij zal zelf zondag tussen 14.00u en 16.30u aanschuiven bij de vrijwilligers van de sleeplijn om vragen van stemmers te beantwoorden.