Poliflw

GroenLinks zet grote vraagtekens bij het handelsakkoord tussen de Europese Unie en Vietnam waarover het Europees Parlement woensdag stemt. Het eerste handelsakkoord dat de nieuwe Europese Commissie voorlegt aan het Europees Parlement is volgens Europarlementariër Bas Eickhout in strijd met de duurzame ambities van de Europese Commissie. We beantwoorden zeven vragen over het handelsakkoord.

1. Wat staat er in het handelsakkoord?

Sinds 2007 onderhandelde de Europese Unie en Vietnam over een handelsakkoord. In het akkoord spreken de twee partijen af om importheffingen geleidelijk af te schaffen. Daarnaast maken ze afspraken om elkaars productstandaarden te erkennen, zodat de handel makkelijker wordt. Voor landbouwproducten krijgt de EU voor 99 procent toegang tot de Vietnamese markt, terwijl de EU importquota behoudt voor de import van Vietnamese landbouwproducten. Behalve een handelsakkoord, ligt er ook een verdrag voor dat de bescherming van investeerders regelt. Dit zorgt ervoor dat investeerders overheden kunnen aanklagen, vaak ten koste van mens en milieu.

2. Wat betekent dit handelsakkoord voor het klimaat en milieu?

De Europese Commissie spreekt over duurzame ontwikkeling in handelsakkoorden, maar toch blijft ook dit akkoord business as usual: handelsafspraken zijn bindend maar afspraken over duurzaamheid blijven vrijblijvend. Eventuele negatieve effecten van de handel op het klimaat blijven daardoor zonder consequenties. Het verder vrijgeven van de handel in hout en vis, zonder bindende duurzaamheidsafspraken, kan de bestaande problemen van ontbossing en overbevissing verergeren. GroenLinks wil alleen handelsakkoorden die echt bijdragen om klimaatverandering aan te pakken en die goed zijn voor de biodiversiteit.

3. Hoe staat het met de mensenrechten in Vietnam?

De mensenrechtensituatie in Vietnam is zeer zorgelijk. De vrijheid van meningsuiting is sterk ingeperkt en kritiek op de overheid wordt hard gestraft. In 2019 werd in Vietnam een nieuwe cybersecurity-wet aangenomen, waardoor mensen die zich online uitspreken tegen de regering eenvoudig vervolgd kunnen worden. Verschillende journalisten en mensenrechtenverdedigers zijn door de overheid geïntimideerd of zelfs opgesloten. De journalist Pham Chi Dung werd gearresteerd nadat hij het Europees Parlement opriep om de ratificatie van het handelsakkoord met Vietnam uit te stellen.

Ondanks het samenwerkingsakkoord dat de EU al in 2016 met Vietnam sloot, verbetert de situatie in Vietnam nauwelijks. In dat samenwerkingsakkoord staat de mogelijkheid om het het handelsakkoord dat nu voorligt, op te schorten. Het is voor GroenLinks onacceptabel dat de EU dit handelsakkoord ratificeert voordat mensenrechtenschendingen in het land voldoende zijn aangepakt.

4. Maar is GroenLinks dan tegen handel?

Nee, GroenLinks is voorstander van handelsafspraken als die een positieve impact hebben op duurzaamheid en respect voor mensenrechten. Voor GroenLinks is het essentieel dat handelsafspraken ertoe bijdragen dat bedrijven handelen met respect voor mensen, dieren, klimaat en milieu. Door multinationals extra rechten te geven om overheden onder druk te zetten als bedrijfsbelangen worden geschaad, gaan we juist de verkeerde kant op.

5. Maar andere partijen hebben toch ook gezegd dat ze meer aandacht willen voor klimaat en mensenrechten in handelsakkoorden?

Klopt. Helaas ziet het ernaar uit dat ze zullen instemmen met het akkoord. In de handelscommissie stemden de Europese christendemocraten (Europese fractie van CDA), liberalen (fractie van D66 en VVD) en sociaaldemocraten (fractie van PvdA) vorige maand in met het verdrag.

6. Moet dit akkoord nu ook nog door nationale parlementen worden goedgekeurd?

Deels. Dit handelsakkoord is een Europese bevoegdheid en hoeft daarom alleen door het Europees Parlement en door Europese ministers goedgekeurd te worden. Het deel over het investeringsakkoord is een gedeelde bevoegdheid van Europa en van de lidstaten, het moet daarom langs ook alle nationale parlementen. Het Europees Parlement stemt komende week over beide delen.

7. Over welke andere verdragen lopen er nog onderhandelingen? Momenteel onderhandelt de Europese Commissie met onder andere Australië, Nieuw-Zeeland en Indonesië over handelsakkoorden. Met China onderhandelt de Europese Commissie over een investeringsakkoord. De Europese Unie sloot al een handelsakkoord op hoofdlijnen Zuid-Amerikaanse landen (EU-Mercosur) waar de lidstaten en het Europees Parlement zich over buigen zodra de volledige juridische tekst voltooid is. Het handelsakkoord met Canada (CETA) is voorlopig in werking getreden, maar EU-lidstaten moeten het nog wel ratificeren. Onder andere in Nederland is nog onzeker of dat gaat gebeuren. Een volledig overzicht van alle handelsonderhandelingen staat op de website van de Europese Commissie.

Er moet een einde komen aan het oerwoud van formulieren en spreadsheets bij de politie, zodat agenten weer kunnen doen waar ze goed in zijn. Dit stellen GroenLinks en CDA in de aanloop naar een Tweede Kamerdebat. In november luidden de politiebonden de noodklok over de torenhoge werkdruk. GroenLinks en CDA lanceren daarom vandaag vijf maatregelen die praktisch haalbaar en snel realiseerbaar zijn.

GroenLinks-Tweede Kamerlid Niels van den Berge: “De politie gaat gebukt onder een torenhoge administratiedruk. Agenten horen niet achter een computer, maar op straat en in de wijk. Er is een systeem opgetuigd dat is gebaseerd op wantrouwen. Wij zeggen: vertrouw op onze agenten. Geef ze de ruimte om hun werk te doen, om onze samenleving veiliger te maken.’’

CDA-Tweede Kamerlid Chris van Dam: “Schrapsessies zoals die in de zorg plaatsvinden zijn ook binnen de politie hard nodig. Alles wat helpt om de politie op straat te krijgen ondersteunen wij van harte.”

De vijf voorstellen luiden als volgt:

Stop met dagelijkse administratie reisdeclaraties. Op dit moment moeten 64.000 agenten elke dag aangeven dat ze naar hun werk zijn gegaan, dit kan sneller en minder omslachtig. Organiseer schrapsessies, net zoals in de zorg, om de regeldruk terug te dringen. Zorg ervoor dat agenten geen verhoren hoeven uit te schrijven, maar regel dit via software Handel eenvoudig zaken als winkeldiefstal en bezit van softdrugs af via de politie-app. Minder aanbestedingen. Jaarlijks wordt door de politie circa 300 zaken aanbesteed. De bureaucratie rondom deze aanbestedingen is groot en leidt regelmatig tot tijdrovende rompslomp.

De vakbonden vragen om structurele investeringen, maar óók op de korte termijn om het maken van scherpe keuzes. GroenLinks en het CDA steunen deze noodkreet gezien de grote nood bij onze dienders. De overheid hoort een goede werkgever te zijn en heeft een voorbeeldfunctie. Van goed werkgeverschap lijkt nu geen sprake gezien de hoge werkdruk.Eerder bleek uit pilots in de zorg dat het verminderen van administratielasten een wezenlijke bijdrage kan leveren om werkdruk tegen te gaan. Minder regeldruk levert bij een Amsterdamse zorginstelling bijna één uur extra per dag op waardoor zorgverleners hun tijd kunnen besteden aan hun vak: het verlenen van zorg. We moeten ook naar een dergelijke aanpak toe bij de politie.

Volgens GroenLinks en CDA moet de Wet Aanpak Schijnconstructies verder worden aangescherpt. Zo willen zij dat de wet ook van toepassing wordt op chauffeurs van zorgbusjes en leerlingenvervoer – die vaak worden onderbetaald. Dat bepleiten de partijen woensdag in de Tweede Kamer tijdens het debat arbeidsmarkt.

GroenLinks en CDA zetten zich in voor een eerlijke arbeidsmarkt en vinden het onacceptabel dat personenvervoer uitgesloten is van de Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS). Op dit moment werken zo’n 30.000 mensen in het personenvervoer. Deze sector wordt gekenmerkt door faillissementen en druk op de prijzen, mede vanwege de krappe budgetten en aanbestedingsprocedures. Werknemers die hiervan de dupe zijn moeten opdrachtgevers (vaak overheden) hiervoor verantwoordelijk kunnen stellen, vinden de partijen.

Daarnaast moeten vakbonden de mogelijkheid krijgen om beter op te komen voor de belangen van groepen werknemers. Op dit moment kunnen werknemers alleen individueel te weinig betaald loon proberen terug te krijgen. Dit gebeurt echter mondjesmaat, omdat werknemers vaak niet individueel durven te procederen. Ook is het niet mogelijk een schadevergoeding te eisen. Door processen voor groepen mogelijk te maken, en ook een schadevergoeding te kunnen eisen, kunnen vakbonden kwaadwillende opdrachtgevers meer onder druk zetten om het juiste loon te betalen.

Ook willen CDA en GroenLinks dat Nederland bij de aanpak schijnconstructies verder kijkt dan de eigen landsgrenzen. Werknemers die in het goederenvervoer werken bijvoorbeeld, rijden vaak niet alleen in Nederland. De wet is nu echter alleen van toepassing op ‘arbeid in Nederland’.

“Iedereen wil zinvol werk doen, werk waar je trots op bent en dat door de samenleving gewaardeerd wordt. Werk verbreedt je blik en emancipeert. Toch nemen op de arbeidsmarkt de tegenstellingen toe. Dat moeten we stoppen. Winst mag niet belangrijker zijn dan welzijn,” zegt Paul Smeulders van GroenLinks.

CDA-Kamerlid Hilde Palland: “Illegale arbeid is en blijft onaanvaardbaar. Om uitbuiting van werknemers te voorkomen, moeten schijnconstructies verder worden teruggedrongen. Daar komt bij dat goedwillende ondernemers en werknemers die zich juist wel aan de regels houden hier ook last van hebben door oneerlijke concurrentie.”

De Milieucommissie eist meer ambitie van Europa bij de klimaattop in Madrid (COP25). Volgende week wordt duidelijk of het Europees Parlement de Milieucommissie steunt tijdens de plenaire sessie in Brussel. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is tevreden met deze eerste versie van de opdracht en reist in december naar de COP25 als voorzitter van de delegatie Europarlementariërs.

“De Milieucommissie wil een veel ambitieuzere Europese opstelling in Madrid dan de Milieuministers en de Europese Commissie. Dit is het duidelijkst als het gaat om het ophogen van de Europese CO2-doelstelling. Waar de andere twee Europese instellingen om de hete brei heen draaien, is de Milieucommissie kraakhelder: de doelstelling moet van 40% daling van de uitstoot naar op z’n minst 55%. Reken maar dat ik dat standpunt met verve zal verdedigen in Madrid”, aldus Eickhout.

Auto-industrie

De Europese christendemocraten (EVP), waar het CDA en ChristenUnie toebehoren, probeerde een lagere doelstelling in de tekst te krijgen maar waren in de minderheid. Eickhout: “Daarnaast wilde ze ook nog eens de gelegenheid aan grijpen om de wensen van de Duitse auto-industrie in te willigen. De auto-industrie poogt al jaren om in het Europese Emissiehandelssysteem opgenomen te worden. Daarmee zouden toekomstige aanscherpingen van de veel effectievere CO2-standaarden voor auto’s voorkomen kunnen worden. Gelukkig is een oproep hiertoe uit de tekst gestemd.”