Poliflw

Geen eurobonds, wel uitbreiding van de voorwaarden waaronder het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) mag worden ingezet. Dat lijkt de conclusie van de eurotop die afgelopen week plaatsvond. Een coronapakket van 540 miljard euro moet garanderen dat Zuid-Europese landen de medische kosten kunnen dekken en hun economie overeind kunnen houden. Voor de EU een nieuwe stap richting een ever closer union.Eenmaking boven gezond verstandMaar de crisis toont nogmaals aan dat de euro onhoudbaar is. De verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa zijn simpelweg te groot. Die les had al getrokken moeten worden in de vorige eurocrisis, toen Griekenland, Ierland en Portugal met steunpakketten overeind werden gehouden. Maar telkens worden zowel Noord-Europese landen als Zuid-Europese landen het slachtoffer van de Europese eenmakingsdrang. Onze economieën en samenlevingen worden ondergeschikt gemaakt aan de EU-ideologie.

Dat werkt zo. Bij de invoering van de euro werd een monetaire unie gecreëerd, maar geen politieke unie. Het idee: de noodzaak voor een politieke unie zou wel blijken. De euro als breekijzer waarmee de politieke unie aan lidstaten zou worden opgedrongen. 

Aan dit idee hebben de EU-leiders vastgehouden toen ze, tegen alle gezond verstand en economische principes in, Griekenland binnen de euro hielden. Het doel is niet daadwerkelijk het ondersteunen van Griekenland of Italië, maar het creëren van een politieke unie en van “economische convergentie”. Noord mag Noord niet meer zijn, Zuid niet meer Zuid. Een ideologie die haaks staat op wat vanuit economisch perspectief verstandig is.

Een Zuid-Europees perspectiefDe Zuid-Europese kritiek op de euro snijdt hout. Bij de invoering van de euro is de concurrentiepositie van Zuid-Europa ernstig verzwakt, omdat de euro een “duurdere” munt is dan de lire, de peseta of de drachme. Daardoor werd exporteren voor Zuid-Europa moeilijker dan voorheen, wat de maakindustrie hard heeft getroffen.

Toen de financiële crisis Zuid-Europa aan de rand van de afgrond bracht, was een gecontroleerde ontvlechting de beste optie geweest. In plaats daarvan gingen de Europese leiders akkoord met het slechtste van beide werelden. Noord-Europa stond toe dat honderden miljarden belastinggeld in de Zuid-Europese staatsschulden werden gepompt. In feite verdween een groot deel van dat geld direct naar de banken, niet in de Zuid-Europese economie. Het geld bestaat alleen fictief. Zuid-Europeanen hebben er nooit iets van gezien.

Intussen werden Zuid-Europese landen gedwongen Brusselse budgetdictaten na te leven. Ongekozen regeringen met technocraten - zoals die onder leiding van Mario Monti in Italië - voerden harde bezuinigingen door, waardoor de werkloosheid hoog bleef. Hierdoor verslechterde de koopkracht en werd de crisis alleen maar verdiept. Zelfs na jaren van relatieve economische voorspoed zijn landen als Spanje en Griekenland deze crisis nog steeds niet te boven gekomen. De werkloosheid blijft er hoog. Men kan zich afvragen of deze toestand niet permanent zal zijn.

Twee zijden van dezelfde medailleVoor Noord-Europese landen is de invoering van eurobonds terecht onacceptabel. Het is niet rechtvaardig om Nederlandse en Oostenrijkse belastingbetalers te vragen om - direct of indirect - voor Zuid-Europese staatsschulden te betalen. Maar het is ook duidelijk dat de huidige situatie voor Zuid-Europa niet werkt. Het holt van crisis naar crisis. Intussen worden democratie, economie en samenleving ondermijnd door Brussels bezuinigingsbeleid.

Sommige politici proberen Noord- en Zuid-Europeanen tegen elkaar uit te spelen. Noord-Europese “vrekken en egoïsten” versus Zuid-Europese “knoflooklanden met een gat in hun hand”. Maar in werkelijkheid zijn zowel Nederlanders als Italianen, zowel Duitsers als Grieken slachtoffer van de EU-eenmakingswaan van de politieke klasse, die het ideaal van de ever closer union steeds maar weer voorrang geeft ten koste van de belangen van de eigen bevolking. De Zuid-Europese woede over de antidemocratische troika die de economie kapotbezuinigt en het Noord-Europese onbegrip over het zoveelste miljardenpakket om de Zuid-Europese toegang tot de internationale kapitaalmarkt te garanderen: ze zijn niet tegengesteld, maar juist twee zijden van dezelfde medaille.

Eenmaking of ontvlechting?Er zijn nu twee opties: eindeloze Europese eenmaking of gecontroleerde ontvlechting.

We kunnen doorgaan op hetzelfde pad. Dat kan langzaam of snel. VVD en CDA zijn voorstander van doormodderen. Zij lijken verdere monetaire en politieke eenmaking hooguit te willen afremmen, maar moeten - zoals Hoekstra - keer op keer akkoord gaan met een nieuwe stap vooruit. Eurofederalisten zijn op hun beurt van mening dat crises als de huidige aantonen dat de eenmaking een stuk sneller zou moeten verlopen. Alsof de Nederlandse en Italiaanse economie op elkaar gaan lijken als we de budgetmacht naar Brussel overhevelen of een schuldenunie aangaan. Een gevaarlijke illusie. Nederland zal nooit Italië worden, Griekenland nooit Duitsland. De convergentiewaan is gebaseerd op een fundamentele onderschatting van de diepgeworteldheid van de gewoontes en tradities die Europa rijk is, weerspiegeld in onze samenlevingen en dus in onze economieën. Eurofederalisten begrijpen dat de huidige situatie onhoudbaar is, maar niet dat verdere eenmaking heel Europa slechts dieper in het moeras zal trekken.

Het enige alternatief: gecontroleerde ontvlechting van de eurozone; de terugkeer van monetaire soevereiniteit naar de natiestaten van Europa. Zuid-Europese regeringen kunnen het begrotingsbeleid voeren dat de bevolking gewenst acht - wellicht met meer publieke investeringen - en zullen een betere concurrentiepositie hebben, waarmee ze de werkloosheid kunnen terugdringen en hun economie uit het slop kunnen trekken. Noord-Europese landen hoeven niet met miljardensteunpakket na miljardensteunpakket akkoord te gaan en worden behoed van een eeuwig voortdurende schulden- en transferunie, waarbij de koopkracht van gewone Noord-Europeanen op het altaar van de internationale financiële markt wordt geofferd aan een fictieve god in Brussel.

Hoe moet die gecontroleerde ontvlechting er precies uitzien? Hoe zorgen we ervoor dat onze economieën niet volledig worden ontwricht en dat we onze welvaart beschermen? Dat is een volgende stap, waarover goed moet worden nagedacht. Maar dat de ontvlechting moet plaatsvinden, is duidelijk - en wordt alleen maar duidelijker door de eurogroepbijeenkomst van afgelopen week. Verdere eenmaking kent alleen verliezers; gecontroleerde ontvlechting en nationale soevereiniteit zijn in ieders belang.

Deze week stond in het teken van de oplaaiende strijd tussen Nederland en Italië. Op het spel: de honderden miljarden EU-steun om de coronacrisis te bestrijden. Terwijl beide lidstaten druk bezig waren om via hun eigen propagandakanalen de overwinning te claimen, voert het Nederlandse bedrijfsleven een gevecht op leven en dood.  Van de broodjeszaak in het dorp die verplicht werd binnen 30 minuten na de persconferentie van Rutte de deuren te sluiten, tot de KLM die vorig jaar nog hun honderdste verjaardag mocht vieren.  

Hoe snel kan de wereld veranderen. Dit had niemand voor mogelijk gehouden. In een groot deel van de Westerse wereld zijn er generaties die nooit zo’n algehele malaise hebben meegemaakt. We hebben gezien wat daar de gevolgen van zijn geweest. In plaats van trots en dankbaarheid voor onze welzijn en welvaart, was een deel van onze samenleving - onder leiding van klimaatactivisten - hier juist boos over. Alles moest anders, en al het slechte op de wereld was de schuld van de mens. De Westerse mens welteverstaan. Deze klimaatactivisten zien nu de aandacht voor hun agenda smelten als sneeuw voor de zon. In paniek verwijzen zij wederom naar de mensheid. Onze welvarende manier van leven zou de oorzaak zijn van de corona pandemie. Uiteraard aangevoerd door de Klimaatpaus Timmermans, maar ook de echte paus deed een duit in het zakje. Kennelijk zijn zij vergeten dat de wereld niet zo welvarend was ten tijde van andere grote uitbraken zoals de pest, de pokken, cholera en de Spaanse griep. Pandemieën zijn van alle tijden, net als de verandering van het klimaat. Gedurende een crisis wordt duidelijk wie in staat is om zich verdienstelijk te maken, maar ook wie enkel in staat is vast te houden aan eigen dogma's. De periode dat er tijd en geld voor luxeproblemen wordt vrijgemaakt is voorbij. Het is nu alle hens aan dek.

De twee primaire taken die nu voor ons liggen zijn het redden van mensenlevens en de economie, schreef ik twee weken geleden. Inmiddels zijn we op een punt aangekomen dat de cijfers van het RIVM een dalende trend laten zien, maar het duurt waarschijnlijk nog maanden voordat de normale bedrijfsvoering weer kan worden opgepakt. Ondertussen wordt er op nationaal niveau goed nagedacht over de wijze waarop bedrijven in leven kunnen worden gehouden. Voor onze nationale trots, de KLM, ligt dat helaas anders. 

De luchtvaartindustrie is keihard getroffen en zij zijn gebonden aan strenge Europese regelgeving. De Europese Unie is het enige gebied ter wereld waar burgers beschermd worden door een uitgebreide reeks passagiersrechten. Voor afgelaste vluchten kunnen passagiers hun geld direct terugvragen. Echter, dat geld is er nu helemaal niet. Zonder aanvullende steunmaatregelen zal dat tot liquiditeitsproblemen leiden met een mogelijk faillissement van KLM tot gevolg. Dan zijn niet alleen de passagiers hun geld kwijt, maar verliest Nederland ook veel banen. Zonder KLM, heb je geen Schiphol, en andersom. In totaal gaat het om 300.000 banen en 4,5% van ons bruto binnenlands product. Daarom is het belangrijk dat er een tijdelijke uitzondering op de strenge Europese wetgeving wordt gemaakt.  Voor de niet uitgevoerde vluchten, kan KLM dan vouchers aan klanten teruggeven in plaats van cash. Zijn die vouchers na twaalf maanden niet of slechts gedeeltelijk uitgegeven, dan krijgt de passagier alsnog het deel terug waar het recht op heeft.

Forum voor Democratie heeft deze kwestie - tot vreugde van de KLM - op de agenda van de Transportcommissie van het Europees Parlement gezet. Wij hebben ook een beroep gedaan op onze Nederlandse EU Commissaris Timmermans. We gaan nu zien waar hij bij hoort. Bij de mensen die zich alleen bezighouden met het verzinnen van problemen, en Nederland wil opzadelen met gemeenschappelijke schulden? Of bij de mensen die zich inzetten voor Hollands Glorie, en de enorme problemen waar wij nu voor staan samen willen oplossen? Het resultaat zien wij met grote belangstelling tegemoet.  

Rob Roos is Europarlementariër voor Forum voor Democratie. 

Volg hem op:

Facebook: https://www.facebook.com/RobRoos.MEP

Instagram: robroos.mep

Twitter: @rob_roos

LinkedIn: linkedin.com/in/robroosnl

Op grond van het Klimaatakkoord wordt biomassa door de overheid beschouwd als ‘duurzaam’. Dat is volstrekt krankzinnig. Zelfs áls je al gelooft dat wij mondiale klimaatverandering kunnen tegengaan door minder CO2 uit te stoten, is de inzet op biomassa onverdedigbaar. 

Biomassa stoot méér CO2 uit dan fossiele brandstoffen als gas, aardolie en steenkool. Bomen (die niet gekapt en verbrand worden) nemen zelfs CO2 op. Toch zien we nog steeds in onze bossen en langs onze wegen dat er massaal prachtige bomen worden gekapt. 

Steeds meer mensen zien in dat biomassa in alle opzichten een slecht idee is. Toch blijft de overheid hierop inzetten en komen er nog steeds nieuwe biomassacentrales bij. Dit moet stoppen.

Forum voor Democratie vindt het onbegrijpelijk dat er nog steeds wordt ingezet op biomassa en stelde de volgende Kamervragen:

Vraag 1Bent u bekend met het bericht ‘Bouw biomassacentrale Diemen kan doorgaan’.*

Vraag 2Erkent u dat er bij de verbranding van biomassa méér CO2 wordt uitgestoten, dan bij de verbranding van steenkool? Zo ja, waarom wordt biomassa op grond van het klimaatakkoord dan als ‘duurzaam’ beschouwd?

Vraag 3Hoe beoordeelt u de toenemende maatschappelijke weerstand tegen biomassacentrales? 

Vraag 4Kunt u zich voorstellen dat provincies zich genoodzaakt voelen om vergunningen voor biomassacentrales te verlenen, omdat zij verplicht zijn het klimaatakkoord mede uit te voeren?

Vraag 5Hoe ziet de precieze taak- en bevoegdheidsverdeling tussen rijk, provincies en gemeenten eruit, omtrent het verlenen van subsidies (1) en vergunningen (2) voor biomassacentrales?

Vraag 6Hoeveel subsidies zijn er sinds 2015 verleend voor biomassacentrales? Hoeveel biomassacentrales staan er in Nederland die (direct of indirect) subsidie hebben ontvangen? Hoeveel bomen worden hier jaarlijks verbrand? Hoeveel van die bomen zijn in Nederland gekapt en hoeveel in andere landen? Hoeveel CO2 is er bij de verbranding uitgestoten?

Vraag 7Hoeveel vergunningsaanvragen voor biomassacentrales zijn er momenteel bij de verschillende overheden in behandeling? Hoeveel verlengingsaanvragen of wijzigingsaanvragen voor reeds verleende vergunningen?

Vraag 8Bent u bereid om uw oordeel over biomassa als ‘duurzaam’ te heroverwegen? Zo nee, waarom niet?

* Parool 8 april 2020, ‘Bouw biomassacentrale Diemen kan doorgaan’, online raadpleegbaar via https://www.parool.nl/cs-b042fbf1.

Nederland staat grotendeels stil door de lockdown die van kracht is om het Coronavirus onder controle te krijgen. Dit raakt ook het democratisch stelsel. Zo zal de Tweede Kamer tijdens de lockdown niet meer debatteren over andere onderwerpen dan Corona en is het voorlopig niet mogelijk om te demonstreren.

Wie ondertussen niet stil zit is de Minister van Landbouw, Carola Schouten. Uitgerekend nu worden er omstreden stikstofmaatregelen doorgedrukt. De boeren zijn hier zwaar teleurgesteld over. Zeker omdat het nergens voor nodig is dat er met spoed maatregelen worden doorgevoerd, nu de stikstofuitstoot door de lockdown tot maar liefst 60 procent is verminderd.

Forum voor Democratie vindt het onacceptabel dat de Coronacrisis misbruikt wordt om impopulaire stikstofmaatregelen door te drukken en stelde de volgende schriftelijke vragen aan minister Schouten (Landbouw, ChristenUnie):

Vraag 1Bent u bekend met het bericht ‘Boeren boos omdat kabinet zelfs nu stikstofmaatregelen wil doordrukken’?

Vraag 2Welke besluiten op het gebied van stikstof heeft u sinds 9 maart 2020 genomen? Voor welke van die besluiten is wijziging van wet- of regelgeving noodzakelijk? Wanneer zouden die besluiten in werking moeten treden, of wanneer zijn die besluiten in werking getreden?

Vraag 3Welke besluiten op het gebied van stikstof bent u voornemens om voor het zomerreces nog te nemen? Voor welke van die besluiten is wijziging van wet- of regelgeving noodzakelijk? Wanneer zouden die besluiten in werking moeten treden?

Vraag 4Heeft u er begrip voor dat het Landbouw Collectief zich ongehoord voelt, omdat u het door hen gepresenteerde plan van aanpak ‘Uit de gecreëerde stikstofimpasse’ zonder deugdelijke onderbouwing terzijde heeft geschoven? Bent u bereid de voorstellen van het Landbouw Collectief alsnog gedegen te beoordelen om te bezien welke voorstellen kunnen worden overgenomen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 5Bent u bekend met het bericht ‘Nevedi vindt aangekondigde voermaatregel van minister Carola Schouten onverstandig’?

Vraag 6Hoe beoordeelt u de vrees dat een norm op het RE-gehalte in mengvoer niet tot het beoogde effect gaat leiden en mogelijk zelfs tot een averechts effect zal leiden?

Vraag 7Hoe beoordeelt u de vrees dat de aangekondigde voermaatregel op individueel bedrijfsniveau gaat leiden tot knelgevallen, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen en productiedalingen?

Vraag 8Bent u bereid de voorgenomen voermaatregel te heroverwegen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9Hoe beoordeelt u de massale onvrede bij grote groepen burgers en bedrijven, in het bijzonder uit de agrarische sector, over het door u gevoerde stikstofbeleid? 

Vraag 10Bent u ermee bekend dat de Kamer gedurende de coronacrisis in beginsel niet meer debatteert over andere onderwerpen dan corona? Hoe beoordeelt u dat er omstreden beleid gevoerd wordt, op een moment dat de Kamer dat beleid wegens de crisisomstandigheden niet optimaal kan controleren?

Vraag 11Bent u ermee bekend dat de bevolking gedurende de coronacrisis in beginsel niet meer mag demonstreren? Hoe beoordeelt u dat er omstreden beleid gevoerd wordt, op een moment dat de bevolking wegens de crisisomstandigheden niet optimaal in protest kan komen tegen dat beleid?

Vraag 12Bent u ermee bekend dat de maatregelen om het coronavirus te bestrijden volgens het KNMI leiden tot een vermindering van de stikstofuitstoot tot 60 procent? 

Vraag 13Bent u bereid om de stikstofreductie die het gevolg is van de coronacrisis, in mindering te brengen op de stikstofreductie die u van de agrarische sector eist? Zo nee, waarom niet?

Vraag 14Deelt u de mening dat er, zeker gelet op de enorme vermindering van stikstofuitstoot tijdens de coronacrisis, geen enkele reden voor is om tijdens deze crisis stikstofmaatregelen te blijven nemen? Bent u bereid om het stikstofbeleid op te schorten totdat de Kamer weer debatteert en de bevolking weer mag demonstreren? Zo nee, waarom niet?

Vraag 15Bent u bekend met het bericht “Komende maanden al miljardenschade boeren en tuinders”?

Vraag 16Hoe beoordeelt u de verwachting dat de agrarische sector naar verwachting 5 miljard schade zal lijden door de coronacrisis, in het licht van de door u voorgenomen stikstofmaatregelen die daarbovenop zullen komen? Deelt u de mening dat dit een extra reden is om gedurende de coronacrisis geen nieuwe  stikstofmaatregelen te treffen?

Vraag 17Bent u bekend met het bericht ‘Stikstofwinst door langzamer rijden al weg door één hondendrol’?

Vraag 18Hoe beoordeelt u de berekening van het Mesdagfonds, waaruit blijkt dat de verlaging van de maximumsnelheid een stikstofbesparing van slechts 1,2 mol per hectare per jaar oplevert? Vindt u de stikstofbesparing die de verlaging van de maximumsnelheid oplevert, in verhouding staan tot de enorme weerstand onder weggebruikers over deze maatregel?

De quorumregeling komt voort uit artikel 67 van onze Grondwet. En stelt dat de Tweede Kamer en Eerste Kamer alleen kunnen beraadslagen en besluiten, indien meer dan de helft van het aantal leden ter vergadering aanwezig is. Het idee hierachter is helder: het is ongewenst wanneer besluiten tot stand komen met minder dan de helft van de Kamerleden, wegens gebrek aan legitimiteit. 

De interpretatie van ‘aanwezigheid’ blijkt in de praktijk nogal fluïde. In de Tweede Kamer zijn plenaire debatten tussen een handjevol Kamerleden en een bewindspersoon aan de orde van de dag. Ook in de Eerste Kamer wordt plenair regelmatig ‘beraadslaagd’ terwijl minder dan de helft van de aanwezige senatoren fysiek in de zaal zit. Dat is ook wel zo praktisch. Het is productiever om tegelijkertijd in commissies of op de fractiekamer aan het werk te zijn, dan urenlang toehoorder zijn van een soms behoorlijk specialistisch debat. 

Om vast te stellen of meer dan de helft van de leden formeel aanwezig is, wordt in beide Kamers bijgehouden of de leden zijn ‘ingecheckt’. In de Tweede Kamer digitaal, in de Eerste Kamer nog op papier. Bij aankomst zet iedere senator een handtekening. In de praktijk is het in beide Kamers mogelijk om direct na het zetten van de krabbel weer te vertrekken. Voor het quorum tel je merkwaardig genoeg toch de hele dag mee als ‘aanwezig’. In de Tweede Kamer zorgt acuut hoofdelijk stemmen regelmatig voor hectiek, wanneer Kamerleden afwezig blijken. In de Eerste Kamer is hectiek zeldzaam. De senaat vergadert slechts één dag per week. En stemmingen over wetten en moties vinden in de regel een week na beraadslaging plaats. 

In de huidige coronacrisis blijken beide Kamers te lijden aan ‘quorumkramp’: aanwezigheid van de helft plus één moet formeel worden vastgelegd. En dus reizen op vergaderdagen tientallen Kamerleden vanuit alle uithoeken van Nederland op en neer naar het Binnenhof om ‘s ochtends hun (digitale) krabbel te zetten. Prompt daarna gaan ze weer huiswaarts en voert een beperkt aantal van hun ambtsgenoten later die dag het plenaire debat.

Deze bureaucratie is gênant en zorgt bovendien voor onnodige risico’s voor de volksgezondheid. In een tijd dat iedere Nederlander wordt geadviseerd niet onnodig te reizen en om thuis te blijven en besmettingsgevaar voor henzelf, hun naasten en anderen te beperken, reizen tientallen parlementariërs heen en weer voor slechts het zetten van een handtekening. De enige wezenlijke besluiten die dinsdag voorliggen zijn verder het economisch noodsteun pakket en de wet digitaal stemmen voor decentrale overheden. Voor beide lijkt unanieme steun in beide Kamers. 

Conclusie: de toepassing van het vergaderquorum tijdens de coronacrisis dient op geen enkele wijze het oorspronkelijke doel van de wetgever: legitimiteit van besluitvorming. Sterker: de rigide toepassing levert onnodige besmettingsrisico’s op. Beide Kamers geeft daarmee een bijzonder slecht voorbeeld aan de samenleving van de ernst van de gezondheidsrisico’s.

Star vasthouden aan het vergaderquorum is ook niet nodig. Wij zien meerdere mogelijkheden om èn democratisch te besluiten èn de veiligheid in acht te nemen.

Ten eerste praktisch: Het fysiek tekenen van de presentielijst door 38 senatoren, waarvan de meerderheid direct weer huiswaarts gaat. Zodat 14 van hen plus voorzitter ‘s middags kunnen debatteren en besluiten. Dat staat op zichzelf al op gespannen voet met artikel 67 van de grondwet. Als dat wordt geaccepteerd, dan is de stap dat er digitale quorum-handtekeningen worden ingestuurd, in plaats van fysiek heen en weer reizen, slechts een kleine wijziging. Op de dag zelf kan verificatie plaatsvinden door de Kamerleden (met beeld) te bellen.

Ten tweede staatsrechtelijk: Op grond van het zogenaamde parlementaire staatsnoodrecht kan in uitzonderlijke gevallen namelijk worden afgeweken van wettelijke voorschriften die de continuïteit van het parlement belemmeren. Het moet dan wel gaan om een uiterste noodzaak en de maatregelen mogen niet verder gaan of langer duren dan noodzakelijk. Dat lijkt ons onder de huidige uitzonderlijke omstandigheden legitiem. 

Het ligt daarom voor de hand dat beide Kamers besluiten het vergaderquorum gedurende de coronacrisis tijdelijk buiten toepassing te verklaren. Van belang is dat zij dat besluit periodiek heroverwegen en na afloop van de crisis de uitzonderlijke omstandigheden, de genomen besluiten èn het eigen handelen goed evalueren. Hopelijk kan dan laatste weer snel. En dan ook weer in traditionele parlementaire setting.

Nadat ambtenaren van de Europese Commissie op 5 februari nog meldden dat ‘alles onder controle was’, struikelen we nu over financieringsvoorstellen uit Frankfurt, Parijs en Brussel om de negatieve economische gevolgen van het coronavirus te bestrijden. 

Volgens voorstanders van de EU moet Nederland vanwege het coronavirus ‘solidair’ zijn met economisch zwakke landen. De voorstellen ademen echter een hoog mutualisatie gehalte, oftewel schulden delen op Europese schaal. Daarbij staat niet het gericht bieden van medische zorg bovenaan, maar vooral het (langdurig) financieren van begrotingstekorten van de zwakke landen van het eurogebied. De miljarden worden om uw oren gegooid, waarbij de vraag telkens rest: wie gaat dat allemaal betalen?

Door de gebrekkige en bovendien politiek gekleurde informatie van de NPO, is het mogelijk dat u door de bomen het bos niet meer ziet. Daarom biedt FVD u een bondig overzicht van de belangrijkste voorstellen met een korte toelichting.

De helikopterview: de EU-voorstellen blijken treffende overeenkomsten te vertonen met het plan van de Franse president Macron dat hij op 26 september 2017 op de Sorbonne lanceerde. Met eurobonds en een werkloosheidsfonds op Europese schaal. Duitsland was echter niet enthousiast. Macron grijpt de coronacrisis aan om het weer te proberen. Met Italië als grote voorstander en Nederland als notoire dwarsligger – mede namens Duitsland, Oostenrijk en Finland. Ursula von der Leyen, de voorzitster van de Europese Commissie, stuurt de Franse agenda in Brussel. Het was Macron die haar voor die positie kandideerde. 

Op dit moment spelen in Brussel de volgende voorstellen.

Het PEPP plan van de Europese Centrale Bank

De Europese Centrale Bank (ECB) kondigde op 18 maart 2020 zijn PEPP (Pandemic Emergency Purchase Programme) plan van 750 miljard euro aan. Met dit geld wil de ECB nieuwe staatsobligaties van landen op de secundaire markt opkopen ter bestrijding van de economische gevolgen van de pandemie. Het heeft geen eindige looptijd en het bedrag van 750 miljard euro kan, indien nodig, ook worden verhoogd. Bovendien kan het ‘flexibel’ worden toegepast. Dat wil zeggen: normaliter mag de ECB alleen volgens de bestaande verdeelsleutel obligaties van landen kopen. Nu mag het daarvan afwijken en grootschalig Italiaans of Spaans schuldpapier opkopen waar alle eurozonelanden voor instaan.

Het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM)

Dit permanente ‘noodfonds’ is ten tijde van de eurocrisis in 2012 in het leven geroepen om noodlijdende eurozonelanden bij te staan. Later is daar ook individuele bankensteun bijgekomen op verzoek van Spanje. Landen die een beroep doen op ESM-fondsen moeten voldoen aan een reeks van voorwaarden. Het fonds beschikt over een maatschappelijk kapitaal van 700 miljard euro waarvan 290 miljard is gebruikt. Er resteert dus nog een bedrag van 410 miljard. Nederland hangt nog aan de lat voor 35,4 miljard euro, te voldoen binnen zeven dagen nadat de directie van het ESM hierom vraagt. De Tweede Kamer heeft daar niets meer over te zeggen. Zij heeft dat recht weggeven tijdens de goedkeuring van het ESM-verdrag.

Pikant detail: dat gebeurde in de zomer van 2012 tijdens de demissionaire periode van Rutte I met doorslaggevende steun van oppositiepartij PvdA. Met andere woorden: Nederland is verplicht om die 35,4 miljard euro over te maken op eerste verzoek van de ESM-directie.

Er is veel kritiek op dit plan vanuit Nederland en (tot voor kort) Duitsland. Het inzetten van het ESM voor deze crisis is namelijk niet waar het voor bedoeld is. Dat geldt alleen voor lidstaten die de kapitaalmarkt niet meer op kunnen. Alle lidstaten kunnen op dit moment nog steeds zelf de kapitaalmarkt op. Ook Italië, dat voor 1,5 procent tienjaars geld kan lenen.

Corona- of eurobonds

Een derde mogelijkheid om de economische gevolgen van het coronavirus te financieren, is de uitgifte van zogenaamde ‘coronabonds’. Eerder werd dit al eens voorgesteld onder de noemer eurobonds (tijdens de eurocrisis) of greenbonds (tijdens de zogenaamde ‘klimaatcrisis’). De gezamenlijke lidstaten geven gemeenschappelijke obligaties uit volgens een verdeelsleutel. Omdat de rente van die obligatie een gewogen gemiddelde is van de rentes van de deelnemende eurolanden, krijgen zwakke eurolanden (die normaliter een hoge rente moeten betalen voor hun staatsobligaties) een rentevoordeel. De sterke eurolanden, zoals Nederland, een flink rentenadeel. De sterke landen betalen dus relatief méér rente dan ze kwijt zouden zijn geweest als ze zelf de kapitaalmarkt waren opgegaan.

Dit corona obligatieplan komt in verschillende varianten voor. Zo wil Frankrijk een ‘tijdelijk’ coronafonds oprichten van vijf tot tien jaar. Maar iedereen weet dat zaken terugdraaien in Brussel vrijwel nooit gebeurt. Tijdelijk wordt dan permanent.

Bovendien is de kritiek van tegenstanders dat het wel heel erg waarschijnlijk is dat the usual suspects het fonds zullen misbruiken om hun algemene begrotingstekorten ermee te financieren, in plaats van alleen de gevolgen van het virus. Nederland zou zo dus meebetalen aan de tekorten in Italië, Spanje en Frankrijk. De prikkel voor die landen om hun economie te hervormen is dan weg.

SURE (Support Unemployment Risks in an Emergency)

Dit plan pleit ervoor om een gezamenlijk fonds van 100 miljard euro op te richten voor de werklozen als gevolg van de coronacrisis. Dit komt neer op een harmonisering van de Werkloosheidswet op Europees niveau. Deze pan-Europese regeling voor werktijdverkorting moet voorkomen dat bedrijven in nood massaal hun overtollige personeel laten afvloeien. De regeling is met name bedoeld voor Spanje en Italië. De financiering is nog niet duidelijk, maar alle EU-lidstaten moeten waarschijnlijk garant staan.

Het voorstel van Rutte

Premier Rutte verzet zich – tot op heden – tegen eurobonds. Daarom lanceerde hij een alternatief plan om een fonds op te richten van 20 miljard euro, te leveren door sterke eurozonelanden. Deze gerichte steun zal aan Italië en Spanje worden geleverd in de vorm van contanten. De Nederlandse inbreng zou dan ongeveer één miljard euro bedragen. Niet als lening, maar als gift. Het is op dit moment niet bekend of er veel landen zijn die dit steunen. Wel waren er reacties van vooraanstaande denktanks uit Spanje en Italië die het plan afkraakten. Algemene teneur aldaar: we hebben geen fooi nodig, maar gezamenlijke schuldfinanciering. Het doel van die landen is duidelijk, namelijk de coronacrisis gebruiken om gezamenlijke schuldfinanciering door eurobonds mogelijk te maken. Iets anders zullen ze waarschijnlijk niet accepteren.Plan Hoogduin

De bovenstaande plannen krijgen veel kritiek van FVD. De Nederlandse hoogleraar complexiteit, en voormalig DNB-bestuurslid Lex Hoogduin, is het met de standpunten van FVD omtrent dit onderwerp eens. Hij is met een alternatief plan gekomen.

Dit plan houdt in dat nationale centrale banken van de EU-lidstaten (dus ook lidstaten die de euro niet voeren, zoals Polen of Zweden) een tijdelijk en doelgericht noodloket openen tegen nul procent rente, waaruit de nationale overheid kan putten. Tijdelijk, om ervoor te zorgen dat dit paardenmiddel niet langer doorloopt dan nodig is, bijvoorbeeld 12 maanden. Doelgericht om te voorkomen dat het geld wordt aangewend voor andere zaken dan directe coronaschade. Het is eenvoudig en snel te implementeren. Het enige dat nodig is, is toestemming van de ECB om tijdelijk deze vorm van monetaire financiering toe te staan. Nood breekt immers wet. De Nederlandse overheid stelt dan een programma op en vraagt daarvoor onderbouwde funding aan bij De Nederlandsche Bank, die vervolgens keurig rapporteert aan de ECB. Alle eurozonelanden kunnen dit doen. Oók Italië.

FVD vindt dit het beste plan, simpelweg omdat het het minst slechte alternatief is. 

Samenvattend

FVD vindt de huidige ontwikkelingen in de Europese Unie zorgwekkend. Voornamelijk omdat de bevolking onvoldoende wordt geïnformeerd. Dit soort ongeremde, onomkeerbare soevereiniteitsoverdrachten, zullen voor Nederland enorme (financiële) gevolgen met zich meebrengen. Als het aan FVD ligt, gaat Nederland onder geen enkele voorwaarde akkoord met eurobonds. In welke vorm dan ook. Nederland wordt de pinautomaat van de eurozone. De pincodes komen te liggen in Rome en Parijs.

Terwijl Nederland de afgelopen jaren wél de bankensector heeft gesaneerd, belastingen verhoogd, lasten verzwaard en de pensioenleeftijd heeft verhoogd, willen de zuidelijke landen dat wij gaan meebetalen aan hun verzuim. De coronacrisis wordt daarvoor gebruikt. En dat terwijl gezondheidszorg bij uitstek een nationale aangelegenheid is.

FVD wil de volgende generatie Nederlanders niet opzadelen met een enorme schuldenlast. Bij de plannen die de EU erdoor wil drukken, moet de Nederlandse regering een veto uitspreken. Mocht de regering toch akkoord willen gaan, dan moet het eerst een bindend referendum uitschrijven. Het zijn tenslotte de Nederlandse burgers die moeten betalen.

Terwijl het hele land in rep en roer is over de Coronacrisis, zou er bijna een schokkende gebeurtenis aan onze aandacht ontsnappen. De Nederlandse overheid heeft een levensgevaarlijke man die wordt verdacht van terrorisme, opgehaald uit Oman en naar Nederland gebracht. 

In 2010 zou hij zijn uitgereisd naar Somalië, om namens een of meer islamitische terreurorganisaties deel te nemen aan de gewapende jihad. Enkele weken geleden meldde hij zich bij de Nederlandse ambassade in Oman, met het verzoek om naar Nederland gebracht te worden. Hij zou een ‘nieuw leven’ willen beginnen. De Nederlandse overheid heeft tot overmaat van ramp besloten aan zijn verzoek te voldoen en hem in Oman op te halen.

Op Schiphol is de man gearresteerd. De ervaring leert dat het niet eenvoudig is om voldoende bewijsmateriaal te verzamelen van terroristische misdrijven die duizenden kilometers verderop zijn gepleegd. Er is dus een reële kans dat deze levensgevaarlijke moslimterrorist binnenkort weer op vrije voeten staat.

Forum voor Democratie vindt het onacceptabel dat de Nederlandse bevolking aan dit risico wordt blootgesteld en heeft minister Grapperhaus (Justitie & Veiligheid) de volgende Kamervragen gesteld:

Vraag 1Bent u bekend met het bericht “Somaliëganger (38) opgepakt op Schiphol”?*

Vraag 2Wanneer bent u erover geïnformeerd dat de 38-jarige man is afgereisd naar Somalië, om zich aan te sluiten bij een of meerdere islamitische terreurorganisaties en deel te nemen aan de gewapende jihad?

Vraag 3Wanneer en op welke welke wijze heeft deze terrorist ooit de Nederlandse nationaliteit verkregen? Had hij naast de Nederlandse, nog een of meerdere andere nationaliteiten?

Vraag 4Van welke terroristische misdrijven wordt de man precies verdacht? Hoe bent u achter deze informatie gekomen?

Vraag 5Wanneer, waarom en door wie is besloten om hem op zijn verzoek in Oman op te halen en naar Nederland te brengen? 

Vraag 6Houdt u er rekening mee dat het niet lukt om voldoende wettig bewijsmateriaal te verzamelen van de terroristische misdrijven die hij duizenden kilometers verderop heeft gepleegd?

Vraag 7Hoe gaat u ervoor zorgen dat deze man geen gevaar voor de Nederlandse bevolking vormt, wanneer hij op vrije voeten wordt gesteld?

Vraag 8Heeft u onderzocht wat de mogelijkheden zijn om zijn Nederlandse nationaliteit af te pakken en hem als ongewenst vreemdeling te laten verklaren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat waren de uitkomsten van dat onderzoek? 

Vraag 9Hoeveel mensen zijn er naar schatting in totaal afgereisd vanuit Nederland naar Somalië om zich aan te melden bij een terroristische organisatie? Hoeveel van hen zijn teruggekeerd, hoeveel zijn omgekomen en hoeveel zijn er nog in het buitenland?

*Parool, 13 maart 2020, zie https://www.parool.nl/nederland/somalieganger-38-opgepakt-op-schiphol~b63174ea/.

Het Interprovinciaal overleg (IPO) heeft gesuggereerd – gezien de coronacrisis – de Gemeenteraden en Provinciale Staten eventueel te passeren bij het vaststellen van het concept van de Regionale Energie Strategie (RES). Om zo de gewenste datum van 1 juni aanstaande niet in gevaar te laten komen voor de doorrekening daarvan.

FVD Fryslân vindt, samen met de statenfracties van VVD en CDA, dit een brug te ver. Dit raakt aan de kern van de democratie. Terwijl in december 2019 is besloten dat deze concept RES eerst voorgelegd moet worden aan de Provinciale Staten van Fryslân, wordt hier nu wellicht aan voorbij gegaan. Ook de raadpleging bij de Friese inwoners door het Fries Sociaal Planbureau heeft nog niet plaats gevonden.

De RES is een ingrijpend onderwerp voor de inwoners van Friesland. Met grote gevolgen voor de lokale energie voorziening, maar ook voor ons Friese landschap. De Regionale Energie Strategie verdient een uiterst zorgvuldige afweging. Indien nodig, zal eerder uitstel van de RES- behandeling door het Planbureau voor de Leefomgeving overwogen moeten worden. En niet het passeren van de Provinciale Staten van Fryslân.

De Friese Statenfracties van VVD, FVD en CDA hebben daarom aan Gedeputeerde Staten hierover schriftelijke vragen gesteld.

Deze week was er een bijzondere vergadering van het Europees Parlement. Er moesten knopen worden doorgehakt over de goedkeuring van een corona noodfonds. De bespreekstukken waren via de email beschikbaar en het stemmen kon ook op afstand. Toch vond ik het belangrijk om fysiek aanwezig te zijn om u te informeren over urgente Brusselse zaken die uw aandacht verdienen. Uiteraard nadat we de benodigde voorzorgsmaatregelen hadden genomen en het team beperkt tot het hoogstnoodzakelijke. Het is een afweging die in deze tijd door iedereen gemaakt zal moeten worden. Wanneer verlaten we het huis, en wanneer niet?

Veertien dagen heb ik in zelfisolatie gezeten. Het Europees Parlement had op 10 maart plots haar laatste zitting in Brussel. We hadden die week eigenlijk in Straatsburg moeten vergaderen, maar het weekend ervoor werd dat afgelast vanwege de snelle uitbraak van het coronavirus. Halsoverkop werden door het parlement maatregelen genomen. Dit terwijl ik al op 12 februari via een officiële brief aan David Sassoli, de president van het Europees Parlement, had gevraagd om met een plan te komen. Helaas bleef het antwoord uit.

Mijn zelfisolatie was nodig omdat na thuiskomst een directe collega uit Brussel ziek was geworden. Ik heb van 11 tot 25 maart vanuit huis gewerkt en samen met mijn familie al het contact met andere mensen vermeden. Door de zelfisolatie was ik er zeker van dat ik geen besmettingsbron was en kon daardoor - zonder andere mensen in gevaar te brengen - de bijzondere vergadering van het Europees Parlement in Brussel bijwonen. Aanwezigheid vergroot de slagkracht. 

En dat is ook wat er nu moet gaan gebeuren in onze economie. We moeten - waar mogelijk- zo snel mogelijk weer aan de gang. Met de ‘intelligente lockdown’ is gezorgd dat de exponentiële verspreiding van het virus eindelijk kan worden gestopt en het aantal besmettingen onder controle komt. Het gevolg van dit soort maatregelen is wel dat de wereldeconomie een ongekende deuk oploopt. Ook in Nederland. Maar op dit moment kan het niet anders, want de zorgverlening loopt al op zijn tandvlees. De grote vraag die momenteel de wereld bezighoudt is waar de balans ligt, tussen het redden van levens en het redden van de economie. Het is een duivels dilemma, waar niemand een eenduidig antwoord op heeft. 

Toch moeten er besluiten worden genomen. Ondernemers zien hun inkomsten opdrogen terwijl de kosten doorlopen. Het water staat snel tot aan de lippen. Onze regering heeft gelukkig in korte tijd een aantal steunmaatregelen afgekondigd om te zorgen dat de liquiditeit beschikbaar blijft. Nu is het zaak dat deze snel kunnen worden geëffectueerd. Daarvoor moet het ambtenarenapparaat op volle toeren gaan draaien. Terwijl dit gebeurt moet de aandacht alweer naar de volgende fase van het probleem, want de steunmaatregelen zijn slechts een economische waakvlam.

Het vuur moet zo snel mogelijk worden opgestookt voordat ook de waakvlam dooft. De oplossing is dat bedrijven daar waar mogelijk weer snel open gaan voor zaken. Als duidelijk is dat mensen geen drager van het virus zijn, moeten ze weer aan het werk. Hierbij mag uiteraard geen verdere verspreiding optreden, en dat kan alleen als personen snel getest kunnen worden. In andere landen zijn er testen beschikbaar die binnen tien minuten uitsluitsel geven. Die moeten wij dus ook hebben. En wel nu, want meten is weten. 

Bij beheersen hoort het testen op koorts bij binnenkomst van scholen, bedrijven, winkels, horeca, openbaar vervoer etc. en het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen op alle plekken waar mensen samen komen. We kennen allemaal de ‘rare beelden’ van mensen met mondkapjes in Azië. Wij nuchtere Nederlanders zijn dat niet gewend en hebben er een unheimisch gevoel bij. Maar om levens én de economie te redden moeten we daar wel tijdelijk aan gaan geloven. Testkits, mondkapjes, wegwerphandschoenen, infrarood-thermometers moeten met spoed beschikbaar komen. Daar ligt nu een cruciale taak voor onze overheid. Ook moeten we aan de grens bewaken wie er binnenkomt. Waar komen deze mensen vandaan, waar zijn ze de afgelopen veertien dagen geweest en zijn ze vrij van koorts? Op weg naar Brussel heb ik de grenscontrole van onze zuiderburen meegemaakt en de vertraging was slechts een paar minuten.  

Het redden van levens én onze economie is nu topprioriteit en daar moet alle aandacht naar uitgaan. De vraag waarom Nederland zo slecht was voorbereid en hoe het zover heeft kunnen komen is voor latere zorg. Maar gezien de beelden en informatie uit China, is het gebrek aan testmateriaal en mondkapjes voor een welvarend land als Nederland ongehoord. Om over de aanvankelijke strategie van groepsimmuniteit en de gebrekkige communicatie van de regering nog maar te zwijgen. 

Daarbij zal ook Sassoli verantwoording af moeten leggen. Ik wil van hem weten waarom ik nooit een antwoord op mijn brief heb gekregen. 

Rob Roos is Europarlementariër voor Forum voor Democratie. 

Volg hem op:

Facebook: https://www.facebook.com/RobRoos.MEP

Instagram: robroos.mep

Twitter: @rob_roos

LinkedIn: linkedin.com/in/robroosnl

Nederland bevindt zich in een ‘intelligente lockdown’. Dat vergt veel van Nederlanders en van onze economie. Maar we doen dit met een heel duidelijk doel: om het aantal nieuwe besmettingen met het coronavirus zoveel mogelijk te beperken. Zodat onze intensive care-afdelingen niet overstromen. En iedereen zorg kan krijgen als dat nodig is. Daarmee hopen we zo snel mogelijk de lockdown te kunnen beëindigen en verder te kunnen met het normale leven.

Maar dat gaat niet als er vanuit het buitenland steeds nieuwe coronapatiënten ons land binnenkomen. Daarom pleit Forum voor Democratie voor grenscontroles - in aanvulling op de lockdown-maatregelen die sinds afgelopen maandag van kracht zijn (en die wij steunen). Neem het vliegverkeer vanuit de VS. Vanochtend nog landde er op Schiphol een vliegtuig uit corona-brandhaard New York. En hoewel België inmiddels unilateraal de grenzen met Nederland heeft afgesloten, staat ook de Nederlands-Duitse grens nog wagenwijd open.

Dat is onverantwoord. Om het coronavirus nu effectief te bestrijden, is het noodzakelijk om grenscontroles in te voeren. Voor wie de reis naar Nederland niet noodzakelijk is, zeggen we: wacht u alstublieft een paar weken (totdat we de zaak onder controle hebben). En passagiersvluchten uit landen met een grote uitbraak van het coronavirus worden tijdelijk geheel gepauzeerd. Geen kleine maatregelen voor een handelsland als Nederland. Maar wel de enige manier om het coronavirus effectief te bestrijden, zodat we er ook zo snel mogelijk weer overheen zijn en zo min mogelijk mensen onnodig hoeven te sterven.

Daarom stelde FVD zojuist de volgende vragen aan minister De Jonge (Volksgezondheid) en minister Grapperhaus (Justitie & Veiligheid):

Vraag 1Is het Nederlandse beleid er op dit moment op gericht om de verspreiding van het coronavirus in Nederland zo veel mogelijk tegen te houden, of om het virus beheerst te verspreiden?

Vraag 2Wordt er op dit moment gecontroleerd of mensen die vanuit het buitenland naar Nederland komen besmet zijn met het coronavirus? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3Hoeveel personen passeren (naar schatting) per week de grens vanuit het buitenland naar Nederland? Hoeveel daarvan arriveren met het vliegtuig, hoeveel met de trein, hoeveel met de auto en hoeveel op andere wijze? Uit welke landen zijn zij afkomstig? 

Vraag 4Deelt u de opvatting dat er een reëel risico is dat er coronapatiënten vanuit het buitenland naar Nederland reizen, mensen in Nederland besmetten en zo de schaal van de bestaande corona-uitbraak in Nederland vergroten?

Vraag 5Bent u bereid al het mogelijke te doen om ervoor te zorgen dat er geen passagiersvliegtuigen vanuit corona-brandhaarden naar Nederland vliegen, behalve ter repatriëring van Nederlanders die zich nog in die landen bevinden? 

Vraag 6Uit welke landen worden op dit moment vluchten geweerd door Nederland? Hoe wordt bepaald welke landen dit zijn? Hoe vaak worden de risico’s geactualiseerd?

Vraag 7Wat voor maatregelen worden er getroffen indien blijkt dat iemand die uit het buitenland Nederland binnenkomt (waarschijnlijk) besmet is met het coronavirus? Bent u het ermee eens dat zo iemand te allen tijde in isolatie moet worden geplaatst, voordat die verder Nederland in kan komen?

Vraag 8Bent u bereid aan de Nederlands-Duitse en de Nederlands-Belgische landsgrens controles in te voeren? Zo nee, waarom niet?

Vraag 9Bent u bereid niet-essentiële reizen naar Nederland tijdelijk te verbieden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 10Kunt u deze vragen, gelet op het spoedeisende karakter, uiterlijk 31 maart a.s. beantwoorden?