Algemene beschouwing GroenLinks Maasdriel, Begrotingsraad november 2014
Voorzitter, collega raadsleden, college van B&W en alle overigen hier aanwezig voor de begrotingsraad 2014,
2014 is voor wie betrokken is bij politiek en bestuur van Maasdriel best een markant jaar:
Een jaar van verkiezingen en college-vorming en het jaar dat Maasdriel weer een vast-benoemde i.p.v. waarnemend burgemeester gaat krijgen
Ook HET jaar dat de voorbereiding van de transities in de zorg en op het terrein van werk en inkomen afgerond gaan worden om per 1 januari a.s. de burgers die dit aangaat goed te kunnen helpen
En het jaar dat we een begroting moeten vaststellen voor het 1e jaar dat de grote rijksbezuinigingen op het Gemeentefonds inbreken op onze gemeentelijke begroting
Op deze drie punten wil de fractie van GroenLinks in deze algemene beschouwing ingaan. Kort op de eerste twee, wat uitgebreider op het laatste punt , de begroting 2015, waar vanavond besluiten over genomen moeten worden.
Over het eerste: verkiezingen, collegevorming en nieuwe burgemeester.
De verkiezingsuitslag was voor GroenLinks een teleurstellende verrassing. Maar ook snel weer de realiteit waar we het deze raadsperiode mee moeten doen. Positief vinden wij het, dat de onderlinge verhoudingen tussen partijen en personen actief in de Maasdrielse politiek weer genormaliseerd zijn. De manier waarop de vertrouwenscommissie haar taak heeft gedaan en tot een voordracht is gekomen geeft mij ook vertrouwen, dat de komende periode – en dat kan al vanavond zijn - ook als er politiek moeilijke onderwerpen aan de orde zijn, we dat voldoende professioneel en met persoonlijk respect kunnen doen. GroenLinks zal onze nieuwe burgemeester, die ook bij zo’n werkwijze past, van harte verwelkomen.
Over het tweede. Ook daarover vanavond maar kort, ik heb de basishouding van GroenLinks daarin vorige week in de raadsvergadering nog verwoord. GroenLinks waardeert de inzet waarmee velen daaraan werken. Maar we zijn tegelijkertijd ontzettend bezorgd, dat het in één keer overbrengen van al die taken naar de gemeente waarmee heel snel ook enorme bezuinigingen moeten worden gehaald, teveel tegelijk is. En dat daardoor de mensen die die ondersteuning nodig hebben daardoor heel vervelende dingen mee moeten maken.
Vanuit die zorg, zal GroenLinks die dossiers allert en inhoudelijk scherp blijven volgen.
Dan kom ik bij het hoofdmenu van vanavond: de begroting voor 2015 en het perspectief voor de eerstkomende jaren daarna. Het college heeft de raad een concept meerjarenbegroting voorgesteld. GroenLinks gaat hier vanavond niet zeggen dat er helemaal niets van deugt. Op een aantal punten zou GroenLinks vergelijkbare keuzes maken als door het college voorgesteld: in de magere jaren kijk je of je op het wegen- en het groenonderhoud een tandje minder kunt doen. Juist in deze onzekere tijd als gevolg van de transities, zet je geen taakstellende bezuinigingen op de budgetten voor de zorg.
Maar daarna moet GroenLinks toch een aantal kanttekeningen en stevige kritiekpunten plaatsen.
Bij het college-akkoord heeft GroenLinks als reactie gegeven: het is weinig duidelijk wat de missie van dit college is de komende jaren. Onvermijdelijke keuzes voor bezuinigingen werden toen doorgeschoven naar de kadernota. Inmiddels zijn we bij de begroting 2015 aangeland. En stelt het college voor om van de ongeveer € 2,5 mln ombuigingen in 2015 en in 2016 een miljoen te realiseren door een andere systematiek van begroten voor het wegenbeheer. Dat is geen ombuiging, maar een begrotingstruc die je 2 jaar uitstel geeft en daarna verdeeld over 40 jaar terugkomt. Het college is er nog niet uit, hoe de begroting structureel op orde te krijgen en ‘koopt’ daarmee tijd. Niet sterk college, zeggen wij van GroenLinks daarop. En vragen u: wat is de gedachte van het college daarachter? Waarom kiest u voor dit uitstel van daadwerkelijke beleidsombuigingen? Het is maar voor even – vanaf 2017 is de gemeente-begroting nog niet sluitend!
Ook voor het verhogen van de precario-belasting op gasleidingen krijgt u van ons geen applaus. Netwerkbedrijf Liander moet die betalen en kan niet anders dan dit doorberekenen in de tarieven voor haar klanten. Een dure manier van geld rondpompen en de burgers voor de gek houden, want uiteindelijk wordt dit ook gewoon een lastenverzwaring voor de burgers. GroenLinks houdt hier niet van.
De meest pijnlijke en in onze ogen absoluut verkeerde bezuinigingen zijn voor GroenLinks die op de bibliotheek, op de begeleiding van asielzoekers en op het peuterspeelzaakwerk.
Voor wat betreft de bibliotheek: heel veel argumenten zijn al langs ons gekomen, waarom het wegsaneren van de huidige bibliotheekvoorziening met de St. Bibliotheek Rivierenland een slechte zaak is – dat de bibliotheek een belangrijke functie voor de scholen heeft, dat de bibliotheek een van de instrumenten is om de laaggeletterdheid (relatief hoog in onze regio) te verminderen, de laagdrempelige toegang tot kennis en cultuur. GroenLinks vindt die functies belangrijk; wil om die reden de bibliotheek behouden. Maar op deze ombuiging heeft onze fractie nog veel meer kritiek: de voorbereiding voldoet helemaal niet aan de zorgvuldigheidseisen die wij van ons gemeentebestuur verlangen! Een voor ieder toegankelijke openbare bibliotheekvoorziening blijft een wettelijke taak voor de gemeente, zo staat ook in een nieuw wetsvoorstel dat naar verwachting spoedig wordt aangenomen. Een lokale bibliotheek moet deelnemen in het interbibliothecair leenverkeer, maar Maasdriel scheidt zich af van het samenwerkingsverband dat er is en dat in de benchmark de basisbibliotheekfunctie goedkoop aanbiedt. Het nieuwe alternatief is nog niet uitgedacht en al helemaal nog niet financieel onderbouwd. Je moet geen oude schoenen weggooien voor je nieuwe hebt, zo luidt het spreekwoord. En de bezuiniging kan juridisch niet zoals hij nu in de concept-begroting is opgenomen: als Maasdriel nu het convenant met Bibliotheek Rivierenland opzegt, dan is onze gemeente juridisch gebonden aan een vijfjarig afbouwtraject in plaats van 4 jaar zoals in de concept-begroting. Deze ombuiging heeft alle voortekenen in financiële zin een canard te worden. College en collega-raadslieden, alsjeblieft, zie hier vanaf. Wij doen in ons amendement samen met de PvdA het voorstel om deze ondeugdelijk voorbereide en in onze ogen ook heel ongewenste bezuiniging uit het collegevoorstel te schrappen.
De bezuiniging op de begrotingspost begeleiding van asielzoekers door de Stichting Vluchtelingenwerk voor West- en Oost-Brabant en Bommelerwaard is voor GroenLinks ook een onverteerbaar voorstel. Zorg voor wezen, weduwen en vreemdelingen is een basis fundament in de joods-christelijk-humanistische cultuur. Wij ervaren het als schaamteloos, wanneer we als gemeente op een begroting van enkele tientallen miljoenen die paar tienduizenden euro’s hiervoor niet meer opnemen. Dat doe je gewoon niet. Zeker niet als je weet dat tientallen mensen zich hier onbetaald als vrijwilliger voor inzetten. We betalen alleen het stukje professionele coördinatie en ondersteuning – maar dat o zo belangrijk is in allerlei ambtelijke en juridische weerbarstigheden waar die asielzoekers en hun begeleiders heel vaak mee te maken krijgen.
Ook deze bezuiniging vindt u terug in het amendement van GroenLinks en PvdA, in de hoop dat onze gemeenteraad hem nog zal afwenden.
Ten derde de bezuiniging op het peuterspeelzaalwerk. Dat nu heel goed functioneert in onze gemeente en een groot bereik heeft. Juist het stukje dat in het voorstel van het college sneuvelt is o zo belangrijk voor de peuters die o.a. op taalgebied wat achterstand hebben. In ons schoolsysteem is achterstand in ontwikkeling heel moeilijk nog weer in te halen – eenmaal op achterstand blijft vaak op achterstand. Deze bezuiniging past daarom ook niet bij onze Maasdrielse gemeentepolitiek – die zo vaak groot belang hecht aan het onderwijs.
Ook deze bezuiniging voorzitter, stellen GroenLinks en PvdA voor te schrappen uit het voorstel van het college.
Financieel kan het schrappen van deze ombuigingen ook voorzitter. GroenLinks en PvdA geven in het amendement een aantal posten aan, waarmee de benodigde dekking voor bibliotheek, begeleiding asielzoekers en peuterspeelzaalwerk ruim gevonden kan worden – we hebben ze niet eens per sé allemaal nodig. Wij hopen dat er tijdens een schorsing van deze begrotingsraad met CDA en SSM nog gesproken kan worden over de drie door ons gewenste bijstellingen en de daadwerkelijke keuzes voor de financiële dekking daarvan. Politiek als lastig ervaren door CDA en SSM is waarschijnlijk alleen de door ons voorgestelde privatisering van de exploitatie van de buitensportvelden. Een heilig huisje. Terwijl dat we als gemeenteraadsleden één ding zeker weten: de voetbalsport in onze gemeente gaat echt niet verloren! De clubs zullen het onderhoud zelf goedkoper organiseren. En de contributie van de clubs in onze gemeente is in een benchmark nog lang niet bij de KNVB-norm. We dagen met dit voorstel college, CDA en SSM ook een beetje uit: zet deze maatregel nu in, over 3 jaar is het ingeregeld en wordt het je tijdens de verkiezingen niet meer aangerekend.
Dan nog een ombuigingsmaatregel waardoor onze fractie zich genomen voelt: de middelen voor handhaving op het nog nieuwe huisvestingsbeleid voor arbeidsmigranten. Dat gaat niet samen: wel verruimde mogelijkheden voor huisvesting van mensen op de bedrijven, maar geen middelen voor de handhaving die bij dat beleid horen.
Wij kunnen daarop maar één ding voorstellen: dan schrappen we ook het nieuwe huisvestingsbeleid. Wie A zegt, moet ook B zeggen. Geen A, dan ook geen B of omgekeerd. Wij leggen het als motie voor.
Tot slot: een ombuigingsoperatie zoals nu, willen wij niet nog een keer. Dat wil zeggen: bezuinigingen die alleen als bedragen in de begroting worden geschrapt, maar die zoals de bibliotheek nu feitelijk inhoudelijk nog niet zijn doordacht en uitgewerkt. Daarom hebben wij als motie nog een aantal onderwerpen, die we als bezuinigingsmogelijkheden voor de begroting 2016 en verder op tijd verkend en uitgewerkt zouden willen hebben.
Tot zover voorzitter, de algemene beschouwing van GroenLinks.
