Poliflw

Na het provinciaal toezicht van 2017 wordt Voorschoten weer financieel gezond. Maar het herstelplan heeft wel gevolgen voor de mensen en verenigingen in Voorschoten. De SP wil extra aandacht voor de gevolgen van de bezuinigingen.

Voor het eerst sinds de SP in de gemeenteraad van Voorschoten zit, heeft de partij voor de begroting gestemd. “Het is een hele prestatie hoe de gemeente uit de problemen gekomen is,” legt fractievoorzitter Erik Maassen uit. “En het overschot van 2019 wordt bestemd voor zaken die wij erg belangrijk vinden: extra woningbouw en een reserve voor de zorg. Om te laten zien dat we dat goede keuzes vinden, hebben we gebroken met onze traditie en voor de begroting gestemd.”

Toch had de SP wel kritiek. Door het financiële toezicht van 2017 heeft de gemeente hard moeten bezuinigen. Er is bijvoorbeeld hard gesneden in de subsidies voor verenigingen. “Nu de gemeente weer een sluitende begroting heeft, moet dat ook ten goede komen aan de samenleving,” zegt Maassen. “Het mag niet gebeuren dat verenigingen failliet gaan omdat de gemeente ineens geen geld meer geeft.” De SP stelde daarom met ondersteuning van CDA, PvdA, ONS en Voorschoten Lokaal voor om een klein deel van het begrotingsoverschot te plaatsen in een ‘fonds zachte landing’, dat verenigingen in het eerste jaar van het nieuwe subsidiebeleid kan helpen voortbestaan. Omdat de coalitiepartijen tegen dit voorstel stemden werd het echter niet aangenomen.

Eerlijke gemeentebelastingenDe SP pleitte samen met het CDA, PvdA en ONS ook voor een eerlijkere verdeling van de gemeentebelastingen. Nu zijn de belastingen voor inwoners erg hoog, terwijl ondernemers voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. De gemeentebelastingen voor bedrijven zijn erg laag in vergelijking met de gemeentes in de omgeving. In Leiden zijn ze zelfs 2,5 keer zo hoog. “Wij willen geen ondernemers pesten,” legt Maassen uit, “maar we willen gewoon dat ze eerlijk meebetalen. Nu stuurt Voorschoten de rekening van het financiële herstel alleen naar de bewoners. Dat is niet eerlijk. Iedereen moet meebetalen.”

Het voorstel was onbespreekbaar voor de coalitiepartijen, die in het coalitieakkoord hebben afgesproken dat de gemeentebelasting voor ondernemers niet omhoog mag. Maassen wees erop dat coalitiepartijen GroenLinks en D66 voor de verkiezingen nog voor een eerlijke verdeling van de gemeentebelastingen waren. “Kennelijk heeft de VVD zijn coalitiepartners keihard in de tang.”

Het Ambachts- en Baljuwhuis heeft een prachtig verleden. De SP wil het ook een prachtige toekomst geven. Een toekomst waarin het huis een duidelijke publieke functie heeft. Want het Ambachts- en Baljuwhuis is een onderdeel van onze gezamenlijke geschiedenis. Het is van iedereen en voor iedereen.

Daarom vindt de SP dat het Ambachts- en Baljuwhuis niet verkocht mag worden. Maar als het huis in handen van de gemeente blijft, moet het wel goed gebruikt worden. Bezit en onderhoud van een Rijksmonument is niet goedkoop zegt SP-raadslid Erik Maassen. “Als de gemeente dat betaalt, moet dat wel een doel hebben. Dat doel ontbreekt op dit moment.” De SP wil daarom een gespecialiseerd bureau vragen om advies.

Een gespecialiseerd bureau kan voorbeelden geven uit andere gemeentes. “Wij willen een passende functie voor het Ambachts- en Baljuwhuis met respect voor de monumentstatus”, zegt Maassen. “Zo’n bureau kan aangeven wat wel en niet kan. En wie weet komen ze met een idee waar in Voorschoten nog niemand aan heeft gedacht.”

De SP diende daarom een voorstel in, met GroenLinks, VVD en Van Herk, om een expertbureau in te schakelen voor de geplande dorpsdialoog. Die wordt waarschijnlijk in oktober gehouden. Het expertbureau kan met voorbeelden aangeven wat de mogelijkheden zijn om het Ambachts- en Baljuwhuis beter te gebruiken. “Voorschoten heeft zo’n prachtig monument in bezit,” aldus Maassen. “Het is zonde dat we dat niet beter gebruiken.”

Oegstgeest is niet van plan om zich te houden aan de regionale afspraak dat minimaal 25% van de nieuwbouw sociale woningbouw moet zijn. Nuri Sahin is om die reden opgestapt als wethouder van het dorp. SP Leiden en SP Voorschoten vinden dat Oegstgeest moet worden gehouden aan de gemaakte afspraken.

Het is niet voor niks dat deze afspraken binnen de regio worden gemaakt. Veel mensen kijken namelijk over de gemeentegrens als ze op zoek zijn naar een woning. Als ze in hun eigen gemeente niks kunnen vinden dat past bij hun eisen en hun budget, is verhuizen naar een buurgemeente een logische optie. Daarom is het belangrijk dat de gemeentes van Holland-Rijnland afspraken hebben gemaakt over de hoeveelheid sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en goedkope koopwoningen die in de regio worden gebouwd. Alle gemeentes hebben daarmee ingestemd.

Toch probeert Oegstgeest er nu onderuit te komen. De argumenten van CDA en VVD klinken als argumenten die vroeger in Voorschoten ook werden gebruikt: “15% sociale woningbouw is genoeg voor onze bevolking.” En: “Als we te veel goedkoop bouwen kunnen we niet voor de middengroepen bouwen.” Voorschoten gebruikt die argumenten niet meer en ondersteunt de regionale afspraken. Maar Oegstgeest blijft zich verzetten. Waarom?

Wie naar de cijfers kijkt begrijpt niks van de opstelling van Oegstgeest. Er is veel minder sociale woningbouw dan gemiddeld in Holland-Rijnland. De sociale woningbouw die er is, is veel duurder dan gemiddeld in de regio. Waar in heel Holland Rijnland 10% van de hurende huishoudens wel eens moeite heeft om de huur te betalen is dat in Oegstgeest meer dan 15%. Er is een nijpend tekort aan betaalbare woningen. Tijd om flink te investeren in nieuwbouw, zou je zeggen.

Toch gebeurt het tegenovergestelde. CDA en VVD sturen zelfs een wethouder weg uit hun college om het aantal sociale huurwoningen laag te kunnen houden. Je zou bijna denken dat ze bang zijn om te veel lage inkomens in het rijke dorp te huisvesten. Die zien ze liever naar hun buurgemeenten gaan.

Voorschoten en Leiden houden zich aan de afspraken die regionaal gemaakt zijn en nemen de verantwoordelijkheid om wonen in de Randstad niet enkel een voorrecht voor de rijken te laten zijn. Voor de SP is dit essentieel. In Leiden, waar ruimte om extra woningen te bouwen erg schaars is het streven om de komende jaren 8500 woningen toe te voegen, waarvan 30% sociale huurwoningen. Dit streven, in combinatie met het behouden van groen is geen gemakkelijke opgave. Het wordt niet makkelijker als gemeente Oegstgeest haar plicht verzaakt om samen met de andere gemeenten wonen in de regio Holland Rijnland betaalbaar te houden.

Er is een groot tekort aan woningen in Voorschoten. Vooral het aantal betaalbare woningen is veel te klein. De wachtlijst voor een huurwoning is jarenlang en betaalbare koopwoningen worden steeds zeldzamer. Er moet dus flink worden gebouwd in het dorp. Gelukkig gaat dat ook gebeuren. Daarbij moet de gemeente er wel voor zorgen dat er niet weer vooral veel te dure huizen worden gebouwd.

Al jarenlang komt het uit alle onderzoeken en enquêtes naar boven: Veel Voorschotenaren maken zich zorgen over het gebrek aan betaalbare woningen in het dorp. Toch is er de afgelopen jaren bijna niet gebouwd. En als er werd gebouwd, was dat vaak ontzettend duur. SP-raadslid Erik Maassen: “Dat krijg je als je projectontwikkelaars alle ruimte geeft. Dan gaan ze niet bouwen wat er nodig is, maar waar ze het meest aan kunnen verdienen. Kijk naar het Voorsche park. Daar waren maar weinig voorwaarden gesteld door de gemeente. En dus is de wijk vol gezet met villa’s die voor de meeste mensen totaal onbetaalbaar zijn. Dat leverde de meeste winst op.”

De komende jaren wordt er waarschijnlijk veel gebouwd in Voorschoten. De SP vindt dat hard nodig. De plannen voor het Segaar-terrein, en het Intratuinterrein zijn al ver op weg en Starrenburg III lijkt er ook eindelijk te gaan komen. Er worden ook ideeën gesmeed voor woningbouw op plekken waar nu nog de Moeder Godskerk, de kruispuntkerk en het MOC-terrein staan. Deze plannen zijn nog niet uitgewerkt. De SP is blij dat er huizen bij komen, maar waarschuwt voor te veel vrijheid voor de projectontwikkelaars.

“We zien allerlei plannen van ontwikkelaars langskomen, bijvoorbeeld voor de Kruispuntkerk,” zegt Maassen.  Die ontwikkelaars denken alleen maar aan maximale winst. Terwijl het belangrijkste uitgangspunt zou moeten zijn welke huizen er nodig zijn in Voorschoten. Daar moet de gemeente een duidelijk standpunt over innemen.”

De SP is bang dat de projectontwikkelaars vrije hand krijgen. “Ik lees in de krant dat de VVD vindt dat gemeente zich hier niet mee mag bemoeien en dat ontwikkelaars hun gang moeten kunnen gaan. Daar maak ik me zorgen over. De VVD is wel de grootste partij in de gemeenteraad. Als die hun zin krijgen, gebeurt er hetzelfde als in het Voorsche Park: ontwikkelaars bouwen waar ze het meeste aan kunnen verdienen, maar Voorschotenaren die een huis zoeken kunnen die huizen niet betalen. Zo blijft de woningnood gewoon bestaan.”

De SP vindt dat de gemeente de regie moet nemen. “Uiteindelijk gaat het om de vraag wie er beslist hoe ons dorp eruit komt te zien,” legt Maassen uit. “Is dat de gemeenteraad die door de Voorschotenaren is gekozen, of zijn dat een paar projectontwikkelaars. Voor mij is het antwoord op die vraag duidelijk.”

De gemeenteraad van Voorschoten heeft een motie van de SP aangenomen waarin duidelijk wordt gesteld dat mensen met een arbeidsbeperking recht moeten hebben op volwaardig werk met een volwaardig loon. Van de zeven partijen in de gemeenteraad stemde alleen de VVD tegen.

De discussie over werknemers met een arbeidsbeperking woedt volop in de Tweede Kamer. Een voorstel van de staatssecretaris om het systeem van loonkostendispensatie in te voeren leidde tot veel verontwaardiging, omdat het zou leiden tot werken onder het minimumloon. Inmiddels worden de plannen opnieuw bekeken. De vrees is dat mensen met een arbeidsbeperking in de toekomst geen goed pensioen zouden kunnen opbouwen of veel minder verdienen als ze een werkende partner hebben.

Op initiatief van SP-raadslid Erik Maassen heeft Voorschoten zich nu aangesloten bij de groeiende groep gemeentes die kritisch tegenover de plannen staat. Maassen is verheugd over dit succesje: “Het is niet de bedoeling dat mensen met een arbeidsbeperking er op achteruit gaan als het systeem veranderd. Of het nu gaat om werken onder het minimumloon, verminderen van pensioenopbouw of korten als je een werkende partner hebt: dezen mensen hebben ook recht op normale arbeidsvoorwaarden.”

Het besluit om zwaar te bezuinigen is genomen. De begroting is goedgekeurd door de provincie. Het financieel toezicht is opgeheven. Het lijkt in de gemeenteraad of er niets meer aan de hand is. Maar wat is er nu precies gebeurd? Niemand heeft er verantwoordelijkheid voor genomen. Tijd voor duidelijkheid, vindt Erik Maassen van de SP.

Tussen 2010 en 2014 gaf Voorschoten 75 miljoen meer uit dan er binnen kwam. Dat is duidelijk gebleken uit een onderzoek van de rekenkamer. Voor een deel is ook duidelijk waar dat geld aan is uitgegeven. Aan het rioleringsplan Vlietwijk, waar de mensen nu nog meer last van het water hebben. En aan de tunnel voor de Rijnlandroute, waar de provincie ons dorp liet meebetalen en daarna ingreep omdat we te veel uitgaven. Aan het Deltaplein, het bedrijventerrein Dobbewijk en de Duivenvoordecorridor, waar de projectontwikkelaars winst maken en de gemeente opdraait voor de risico’s. Kortom, het geld is uitgegeven aan grote projecten die soms wel nodig waren, maar waarbij de gemeente wel erg kwistig met geld heeft gestrooid. Het rapport van de rekenkamer heet niet voor niets “Veel ambities, weinig aandacht voor financiën”.

Maar niet al het geld is daaraan uitgegeven. In 2011 is 15 miljoen uitgegeven aan het verminderen van de schuldenlast. Het klinkt logisch en verstandig om je schulden af te lossen. Maar de totale schuld van Voorschoten was het jaar ervoor, in 2010, 15 miljoen euro. Evenveel dus als er een jaar later is afgelost. En in de overzichten zien we dat in 2011 die schuld juist enorm begint te stijgen. Dat kan niet kloppen. Gemeentes kunnen goedkoop lenen, vaak op lange termijn, als een soort hypotheek. Waarom is er in 2011 zoveel eigen geld uitgegeven aan het aflossen van leningen, terwijl er tegelijkertijd veel is bijgeleend? Wie heeft dat bedacht?

Dat laatste is dus het probleem. Dat wordt niet duidelijk. De partijen in de gemeenteraad zijn allemaal bang om het te hebben over de schuldvraag. Ze zijn bang dat ze zelf meer schuld krijgen dan anderen en dus wordt er niet over gepraat. “We moeten het over de toekomst hebben, niet over het verleden” zegt ONS Voorschoten dan. En de VVD is zelfs blij dat Voorschoten onder toezicht heeft gestaan, want nu moet Voorschoten ten minste flink bezuinigen. Maar de SP wil het wel hebben over de schuldvraag.  Want wethouders zijn er niet alleen om lintjes door te knippen, ze moeten ook hun keuzes uitleggen als het misgaat. En wij willen graag weten wat er met die 15 miljoen in 2011 is gebeurd.

Daarom heeft de SP voorgesteld om een raadsenquête te houden. In zo’n enquête kan de gemeenteraad betrokkenen, zoals de toenmalige wethouders, ondervragen. Maar alle andere partijen stemden tegen dat voorstel. Zij willen kennelijk geen verantwoordelijkheid afleggen. Maar de SP geef niet op. De raadsenquête staat in ons verkiezingsprogramma en na de verkiezingen zullen we dit opnieuw in de gemeenteraad voorstellen.