Poliflw

In de afgelopen drie weken heeft de gemeenteraad het mede op initiatief van GroenLinks-raadslid Andries Bergsma drie keer over jongeren in coronatijd gehad. Eerst met de jongeren zelf, vervolgens met  professionals uit het werkveld en afgelopen week was er een politieke dialoog met wensen en bedenkingen uit de vorige sessies. De fractie van GroenLinks Leeuwarden voelde de behoefte om jongeren te spreken over wat hen bezighoudt in deze bijzondere tijden. Onder het mom van: niet over hen spreken, maar met hen spreken! Eerst werd er een enquête uitgezet en aan de hand daarvan werden jongeren uitgenodigd voor een verdiepend gesprek via een Teams-meeting met zogenaamde breakout rooms, waar kleinere groepen jongeren in gesprek konden met één of meerdere raadsleden.

De fractie van GroenLinks heeft niet kunnen bevroeden hoeveel werk hier voor de griffie achter vandaan kwam. Eerst het maken en uitzetten van de enquête, vervolgens het verwerken van maar liefst 511 vragenlijsten en tot slot moest ook de sessie met de jongeren op technisch gebied in goede banen geleid. Wij kunnen niet genoeg benadrukken hoe wij hier van onder de indruk zijn. En wat geweldig is het dat de animo onder de jongeren zo groot is om hun verhaal te vertellen.

De jongeren hebben in groten getale de tijd genomen om uitgebreid te antwoorden op de open vragen. Dat zegt iets over de behoefte van hen om hun verhaal kwijt te willen. GroenLinks Jeugd-woordvoerder Andries Bergsma was gespreksleider in een van de Break-out rooms. Daar vertelde iemand dat alleen al het feit dat de gemeenteraad interesse toonde in de jongeren al genoeg was. Dat antwoord raakte Andries best wel. Want ja, interesse tonen in elkaar, in gesprek zijn met elkaar, dat is toch een vrij essentieel onderdeel van ons leven. En juist dat, fysieke ontmoetingen, het ongedwongene in de omgang met elkaar. Dat is wat wij missen in deze tijd.

Nog een verhaal uit een breakout room: “Mijn ouders wonen op anderhalf uur rijden hier vandaan. Dan zitten we hier op mijn studentenkamer te eten en nog wat na te kletsen en zo is het kwart voor negen en om negen uur gaat de avondklok in en mijn moeder moet nog anderhalf uur rijden naar huis.” Wie had een jaar geleden gedacht dat we van overheidswege ‘s avonds niet meer naar buiten mochten. Het gaat om onze gezondheid en die is heel veel waard, maar een opgave is het wel!

Wat kunnen wij als gemeente doen om onze jongeren tegemoet te komen was de vraag die tijdens de politieke dialoog voor lag. GroenLinks is van mening dat we de extra middelen die beschikbaar zijn het best in kunnen zetten om de bestaande structuren te versterken. Wij zijn het eens met het plan van het college een tijdelijke versterking van het jongerenwerk voor te stellen tot eind 2021. Hiermee zou een bedrag van €140.000,- (inclusief €10.000,- activiteitenbudget) gemoeid zijn. Ook maakten we van de gelegenheid gebruikt om de wethouder te bevragen.

Mentale gezondheid

Bij de expertmeeting zaten o.a. een praktijkondersteuner van de huisarts, school als werkplaats en school als vindplaats, Stjoer. Het ging toen vooral over de mentale gezondheid van jongeren. Kunnen we vooruitlopen op het budget dat in juni vrij komt voor alle zaken rondom mentale gezondheid? Of is er in juni weer een ronde met wensen en bedenkingen van de raad? GroenLinks wil niet langer wachten met het extra inzetten op mentale gezondheid van de jongeren, zoals ook de oproep was van ‘Claim your future’ in hun brief.

Jeugdland

Wil de wethouder in de verdeling van de gelden ook denken aan Jeugdland. GroenLinks hoopt dat deze kindervakantieweek dit jaar door kan gaan. De kosten voor deelname zijn dankzij tientallen sponsors heel laagte en dat is bewust: ooit werd Jeugdland opgericht voor kinderen die niet op vakantie gaan. Die komen er nog steeds, maar ook andere jongens en meisjes zijn welkom. De meesten komen uit Leeuwarden en omringende dorpen. Kan de gemeente informeren of alle sponsoren nog kunnen bijdragen en dat daardoor de toegangsprijs gegarandeerd laag blijft, en zo niet, of dan vanuit het nu beschikbare potje bijgedragen kan worden?

Regierol

Wat ons opviel uit de expertmeeting van vorige week was dat de verschillende professionals niet goed op de hoogte zijn van wat anderen in hetzelfde werkveld aan het doen zijn. De behoefte werd uitgesproken om elkaar (beter) te leren kennen. Niet ondenkbaar is dat men op deze manier de kwaliteit van hulpverlening kan verhogen. Onze vraag aan de wethouder is of de gemeente hierin de regierol kan oppakken.

Sociale kaart

De sociale kaart wordt node gemist hebben wij de professionals horen zeggen. Nu heeft GroenLinks in deze raad vaak aan de bel getrokken om een goede sociale kaart te maken. Is die nu onderhand in gebruik genomen en zo ja, wat kunnen we doen om deze onder de aandacht te brengen bij de deelnemers van de expertmeeting?

Wethouder Tjeerdema antwoordde op onze vragen was dat men de regierol zeker gaat oppakken, iets waar meerdere partijen in de raad naar aanleiding van ons voorstel al op aandrong. Over Jeugdland maakte de wethouder zich geen zorgen. De sociale kaart is nog niet klaar, maar dat duurt niet lang meer en het hoort bij de regierol om zo’n sociale kaart onder de aandacht te brengen. Over de mentale gezondheid komt ze op een later moment met een voorstel naar de raad toe. We kunnen aan de hand daarvan bekijken of er nog iets mist.

In de tweede termijn brachten we nog in dat we dit hele proces als erg positief en hoopvol ervaren. Het is lang geleden dat er extra potjes geld beschikbaar zijn voor jongeren, de gemeenteraad wordt immers al jaren gevraagd om de bestaande structuren af te schalen. Mogelijk dat Corona hier een positief effect op heeft?

Wil jij je graag inzetten om de gemeente Leeuwarden duurzamer en socialer te maken? Dan zoeken we jou! Voor de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022 zoeken wij nieuwe gemeenteraadsleden.

GroenLinks Leeuwarden heeft op dit moment vijf gemeenteraadsleden en één wethouder. Als gemeenteraadslid ben je de link tussen de inwoners en het college van burgemeester en wethouders. Jij bepaalt mede de belangrijkste punten van het beleid van de gemeente. Je controleert het beleid en bent in de gelegenheid dit bij te stellen aan de hand van het indienen van moties en amendementen. Daarnaast kun je onderwerpen die niet op de agenda staan, maar die wel van belang zijn, agenderen en er schriftelijke vragen over stellen.

Wie zoeken we? Wij zoeken kandidaten met een duurzaam en sociaal hart. Mensen die enthousiast zijn, energie hebben, teamplayers, netwerkers en mensen die geen 9 tot 5 mentaliteit hebben. Mensen die leergierig zijn, kunnen improviseren en incasseren en in grote groepen durven te spreken. Wij zoeken mensen die staan te popelen om GroenLinks in Leeuwarden te vertegenwoordigen en hier ongeveer zestien uren in de week voor vrij kunnen maken. Daarnaast ben je achttien jaar of ouder en woon je in de gemeente Leeuwarden.

GroenLinks Leeuwarden streeft naar een inclusieve en diverse beweging. Wij verwelkomen mensen met verschillende leeftijden, huidskleuren, geloofsovertuigingen, genders, seksuele voorkeuren en uit verschillende woonplaatsen.

Solliciteren Is jouw hart sneller gaan kloppen? Stuur dan snel je cv en motivatie naar de kandidatencommissie via kandidatencommissiegroenlinks@gmail.com. Reageren kan tot 15 juli. Vermeld bij je sollicitatie of je solliciteert naar de functie van lijsttrekker, een plek bij de eerste vijf, een plek bij de eerste tien of een overige plek op de lijst.

Wil je meer weten over wat het werk van een gemeenteraadslid inhoudt? Neem dan contact op met fractievoorzitter Evert Stellingwerf via 06 4319 0195.

De procedure Na de sluitingsdatum neemt de kandidatencommissie de tijd om alle brieven zorgvuldig door te nemen. Uiterlijk 28 augustus volgt een uitnodiging voor een gesprek met de kandidatencommissie. De eerste ronde van de gesprekken staat gepland op 11 en 12 september. Een eventuele tweede ronde van de gesprekken staat gepland op 18 september. Houd dus na je sollicitatie rekening met deze data. Na deze gesprekken stelt de kandidatencommissie de voorlopige kandidatenlijst op. Iedere kandidaat krijgt daarna individueel en voor openbaarmaking de plek op de lijst te horen, inclusief de bijbehorende motivatie. Na deze ronde wordt de lijst met motivering op 13 november voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering van GroenLinks in Leeuwarden. De leden stellen de uiteindelijke lijst vast.

Het college gaat een nieuw armoedebeleid vaststellen. Het blijkt dat de armoede in Leeuwarden niet is afgenomen ondanks de inzet van de gelden de afgelopen jaren. Het college wil de focus daarom meer gaan leggen op kinderen in armoede. Voor GroenLinks is het armoedeprobleem net zo urgent als het klimaatprobleem! Daarom zijn we erg kritisch. 

We weten dat het grootste probleem in Den Haag ligt. De welvaart wordt immers te oneerlijk verdeeld. GroenLinks heeft in haar verkiezingsprogramma vele voorstellen opgenomen om eerlijker te delen zodat mensen hun rekeningen en boodschappen weer kunnen betalen. Binnen de gemeente moeten we het doen met een zak geld om de ergste noden te lenigen. We hebben ook niet de illusie hiermee armoede in onze stad uit te bannen. Maar het gaat wel om een eerlijke en efficiënte inzet van deze gelden.

De armoede in onze stad en in Nederland is ook de laatste jaren niet afgenomen. Dat is in een rijk land als Nederland op zijn minst zeer armoedig te noemen. Bewindvoerders melden het vorig jaar al: ‘Mensen met een laag inkomen worden steeds armer’. Dat is voor mensen die iedere euro al 3 keer om moeten draaien natuurlijk een ramp. 

Als je inkomen en vermogen steeds oneerlijker verdeelt, krijg je vanzelf meer armoede. Gemeenten krijgen vervolgens een zak geld om de scherpe kantjes ervan af te halen, oftewel om pleisters te plakken. Dat is waar ons armoedebeleid vooral over gaat. Vervolgens houden velen zich er mee bezig en wordt er misschien wel meer aan armoede verdiend dan er aan uitgegeven wordt.

Ook onze gemeente meldt dat ze heeft moeten concluderen dat de instrumenten en interventies die va 2014 zijn ingezet, het armoedeprobleem in kwantitatieve zin nauwelijks hebben verminderd.

De prijs van armoede is niet te betalen en daarom hopen we dat onze gemeente bij de landelijke overheid flink gaat hameren op een aanpak waarmee we armoede in Nederland voorkomen, in plaats van de symptomen bestrijden. Daar is immers onze gehele samenleving bij gebaat! De mate waarin huishoudens kunnen rondkomen beïnvloedt in belangrijke mate het welzijn en geluk van onze inwoners en ook nog eens het gebruik van zorg en andere voorzieningen. Daar willen we als GroenLinks graag in investeren.

Een van de vele stappen daartoe is het verhogen van het minimumloon naar €14,- per uur en de uitkeringen daaraan op te trekken. Daarom dienen we op 7 april samen met de PvdA Leeuwarden een motie in om hierop bij de landelijke regering op aan te dringen.

Voor een optimaal werkend armoedebeleid is volgens de fractie van GroenLinks Leeuwarden ontschotting tussen armoedebeleid en de Participatiewet noodzakelijk! En wellicht ontschotting tussen alle sociale beleidsterreinen. De helft van de mensen met de allerlaagste inkomens heeft een uitkering en hier zijn dan ook de grootste stappen te maken. Daarom hebben we samen met andere partijen uit de Leeuwarder gemeenteraad onlangs een motie aangekondigd om premies toe te kennen bij werken vanuit de bijstand. We komen hier binnenkort op terug.

Mensen die gebruik maken van de PW zijn tevens vaak op vrijwilligerswerk aangewezen.  Vrijwilligers vormen het fundament van onze samenleving. Zij helpen bijvoorbeeld mee om problematische schulden te voorkomen en op te lossen. Onze gemeente kent een participatiepremie van €250 euro, terwijl deze in de gemeente Súdwest-Fryslân €750 bedraagt. Hiermee bedien je een groep die weinig perspectief heeft op financiële verbetering en die van groot belang is voor onze gemeente. Wij zien daarom ook graag een verhoging van de participatiepremie.

Daarnaast is ons advies gebruik te maken van ervaringsdeskundigen. Het is al vaker  in deze raad genoemd - onder andere door de FNV vrouwen en de Big Mama’s. Ook de aanbevelingen van het PAS (Platform Armoede & Schulden) bieden veel aanknopingspunten die meegenomen dienen te worden in een goed armoedebeleid. Deze bevelen wij dan ook van harte aan. Een aantal zullen we ook hierna noemen.

Daarmee komen dan ook op de vraag wat wij vinden van het leggen van de focus op regeneratie van armoede en daarmee bij kinderen in armoede. Niemand wil dat kinderen opgroeien in armoede. De schade die dat oplevert werkt levenslang door. Maar een kind in armoede betekent ook dat de ouders in armoede verkeren. En wanneer ouders gestresst zijn heeft dat invloed op de kinderen. Wij zien graag dat het gehele gezin meegenomen wordt zonder bemoeizorg te leveren. 

Ongeveer de helft van de langdurig armen bestaat uit werkenden en 60% van de kinderen die in armoede opgroeien hebben dan ook werkende ouders. Instanties als het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS en het Armoedefonds melden dat het grootste risico op armoede bestaat onder alleenstaanden (onder de AOW-leeftijd), volwassen leden van eenoudergezinnen (met minderjarige kinderen) en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. Ook deze mensen mogen we niet vergeten. Het kunnen zomaar de kinderen van toen zijn!

Wij vinden dat de gemeente als overheid niet moet bijdragen aan het ontstaan van problematische schulden, maar onderdeel moet zijn van de oplossing. Wij vinden ook dat er een veel effectievere en radicale aanpak van problematische schulden moet komen en willen de wethouder dan ook meegegeven serieus te kijken naar de plannen van het Platform Een- en Tweepersoonshuishoudens Leeuwarden (PEL) voor het opkopen van kleine schulden én het voorstel van de werkgroep LWD Schuldvrij. Daarnaast zouden de gemeenten bewindvoering veel meer in eigen hand kunnen nemen.

Wat betreft vroegsignalering zien wij graag een actieve en laagdrempelige benadering, een brief alleen is o.i. niet voldoende. Zet in ieder geval een rechtstreeks, onafhankelijk telefoonnummer op de brief, bijvoorbeeld dat van Ping, en heb daarbij aandacht voor laaggeletterden.

Ten aanzien van de bestaanszekerheid en financiële dienstverlening klinkt de tekst van het beleid zoals we die bij GroenLinks al jaren willen zien: de mens centraal, werken vanuit vertrouwen, belonen in plaats van straffen, stress-sensitieve benadering en realistisch in de zelfredzaamheid. Daar zijn we blij mee.

Waar we nog wel meer aandacht voor vragen is de financiële begeleiding bij het aanvaarden van werk (en het bijbehorende risico op de zogeheten armoedeval) en het bereik van regelingen voor de werkende armen. Tot slot adviseren we het college te blijven kijken naar eventueel nieuwe regelingen zoals andere gemeenten die hebben, zoals een sport- & cultuurfonds voor volwassenen of een tegemoetkoming bij het gehele verbruik van het eigen risico.

Over de realisatie van wijken als Camminghaburen en Aldlân werd in de jaren ’70 uren lang vergaderd in een - toen nog - rokerige raadszaal. En met goede reden. De realisatie van een aantrekkelijke nieuw stadsdeel gaat over meer dan plaatjes van mooie gebouwen. Je moet het ook hebben over het functioneren van zo’n wijk. Hoe komen de inwoners op hun werk, hoe ziet de openbare ruimte eruit en waar gaan de kinderen naar school en hoe stimuleer je de sociale samenhang in zo’n nieuwe gebied? Met het ontwikkelkader doet het college daar een aanzet voor.

Uiteraard is dit niet de laatste keer dat we over Middelsee en de Werp gaan praten. Het bouwen van zo’n wijk duurt vele jaren en in de tussentijd doen zich regelmatig nieuwe inzichten voor. 

Het eerste nieuwe inzicht doet zich misschien nu al voor, voordat de inkt van het ontwikkelkader droog is. Vorige week kwam het college met de ambitie om 5000-10000 woningen extra te bouwen in het kader van Deltaplan voor het noorden. Als raad zullen we hier binnenkort over doorpraten. Als deze opgave reëel blijkt te zijn, denken wij dat het gevolgen heeft voor het gebied Middelsee. Zoveel woningen kunnen we niet kwijt kunnen in de bestaande stad en de dorpen zonder het groen aan te tasten en de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Het betekent dat we wellicht nog stedelijker moeten bouwen in Middelsee. Dit roept bij GroenLinks vragen op:

Hoeveel woningen kunnen we kwijt in bestaande bebouwd gebied (met behoud van kwaliteit)? 

Kunnen we dit Ontwikkelkader niet beter vasthouden tot er meer duidelijkheid is over deze opgave?

Hoe moeten we de ontwikkeling van Middelsee zien in relatie tot andere grote projecten? Bij ons bestaat de indruk dat we nu wel heel veel tegelijk willen. Unia, Middelsee, Spoordok, Oud-oost, de Hem. Opgeteld duizenden woningen, terwijl de productie in de afgelopen jaren op enkele honderden per jaar ligt. Wanneer al deze projecten tegelijk lopen, betekent dit een grote investeringsopgave (kosten gaan voor de baten), een grote belasting van projectcapaciteit bij de dienst (meer inhuur) én bij het ontspannen van de woningmarkt: het risico dat projecten halverwege stilvallen.

Welke strategie heeft het college hierin? Hebben de binnenstedelijke projecten voorrang of eerst de projecten met gemeentelijke grondexploitatie? 

Kan de wethouder ons een actuele woningbouwprogrammering toesturen? 

En meer specifiek: hoe verhoudt de ontwikkeling van Middelsee zich tot het Spoordok? (beide met een stedelijk programma)

Zo’n wijk gaat over meer dan alleen vastgoed en stenen. In de plannen is geen wijkcentrum opgenomen. Als je een ongedeelde en inclusieve stad wilt, zul je creatief moeten zijn in het organiseren van ontmoeting in de openbare ruimte en in de verschillende voorzieningen. Het liefst vanaf de start van de wijk en niet pas als er al honderden woningen staan. In dat kader denken wij dat het college ook een kans heeft laten liggen door het gesprek met FVC niet nader ander niveau te tillen dan de locatiekeuze. Dit leidt bij ons tot de volgende vragen:

Wat is de visie van het college op de sociale infrastructuur van de wijk? 

Welke voordelen biedt het verplaatsen van de drie sportvelden richting het spoor? Is dit alleen financieel gedreven of zijn er ook inhoudelijk voordelen? 

Hoe nu verder? Linksom of rechtsom moet er een oplossing komen voor de voetbalvelden aan de zuidkant van Leeuwarden. Met wie gaat college hierover in gesprek?

Het kader voor de Werp vinden wij te vaag. Even een paar citaten:

“De mobiliteitshub is dé schakel in het vervoersnetwerk”

“Daarnaast is het een plek die iets toevoegt aan zijn omgeving om maatschappelijke doelstellingen te versnellen”

“We vinden dat we dit gebied moeten ontwikkelen met functies die bij deze locatie passen”. 

Uit de opsomming:

Uitvaartvoorzieningen

Leisure en vrijetijdsvoorzieningen

Onderwijsvoorzieningen 

Reclame

Markten 

Commerciële voorzieningen?

Semipermanent wonen met functies?

In het slechtste geval is dit over een paar jaar een winderig parkeerterrein met een uitvaartcentrum, reclamemasten en een paar semipermanente woningen. Terwijl de woningbouwopgave misschien fors gaat toenemen. We overwegen op dit punt een amendement of een motie, maar wachten eerst de reactie van de wethouder af.

GroenLinks wil nog benoemen dat we nog zorgvuldiger om kunnen gaan met groenstructuren en cultuurhistorische lijnen in het gebied de Werp. Dan gaat het om de inpassing van de voormalige Swichumerdyk, Uniastate en de forse bomen langs de voormalige Provinicale weg. 

Net voordat het luchtruim in Europa ging sluiten, kwam ik maart 2020 met de laatste vlucht uit Guinee, West-Afrika terug in Nederland. Mijn contract daar zou in juni aflopen, maar mijn werk daar was binnen een week voor vertrek door corona tot stilstand gekomen. De verwachtingen waren niet goed. Nederland dus of Friesland beter gezegd, myn heitelân. Gelukkig hadden de huurders van mijn huis net een andere woonruimte gevonden, dus ik kon vanuit mijn eigen huis wennen, mijn werk in Guinee op afstand afsluiten, werk zoeken en mijn vrijetijdsleven hier invulling geven. En zo kwam ik terug bij GroenLinks waar ik sinds 2012 lid van ben. Ik zag op de website dat ik me kon aansluiten bij een werkgroep omgeving, een onderwerp naar mijn hart. Kort daarna bleek dat er ook versterking van het bestuur nodig was. Op de vraag of ik dat wilde doen, zei ik ja. Het geeft mij de kans de partij en de leden beter te leren kennen en vanzelf hoop ik dat Groen Links de grootste partij van Nederland en onze gemeente wordt.

In Guinee en ook in Malawi, Liberia en Rwanda heb ik gewerkt als onderwijsadviseur en vredesvakkracht. Ik had daarvoor heel lang als docent Nederlands als tweede taal gewerkt en door dit werk met buitenlanders kreeg ik de drang naar het buitenland te gaan. Ik wilde een bijdrage leveren op plaatsen waar dat harder nodig was dan in Nederland. En ik moet zeggen, de ogen zijn me toen goed opengegaan. Het was in het begin beslist niet gemakkelijk, maar ik heb in die jaren waarschijnlijk meer geleerd dan in mijn hele leven daarvoor. De wereldgeschiedenis ging voor mij leven en wat armoede, onderdrukking, oorlog of een niet functionerende overheid voor mensen betekent zag ik dagelijks om me heen. Gelukkig zag ik ook heel veel veerkracht, doorzettingsvermogen en creativiteit. Elke mogelijkheid werd benut om handel te drijven of vooruit te komen. Muziek, dans en mode werden niet vergeten.

Het is een overgang weer in Friesland te zijn, maar het is ook heel fijn dat ik niet meer die buitenstander ben, dat ik mensen kan verstaan als ze hun eigen taal spreken, dat ik een zelfde achtergrond deel en dat ik weer kan fietsen of wandelen zonder voortdurend bezweet te raken of heuvel op en heuvel af te moeten gaan. En ik heb ook geleerd dat ik voor een zinvolle bijdrage niet hoef weg te gaan. We zijn rijk en hebben veel meer kansen, maar de ongelijkheid neemt toe.  Daar komt dan de vernietiging van onze natuur en leefomgeving en die van andere landen door onze leefstijl dan nog bovenop. Kortom, genoeg werk aan de winkel.

Misschien blijkt het al uit het voorgaande: ik ben een doener, iemand die niet alleen met de woorden wil belijden, maar echt wil doen. Om die reden heb ik ook nauwelijks stenen en zoveel mogelijk groen in mijn tuin, gebruik ik vooral de fiets of openbaar vervoer, koop ik biologisch, vermijd ik verpakking en draag winters dikke truien. Maar alleen bereik je weinig en daarom ben ik dus bij Groen Links. Door de partij actief te steunen hoop ik dat het beleid van onze gemeente nog groener wordt, dat fietsers overal voorrang krijgen en dat mensen graag in Leeuwarden zijn omdat het een mooie gemeente is met kansen voor iedereen.

Als jullie nu denken dat ik alleen maar een doener ben, hebben jullie het mis. Ik ben namelijk graag lui. Ik luister dan naar muziek, kijk naar de vogels en mijn kippen en lees een goed boek. Beweging krijg ik genoeg doordat ik overal op de fiets naartoe ga, maar een danscursus voor singles had me mooi geleken. Helaas gaat zoiets in deze corona-tijden niet door.

Doutsen Langhout

Het voorkomen van een oncontroleerbare opwarming van de aarde is misschien wel de grootste uitdaging van onze tijd. Met het ondertekenen van het Klimaatakkoord hebben alle relevante stakeholders in Nederland aangegeven een bijdrage te leveren. Van een gemeente vraagt dit om daadkracht en dialoog. Daadkracht, omdat er in korte tijd veel moet gebeuren, en dialoog, omdat veel van de doelstellingen alleen haalbaar zijn en draagvlak behouden als inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners op een goede wijze en op het juiste moment worden betrokken. 

De hernieuwde Leeuwarder Energie Agenda, waarmee de ingeslagen weg van inzet op energiebesparing en opwek van duurzame elektriciteit wordt voortgezet is wat de fractie van GroenLinks Leeuwarden betreft een passend vervolg op de vorige LEA. De ambitie is stevig en ook nodig. We moeten nu meters blijven maken en kunnen het ons naar komende generaties toe niet permitteren om vertraging op te lopen. Bovendien heeft de Europese Unie op voorspraak van Nederland de doelstellingen verhoogd. Het is dus aannemelijk dat er de komende jaren nog meer wordt gevraagd van inwoners en lokale overheden.

We kunnen ons goed vinden in de voorgestelde keuzes met betrekking tot de energiemix. Het onderzoeken van nieuwe opwektechnieken en energiedragers als ultradiepe geothermie en waterstof vinden we een goed idee. Maar we kunnen nu niet stilstaan tot 2024, 2030 of nog later en er op gokken dat bepaalde technieken die nog volop in ontwikkeling zijn, het probleem voor ons gaan oplossen. Los van de vraag of deze technieken technisch haalbaar en opschaalbaar zijn, is het de vraag of ze leiden tot betaalbare energie. Voor de periode tot 2024 moeten we dus aan de slag met energietechnieken die we nu kunnen toepassen: reguliere geothermie, wind- en zonne-energie en (onder voorwaarden) biomassa. 

Wat in dit opzicht pijn doet, is dat de mogelijkheden voor windenergie in onze Provincie zo op slot staan. Hier liggen echt kansen om samen met boeren en inwoners duurzame energie op te wekken. Net als Liander en vele energiecoöperaties hadden we graag een betere mix gezien tussen wind- en zonne-energie. Wij vinden dat de wethouder en ambtenaren elke gelegenheid moet aangrijpen om dit bij de Provincie onder de aandacht te brengen. Wellicht gaat het kwartje de komende jaren vallen en kunnen we alsnog een volwassen gesprek over de RES voeren.

Doordat windenergie op slot staat is voor zonne-energie de komende vier jaar 104 MW aan extra opwekcapaciteit nodig. De gemeente Tytsjerksteradiel beseft dat grond een schaars goed is en heeft het streven om voor 2040 op alle geschikte daken zonnepanelen te hebben. Dit lijkt ons ook een mooi streven voor onze gemeente. We willen de optie van grondopstellingen wel open houden, maar vinden dat de inzet op de daken maximaal moet zijn. Bijvoorbeeld door gemeentelijke daken beschikbaar te stellen, bedrijven te ondersteunen en parkeerplaatsen te overkappen. Wij willen graag een toezegging van de wethouder op dit punt. 

Voor grondopstellingen zien wij overigens liever een paar goed ingepaste grote zonneparken, dan vele zonneparken die ons open landschap langzaam verrommelen. Wij vinden dat daar altijd lokale energiecoöperaties bij betrokken moeten zijn er ingezet moet worden op minimaal 50% lokaal eigenaarschap. 

Daarnaast zien wij voor grondopstellingen koppelkansen met de veenweideproblematiek. In de toekomst zal in delen van het veenweidegebied landbouw niet meer mogelijk zijn. Een groot probleem daarbij is de waardedaling van de grond. De opwekking van de duurzame energie zou hiervoor een nieuwe economische drager kunnen zijn. Wij stellen daarom voor om te laten onderzoeken wat de mogelijkheden en het draagvlak zijn tot het aanleggen van goed ingepaste  zonneweides in een vernat veenweidegebied, zodat we hier twee vliegen in 1 klap kunnen slaan. Wij horen graag van de wethouder hoe hij hierover denkt. 

De inzet op de sectoren waar de gemeente geen regierol voert vinden we erg beperkt. Het voorspelde lokale effect van landelijk beleid op de CO2-reductie in de sectoren industrie, mobiliteit en landbouw en landgebruik is in totaal minder dan 24% tot en met 2030, tegenover een doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 over de gehele linie.  Het potentieel voor deze sectoren is veel hoger en de gemeente heeft daar ook invloed op. Bijvoorbeeld via ons mobiliteitsbeleid en via de handhaving van bedrijven. Wij zouden graag zien dat hier de komende jaren meer instrumenten voor worden ontwikkeld en dat we deze inzet ook gaan monitoren. De rekenkamer heeft ons bij de evaluatie van de vorige LEA immers ook die aanbeveling gedaan. Op dit punt overwegen wij dan ook met een motie te komen.

Wat betreft de inzet op energiebesparing in de gebouwde omgeving kunnen wij ons vinden in de gestelde ambitie. Wel willen we hierbij opmerken dat de gemeentelijke gereedschapskist en de beschikbare middelen in onze optiek nog te beperkt zijn. Willen we de lage- en middeninkomens meekrijgen in de energietransitie, dan zal er ook voor hen een wenkend perspectief moeten zijn. Velen van hen hebben geen middelen om te investeren in de woning of ze kunnen geen geld lenen. Het Rijk heeft deze taak te makkelijk neergelegd bij de gemeenten, zonder daar middelen bij te geven. Wij willen de wethouder vragen wat zijn inzet naar het Rijk de komende tijd zal zijn op dit punt.

Draagvlak is essentieel om de gestelde ambitie ook daadwerkelijk te verwezenlijken. Ruim driekwart (78%) van de Friezen vindt het belangrijk om klimaatverandering tegen te gaan. Maar dat het merendeel de beleidsdoelen onderschrijft, betekent niet automatisch dat zij het ook eens zijn met de plannen om de beleidsdoelen te bereiken. Wij roepen de wethouder en ambtelijke dienst dan ook op om in het communicatieplan met een bottom-up benadering te komen en hiervoor in gesprek te gaan de bestaande energiecoöperaties in onze gemeente. Zij beschikken over relevante kennis en kunde aangaande het bereiken en betrekken van inwoners bij de energietransitie en we kunnen hun input goed gebruiken.

Over de Participatiewet en de werkwijze van sociale diensten is de laatste tijd veel negatieve berichtgeving. Vorig jaar kwam het Sociaal Cultureel Planbureau met de vernietigende eindevaluatie waarin de mislukking van de participatie haarfijn uiteen werd gezet.

Iedereen die kan werken maar het op de arbeidsmarkt zonder ondersteuning niet redt, valt onder de Participatiewet. Deze wet moet ervoor zorgen dat meer mensen werk vinden. Als het niet lukt om (betaald) werk te vinden, is het bedoeld als vangnet. Het krijgen van een (gedeeltelijke) uitkering creëert echter ook een vorm van een afhankelijkheidsrelatie waardoor mensen zich soms niet goed verweren. Er kan een verschil van opvatting zijn over de uitvoering van de Participatiewet en mensen kunnen zich misschien onheus behandeld voelen.

Als GroenLinks Leeuwarden staan wij voor een werkwijze die uitgaat van vertrouwen en waarin de menselijke maat centraal staat. De regels dienen hier op te worden afgestemd. Wij zijn benieuwd hoe de ervaringen in Leeuwarden zijn. Daarom heeft GroenLinks Leeuwarden samen met Gemeentebelangen Leeuwarden een open podium georganiseerd waar experts en ervaringsdeskundigen hun geluid kunnen laten horen. 

Mocht je naar aanleiding van deze bijeenkomst of op andere gebieden je verhaal kwijt willen over een onderwerp dat ons allen aangaat, neem dan vooral contact op met ons raadslid Petra Vlutters. Dit kan telefonisch (06-48673221) of via email (petra.vlutters@leeuwarden.nl).

De bouwsector verbruikt 50 procent grondstoffen en produceert 40 procent van het afval in Nederland. Veel afval is sloopafval. Om onze leefomgeving duurzaam te maken en te voorkomen dat we onze grondstoffen uitputten is een versnelling van innovaties binnen de bouwsector nodig (circulair en modulair bouwen). Omdat het maken van grondstoffen voor de bouw daarnaast leidt tot veel CO2-uitstoot, is het belangrijk om materialen te hergebruiken. GroenLinks vraagt hier op meerdere manieren aandacht voor.

Gebouwen zijn met 35 procent de grootste bron van CO2-uitstoot. Als we een circulaire economie willen, die zuinig is op grondstoffen, geen afval of vervuiling meer produceert en op schone energie draait, moet er een grote slag gemaakt worden in de bouw. 

In 2017 werd door GroenLinks een motie ingediend om meer vorm en inhoud te geven aan de circulaire economie. Daarmee vroegen we onder andere om In de Zuidlanden één of meerdere pilotprojecten met circulair bouwen te starten. Deze motie heeft nu geleid tot een circulair en natuurvriendelijk bouwproject in de Klamp. In het project Bijzonder Wonen de Klamp wordt gekozen voor een plan dat zich qua duurzaamheid en circulariteit heeft het kunnen onderscheiden. Het gaat daarbij om toepassing van CLT (een duurzame bouwwijze), gezamenlijke energieopwekking, vele maatregelen gericht op klimaatadaptatie, nestkasten, natuurlijke waterfilters en herbruikbare halfverharding.

In het Manifest Circulair Leeuwarden 2030 benoemen we circulair bouwen als een van de speerpunten. We willen daarbij dat de gemeente Leeuwarden ruimte geeft aan circulair bouwen door in de Zuidlanden een aantal regelvrije experimentgebieden aan te wijzen (de enige eis wordt dan dat er circulair wordt gebouwd). En in nieuwe Omgevingsplannen nemen we voorwaarden op voor circulair bouwen.

Om het belang van circulair bouwen te onderstrepen hebben wethouders Bert Wassink en Hein de Haan onlangs de City Deal Circulair en conceptueel bouwen ondertekend. Dit deden zij digitaal samen met provincie Fryslân, andere provincies, steden, kennisinstellingen en het Rijk. Wethouders Wassink en De Haan: “We zijn blij met onze deelname aan deze City Deal. We hebben als gemeente belangrijke ambities op het gebied van duurzaamheid en zijn niet voor niets Global Goals gemeente. Met onze deelname hopen we een bijdrage te leveren aan de transitie naar een circulaire bouweconomie”. 

Het doel is om CO2 uitstoot in de bouw te verlagen door slim, circulair en nieuwe bouwconcepten te ontwikkelen. Zo kan de bouwsector bijdragen aan de circulaire economie. Fryslân wil in 2025 behoren tot de top drie van meest gunstige ontwikkelregio’s in Europa voor circulaire economie. Deelname aan de city deal is bedoeld om kennis uit te wisselen tussen steden en kan hieraan bijdragen.

http://bit.ly/BijzonderWoneninDeKlamp

http://bit.ly/Circulair2030

http://bit.ly/Circulair2050

http://bit.ly/GL-Milieuwinst

http://bit.ly/CirculairBouwenMoetLonen

http://bit.ly/LWD-Citydeal

In het AD van 16 januari 2021 lezen wij dat bijna 80 procent van de grote zonneparken in Nederland in eigendom is van buitenlandse projectontwikkelaars en investeringsfondsen. Als GroenLinks-fracties in Fryslân vinden wij dit een zorgwekkende ontwikkeling en ook een gemiste kans. Daarom schreef fractievoorzitter Evert Stellingwerf deze bijdrage mede namens elf gemeenteraadsleden en Statenleden voor GroenLinks, S!N en Sociaal Links

De omslag van fossiele naar duurzame energie geeft namelijk de mogelijkheid om iets wezenlijks te veranderen aan de zeggenschap over ons energiesysteem. Waar het fossiele energiesysteem nog gebaseerd is op een centrale organisatie van grote energiemaatschappijen, zal het nieuwe, duurzame energiesysteem uitgaan van decentrale opwekking (en organisatie). Uitgangspunt van het Klimaatakkoord is dan ook dat bij grootschalige projecten 50 procent lokaal eigendom wordt nagestreefd.

De voordelen van lokaal eigenaarschap zijn bekend. Het vergroot het draagvlak in de omgeving, de lusten en de lasten van de energietransitie worden beter verdeeld en er wordt beter rekening gehouden met belangen uit de omgeving. Het rendement dat met de energieprojecten wordt gegenereerd, wordt aan lokale leefbaarheidsprojecten of duurzaamheidsprojecten besteed. Zo zijn vanuit de Doarpsmûne in Reduzum onder andere duurzame verlichting voor de sportvelden, verschillende zonnedaken en het laten rijden van een busje voor schoolkinderen betaald.

Naast Reduzum zijn er nog vele mooie initiatieven van energiecoöperaties die actief zijn onder de koepel van Us Koöperaasje. Zij lopen aan tegen landelijke energieregels die nog teveel zijn afgestemd op het fossiele energiesysteem én op de strenge provinciale regels voor windmolens en zonneparken.

Als we de lokale gemeenschap meer zeggenschap en eigenaarschap willen geven over de energie van de toekomst, dan zal er meer ruimte en ondersteuning moeten komen voor lokale initiatieven. De subsidie voor energieprojecten (SDE) kan lokale initiatieven veel meer in de kaart spelen. Daarnaast moet op provinciaal en lokaal niveau ruimte worden gegeven aan dorpswindmolens, zonneparken en andere projecten die vanuit energiecoöperaties worden opgestart.

Met het bovenstaande in het achterhoofd kijken we ook teleurgesteld terug op de discussie die recent in het Provinciehuis werd gevoerd. Onder aanvoering van Statenlid Romke de Jong werden door de ‘groene oppositie’ voorstellen gedaan om het provinciale windbeleid aan te passen. De strekking daarvan: meer ruimte en ondersteuning voor lokale energie-initiatieven. De provinciale coalitie van FNP, CDA, VVD en PvdA houdt echter krampachtig vast aan de coalitiedeal. Daarmee blijft Fryslân de komende jaren op slot voor (sociale) innovatie op energiegebied en neemt zij niet de noodzakelijke stappen naar een duurzame toekomst.

Linksom of rechtsom zullen we in de toekomst onze energie duurzaam gaan opwekken. De noodzaak daarvan is ruim aangetoond en met het Klimaatakkoord hebben we er collectief voor gekozen om stappen te zetten. In de Regionale Energiestrategie zullen we als volksvertegenwoordigers de komende tijd keuzes moeten maken over de wijze waarop we dat gaan doen en aan wie we de ruimte geven. Voor GroenLinks is het duidelijk: wij kiezen voor stappen vooruit, voor echt duurzame energie én voor initiatieven uit de samenleving. We moeten voorkomen dat de baten van ons nieuwe energiesysteem naar het buitenland verdwijnen en onze inwoners alleen blijven zitten met de lasten. De inwoners en energiecoöperaties zijn er klaar voor, nu de volksvertegenwoordigers nog.