Poliflw

Met het verstrekken van reclamespots aan Farmers Defence Force en Agractie werkt STER mee aan het verspreiden van desinformatie. “De spotjes zitten vol boerenbedrog. Niet de taakopdracht van STER om die te verspreiden, lijkt me”, zegt Esther Ouwehand, die Kamervragen heeft gesteld. De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren wil bovendien van minister Slob weten of FDF dan wel Agractie de zendtijd met korting of zelfs gratis hebben gekregen. STER stelt momenteel gratis zendtijd beschikbaar omdat de reclameblokken in coronatijd niet vol komen. Alleen brancheorganisaties en belangenverenigingen die opkomen voor de belangen van ondernemers komen in aanmerking voor deze gratis zendtijd. Charitatieve instellingen die opkomen voor de belangen van dieren, natuur, het klimaat en de volksgezondheid zijn uitgesloten. “Deze maatschappelijke organisaties zonder winstoogmerk moeten nu dus gewoon betalen als zij in de huidige crisis corona-gerelateerde boodschappen willen uitzenden. Bijvoorbeeld over de oorzaken van deze crisis of over de gevolgen hiervan voor de dieren in de veehouderij nu de stallen overvol dreigen te raken. Dat is niet uit te leggen en in strijd met de mediawet”, vindt Ouwehand. Ook inhoudelijk heeft Ouwehand bezwaren tegen de reclames van de boerenprotestorganisaties. Farmers Defence Force stelt in één van haar spotjes dat “boeren goed zorgen voor onze bodem”. Daarbij zijn varkens te zien die buiten lopen en ook geitenlammetjes die bij hun moeder liggen. Ouwehand: “In werkelijkheid raakt de Nederlandse bodem juist uitgeput door de landbouw en kan minder dan 1% van de varkens in Nederland naar buiten. Geitenlammetjes in de zuivelindustrie worden vrijwel altijd direct na hun geboorte bij hun moeder worden weggehaald, omdat de melk van de moedergeit wordt gebruikt voor geitenkaas en geitenmelk voor mensen. Complete desinformatie dus en het lijkt me niet tot de taakopdracht van de STER behoren die te verspreiden.” De Partij voor de Dieren vindt dat reclameboodschappen die in strijd zijn met de Reclame Code van de Reclame Code Commissie niet in aanmerking zouden mogen komen voor (gratis) zendtijd bij de STER. Als er gereden klachten binnenkomen bij de Nederlandse Reclame Code zou de reclamespot offline gehaald moeten worden tot er een uitspraak is van de RCC. Ook vindt de PvdD dat de STER aan charitatieve instellingen tenminste een gelijkwaardig aandeel moet geven in de verdeling van gratis zendtijd ten opzichte van commerciële organisaties.

De Partij voor de Dieren vindt dat er een alomvattend aanvalsplan moet komen om virusuitbraken als corona te voorkomen. “De nietsontziende exploitatie van dieren en natuur door de mens heeft het risico op pandemieën aanzienlijk vergroot. De veehouderij moet op de schop, de ontbossing moet een halt toegeroepen worden en de handel in dieren moet worden aangepakt”, licht fractievoorzitter Esther Ouwehand in de ruim 50 Kamervragen toe die ze met haar collega’s stelde aan de ministers van Landbouw, Buitenlandse Handel en Justitie. Zo’n 75 procent van de infectieziekten van de afgelopen tien jaar zijn zoönosen, dat wil zeggen dat ze worden overgedragen van dieren op mensen. Denk aan SARS, MERS, Q-koorts, de Mexicaanse griep, HIV, ebola, zika en nu het coronavirus COVID-19. Wetenschappers, waaronder de meest vooraanstaande virologen, en de Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwen al jaren dat epidemische uitbraken van zoönosen de afgelopen jaren zijn toegenomen, en zij gaven aan dat het wachten was op de volgende ontwrichtende pandemie. De milieuorganisatie van de VN (UNEP) waarschuwt dat het risico op het overspringen van ziektes van dieren op mensen wordt vergroot door de grootschalige en intensieve veehouderij, door ontbossing, door de toename van contact tussen mensen en wilde dieren, door de illegale handel in wilde dieren, het gebruik van antibiotica in de veehouderij en klimaatverandering. Veehouderij De intensieve veehouderij is een tikkende tijdbom. Door het fokken van dieren op specifieke eigenschappen (zoals snelle groei) is het afweersysteem tegen ziektes slechter geworden. Pluimveehouderijen bijvoorbeeld hebben regelmatig te maken met vogelgriepuitbraken. Zo’n vogelgriepvirus kan met enkele mutaties zo veranderen dat het gemakkelijk overdraagbaar is van mens op mens. Het is niet de vraag óf dat gebeurt, maar wannéér. Varkens worden in dit proces ‘mixing vessels’ genoemd, een soort ‘mengvaten’. Ze kunnen besmet worden door varkensgriepvirussen, vogelgriepvirussen en humane virussen. Daardoor kunnen virussen in varkens gemakkelijk muteren en evolueren. “Dit is een zeer reële dreiging voor de volksgezondheid, zeker voor Nederland als meest vee-dichte land ter wereld met het hoogste aantal kippen en varkens per vierkante kilometer”, waarschuwt Ouwehand. Ontbossing De mens heeft tegenwoordig wereldwijd meer contact met wilde dieren dan vroeger, vanwege de toenemende economische activiteiten zoals landbouw, houtkap, mijnbouw en de aanleg van infrastructuur, dorpen en steden in natuurgebieden. Door de verkleining van het leefgebied van wilde dieren zullen mens en dier elkaar steeds gemakkelijker en vaker treffen. Dat maakt het risico op het overslaan van virussen op mensen veel groter. Nederland is een van de grootste veroorzakers van wereldwijde ontbossing, omdat we de grootste importeur van veevoer (soja) en palmolie van de Europese Unie zijn. De productie hiervan leidt tot grootschalige ontbossing en het ontstaan van monoculturen in landen elders. Ouwehand: “Ons land heeft dus een extra grote verantwoordelijkheid om ontbossing een halt toe te roepen, zowel in eigen land als in het buitenland, en om zo het risico op het ontstaan van virusuitbraken te verkleinen.” Illegale handel in wilde dieren Nederland kan ook een belangrijke rol spelen in het voorkomen van een virusuitbraak door de legale en illegale handel in wilde dieren, zowel op internationaal als nationaal vlak, te bestrijden. “De Rotterdamse haven en Schiphol zijn belangrijke doorvoerhavens voor de handel in wilde dieren. Nederland is daarmee een schakel in de verspreiding van zoönosen. De minister zou zich daar met spoed voor in moeten zetten in Europees en internationaal verband”, stelt Ouwehand. Zowel Nederland als Europa moeten daarnaast meer prioriteit geven aan het bestrijden van de handel in wilde dieren door te investeren in kennis en capaciteit. Ouwehand: “Interpol vraagt al geruime tijd aandacht voor het gebrek aan capaciteit voor het opsporen van de handel in wilde dieren. Daardoor is dat wat op dit moment onderschept wordt slechts het topje van de ijsberg.” Ook op beurzen en markten in Nederland is het nog altijd toegestaan om wilde en exotische dieren te verhandelen. Deze markten moeten per direct verboden worden, vindt de Partij voor de Dieren. Daarnaast wil de PvdD dat de positieflijst voor zoogdieren, reptielen en vogels flink aangescherpt moet worden, omdat in ons land veel wilde, exotische dieren nog altijd als huisdier gehouden worden.

De Partij voor de Dieren vindt dat het kabinet meer geld moet uittrekken voor natuur in en rond steden en dorpen. Fractievoorzitter Esther Ouwehand heeft een voorstel ingediend voor een eenmalige investering van 40 miljoen euro in bestaande en nieuwe groengebieden zodat er voldoende bewegingsruimte wordt gerealiseerd voor alle Nederlanders, ook als zij in de stad wonen . In de eerste dagen van de verscherpte maatregelen tegen de verspreiding van het corona-virus zochten veel mensen het groen in hun woonomgeving op. De vele mensen op de stranden, in de bossen en in de parken lieten zien dat voor veel Nederlanders de natuur van groot belang is. “Maar we zagen ook dat groen in en om de stad schaars is. Op smalle bospaden en in kleine stadsparken bleek het praktisch onmogelijk om 1,5 meter afstand te houden van elkaar”, licht Ouwehand toe. ,,Er is te weinig groen voor de vele mensen, met name in stedelijke gebieden, om aan hun broodnodige frisse lucht en dagelijkse beweging te komen.” In het voorstel van de Partij voor de Dieren, vandaag ingediend tijdens het debat over het economische noodpakket, gaat de investering van 40 miljoen euro naar het programma Recreatie om de Stad (RodS). Sinds 2010 bouwt het kabinet de jaarlijkse rijksbijdrage van 40 miljoen euro aan deze regeling af, terwijl de verwerving en inrichting van het groen nog niet gerealiseerd is. Ook voor het beheer van bestaande recreatiegebieden lopen provincies tegen financieringsproblemen aan nu de resterende rijksbijdragen aan RodS aflopen. Ouwehand: “Door deze bezuiniging, ingezet door Henk Bleker, lopen plannen voor meer en betere natuur in en om de stad vast. Hoogste tijd om deze projecten vlot te trekken en meer natuur te creëren, zodat mensen de ruimte krijgen voor hun dagelijkse beweging en ontspanning in het groen. Dat is van vitaal belang om moeilijke tijden als deze draaglijk te houden.”

De Partij voor de Dieren roept de minister van landbouw op om per direct in te grijpen in de veehouderij om grote dierenwelzijnsproblemen als gevolg van de corona-uitbraak te voorkomen. Er moeten fors minder dieren worden geslacht, er moet een stop komen op (verre) internationale diertransporten en er moeten fokbeperkingen worden ingesteld om te voorkomen dat stallen overvol raken. "Niet alleen de zorgen om dierenwelzijn, maar ook de druk op werknemers in de sector, onder meer in de slachthuizen en transportbranche, neemt toe. Niet ingrijpen is onverantwoord", zegt fractievoorzitter Esther Ouwehand, die Kamervragen heeft gesteld.

RTL Nieuws bracht vanochtend beelden naar buiten van mishandelingen van varkens in slachthuis Westfort in IJsselstijn. Westfort zegt producent van 'bewust' vlees te zijn: biologisch vlees en vlees met Beter Leven Keurmerk. De Partij voor de Dieren roept de minister Schouten op tot hard ingrijpen. Op de beelden is te zien dat varkens hardhandig uit vrachtwagens geslagen worden, dat kreupele varkens aan hun staart worden getrokken en zieke dieren worden opgejaagd. Op enkele beelden staan dierenartsen van de NVWA gewoon toe te kijken als de varkens worden geslagen. Soms is te zien dat de dierenartsen van de NVWA zelf ook met de peddel varkens slaan. Esther Ouwehand: “Dit is volstrekt bizar. Ik zal minister Schouten opnieuw op het matje roepen. Ze moet nu ingrijpen. Wat ons betreft moet grondig de bezem door de NVWA. Schouten faalt in haar aanpak om de NVWA op orde te krijgen. Onderzoek heeft onlangs weer bevestigd dat er bij de NVWA dierenartsen werken die nog nooit hebben gehandhaafd en dat ook niet van plan zijn. Ze weigeren om hierbij in te grijpen of boetes uit te delen. Maar NVWA-dierenartsen die zelf de dieren slaan, is een nieuw dieptepunt. Walgelijk. Deze NVWA’er moet direct worden ontslagen.” Ook bevestigen deze beelden nogmaals: of een varken nou komt van een gangbaar bedrijf of een bedrijf met een biologisch of Beter Leven keurmerk: allemaal komen ze op dezelfde ellendige manier aan hun einde. De minister heeft in reactie op het nieuws aangegeven dat ze - eindelijk - de slachtsnelheid omlaag wil brengen, waar de Partij voor de Dieren al jaren voor pleit. Dat is een goede stap, maar veel zal afhangen van de uitvoering. Om echt iets te kunnen veranderen, moet het aantal dieren dat wordt geslacht in Nederland minstens met de helft teruggebracht. Ouwehand: “Deze beelden komen van een groot slachthuis, met permanent NVWA-toezicht en ook nog cameratoezicht. En nog doen zich dit soort situaties voor. Het enige dat helpt, is het aantal dieren dat wordt geslacht in Nederland minstens met de helft terugbrengen. Met slachttempo’s van 650 varkens per uur in één slachthuis en 642 miljoen dieren die per jaar in Nederland worden geslacht, is het onmogelijk om ernstige misstanden op het gebied van dierenwelzijn en hygiëne te voorkomen. Als je niet normaal kan handhaven, moet je de slacht stilleggen, heb ik al vaker tegen de minister gezegd. Anders kies je er willens en wetens voor dat talloze dieren ernstig worden mishandeld en dat ziek vlees in de schappen komt.”

Het transporteren van dieren vanuit de EU naar verre landen buiten de EU is ‘ongewenst’ en ‘onacceptabel’. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer, die dinsdag een voorstel van Esther Ouwehand van deze strekking steunde. In de motie verzoekt de Tweede Kamer de regering zich sterk te maken voor een aanpassing van de Europese verordening voor diertransporten. Ouwehand diende de motie in naar aanleiding van aanhoudende misstanden bij diertransporten naar landen buiten de EU. “De noodzaak om te stoppen met deze horrortransporten wordt alleen maar verder onderstreept door het recente drama waarbij meer dan 14.000 schapen verdronken tijdens een gekapseisd transport van Roemenië naar Saudi-Arabië. Het is een sterk signaal dat ook de Tweede Kamer nu inziet dat we af moeten van zulke transporten”, aldus Ouwehand. Spoeddebat Ook het Europees Parlement onderneemt stappen naar aanleiding van het gekapseisde transport. Op dinsdag 17 december houdt het in Straatsburg een spoeddebat over ‘onacceptabele omstandigheden bij diertransporten naar derde landen’. Europarlementariër Anja Hazekamp vroeg het spoeddebat daags na de ramp aan en kreeg hiervoor voldoende steun van haar collega-Europarlementariërs. Hazekamp benadrukt dat het gekapseisde schip geen ‘incident’ is. “De Europese Commissie moet de export van levende dieren naar landen buiten de EU per direct stopzetten. Europa kan het welzijn van dieren niet garanderen bij transporten naar derde landen; dan moet je zulke transporten niet toestaan", zegt Hazekamp.

Vandaag begint de schriftelijke behandeling van het nieuwe wetsvoorstel van de Partij voor de Dieren voor een algehele verplichting tot bedwelming van dieren voorafgaand aan de slacht: een totaalverbod dus op het onverdoofd slachten van dieren. Alle partijen in de Tweede Kamer leveren dan schriftelijk commentaar en stellen vragen over het voorstel. Esther Ouwehand zal als indiener van dit wetsvoorstel vervolgens schriftelijk reageren op alle vragen en opmerkingen. Als dit is afgerond, kan het Tweede Kamerdebat over het voorstel worden ingepland. Eind september organiseerde de Tweede Kamer een rondetafelgesprek over het wetsvoorstel Ouwehand, waarbij dierenartsen nogmaals benadrukten dat het extra dierenleed door onverdoofd slachten ontoelaatbaar is. De schriftelijke inbreng van vandaag is de volgende stap in de behandeling van het wetsvoorstel. Esther Ouwehand: “Diervriendelijke slacht bestaat niet, maar in Nederland is het al bijna honderd jaar verboden om dieren bij vol bewustzijn te slachten omdat vermijdbaar extra leed moet worden voorkomen. Toch is op deze wet een uitzondering gemaakt voor religieuze slacht. Zo’n uitzondering is onacceptabel. De vrijheid van godsdienst houdt op waar het lijden van mens of dier begint.” In 2011 stemde een overgrote meerderheid van de Tweede Kamer voor het eerdere wetsvoorstel van Marianne Thieme. Het voorstel werd daarna verworpen door de Eerste Kamer, nadat het kabinet kwam met een convenant met de religieuze organisaties. Een van de afspraken uit dit convenant is dat een dier bij vol bewustzijn mag worden aangesneden, maar dat er -als het dier na 40 seconden nog steeds bij bewustzijn is- alsnog een pen door zijn kop moet worden geschoten. Dit betekent dat een dier nog altijd ongekende angst, pijn en stress ervaart wanneer het bij volle bewustzijn wordt vastgezet, gekanteld, wordt aangesneden. Terwijl het dier in paniek is en veelal in ademnood is door zenuwbeschadigingen of het inademen van bloed of pensinhoud (bij koeien), moet het dan na 40 seconden alsnog buiten bewustzijn worden gebracht. Deze afspraken zijn dan ook maatschappelijk zeer omstreden en vormen geen alternatief voor het wetsvoorstel van de Partij voor de Dieren. Ouwehand: “Onverdoofd slachten gaat gepaard met ernstig extra, vermijdbaar dierenleed. De verontwaardiging hierover groeit in de maatschappij en ook experts bij de NVWA, de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde en de Europese vereniging van dierenartsen zijn van mening dat het extra en vermijdbare dierenleed door onverdoofd slachten ontoelaatbaar is. De oproep aan de politiek om hier een einde aan te maken is luid en duidelijk.”

Het Europees Parlement heeft woensdag onder aanvoering van de Partij voor de Dieren een veto ingezet tegen het zogenaamde bijenrichtsnoer. De EU-plannen zijn onvoldoende om het uitsterven van bijen, vlinders en andere belangrijke insectensoorten te voorkomen vindt een meerderheid van de volksvertegenwoordigers. “Bijen en andere bestuivers zijn cruciaal voor het voortbestaan van talloze insecten- en plantensoorten. Daarnaast is 84 procent van alle voedselgewassen die in Europa verbouwd worden afhankelijk van bestuivers zoals bijen. Als de bij uitsterft doordat de EU geen serieuze maatregelen neemt, zijn de gevolgen voor de natuur en voor onze voedselproductie rampzalig,” zegt PvdD-Europarlementariër Anja Hazekamp. Het gebruik van landbouwgif is een belangrijke oorzaak van het uitsterven van bijen. Al in 2013 adviseerde de Europese Voedselautoriteit (EFSA) daarom om bij de beoordeling van gifstoffen na te gaan of deze op korte en op lange termijn gevaarlijk zijn voor bijen. De adviezen van EFSA zijn, onder druk van sommige EU-lidstaten, echter nog steeds niet omgezet in wetgeving. Nederland Nederland speelde hierin een opvallende rol: hoewel de Tweede Kamer zich meermaals had uitgesproken voor een verbod op gifstoffen die schadelijk zijn voor bijen, zette Landbouwminister Carola Schouten zich in Brussel achter de schermen jarenlang actief in voor afzwakking van het bijenrichtsnoer. Ze informeerde de Tweede Kamer daar niet over. Via een motie van Kamerlid Esther Ouwehand riep de Tweede Kamer Minister Schouten in mei op om het Nederlandse verzet tegen het bijenrichtsnoer te staken. Voorstel Dit jaar kwam de Europese Commissie na zes jaar eindelijk met een, mede door Nederland afgezwakt, voorstel voor een bijenrichtsnoer. Het voorstel behelst dat korte termijneffecten van gifstoffen op bijen meegewogen moeten worden in de veiligheidsbeoordeling, maar laat de langetermijneffecten buiten beschouwing. “Gifstoffen die de bijenpopulatie in gevaar brengen krijgen met deze zwakke regels nog steeds goedkeuring. Het voorgestelde bijenrichtsnoer is zwak en onvoldoende om de bij voor uitsterving te behoeden,” zegt Hazekamp. Door het veto van het Europees Parlement moet de Europese Commissie haar huidige wetsvoorstel intrekken. Het Europees Parlement wil bovendien dat er direct een beter voorstel op tafel komt.

Landbouwminister Schouten was de dieren vergeten in haar kringloopnota. Een aangenomen motie van de Partij voor de Dieren brengt daar verandering in. De regering moet in haar nota voor kringlooplandbouw concretere voorwaarden stellen aan de manier waarop dieren worden gehouden in de veehouderij, en daarbij moet het perspectief van het dier en het soorteigen gedrag leidend zijn. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunde dit voorstel van fractievoorzitter Esther Ouwehand. “Zonder dierenwelzijnsdoelen zullen dieren ook in de kringlooplandbouw een ellendig leven leiden,” zegt Ouwehand. “Kijk maar naar de gigastal in Grubbenvorst. In deze stal worden één miljoen vleeskuikens van verschillende leeftijden in zes etages opgestapeld in emissiearme stallen, met technische snufjes als luchtwassers om de uitstoot van schadelijke stoffen tegen te gaan. Zes weken na hun geboorte worden de kippen in een eigen slachterij op het erf geslacht. Daar komen in de komende maanden nog 34.000 varkens bij. Met een eigen mestvergister op het terrein geldt deze stal als klimaatvriendelijk en past deze helemaal binnen de kringloopvisie van minister Schouten. Om in dit kringloopverhaal de dieren niet te vergeten, hebben we deze motie ingediend,” zegt Ouwehand. Zowel het tweede paarse kabinet als het kabinet-Balkenende IV stelden al voor om uiterlijk in 2022 het perspectief van het dier en het soorteigen gedrag leidend te laten zijn voor het welzijn van dieren in de veehouderij. Met nog maar drie jaar te gaan zijn deze doelen nog lang niet behaald. Ouwehand vroeg minister Schouten eerder om deze deadline van 2022 te respecteren, maar zag tot nog toe geen enkel plan om daar werk van te maken. Tegen het routinematig couperen van biggenstaartjes, al heel lang verboden in Europa, wilde minister Schouten ook geen maatregelen nemen. “Waarom heeft de minister de dieren zo nadrukkelijk uit haar kringloopvisie gelaten?” vraagt Ouwehand zich af. “Waarom gaat ze niet aan de slag en gebruikt ze niet dat mandaat, dus dat er eerder al kabinetsbeloftes zijn gedaan voor het welzijn van dieren, en confronteert ze de Kamer ermee dat deze beloftes zijn gedaan? Waarom zegt ze niet: de deadline was 2022 en deze maatregel mag u van mij verwachten?” Door de aangenomen motie moet minister Schouten nu alsnog aan de gang om dierenwelzijn in de landbouw beter te waarborgen.

Trouw : " Kamerveteraan Esther Ouwehand haalt lol uit ‘terugvechten’ " De Tweede Kamer lijkt soms een duiventil, waar politici in- en uitvliegen. Deze zomer praten ervaren Kamerleden over hun werk en ontwikkeling. Vandaag Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren): ‘Journalisten weten nóg niet waarom ons verhaal aanslaat.’ Is politiek leuk? Ze fronst haar wenkbrauwen even, denkt een paar seconden na en zegt dan, vrij resoluut: “Nee. Politiek is niet per se leuk. Wat mij blijft motiveren, is de verandering die ik voorsta. Dat is mijn drijfveer. Je moet terugvechten, in mijn geval tegen het conservatieve landbouwbeleid dat Nederland al decennia heeft. Uit dat ­terugvechten kan ik wel lol halen.” Het mag een klein wonder heten dat Esther Ouwehand (43) behoort tot de meest ervaren Tweede Kamerleden. Politieke ambities heeft ze nooit gehad. Aan het einde van het interview zal Ouwehand enigszins ­verbaasd reageren op de vraag of ze ooit leider van de Partij voor de Dieren wil worden. “Nee joh. Ik denk echt niet: gut, fractievoorzitter dat lijkt me nou een mooie carrièresprong, of minister. Zo sta ik niet in het leven.” Ouwehand vertelt over haar parlementaire werk op een terras aan de Singel in Leiden. Dit is haar stad. Althans, het is de plek waar ze woont. Ouwehand groeide op in het gereformeerde Katwijk, de kustplaats waar het geloof voor haar soms als een ‘verstikkende deken’ aanvoelde. Op haar zestiende werd ze vegetariër na het zien van een tv-documentaire over de veehouderij. “Ik had nog nooit gezien dat er in Nederland op die manier met dieren werd omgesprongen. Ik wist toen: daar ga ik me voor inzetten, voor de kwetsbare zonder stem.” Het plan was een baan bij Green­peace of de Dieren-bescherming. De ­Partij voor de Dieren zou pas tien jaar later worden opgericht. De marketing voor Tina Na haar studie beleid, communicatie en organisatie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam belandde Ouwehand bij ­Sanoma Uitgevers, waar ze onder andere de marketing deed voor meidenblad Tina. “Ik wilde eerst ervaring opdoen in het bedrijfsleven, maar haalde geen voldoening uit het halen van verkooptargets”, zegt ze. Na vijf jaar was ze er klaar mee. De Partij voor de Dieren bestond inmiddels. “In 2004 zochten ze iemand om de partij uit de klei te trekken. Er was geen geld, geen kantoor, er waren geen computers, nauwelijks vrijwilligers.” Ouwehand was direct geïnteresseerd. “Wow, dacht ik. Zij vinden wat ik vind. En ik had marketing-communicatie gedaan en ervaring met vrijwilligers door het jongerenwerk dat ik in Katwijk deed. Ik kon wel iets betekenen.” Ze trad in dienst bij de partij in de veronderstelling dat ze achter de schermen zou werken aan de uitbouw van een beweging. Tot in 2006 onverwachts de vraag kwam: wil je politica worden? “Ik weet nog goed dat ik dat helemaal niet wilde. Is er echt niemand anders?, vroeg ik.” Op 30 november dat jaar werden Marianne Thieme en Esther Ouwehand als Tweede ­Kamerleden geïnstalleerd voor de Partij voor de Dieren. We wisten niks Terugkijkend zegt ze: “Wij wisten helemaal niets. We kenden de weg in het Kamergebouw niet. We hadden geen medewerkers die ons even konden rondleiden. Alles was nieuw. Op de eerste dag hadden we direct een belangrijk debat, over het generaal pardon dat er zeer tegen de zin van toenmalig minister van vreemdelingenzaken Rita Verdonk zou komen. Marianne en ik zorgden voor de doorslaggevende stemmen. “De eerste politieke spotprent over ons was van Joep Bertrams. Hij tekende een bulldog, op de halsband stond ‘Partij voor de Dieren’. Uit de mond van de hond staken twee voeten met ‘Rita ­Verdonk’ erop. We stonden meteen vol in de schijnwerpers.” Andere Kamerleden waren overwegend aardig voor de nieuwkomers, herinnert Ouwehand zich, maar een partij die zich sterk maakt voor dieren bleef voor velen een merkwaardig verschijnsel. Ouwehand: “De teneur was: het is leuk tot aan de volgende verkiezingen. Dan is de grap wel weer voorbij. Je zag ze denken: nou meisjes, maak het maar even leuk, straks is het weer voorbij.” Ouwehand is een slordige 4300 dagen Kamerlid. Ze mag zich op het Binnenhof, waar de omloopsnelheid hoog is, een veteraan noemen. Bemestingsnormen voor zaai-uien of snijmais In het prille begin was er vooral onzekerheid. Is dit werk niet te moeilijk? Ouwehand trad toe tot de commissie landbouw, een gezelschap dat in die tijd werd gedomineerd door politici met een boerenachtergrond. Debatten waren technisch en specialistisch. Ze gingen over kentekenplaten voor trekkers, maar ook over bemestingsnormen voor zaai-uien of snijmais. “Dat klinkt niet echt spannend”, zegt Ouwehand, maar ze omschrijft het als een ‘niet te onderschatten kwestie’. “Als je die normen verruimt, kan er meer mest komen. En dus meer ruimte voor bio-industrie. Ik heb de eerste twee jaar van mijn Haagse leven geïnvesteerd in lezen, lezen en lezen. Stapels documenten. Tot ’s nachts drie, vier bleef ik doorwerken. “Zeker in de landbouwdebatten gaat het over details die mede bepalen of de veehouderij meer ruimte krijgt of juist moet krimpen. Het kost een tijdje voor je doorhebt dat je de bemestingsnormen voor zaai-uien beter niet kunt negeren. Als ik in een debat merkte dat de VVD aansloeg op die uien, was ik alert. Dan wist ik: opletten, ze draaien weer aan een knopje met veel grotere gevolgen dan voor die uien alleen.” Ik noem geen namen De verhoudingen met andere Kamerleden zijn altijd wel goed geweest, zegt ze. Ook met haar politieke tegenstanders van VVD en CDA. Haar grote rivaal was lange tijd CDA’er Ger Koopmans, die ‘de meest afschuwelijke dingen zei’. “Maar dat vond hij ook van mij. Het is heel fijn dat je desondanks grappen kunt maken met elkaar. Ik ben vriendelijk tegen iedereen. Helaas merk ik nu wel dat er enkele Kamerleden – ik noem geen namen – het politieke verschil persoonlijk maken. En met die mensen heb ik moeite.” Ouwehand begint opnieuw over het terugvechten, over de strijd die zij en Thieme sinds dag één voeren. In 2007, vrij snel na hun aantreden, verdedigde minister Gerda Verburg (landbouw) haar nota dierenwelzijn. “Voor dit debat zijn wij zo’n beetje opgericht”, zegt Ouwehand. “We wilden zestig moties indienen om de plannen van Verburg bij te stellen. Grote consternatie in de Kamer! Boris van der Ham van D66 stond op, gooide zijn stoel naar achteren en riep: ‘Als het zo moet, stop ik ermee! Ik steun nooit meer iets van jullie!’. Hij vond het belachelijk dat we zo met de instrumenten van de Kamer omsprongen. “Natuurlijk is zestig moties veel. Het is een grijs gebied, in principe moet een partij in zo’n wetgevingsdebat de tijd krijgen alle voorstellen in te dienen die ze wil. We zaten in een commissiezaal, met een afgesproken eindtijd. Dat knelde. Bij motie 41 werd ik afgehamerd. “Maar de pijn bij de anderen ging ook over de inhoud van die moties. Wat wij deden, was plannen uit verkiezings-programma’s van die partijen kopiëren naar onze voorstellen. Ja, dan wordt het voor anderen vervelend als ze moeten tegenstemmen. Wij vinden dat mooi.” Zo hemelbestormend is dit niet Ouwehand beaamt dat dit de kern is van de wijze waarop de Partij voor de Dieren de afgelopen dertien jaar politiek heeft bedreven. Met Thieme probeert ze partijen zo veel mogelijk te confronteren met hun eigen programma’s. “Als wij dan kritiek krijgen dat we iets radicaals bepleiten, kunnen we zeggen: zo hemelbestormend is dit niet. D66 heeft dit zelf een keer voorgesteld, of de PvdA. Het is een kwestie van beloftes nakomen.” Veelgehoorde kritiek op de partij is dat ze zich buiten de orde plaatst door het afwijzen van ieder compromis. De Partij voor de Dieren sluit geen akkoorden met de coalitie en voert geen achterkamertjesgesprekken met minister X of staatssecretaris Y. De invloed die Thieme en Ouwehand hebben is indirect. Ze proberen andere partijen bij te sturen waar ze kunnen. “We willen dat latente bewustzijn bij die anderen aanwakkeren. Of het helpt? Jazeker, de rechten van dieren zijn een niet te vermijden onderwerp van debat geworden. Ons eerste grote landbouwdebat, eind 2006, ging direct voor 90 procent over dierenwelzijn. Dat is sindsdien niet meer veranderd. Tegenwoordig dienen andere partijen ook twintig moties in over de gezondheid van dieren. Dat gebeurde voordat wij in de Kamer zaten echt niet. In het regeerakkoord van het kabinet-Rutte II stond een verbod op circusdieren. Zonder ons was dat er niet ingekomen.” “Wij zullen onze werkwijze niet veranderen. We zijn er heel diep van doordrongen dat de samenleving fundamenteel moet veranderen, dat de manier waarop we met dieren – en daarmee met onze hele planeet – omgaan, onhoudbaar is. We moeten voorbij kortetermijnbelangen kijken. Die verandering zit niet in kleine stapjes, in marginale dingetjes, in de voldoening van het minimale succes. We voeren de politieke, maar zeker ook de maatschappelijke druk op. Zo krijg je grote doorbraken.” De glossy ‘Gerda’ Een opvallend moment in haar Kamerperiode was de ophef over de glossy ‘Gerda’. Minister Verburg had met overheidsgeld een blad uitgebracht, waarin haar landbouwbeleid werd gepromoot, aangekleed met glanzende foto’s van Verburg zelf. De Partij voor de Dieren sloeg alarm; de minister kreeg een motie van treurnis aan de broek. Ouwehand kijkt daar niet met veel voldoening op terug. Het was schandelijk dat de minister dit deed, zegt ze. Ouwehand vindt de kwestie vooral typerend voor de werkwijze van de parlementaire pers. De Gerda was groot nieuws, zaai-uien zijn dat nooit geweest. Ouwehand zegt: “Journalisten moeten keuzes maken, dat begrijp ik best. Onze partij is vooral actief op een onderwerp dat voor de pers niet zo interessant is. Het meest illustratief vond ik de wijze waarop wij rond de raadsverkiezingen van 2018 werden geduid. De Partij voor de Dieren won zo ongeveer in iedere gemeente waar we meededen. ’s Avonds bij de NOS konden de politieke duiders er geen enkele ­zinnige verklaring voor geven. Na al die jaren wisten de journalisten nog steeds niet waarom ons verhaal aanslaat. De ene verslaggever zei dat we in steden hadden gewonnen, omdat daar een dierentuin is. De andere zei dat het was, omdat in die plaatsen veel katten rondlopen. Heel typisch.” “Het gesprek in de media gaat gewoon niet over ons, wij staan niet op de radar, wij zijn nooit in beeld als de eeuwige vraag opdoemt: en wie wil de in problemen geraakte coalitie helpen? En daar ben ik ontzettend trots op, dat de kiezer ons ook zonder aandacht op tv en in de kranten weet te vinden. Mensen komen niet bij ons omdat wij in het nieuws zijn. Ze komen bij ons omdat we doen wat we doen.” Tips van Kamerveteraan Esther Ouwehand 1. Zorg dat je weet hoe de Kamer werkt. Leer de huisregels uit je hoofd, ken je rechten. Marianne en ik zaten in dat debat over dierenwelzijn met zestig moties, omdat we wisten dat hier ruimte lag voor ons. En het is meerdere keren gebeurd dat ik erachter kwam dat een landbouwminister de volgende dag in Brussel een bepaald standpunt namens Nederland zou innemen — instemmen met de toelating van een nieuw pesticide bijvoorbeeld. Als ik op dat moment een debat had met de minister van infrastructuur, dan vroeg ik de Kamer of ik alsnog een motie mocht indienen, gericht aan de landbouwminister. Met het verzoek om in Brussel vooral een ander standpunt in te nemen. Ik probeer op alle mogelijke manieren maximaal invloed uit te oefenen. Dat ben ik aan onze kiezers verplicht. 2. Focus. Het werk is overweldigend, scherpe keuzes maken is onvermijdelijk. Wij konden alleen zo succesvol worden op het dossier-landbouwgif, doordat we daar continu bovenop zitten. Dat kun je niet met honderd onderwerpen tegelijk. Durf te kiezen. 3. Ga regelmatig naar een bandje ­kijken. Het is goed voor je om even rond te hangen in een vol­ledig andere wereld.

Kamerveteraan Esther Ouwehand haalt lol uit ‘terugvechten’

De Tweede Kamer lijkt soms een duiventil, waar politici in- en uitvliegen. Deze zomer praten ervaren Kamerleden over hun werk en ontwikkeling. Vand...