Poliflw

Wat ons opvalt is een gebrekkige algemene ambitie ten aanzien van de gemeentefinanciën. Ik zal uitleggen wat mijn fractie hiermee bedoelt. Zoals jullie weten is het bijna het einde van het schooljaar. Het is de laatste week van de eindexamens van de middelbare school, de leerlingen maken zich druk om of ze overgaan, de 1e-jaars studenten blokken hard om een bindend studieadvies te voorkomen. Ik kan nog wel even doorgaan.

Het uitgangspunt van dit College is Gezond, Groen en Gelukkig.

Wat ons opvalt is een gebrekkige algemene ambitie ten aanzien van de gemeentefinanciën. Ik zal uitleggen wat mijn fractie hiermee bedoelt.

Zoals jullie weten is het bijna het einde van het schooljaar. Het is de laatste week van de eindexamens van de middelbare school, de leerlingen maken zich druk om of ze overgaan, de 1e-jaars studenten blokken hard om een bindend studieadvies te voorkomen. Ik kan nog wel even doorgaan.

We herinneren ons vast nog wel deze spannende tijd omdat het niet lang geleden is, we zitten er middenin of we zijn ouder van stressende kinderen. En wat doen wij hier, we streven een ambitieniveau ten aanzien van het weerstandsvermogen na wat gelijk staat aan ‘matig’. Dat is natuurlijk een heel bijzondere keuze. Vertelt u eens hoe leggen we dat onze leerlingen en studenten uit? We doen ons best, maar we nemen genoegen met matige resultaten. Halen we het wel of halen we het niet? Wij gaan voor een voldoende, zodat we slagen. Niet dit College. Die nemen genoegen met een ‘matig’. Dan blijf je zitten. Als opvoeder is dat in ieder geval geen term waar ik trots op zou zijn en al zeker niet een ambitie die wij als fractie na willen te streven.

Wie wordt van deze (‘matige’) begroting gelukkig?

· De toeristische ondernemer uit Sint Annen niet van wie wij een brandbrief ontvingen. De overnachting bij deze ondernemers gaat € 3,70 per persoon per nacht extra kosten. Daar komt nog eens de administratieve last voor de ondernemers overheen.

· Wij denken ook niet dat de autobezitter en de autobezoeker van het centrum gelukkig worden, er hangt een verkeerscirculatieplan in de lucht, parkeertarieven schieten de lucht in, er wordt gesproken over een milieuzone terwijl de luchtkwaliteit in onze gemeente, ook in het centrum, goed is. Dit lijkt verdacht veel op autopesten 3.0.

· Zal de werkzoekende blij zijn met een basisbaan blij zijn met de sticker ‘je bent niet geschikt voor een baan, dat ga je ook nooit worden daarom creëren we er 1 voor je’.

· Zal de huizenbezitter blij zijn met de verhoging van de OZB? Daar hebben we het al eerder over gehad.

· Denk het College oprecht dat de hardwerkende ondernemer gelukkig wordt van de explosief stijgende parkeertarieven, de duurdere terrassen en de nieuwe reclamebelasting?

Kortom wat ons betreft was het leuk geweest als dit College net als de VVD had gekozen voor werken, wonen en leven en het daadwerkelijk een begroting had gemaakt voor een inclusieve gemeente en niet een begroting waar we grote groepen inwoners uitsluiten.

Daarnaast vinden wij de stigmatisering van onze inwoners in een gemeente met 2 gezichten teleurstellend, in navolging van de Stadspartij spreken wij graag over een gemeente met ruim 230.000 gezichten. Bovendien worden hiermee de inwoners verdeeld in 2 groepen, dat roept

gedachten bij ons op van goed en fout, arm en rijk, gelukkig en ongelukkig. Nogmaals wij roepen u op: stop met deze stigmatisering!

Werken

We zijn gedaald op de ranglijst, tot volle tevredenheid van de VVD: namelijk de ranglijst van bijstandsdichtheid, van de 3e plek naar de 9e plek. Blij zijn we ook met de ambitie om op deze ranglijst nog verder te dalen: wij willen graag een daling op deze lijst zonder de basisbaan. Daar gelooft mijn fractie niet in. Deze basisbaan is bedoeld voor mensen die anders onmogelijk aan de slag zouden kunnen op de arbeidsmarkt. Dit blijft gek, wie in staat is om belangrijk werk (want dat is hoe het genoemd wordt) goed te doen zou dat ook in een échte baan moeten kunnen. Desnoods met goede begeleiding/coaching die je voor een fractie van het bedrag kunt inzetten. Daarmee help je mensen namelijk ook écht vooruit.

Maar wat werkt dan wel? Zoals bekend is de VVD altijd op zoek naar ideeën, maatregelen en mogelijkheden die maken dat meer mensen werk kunnen vinden. Fijn dat ook het College hierop in wil zetten. In een onlangs verschenen artikel blijkt dat het vereenvoudigen van regels ervoor heeft gezorgd dat landelijk 15.000 alleenstaande ouders zijn gaan werken. In navolging hierop roept onder andere Divosa gemeenten op het verrekenen van inkomsten met een uitkering eenvoudiger te maken. Een idee dat de VVD van harte ondersteunt, werk aanpakken móet natuurlijk eenvoudig zijn! Wij dienen daarom een motie in met Partij voor de Dieren en de Stadspartij die het College oproept hiermee aan de slag te gaan.

Goed onderwijs is een fundament voor de toekomst. Het is goed dat er in onze gemeente ruimte is voor het ontwikkelen van kansen voor alle kinderen (en volwassen) en niet alleen die met een achterstand beginnen aan hun leven. De begroting valt op door een ruime investering in deze doelgroep, terwijl hiermee de grote groep kinderen, die ook hun talenten willen ontwikkelen (lijkt) te worden vergeten. Ook de talenten van iedereen, die gewoon mee kan komen of excellent is moet vanuit hun gemeente de kans krijgen voor zijn of haar ontwikkeling. Als we als gemeente een aantrekkelijke gemeente willen zijn voor iedereen moet je ook in je begroting en investeringen iedereen serieus nemen en niet alleen 1 enkele doelgroep. Ook hier zouden we een inclusieve gemeente willen zijn. Wij hebben het antwoord gehoord, maar zullen het College hierin kritisch blijven volgen.

Wonen

De VVD ziet meer woningen als één van de belangrijkste thema's voor de komende jaren, en hoopt dat het College hiervan werk maakt. Hierbij zien we het leerlingengedrag in optima forma, je zit bij de mentor en je vertelt over jouw ambitie. Je wil 10-en halen. Dan vraagt de mentor naar de plannen en hoe je dat denkt te realiseren. Toen bleef het vaag. Net als bij vele leerlingen blijkt de ambitie van 20.000 woningen te hoog gegrepen en zelfs 16.000 in de plannen moet nog blijken. Kortom wij zijn op zoek naar daadwerkelijke plannen, zodat ook wij als VVD aan het einde van deze collegeperiode trots kunnen zijn.

Dan het SIF: Een stedelijk investeringsfonds is er voor de fysieke investeringen in gebiedsontwikkelingen. Dit fonds kan dus ondersteunen bij het realiseren van deze infrastructuur. Toch zie ik dat het fonds onvoldoende gevuld is. Dit College steekt dit geld in gebiedsgericht werken en niet in investeringen in de infrastructuur in wijken. De komende jaren hebben we flinke uitdagingen op het gebied van woningbouw. De VVD wil graag weten wat het structurele tekort binnen het SIF betekent voor de woningbouw. Daartoe dienen wij een motie in samen met D66, PvdA en CDA.

Leven

Ten aanzien van de leefomgeving prijzen wij ons gelukkig met een grote diversiteit in onze gemeente. De compacte stad, het groene Haren en de weidsheid van Ten Boer. Dan lezen we over meer groen in de gemeente. Op mijn weg hiernaartoe kwam ik door een groot deel van Haren, daarna via de Helperzoom naar Groningen om uiteindelijk op de Grote Markt te eindigen. U kunt zich voorstellen dat ik een grote diversiteit aan groen ben tegengekomen. Wij zouden heel graag zien dat het College eerst inzet op het op niveau brengen van de leefomgeving: immers, een slecht onderhouden leefomgeving is ergernis nummer 1 van inwoners. Trottoirs waar mensen met kinderwagen, rollators of mensen die willen hardlopen niet kunnen lopen zouden wij graag op niveau gebracht willen hebben. Mensen kiezen er dan voor om op de openbare weg te lopen, met alle gevolgen van dien.

De VVD fractie is blij dat er stappen worden gezet voor de energie neutrale gemeente, we hebben nog een lange weg te gaan en de VVD wil benadrukken dat haastige spoed zelden goed is: kritisch kijken naar hoe je investeert, sturen op uitkomsten en geen symboolpolitiek. We kunnen het geld maar één keer uitgeven.

Veiligheid

Net als het College zijn we van mening dat veiligheid heel belangrijk is, zowel binnen je eigen huis als daarbuiten. Wij zien daarom graag het programma van de ‘Week van de Veiligheid’ tegemoet.

Zoals in de commissievergadering genoemd zijn wij kritisch volger van de effecten van het sluiten van de tippelzone, ontstaat er elders een -niet gereguleerde—tippelzone? Dit maakt uitbuiting en mensenhandel onder de radar mogelijk, iets wat niemand wil.

Ten aanzien van het experiment van de gesloten keten van wietteelt zullen wij ons binnenkort beraden, ons valt op dat er weinig gemeenten zijn die hierover positieve geluiden laten horen.

Sport

De VVD constateert dat de ambitie van dit College t.a.v. sport eveneens vrij matig is:

Het Mulieronderzoek (Monitor Sportuigaven gemeenten) geeft aan dat een gemeente met > 100.000 inwoners circa € 75,-- dient uit te geven aan sport. Dit ligt ruim boven het bedrag dat de gemeente Groningen uitgeeft aan sportdeelname.

De VVD fractie is van mening dat er structureel meer geld voor bewegen en sport moet komen. Sport en bewegen dragen een leven lang bij aan meer gezonde jaren, is leuk en zorgt ook voor betere leerprestaties bij kinderen.

Tenslotte

En dan nu het eindrapport voor het College. Op de thema’s werken, wonen en leven worden nog onvoldoendes gescoord. Voor het thema groen zien wij een voldoende en voor de thema’s gezond en gelukkig twijfelen we nog over een herexamen.

Zoals viel te verwachten, maar volgens de VVD-fractie ook viel te betreuren heeft gisteravond de gemeenteraad van Haren gekozen de zelfstandige status van Haren te continueren, de fracties van D66, GVH en het CDA stemden voor (10) en de fracties van de VVD, PvdA, GL en CU (7) stemden tegen.

Daarnaast werd met dezelfde stemverhouding een forse ombuigingsoperatie aangekondigd en aangenomen waarvan we niet weten wat het inhoud is en ook niet weten of deze ombuiging te realiseren is.

Het woord is nu aan de provincie, deze zal op 28 juni laten weten of ze geloven in de continuering van een zelfstandige status.

De bijdrage van de VVD was de volgende:

 

Net als een hoop inwoners en ondernemers van Haren wil de VVD het liefst gaan voor een zelfstandig Haren. We herkennen en erkennen de wens die leeft en begrijpen de gevoelens dat een zelfstandig Haren een diep gekoesterde wens is.

Om de woorden van wethouder Verbeek te citeren ‘hebben de keuze uit 2 hele mooie mogelijkheden: een zelfstandig Haren of een buitengewoon aantrekkelijk alternatief : Groot Groningen’.

 

Onze ambitie is een vitale groene woonplaats of woongemeente waarbij het aantrekkelijk leven, wonen, werken ondernemen en recreëren is.

Voor een zelfstandig Haren is naar de mening van de VVD een financieel robuuste gemeente nodig.

De VVD heeft onderzocht of die ambitie kan worden bereikt met de uitvoering van Beterr Haren. Of houden we dan een heel ander Haren over, een Haren wat niet bij onze ambitie past.

 

Inmiddels weten we de consequentie van een zelfstandig Haren: het rapport Beterr Haren.

We hebben lange tijd niet geweten wat de ‘prijs’ is voor een zelfstandig Haren is, nu weten we dat wel.

 

De VVD heeft het rapport Beterr Haren bestudeerd en komt tot de volgende conclusies:

Het rapport geeft een beeld van de toekomstvisie van Haren 2030

Hoewel de toekomstvisie een hele duidelijke terugblik geeft naar de visie van Boerema en Nauta, wie kent ze nog….geeft het college ook weer welke ambities ze heeft: Haren moet vooral zo blijven zoals ze is.

Daar ligt hem wat de VVD betreft de cucs, beschikt de gemeente wel over voldoende capaciteit, kennis, financiële middelen en tijd om deze visie uit te werken en wekelijkheid te laten worden.

In de visie staan een 7-tal ambities centraal.

Voor het realiseren van de ambities is  een gemeentelijke organisatie nodig die in dienst staat van de hierboven beschreven ambities. De VVD vraagt zich af of hiervoor geldt dat  de huidige organisatie dat nu niet kan en of daar een reorganisatie of een organisatie-ontwikkelingstraject voor nodig is. Gaat dit gepaard met extra kosten.

Deelproject 2: Een financieel toekomstbestendig Haren

De afgelopen 2 jaren is de financiële positie van de gemeente Haren enorm verbetert, daarvoor verdienen degenen die daarvoor verantwoordelijk zijn een pluim. Maar het is helder, we zijn er nog lang niet. Ondanks het feit dat de gemeente Haren nog nooit onder enige vorm van financieel toezicht heeft gestaan is de financiële situatie van Haren zorgelijk. Volgens het rapport Beterr Haren is de gemeente zeer beperkt in staat om tegenvallers op te vangen terwijl we vrijwel zeker weten dat de tegenvallers komen.

Haren zal de komende 15 jaren zeer strikt moeten bezuinigen om tot een aanvaardbare solvabiliteit te komen van 30% in 2030.

 

Het rapport Beterr Haren geeft 5 kritisch punten aan die zijn overgenomen uit de eindconclusie van de stresstest van Deloitte:

1.   Er is een sluitende begroting, maar exploitatie is weinig beïnvloedbaar wegens hoge apparaatskosten en kapitaallasten. Tevens zijn reeds bezuinigingen ingevoerd die moeilijk te realiseren zijn en waarvan voor een deel niet wordt verwacht dat deze in 2016 gerealiseerd worden. Tevens zijn er grote onzekerheden mbt daling inkomsten sociaal domein en bijhorend hoog uitgavenniveau.

2.   Weerstandvermogen is beperkt, reserves minimaal en voor deel beklemd.

3.   Schuldenpositie blijft hoog, ondanks de afbouw

4.   In begroting is deel toekomstige (nog te realiseren opbrengst) reeds verwerkt.

5.   Lokale lasten zijn hoog en bieden weinig ruimte tot verhoging

Al met al staat de zelfstandige gemeente Haren voor grote opgaven waarvan de VVD zich afvraagt of en hoe die te realiseren zijn. We moeten meer doen met meer geld. De verkoop van gemeentelijk vastgoed en doordecentralisatie van scholen biedt op korte termijn geen of weinig soelaas. Daarnaast geloven wij ook niet dat op de onderbezette en op sommige punten overbelaste ambtelijke organisatie nog verder kan worden bezuinigd.

Blijft over het bezuinigen op de voorzieningen zoals het zwembad, de dorpshuizen, de bibliotheek, de sportvoorzieningen en culturele voorzieningen. Inmiddels weten door B&A groep die eveneens heeft geconstateerd dat de oplossingen uit Beterr Haren onvoldoende zijn.

 

Naast het schrappen in de voorzieningen rest ons dan nog steeds een gemeente die de komende 15 jaren stilstaat: niet kan investeren, niet kan innoveren, geen nieuw beleid kan maken, geen ontwikkelingen kan oppakken. Is dat het perspectief wat wij onze inwoners en ondernemers willen bieden?

 

Deelproject 3 de burgerparticipatie

 

Hierin worden 2 verschillende participatieprocessen onderscheiden:

-         Invloed op het beleidsproces

-         Uitvoeren in het algemeen belang

De VVD heeft vragen over het onderdeel: Invloed op het beleidsproces: Naast de reeds bestaande adviesraden zal gewerkt gaan worden met burgerthema-groepen, deze worden geraadpleegd bij acute problemen, bij beleidsopgaven maar ook bij het benutten van nieuwe kansen. De VVD vraagt zich af of het de burgers zijn in de burgerthemagroep die het beleid moeten bepalen of dat het de gemeenteraad moet zijn die uiteindelijk bepaalt welke beleidsrichting het op moet gaan. Volgens de VVD heeft de gemeente geen gebrek aan burgers die gevraagd en ongevraagd hun mening geven over het beleid van de gemeente. De vraag is welk probleem wordt opgelost met het instellen van burgerthemagroepen.

Daarnaast heeft de VVD in het toetsingsrapport van de B&A-groep gelezen dat deze gewenste omslag een omvangrijke procesmatige en culturele verandering in de werkwijze en de opstelling van het ambtelijk apparaat betekent. Een apparaat dat reeds nu boven zijn kracht functioneert. Er zal extra mankracht en deskundigheid moeten worden aangewend om deze omslag te bereiken, daarvoor is geld nodig, dat is niet opgenomen in de begroting. Graag horen wij hoe de portefeuillehouder hier tegenaan kijkt.

 

Deelproject 4 ; Bestuurskracht

Er worden voorstellen gedaan rondom heldere besluitvormingsprocessen, focus op kaderstelling en doe van tevredenheidsmetingen. Heldere besluitvormingsprocessen en focus op kaderstelling wordt door de VVD erkent en herkend. Ten aanzien van de tevredenheidsmeting delen wij de conclusie van het B&A rapport, die zouden in een  kleine gemeente niet nodig moeten zijn. Daarnaast zit daar het risico in dat gevaren wordt op individuele signalen en klachten. Is het daadwerkelijk zo dat door de korte lijnen tussen gemeenschap en gemeente het bestuur het gevoel heeft dat ze weet wat er leeft en speelt of weet ze vooral wat er leeft bij de mondige burger die zich laat horen.

 

Deelproject 5: Ambtelijke organisatie

In dat hoofdstuk hebben we onder anderen het volgende kunnen lezen: Bij een nieuwe samenleving hoort een nieuwe gemeentelijke organisatie, de gemeente wil graag opereren als een horizontale netwerkorganisatie. Gemeente zal haar dienstverlenende rol versterken en naar een flexibele organisatie groeien om snel te kunnen reageren op vragen en gebeurtenissen uit de samenleving. Minder vast personeel en minder flexibel personeel. Organisatieveranderingen kosten altijd veel tijd en geld. Gelet op het feit dat de tijd beperkt is en het budget zo mogelijk nog beperkter, hoe realistisch is het dat de verandering in de ambtelijke organisatie snel bereikt kan worden.

 

Deelproject 6 : Regionale samenwerking

Haren zal daar waar capaciteit in de eigen organisatie krap is, aangewezen blijven op samenwerking met andere gemeenten.

Erkent u dat door de opschaling in de regio de behoefte tot samenwerking bij anderen klein is? Hoe kijkt u aan tegen het signaal van de gemeente Groningen dat de gemeente niet positief staat tegenover een samenwerking met een zelfstandig Haren? 

Hoe denkt u de extra investering van Haren in regionale samenwerkingsverbanden zowel in capaciteit als in kwaliteit te financieren?

Als met al heeft de VVD fractie geconstateerd dat het plan Beterr Haren in de basis een uitvoerbaar plan is, maar in de uitvoering beperkt zal worden door de financiën en de tijd.

De uitvoering van alle plannen kost geld, nergens is inzichtelijk gemaakt hoeveel geld het kost. Wel weten we dat Haren geen dan amper geld heeft. Daar zit de kern van het probleem

Wat de VVD betreft zal een zelfstandig Haren alleen mogelijk zijn wanneer er fors wordt gesneden in de voorzieningen en wanneer de lasten omhoog gaan zonder dat daar iets tegenover staat. Dan ontstaat er geen Haren wat de VVD de inwoners en ondernemers gunt.

Vandaar dat dat niet de keuze van de VVD is.

Wij kiezen dan liever een ander alternatief:

Opgaan in een krachtige bestuurlijke eenheid, die één verrijkte dynamische agenda kan realiseren voor Stad en ommeland. Deze gemeente is financieel robuust en beschikt over een organisatiekracht om burgerkracht te faciliteren, sociale cohesie te stimuleren en maatwerk te leveren op diverse schaalniveaus.

 

Inderdaad zijn sommige lasten in Groningen hoger, zoals de OZB. Maar die zal in een zelfstandig Haren sowieso ook stijgen. Wat krijgen we er in de nieuwe gemeente voor terug?

Een gemeente die een investeringsbudget heeft van 20 miljoen Euro, met daarnaast nog een herindelingsbijdrage van 10 miljoen Euro. Van deze gelden zullen alle inwoners en ondernemers van de nieuwe gemeente profiteren. Dan zou wellicht de wens van Harener winkeliers, vrij parkeren, wellicht tot de mogelijkheden behoren.

 

Toerisme en recreatie in Haren staan in de kinderschoenen, maar heeft veel potentie, zoals het Geopark met Unesco status waar zowel Groningen als Haren zijn toegetreden, de ontwikkeling van de Hortus en de beide meren. Dit vergt echter investeringen, die zullen met een krachtige organisatie van de gemeente Groot Groningen tot ontwikkeling kunnen komen. Tevens biedt de nieuwe gemeente kansen tot investeren.

 

Daarnaast gaan wij er vanuit dat een kernenbeleid zoals Groningen dat nu kent ook in Groot Groningen plaats biedt voor maatwerk op diverse schaalniveaus zoals in het sociaal domein.

 

Al met al constateert de VVD dat een samengaan met Groningen & Ten Boer de meest duurzame oplossing is, dan maken we onderdeel uit van een gemeente die kansen biedt voor ontwikkeling, investeren en doorgroeimogelijkheden. Opgaan in een krachtige bestuurlijke eenheid, die één verrijkte dynamische agenda kan realiseren voor Stad en ommeland.

VVD Haren

15 juni 2016

Ietje Jacobs – Setz

Arnold Bergsma