Poliflw

Nederlandse muziekensembles zijn onmisbaar in het muziekaanbod. Zij laten een uniek repertoire horen en behoren tot de wereldtop. En toch worden de meeste ensemblemusici ronduit beroerd betaald. Wat GroenLinks en D66 betreft komt daar structureel verandering in.

Anders dan de orkesten kennen de ensembles geen cao. Dat is te zien aan de beloning. Gemiddeld verdient een ensemblelid bruto bijna 1400 euro per maand minder dan een muzikant in dienst van een orkest. Daarmee verdienen ensemblemusici een inkomen rond het minimumloon.

Omdat ook op het ministerie van OCW wordt onderkend dat de verschillen met de orkestmusici wat al te dol zijn, werd al in 2016 de subsidie Verdienvermogen Ensembles in het leven geroepen: een fonds met 600 duizend euro om de ergste nood te ledigen. Alleen is regeling om aan daar geld uit te krijgen zo complex dat er slechts een ton werd uitgekeerd. Er ligt dus nog 500 duizend euro te wachten op muzikanten die moeite hebben om rond te komen.

Voor GroenLinks en D66 is het glashelder: de progressieve partijen roepen minister Van Engelshoven op deze middelen zo snel mogelijk bij de ensembles te krijgen om een inhaalslag te maken. Voor de komende jaren moeten de subsidieregelingen - die ook in 2019 en 2020 weer een aanvulling van in totaal 600 duizend euro - veel eenvoudiger bij de mensen terecht komen voor wie ze zijn bedoeld.

GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet noemt het een begin. ‘Wil je iets doen aan de enorme salarisverschillen tussen ensembles en orkesten, dan heb je tenminste 2 miljoen euro nodig. Dat hebben we niet morgen geregeld. Maar ik reken er wel op dat ook minister Van Engelshoven de nu al beschikbare middelen zo snel mogelijk en zo goed mogelijk wil inzetten.’

D66-Kamerlid Vera Bergkamp: “Onze muziekensembles zijn van hoog niveau en worden zeer gewaardeerd in binnen- en buitenland. Maar de betaling van de musici blijft achter. Daar moet nu zo snel mogelijk iets aan gebeuren. En de minister moet óók opzoek naar een oplossing voor de langere termijn.”

Om de kwaliteit van de wijkverpleging ook in de toekomst te garanderen, moet wat GroenLinks betreft een standaardtarief worden ingevoerd voor wijkverpleegkundigen.

Volgens Kamerlid Corinne Ellemeet heeft de marktwerking juist deze sector onder enorme druk gezet. ‘Er is een toptarief vastgelegd dat eigenlijk overeenkomt met de kostprijs van wijkverpleegkunde. De meeste zorgverzekeraars betalen minder en bedingen dan dat wijkverplegers bepaalde handelingen niet moeten uitvoeren. Dat motiveert niet: er wordt beknibbeld op professionele ruimte en mensen krijgen te weinig betaald. Nu zien ze vaak al af van een contract bij een zorgverzekeraar, maar het ligt ook voor de hand dat wijkverpleegkundigen er vroeg of laat ander werk zoeken. Elders in de zorg zitten ze ook te springen om extra handen.’

Door soms forse personeelstekorten werven ziekenhuizen en verpleeghuizen namelijk ook volop. ‘Ziekenhuizen kunnen mensen veel sneller carrièreperspectief bieden en verpleeghuizen hebben er honderden miljoenen bijgekregen van De Jonge. Dat zijn aantrekkelijke alternatieven voor zorgverleners. Het is niet gek dat de wijkverpleegkunde onder deze omstandigheden het nakijken heeft: het is een sector waarvoor de minister relatief weinig liefde toont. Gek is dat wel: ruim 90 procent van onze ouderen woont thuis en het beleid is er op ingericht dat dit zo blijft. Als deze mensen hulp nodig hebben, kloppen ze eerst aan bij de wijkverpleegkundige. “Koester die mensen”, denk ik dan.’

Ellemeets voorstel behelst een vast tarief waarmee wijkverpleegkundigen de zorg kunnen bieden die nodig is. Welke zorg noodzakelijk is, wordt vastgesteld door de wijkverpleegkundige op basis van richtlijnen. De patiënt kiest de zorgverlener en de zorgverzekeraar vergoedt de kosten. ‘Daarmee zijn wijkverpleegkundigen ook meteen af van alle verschillende randvoorwaarden. Nu stelt iedere verzekeraar eigen contractvoorwaarden en de zorgprofessional die met meerdere verzekeraars werkt, wordt horendol van al die verschillende manieren van administreren. Met mijn plan ben je daar van af: er komen standaard kwaliteitseisen voor in de plaats,’ licht Ellemeet toe. Brancheorganisatie Zorg Thuis reageert positief op het plan. 

Anders dan GroenLinks is De Jonge nog niet klaar met marktwerking in de wijkverpleging, al ziet hij ook dat er problemen zijn. De minister ontvouwde eind vorige week echter plannen die lijnrecht tegenover het voorstel van Ellemeet staan: in zijn plan wordt de vrijheid van wijkverpleegkundigen beknot door de tarieven voor ‘ongecontracteerde’ zorg in te perken. Zo wil de minister wijkverplegers te dwingen een contract te tekenen bij een zorgverzekeraar, omdat anders nog maar 40 procent van hun tarief wordt vergoed. De rest moeten mensen zelf betalen. Daarmee wordt het voor veel patiënten te duur en wordt de macht van de zorgverzekeraars alleen maar groter.

Voor GroenLinks is die keuze onbegrijpelijk. ‘Dat zo veel verpleegkundigen ‘nee bedankt’ zeggen tegen een contract bij een zorgverzekeraar wordt veroorzaakt door het feit dat ze onderbetalen en zich bemoeien met de professionele autonomie. Eigenlijk beloont De Jonge hun slechte gedrag.’

Om het risico op faillissement van ziekenhuizen zoveel mogelijk in te perken moet het ministerie van Volksgezondheid meer mogelijkheden krijgen om bij te sturen. Zo moet vanuit het departement een extern bewindvoerder op een ziekenhuis geplaatst kunnen worden als er grote financiële of organisatorische zorgen zijn. Ook moet worden onderzocht of de regels niet kunnen worden aangescherpt om ziekenhuisbestuurders hoofdelijk aansprakelijk te stellen als er sprake is van wanbestuur.

Met die twee concrete voorstellen en een pleidooi voor een crisisbudget gefinancierd door zorgverzekeraars en VWS waarmee overhaaste sluiting van een ziekenhuis kan worden voorkomen gaat GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet morgen het debat over de ziekenhuiszorg in. Aanleiding is uiteraard het faillissement van MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen vorige week. ‘Het was schokkend om het tempo te zien waarin het Slotervaart werd ontmanteld en iedereen houdt zijn hart vast voor een goede oplossing in Flevoland. Natuurlijk vraag ik me af hoe dit heeft kunnen gebeuren en vind ik het vreselijk voor patiënten en personeel. We moeten dit soort drama’s in de toekomst zien te voorkomen. Vandaar mijn voorstellen.’

Het maatschappelijk belang van goede ziekenhuiszorg is voor GroenLinks te groot om ondernemers ruim baan te geven: de minister moet kunnen ingrijpen als de risico’s te groot zijn. Ellemeet: ‘Als ik minister Bruins op tv hoor zeggen dat hij door de faillissementen is verrast en dat hij verder zijn eigen rol in het voorkomen en goed afhandelen van problemen bij ziekenhuizen maar zó beperkt opvat, dan schrik ik daarvan. Dat moet gewoon anders: het ministerie moet gewoon sneller op de hoogte worden gebracht en de mogelijkheid hebben om in te grijpen.’

In het geval van een disfunctionerend ziekenhuisbestuur moet de minister in het uiterste geval kunnen ingrijpen door het aanstellen van een bewindvoerder. Doel daarvan is om een ziekenhuis weer op de rails te krijgen. Mocht dat in het meest extreme geval niet lukken en de zorg door andere ziekenhuizen kunnen worden overgenomen dan moet de bewindvoerder in overleg met VWS, de Inspectie en de zorgverzekeraars het ziekenhuis kunnen sluiten. ‘Het mag nooit meer gebeuren dat ambulances af en aan moeten rijden om patiënten binnen enkele dagen elders te plaatsen,’ zegt Ellemeet. ‘Creëer een crisisbudget van VWS en de zorgverzekeraars, dat kan worden ingezet om de chaos die we nu zien bij de faillissementen te allen tijde te voorkomen.’

GroenLinks wil het risico op faillissement van ziekenhuizen minimaliseren. 'De kans dat we nog eens met dit soort problemen worden geconfronteerd omdat zorgondernemers te veel financiële risico’s nemen, moet worden uitgebannen. Naast scherpere controle vinden we iets te zeggen voor het aanscherpen van de regels voor bestuurlijke aansprakelijkheid bij onbehoorlijk ziekenhuisbestuur: iemand die met wanbestuur ziekenhuizen runt om geld te verdienen en Nederland met de failliete boedel achterlaat, moet wat ons betreft hoofdelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld. Ik hoor graag van de minister of de regels aangescherpt kunnen worden.’

Ondanks de ook door staatssecretaris Blokhuis vastgestelde innige financiële en bestuurlijke banden met anti-abortusorganisatie VBOK mag Siriz voorlopig gesubsidieerd vrouwen blijven adviseren bij ongewenste zwangerschap. De voltallige coalitie geeft Blokhuis de ruimte om de discussie op de lange baan te schuiven. ‘Onbegrijpelijk’, vindt GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet.

Ellemeet en haar collega-Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) maakten bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Volksgezondheid een principieel punt: hulp aan ongewenst zwangere vrouwen moet altijd onafhankelijk zijn om in aanmerking te komen voor subsidie van de overheid. Siriz kan die hulp niet bieden, omdat bescherming van ongeboren kinderen de belangrijkste drijfveer is van de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind, die de keuzehulporganisatie oprichtte.

De afgelopen maanden toonden verschillende media aan dat Siriz vrouwen soms zeer nadrukkelijk van een abortus af probeert te sturen. Daarbij werd onder meer medisch onjuist informatie ingezet. Daarbij steekt VBOK jaarlijks vele tonnen in de hulporganisatie en zijn bestuurders van de conservatief-christelijke organisatie lid van de Raad van Toezicht. Voor GroenLinks en de PvdA zijn die onthullingen aanleiding schokkend genoeg om te concluderen dat zo’n gekleurde instantie niet moet kunnen leunen op 1,7 miljoen euro overheidssubsidie.

Staatssecretaris Blokhuis liet bij de begrotingsbehandeling al weten geen probleem te zien bij Siriz, en komt daar in een brief die hij gisteren naar de Kamer stuurde niet terug: hij onderkent de banden tussen VBOK en Siriz maar geeft aan nog te moeten studeren op gevolgen die die band heeft.

Voor GroenLinks en de PvdA is het echter zo helder als glas. ‘Denken dat Siriz objectieve keuzehulp aan ongewenst zwangere vrouwen biedt, is net zoiets als een pacifistische beweging een leger laten oprichten: je hebt geen studie nodig om vast te stellen dat de kerndoelen botsen met de taken waarvoor ze subsidie krijgen’, aldus Ellemeet.

‘Als je ongewenst zwanger bent moet je er zeker van kunnen zijn dat je betrouwbare en niet-sturende informatie krijgt. Siriz heeft laten zien niet-objectieve informatie en zelfs medisch nepnieuws te verspreiden. Dat de coalitiepartijen nu toch door willen gaan met de financiering van deze stichting is daarom onbegrijpelijk en schadelijk’, voegt Ploumen toe.

Een voorstel van GroenLinks en PvdA om subsidie aan keuzehulporganisaties voortaan alleen te verstrekken aan clubs zonder eigen agenda kan rekenen op brede steun: in de afgelopen maanden verschenen verschillende steunbetuigingen voor het pleidooi niet te tornen aan het begrip ‘baas in eigen buik’. Het Humanistisch Verbond verstuurde vanmiddag nog een brief die werd ondertekend door meer dan 500 mensen, waaronder Opzij-oprichter en oud-PvdA-politica Hedy d’Ancona en cabaretier Claudia de Breij.

In de Kamer werd het plan via een hoofdelijke stemming verworpen. Alle aanwezige Kamerleden van D66, VVD, CDA en ChristenUnie stemden tegen het plan.

 

Minister Bruins moet ICT bedrijven verplichten om hun systemen open te stellen zodat informatie overgedragen kan worden tussen systemen. Op die manier kunnen medische gegevens – na toestemming van de patiënt – zonder problemen digitaal van het ene naar het andere ziekenhuis kunnen worden verstuurd.

GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet komt vandaag met voorstellen die een eind moeten maken aan de bestaande praktijk. ‘Als je de verhalen hoort, waan je je in de jaren 90: verpleegkundigen en medisch specialisten die medische dossiers per fax of usb-stick met elkaar moeten delen. Computerprogramma’s waarin medische gegevens worden verwerkt die niet met elkaar communiceren zodat zorgverleners dan maar gaan zitten overtypen. Het kan echt niet meer.’

De chaos rond patiëntgegevens is ontstaan na de ondergang van het elektronisch patiëntendossier in 2011. Dat sneuvelde destijds in de Eerste Kamer vanwege privacyrisico’s. ‘Er is een politiek taboe gaan rusten op de vraag hoe je moet omgaan met medische informatie’, aldus Ellemeet. ‘Natuurlijk snappen we bij GroenLinks dat je uitermate voorzichtig moet zijn met zulke gevoelige informatie en er kan wat ons betreft helemaal niets op dit punt als een patiënt het niet wil. Maar in alle eerlijkheid: verspreiding via de fax of de usb-stick lijkt me ook niet veilig. Omdat mensen dan vaak ook nog gegevens moeten overschrijven omdat de softwarepakketten niet op elkaar zijn aangesloten loop je bovendien het risico dat er fouten in de verwerking sluipen. Ook dat moet je niet willen.’

Alle belangenorganisaties zijn het er intussen over eens over dat je zo niet verder kunt. ‘Naast beveiligingsrisico’s en de grotere kans op fouten kost het bizar veel tijd om al die gegevens over te tikken. En als je bedenkt dat het eigenlijk overbodig is, wordt het alleen maar frustrerender. Vandaar dat ik minister Bruins bij de begrotingsbehandeling van het ministerie voor Volksgezondheid ga vragen de ict-bedrijven te regie te pakken: wie software wil leveren in de zorg, moet worden verplicht een standaardmethode te gebruiken voor gegevensverwerking. Bovendien moeten softwarebedrijven worden verplicht hun systemen op zo’n manier open te stellen dat ze met elkaar kunnen communiceren. De tijd dat we dit aan de markt overlieten, is wat ons betreft voorbij: aan het eind van deze kabinetsperiode moet dit geregeld zijn.’

Het plan van Ellemeet maakt een einde aan een verdienmodel waarbij softwarebedrijven proberen de verschillen deels te repareren. Zij varen wel bij de digitale ruis in de sector en boeken enorme nettowinsten: in 2016 maakte één softwareleverancier in de zorg 43 miljoen euro winst op een omzet van 96 miljoen.

Ellemeet: ‘Ze zullen het niet leuk vinden dat we met eisen komen. Maar laten we wel zijn: er gaan enorme bedragen om in de zorg en die brengen we met elkaar op. Niet om de softwarebedrijven aan winst te helpen, maar om goede zorg te regelen. De patiënten en de mensen die in de zorg werken zijn daarbij altijd leidend.’

Vrouwen die hulp zoeken bij ongewenste zwangerschap moeten er op kunnen rekenen dat de organisatie waar ze aankloppen geen eigen agenda heeft. Dat geldt helemaal voor organisaties die subsidie krijgen van de overheid. De aan de Verenging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) gekoppelde stichting Siriz kan daarom niet meer in aanmerking komen voor subsidie, vindt GroenLinks.

GroenLinks en de PvdA maken al enige tijd een punt van de onafhankelijke keuzehulp. Uit een rondgang van actualiteitenrubriek EenVandaag blijkt dat nu ook coalitiepartijen VVD en D66 zich achter deze heldere lijn scharen.

Een goede zaak, vindt GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet: ‘Vrouwen zijn heel goed in staat om zelfstandig een keuze te maken over het al dan niet afbreken van een ongewenste zwangerschap. Komen zij er niet uit, dan hebben ze bij twijfel recht op onafhankelijke keuzehulp. De overwegingen van de vrouw moeten bij die gesprekken leidend zijn. Niet de ideologische overtuiging van de organisatie waar zij te rade gaat.’

Siriz wordt deels wordt gefinancierd door de VBOK. Deze organisatie ontvangt nu anderhalf miljoen euro overheidssubsidie voor keuzehulp bij abortus, maar ontvangt daarnaast jaarlijks 700 duizend euro van de conservatief christelijke lobbyclub. ‘Bizar’, oordeelt Ellemeet. ‘VBOK brengt willens en wetens foutieve informatie over de gevolgen van abortus naar buiten. VBOK staat te demonstreren bij abortusklinieken waar vrouwen langskomen die een moeilijke beslissing hebben gemaakt. Datzelfde VBOK houdt een keuzehulporganisatie in de lucht. En daar geven wij dan ook nog subsidie aan? We moeten er meteen mee ophouden.’

Voor een verbod op Siriz voelt Ellemeet niets. ‘Binnen hun niche kunnen ze allicht iets voor vrouwen betekenen. Als ze eerlijk zijn over hun agenda zeg ik: daar gaan we niet over. Waar wij wel over gaan zijn de voorwaarden die worden gesteld voor subsidieprogramma’s bij keuzehulp. Staatssecretaris Blokhuis wil dat de organisaties die actief zijn op dit terrein – waaronder dus ook Siriz – de kaders met elkaar afspreken. GroenLinks wil dat de politiek de grenzen stelt en moet eisen dat keuzehulp mensen objectief naar een besluit begeleidt. Een club die een pro-life agenda heeft is daartoe niet in staat en kan dus geen geld van het rijk krijgen.

De anderhalf miljoen euro die nu op de begroting van het ministerie voor Volksgezondheid staat ingeboekt voor keuzehulp bij onbedoelde zwangerschap moet worden overgeheveld naar een organisatie die handelt zonder ideëel uitgangspunt. Daarnaast heeft het departement voor de komende jaren in totaal 53 miljoen euro vrijgespeeld voor hulp bij ongewenste zwangerschap. Ellemeet: ‘Ook daarvoor geldt wat ons betreft dat die middelen alleen kunnen worden ingezet via organisaties die vrouwen willen helpen. Niet om de anti-abortuslobby te legitimeren.’

In Nederland neemt het taboe op abortus de laatste jaren door lobbywerk van clubs als VBOK toe. Samen met de PvdA staat GroenLinks pal voor deze verworvenheid. Ellemeet: ‘De strijdkreet ‘baas in eigen buik’ is verbluffend actueel. Naast het debat over de keuzehulp heb ik samen met Lilianne Ploumen (PvdA) een initiatiefwet ingediend die regelt dat huisartsen een abortuspil kunnen voorschrijven. Abortusklinieken bevinden zich niet voor iedere vrouw naast de deur. Bovendien is het een beslissing die je ook met je eigen vertrouwde huisarts moet kunnen nemen.’

Mensen die een afwijzing krijgen voor hun aanvraag voor zaken als huishoudelijke hulp of speciaal vervoer moeten een beroep kunnen doen op een lokale ombudsman. Nu lopen de bezwaarprocedures meestal via de gemeente waartegen deze mensen juist in beroep gaan.

GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet vindt dat een weeffout in de procedure. ‘De gemeente die een aanvraag afwijst, moet zich buigen over de vraag of de aanvraag terecht is afgewezen. Dat is de slager die zijn eigen vlees keurt. Mensen hebben het recht om in hun eigen regio aan te kloppen bij een ombudsman als zij vinden dat er een verkeerde beslissing is genomen over zorg en ondersteuning. Iemand die zonder eigen belang de beslissing van een gemeente beoordeelt en bindend kan adviseren. Je wil bovendien voorkomen dat mensen meteen de gang naar het recht moeten maken, daar zien veel mensen tegenop.’

Ellemeet grijpt het debat over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning van vandaag aan om nogmaals bij minister De Jonge te pleiten voor zo’n lokale bemiddelaarsfunctie. In een eerder debat wilde hij daar niet aan. ‘De Jonge wees op de beroepsmogelijkheden bij de nationale ombudsman. Op papier kan het, maar de drempel is hoog als je meteen naar een landelijke instantie moet stappen. En bovendien kan een lokale ombudsman ook makkelijker zijn bevindingen teruggeven aan de betrokkenen uit de eigen regio, waaronder een gemeenteraad. Ook voor hen is dat belangrijke informatie die zij kunnen betrekken bij het controleren van hun College. Een lokale ombudsman is goed voor de mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben én voor de plaatselijke democratie.’

GroenLinks kan bij het voorstel rekenen op de steun van Ieder(in) en de Patiënten federatie. Ellemeet overweegt een motie als minister De Jonge haar niet tegemoet komt.

GroenLinks presenteert vandaag een uitgebreide toekomstvisie op de ouderenzorg in Nederland. Onder de titel ‘Lachend Tachtig’ doet Kamerlid Corinne Ellemeet een aantal concrete voorstellen waarmee de samenleving zo wordt ingericht dat ouderen langer de regie over hun leven kunnen houden en de groep kwetsbare ouderen die thuis woont beter wordt bediend.

Ellemeet raadpleegde tal van experts op het gebied van ouderenzorg en wil ministers De Jonge en Bruins tot een nauwere samenwerking bewegen. De specialisten komen namelijk bijna allemaal tot de conclusie dat zorg en welzijn hand in hand moeten gaan om deze groeiende bevolkingsgroep langer vitaal te houden: een absolute voorwaarde om de continuïteit van onze zorg voor de toekomst te waarborgen. Dat maakt de kabinetskeuze om ouderenzorg onder de twee ministers te verdelen onhandig.

Maar liefst 94 procent van de Nederlandse ouderen woont thuis. GroenLinks wil de zorg daarom ‘dichterbij’ organiseren en buurtwerk en huisartsen nauwer laten samenwerken bij de monitoring van het smaldeel ouderen dat meer moeite heeft zelfstandig te kunnen blijven wonen. Gemeenten moeten in hun huisvestingsplannen bovendien rekening houden met ouderen door in nieuwbouw of renovatieplannen rekening te houden met de risico’s die deze groep loopt in hun leefomgeving.

Veel meer en veel eerder dan nu moeten artsen die zijn gespecialiseerd in ouderenzorg worden ingezet op het moment dat een oudere zich meldt bij een huisartsenpraktijk, en er moet kritisch worden gekeken naar de behandelplannen voor deze groep: vaak maakt een operatie mensen op hogere leeftijd eerder zwakker dan beter. “Ouderen hebben altijd het laatste woord, maar ik weet zeker dat veel mensen kwaliteit van leven belangrijker vinden dan het vooruitzicht van een lang ziekbed. Daar moeten we ook in Den Haag over durven praten, ” aldus Ellemeet.

Vanmiddag om 12.30 uur organiseert Ellemeet een symposium in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Minister De Jonge neemt daar de nota ‘Lachend Tachtig’ in ontvangst.

Willen we dat onze ouderen lachend tachtig worden, dan moet het schot weg tussen zorg en welzijn. Dat is de kern van de vandaag verschenen notitie Lachend Tachtig, waarin Kamerlid Corinne Ellemeet de toekomstvisie van GroenLinks op ouderenzorg ontvouwt.  

Voor een toekomst die is gericht op de leefkwaliteit van een groeiende bevolkingsgroep, moet het ministerie van Volksgezondheid zijn aanpak wijzigen. Er moet een aanpak komen voor het bestrijden van eenzaamheid. Er zijn meer geschikte woningen nodig. Hulp moet dichtbij in de wijk georganiseerd worden. En behandelaren die gespecialiseerd zijn in ouderenzorg geven we een prominentere plek bij behandelingen.  

Daarmee kan volgens Corinne Ellemeet morgen al worden begonnen. “Voor betere samenwerking tussen zorg en welzijn heb je geen stelselwijziging nodig,” zegt Ellemeet. “Wel bevlogenheid. Want er wordt bij ouderenzorg niet goed genoeg nagedacht over de ouderen die thuis wonen. En dan heb je het dus over 94 procent, want slechts zes procent woont in verzorgingshuizen.”

Goede voorwaarden voor fijn thuis wonen blijven achter

“Ouderen willen zo lang mogelijk de regie over hun leven houden en dat kan ik me heel goed voorstellen. Maar terwijl het aantal bewoners in tehuizen afnam, is de ontwikkeling van goede voorwaarden voor fijn thuis wonen niet toegenomen.”  

En daar heeft het met name een deel kwetsbare ouderen last van. “Die mensen vallen tussen wal en schip: dreigen te vereenzamen, lopen onnodige risico’s vanwege de indeling van hun huis, doen steeds vaker een beroep op de spoedeisende hulp die daardoor overbelast raakt.”

Lachend tachtig

GroenLinks vindt dat deze groep een gelukkiger oude dag verdient. “Lachend tachtig worden, dat is wat alle ouderen verdienen. Dus moeten de welzijn en zorg samen werken. Ministers De Jonge en Bruins moeten op dat punt ook echt de handen ineenslaan: verschillende regels en geldstromen zijn hartstikke interessant voor bewindslieden en volksvertegenwoordigers, maar de mensen over wie het gaat hebben gewoon recht op soepele hulp.”

 

Ellemeet wil bijvoorbeeld af van het ziekenhuis als groot instituut op afstand waar alles wordt geregeld. “Voor ouderen is toegankelijkheid het toverwoord. Organiseer hulp dichterbij. En vertel een eerlijk verhaal. Door ons bekostigingssysteem in de zorg, worden soms rare keuzes gemaakt: zo is het soms bijna onmogelijk om een tijdelijk bed te vinden voor iemand die even niet thuis kan wonen. Je moet niet hoeven leuren met mensen van de ene locatie naar de andere.”

Specialisten in ouderenzorg eerder betrekken

Verder moet de expertise van artsen die zijn gespecialiseerd in ouderenzorg veel eerder worden ingezet. “Het aantal ouderen groeit en doet in toenemende mate een beroep op onze ziekenhuizen. Iedereen moet behandeld kunnen worden, maar je moet de vraag durven stellen of je iets opschiet met een operatie of een chemokuur. Geriaters zijn in staat om vast te stellen of een oudere baat heeft bij medisch handelen. Vaak gaan mensen juist achteruit na een ziekenhuisopname.”  

Politiek een heikel punt. “Het is de roze olifant in de Kamer. Niemand wil er over praten omdat het verwijt op de loer ligt dat je wilt bezuinigen op ziekenhuiskosten die ouderen maken. Daar is GroenLinks absoluut niet op uit. Maar als we het eerlijke verhaal vertellen en benoemen dat risicoprofielen voor behandelingen zijn gericht op mensen van middelbare leeftijd, en niet op ouderen, en dat een operatie mensen vaak juist verzwakt, denk ik echt dat veel mensen passen voor verdere behandeling. De zorg is daar nu niet op ingericht. Dat moet veranderen.”

In Nederland zijn jaarlijks 120.000 thuiswonende ouderen slachtoffer van psychisch geweld. Daarnaast krijgen maar liefst 10.000 ouderen te maken met lichamelijke mishandeling. Dit blijkt uit een recent onderzoek onder 65-plussers die nog thuis wonen uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Schokkende cijfers die er niet om liegen. Op initiatief van GroenLinks richt de minister een campagne tegen mishandeling nu speciaal op ouderen. Zij worden gewezen op de mogelijkheid om mishandeling te melden en hulp te vragen.

 

Uit het onderzoek van het RIVM blijkt ook dat 1,1 procent van de thuiswonende ouderen financieel wordt uitgebuit. Daarnaast wordt 0,6 procent van hen verwaarloosd en krijgt 0,3 procent te maken met ongewenst seksueel gedrag. Daders van de mishandeling zijn onder andere familieleden, mantelzorgers of zorgverleners.

 

Het meldpunt Veilig Thuis, waar mishandeling kan worden aangegeven, is nu vooral gericht op kindermishandeling. Daar komt dankzij GroenLinks ook verandering in. De telefonische hulpdiensten Veilig Thuis en Sensoor gaan intensiever samenwerken en hun expertise over ouderenmishandeling vergroten. Het meldpunt Veilig Thuis gaat zich meer richten op ouderen zelf en niet alleen op hun zorgverleners. Het meldpunt is er óók voor ouderen.

 

Corinne Ellemeet: “Ik ben ontzettend blij dat het kabinet mijn voorstellen om ouderenmishandeling tegen te gaan oppakt. Je veilig voelen in je eigen huis zou vanzelfsprekend moeten zijn en hulp altijd binnen handbereik.”