De algemene beschouwingen van fractievoorzitter Benjamin Hofland bij de behandeling van de begroting 2020 door de gemeenteraad op 12 november 2019.
Inleiding
Dit is een bijzondere begrotingsbehandeling. Waar het voorheen de gewoonte was om tijdens deze raadsvergadering cadeautjes uit te delen, hebben we nu te maken met een begrotingstekort. Cadeautjes uitdelen kan nog slechts in heel bescheiden mate of we moeten het dit keer overlaten aan iemand die binnenkort weer in het land is en daar eeuwenlange ervaring mee heeft.
Het omgaan met flinke tegenvallers, zoals bij de jeugdzorg, is niet makkelijk. Het is echter positief dat het college bij de behandeling van de Voorjaarsnota goed geluisterd heeft naar D66 Westland en ervoor gekozen heeft om de hondenbelasting niet opnieuw in te voeren. De motie die wij destijds aankondigden hoeven wij vandaag dan ook niet in te dienen.
Voorafgaand aan deze vergadering hebben wij niet alleen een schriftelijke vragenronde gehad, ook hebben wij met een aantal ambtenaren van de afdeling Financiën kunnen spreken. Namens de fractie wil ik de heren nogmaals bedanken voor hun tijd om ons meer vertrouwd te maken met de systematiek van de begroting en de vele cijfers die achter de tabellen schuilgaan.
Ik wil nu ingaan op een aantal punten in deze begroting die onze fractie belangrijk vindt. In lijn met onze bijdragen van de afgelopen jaren is ook nu weer gekozen voor de indeling: ‘wat gaat goed?’, ‘wat kan beter?’ en ‘wat missen we?’.
Wat gaat goed?
Metropolitane fietspaden
Vanaf het begin heeft D66 Westland de aanleg van de twee metropolitane fietspaden gesteund. Deze fietspaden kunnen een goed alternatief zijn voor woon-werkverkeer met de auto. Het college heeft anderhalf miljoen euro gereserveerd voor deze fietspaden, maar dat kan minder worden als de provincie een bijdrage verstrekt. D66 vindt dat het bedrag dat hierdoor wordt ‘bespaard’, uitsluitend aan fietspaden en fietsvoorzieningen moet wordt besteed. Met een motie vragen wij het college om een eventueel restant voor dit doel te reserveren.
Wereldvoedseldag
Vorig jaar legden wij de raad een motie voor over Wereldvoedseldag. Hoewel de uitvoering niet helemaal gegaan is zoals wij oorspronkelijk voor ogen hadden, zijn wij zeer tevreden met het resultaat. Schoolklassen uit Rotterdam hebben een bezoek gebracht aan onder andere Tomatoworld en er waren excursies naar bedrijven als de Westlandse Aardbei. Naast de Markthal stond een kas met Westlandse ondernemers die de nieuwste teelttechnieken presenteerden. Onze fractie heeft met eigen ogen kunnen zien dat deze kas een groot succes was.
Wij horen graag van de wethouder of zij van de Westlandse deelname aan het World Food Festival een structureel onderdeel van haar beleid gaat maken.
Overigens vinden wij dat het gemeentelijk beleid zou moeten zijn om elk jaar een landelijk evenement naar onze gemeente te halen.
Fruitmuur
In de raadsvergadering van januari 2018 heeft onze fractie zich sterk gemaakt voor het restaureren van de fruitmuur aan de Poeldijkseweg in Wateringen. De enige losstaande fruitmuur in Westland die rijksmonument is en alleen dáárom al bewaard moet blijven voor het nageslacht. Bijkomend voordeel van de muur is dat het ook een geluidswal is voor de achterliggende nieuwe huizen en dat afbreken betekent dat we voor veel geld een nieuwe geluidswal moeten aanleggen. Dan krijgen we daar een betonnen muur en daar wordt Westland niet aantrekkelijker van.
In lijn met onze eerdere bijdrage steunen wij het beschikbaar stellen van het bedrag voor de restauratie. Wij verbinden daar wel de voorwaarde aan dat er een informatiebord wordt geplaatst, dat het belang van deze muur voor het Westlands erfgoed aangeeft. De toezegging van de wethouder zien wij straks dan ook met vertrouwen tegemoet.
Wat kan beter?
Groen
Over het groen in onze gemeente wordt heel regelmatig gesproken. Van het beruchte onderzoek met Westland als de minst groene gemeente in Nederland, tot de terugkerende roep van MKB Westland om de dorpscentra te vergroenen. Positief is dat het beleid ‘een boom kappen, twee terugzetten’ wordt voortgezet en dat de wethouder duidelijk heeft toegezegd vanaf nu bij elke reconstructie meer groen in een straat terug te brengen dan er eerst was.
Wij zijn overtuigd van de goede wil van het college, maar er kan nog wel een tandje bij om onze dorpscentra groener en aantrekkelijker te maken en gelijk iets te doen aan de hittestress in warme zomers. Wij willen het college uitnodigen tot het maken van een groenplan voor de dorpskernen, gevolgd door een uitvoeringsprogramma. Dit natuurlijk in samenwerking met MKB Westland en de lokale BIZ’en. Hiertoe dienen wij straks een motie in.
Beleidsmedewerker groen
Al het groen in onze gemeente, niet alleen de bomen, maar ook de heestervakken, bermen en speelveldjes, vragen deskundig onderhoud. Eerder heeft het college al toegezegd om te bekijken wat er op de afdeling groen aan kennis aanwezig is. Deze gemeente is volgens ons het meest gebaat bij een deskundig medewerker die kennis bezit van aanleg, beheer en onderhoud van openbaar groen, maar die ook de mogelijkheid krijgt om zijn collega’s te adviseren en begeleiden. Denk hier bijvoorbeeld aan de eerder genoemde toezegging. De medewerker kan ook werk maken van het uitvoeren van de motie ‘beter groen’ met hopelijk als resultaat dat de biodiversiteit in onze gemeente toeneemt en wij de titel ‘minst groene gemeente van Nederland’ over kunnen dragen aan een andere gemeente. Met een motie roepen wij het college op om een dergelijke medewerker aan te stellen, iets dat volgens ons binnen het bestaande personeelsbudget kan gebeuren.
Energietransitie
Wat echt beter kan, is hoe deze gemeente omgaat met de energietransitie. Eind 2021 moeten gemeenten voor wijken die voor 2030 van het aardgas afgaan in de Transitievisie Warmte een eerste beeld geven aan bewoners, huis- en gebouweigenaren van het stapsgewijze tijdpad richting aardgasvrij. De gemeente Westland moet dan aangeven welke wijken het eerst aan de beurt zijn en daarbij aangeven wat de mogelijke alternatieven zijn.
Vanaf nu hebben we nog twee jaar, maar in de plannen voor 2020 is hier niets over terug te vinden. Dat terwijl mensen moeten worden opgeleid en gesprekken met bewoners moeten worden gevoerd.
Wat is het plan van het college voor deze verplichting uit het Klimaatakkoord? En dan graag een concreet antwoord, want we weten al dat gemeenten elkaar gaan helpen en expertise opbouwen met landelijke ondersteuning. Wat is het Westlandse plan? Gaan we de deadline wel halen?
Andere klimaatmaatregelen moeten er natuurlijk ook komen. De elf procent terugloop in de CO2-uitstoot is mooi, maar jaarlijks tweeënhalf miljoen ton blijft nog wel heel veel. Heeft het college hier nog aanvullende plannen voor?
In het kader van waterbesparing en het tegengaan van overstromingen heeft Westland in 2017 regentonnen uitgedeeld en in 2018 een prijsvraag gehouden met als prijs een regenton. Heeft de wethouder eigenlijk ooit iets gedaan met alle goede ideeën die de inwoners hebben ingeleverd over maatregelen tegen wateroverlast? En komen er nog meer regentonnen beschikbaar voor de Westlanders? Zo niet, dan zullen wij daar bij een volgende raadsvergadering een motie voor indienen.
Wat missen we?
Volkshuisvesting
Volkshuisvesting blijft een groot probleem in deze gemeente. We hebben een mooie woonvisie, maar het lukt maar niet om deze visie en de dagelijkse praktijk op één lijn te krijgen. We bouwen te weinig sociale huurwoningen, te weinig starterswoningen, te weinig ouderenwoningen. College, hoe lopen we de achterstand in als we jaar na jaar na jaar onze eigen doelstellingen niet halen?
Veel problemen doen zich voor bij de starterswoningen. Zo is een prachtig plan van jongeren voor woningen aan het Zuideinde bijkans onmogelijk door de strenge parkeernorm. De collega’s van ChristenUnie-SGP hebben daar terecht al vragen over gesteld. In Utrecht wordt bij het Centraal Station een wijk gebouwd met een parkeernorm van 0,3. Niet alleen vanwege de nabijheid van openbaar vervoer, maar ook omdat de gemeente fors inzet op deelauto’s en fietsvoorzieningen. Weet u dat er in Westland maar één deelauto beschikbaar is? Die staat in Honselersdijk. Westland zou veel creatiever om moeten gaan met bouwplannen om met name meer starterswoningen te kunnen bouwen.
College, bent u bereid om te bekijken of we een flexibeler parkeernorm kunnen gaan hanteren? Bent u bereid om, behalve ov- en fietsgebruik, ook het gebruik van deelauto’s te gaan stimuleren? Bent u bereid om als proef dergelijke maatregelen te nemen in de te bouwen wijken bij De Driesprong en de Poeldijkseweg om nu eindelijk voldoende starterswoningen en sociale huurwoningen te kunnen bouwen?
Leerlingenvervoer hoogbegaafdheid
De afgelopen jaren heeft D66 Westland regelmatig aandacht gevraagd voor de positie van hoogbegaafde leerlingen. Deze leerlingen hebben speciale aandacht nodig en verdienen een passende onderwijsplek. Een probleem hierbij is dat die plek vaak alleen buiten onze gemeente te vinden is en dat resulteert in een aantal gevallen in vervoersproblemen. Waar andere leerlingen een beroep kunnen doen op leerlingenvervoer, geldt dit niet voor hoogbegaafde kinderen. Omdat wij alles op alles moeten zetten om te zorgen dat deze kinderen niet voortijdig de school verlaten, dienen wij een motie in om het afwijkingsartikel in de verordening ook op déze leerlingen van toepassing te verklaren. Zo zorgen wij ervoor dat álle Westlandse kinderen het onderwijs krijgen dat ze nodig hebben.
Jeugdzorg
De jeugdzorg is voor gemeenten inderdaad een zorg geworden. In 2015 werd al gezegd dat het ooit een keer scheef zou gaan lopen en helaas is dat na vier jaar al gebeurd. De vraag is of de plannen die de minister vorige week lanceerde, enige verlichting gaan brengen. Wel duidelijk is dat het als gemeenteraad heel moeilijk is om de controlerende functie uit te oefenen. Er is inmiddels een oerwoud ontstaan van organisaties, verordeningen, plannen, regels, afspraken en geldstromen. De begroeiing is zó dicht dat de gemeenteraad in het duister tast. Is er een analyse van de aard van de problematiek? Hebben we een goed beeld wat er speelt in Westland? Zetten we gericht in op preventie? Waar gaat het geld heen? En hoeveel is dat dan? Waarom is het tekort 7 miljoen terwijl het eigenlijk maar 2,4 miljoen is? Wij roepen het college op om de raad nóg meer dan nu mee te nemen door de jungle en ervoor te zorgen dat voor ons het licht weer door het bladerdak gaat schijnen.
Uitleiding
Verzuchting
Voordat ik aan het eind van deze algemene beschouwingen kom, wil ik nog even de vinger op de zere plek leggen. Met enige regelmaat is te horen en te lezen dat het lang duurt voordat alle mooie plannen van het college tot iets concreets, iets tastbaars leiden. Wij begrijpen wel waar die kritiek vandaan komt, want in veel gevallen wordt het college ingehaald door andere gemeenten. Stikstofbeleid? Apeldoorn is zelf aan de slag gegaan, terwijl Westland wacht op landelijke plannen. Watertappunten? Midden-Delfland realiseert het in zes weken, waar Westland na twee jaar nog niet klaar is. Een revolverend fonds voor energiemaatregelen waar in de vorige begrotingsraad een motie voor is aangenomen? Maassluis regelt het in een paar maanden en Westland wacht nog steeds op een overkoepelende beleidsnota.
Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen, maar waarschijnlijk is het nu al duidelijk. Wij hopen dat het college zich deze kritiek aantrekt en in het komend jaar laat zien dat er wel degelijk concrete resultaten worden geboekt.
Slot
Hiermee kom ik aan het slot van de algemene beschouwingen van D66 Westland. D66 Westland wenst de raad, het college, de griffie en de ambtenaren een succesvol begrotingsjaar toe.
Benjamin Hofland
fractievoorzitter D66 Westland
12 november 2019
