Poliflw

De gemeenteraad heeft donderdagavond het voorstel aangenomen van SP Breda en Breda Beslist (voorheen Breda’97) voor een zelfbewoningsplicht. In de strijd tegen de woningnood verplichten steeds meer gemeenten de kopers van een nieuwbouwhuis om er ook daadwerkelijk zelf in te gaan wonen. “Hiermee voorkomen we dat louche vastgoedbazen betaalbare huizen opkopen, doorverhuren en zo misbruik maken van het woningtekort”, zegt SP-raadslid Bas Maes. De motie op initiatief van SP en Breda Beslist werd mede ingediend door VVD, CDA, GroenLinks en PvdA en kon rekenen op de steun van de gehele gemeenteraad. Maes: “Ik ben blij dat ook Breda nu uitspreekt dat huizen er zijn om in te wonen, niet om mee te speculeren!”

Bedrijven en instellingen die aankloppen bij de Gemeente Breda voor steun ten tijde van de coronacrisis, krijgen voortaan de vraag wat ze daarvoor nu of in de toekomst terug kunnen doen voor de Bredase samenleving. Een voorstel op initiatief van SP Breda mede ingediend door D66, GroenLinks en PvdA, is door een overgrote meerderheid van de gemeenteraad aangenomen. “De steunmaatregelen zijn allereerst gericht op het behouden van werkgelegenheid en dat moet ook vooral zo blijven”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Maar we mogen in ruil voor Bredaas belastingeld  ook best een tegenprestatie vragen zoals een gastles op de lokale basisschool of het sponsoren van de voetbalclub. Zo komen we ook als samenleving sterker uit de crisis!”

Omdat alle zes de voorstellen van SP Breda zijn weggestemd door de coalitie van VVD, D66 en PvdA, heeft de partij donderdagavond tegen de begroting gestemd. Door geen gebruik te maken van de mogelijkheid extra geld in te boeken voor toekomstige jaren, rekent het college de jeugdzorg onnodig arm. “Ons voorstel om net als 80% van de gemeenten, dat extra geld alsnog in de begroting op te nemen werd weggestemd”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Blijkbaar heeft dit college een door zichzelf opgelegde bezuiniging nodig om hun afbraakbeleid op de jeugdzorg te kunnen rechtvaardigen. Onverantwoord.”

Ook voorstellen om woekerwinsten bij zorgbedrijfjes en bouwers aan banden te leggen, werden weggestemd. Maes: “Een meerderheid van de raad vindt het acceptabel dat belastinggeld en geld voor de zorg verdwijnt in de diepe zakken van zorgcowboys en projectontwikkelaars.” Gelet op het feit dat dit college grossiert in snoepreisjes en (goedbetaalde) bijbaantjes, stelde SP Breda ook tevergeefs voor het met een wethouder minder te doen. Ook de motie (in het Chinees!) die voorstelde te stoppen met de geldverslindende snoepreisjes naar Yangzhou, kon niet op een meerderheid rekenen.

Prestigeprojecten zoals het doortrekken van de haven en een topsporthal, samen zo’n € 50 miljoen, gaan ten koste van de financiële degelijkheid en het sociaal domein. De coalitie van VVD, D66 en PvdA moet noodgrepen uithalen zoals het verder uitmelken van parkeren, om het financieel meerjarenperspectief sluitend te krijgen. En terwijl voor prestigeprojecten het geld niet op lijkt te kunnen, houdt men voor het sociaal domein de hand stevig op de knip. De bezuiniging op jeugdhulp, zorg en armoedebestrijding van € 40 miljoen deze raadsperiode, staat nog altijd overeind. SP-fractievoorzitter Bas Maes: “Het college heeft naar eigen zeggen goud in handen. Maar de wethouders smijten dat liever over de balk voor ieder hun eigen prestigeproject, dan het te investeren in onze inwoners, wijken en dorpen.”

Geen cent extra naar jeugdhulp, zorg en armoedebestrijding

Terwijl het college de deur plat loopt in Den Haag voor extra geld voor het sociaal domein, trekt het zelf geen cent extra uit voor jeugdhulp, zorg en ondersteuning. Dat is totaal ongeloofwaardig volgens SP Breda. En armoede bestaat kennelijk niet in Breda. Althans: niet volgens dit VVD-college. Het woord komt namelijk nul keer voor in de voorjaarsnota. “Problemen die je niet wil zien, hoef je ook niet op te lossen. Dat blijkt ook wel uit het totale gebrek aan ambitie op het gehele sociaal domein”, zegt Maes. “Wij zijn hier niet blind voor en zetten daarom vol in armoedebestrijding met ons eigen aanvalsplan armoede en de negen concrete voorstellen die hierbij horen.”

Waar blijven die betaalbare huizen?

Vorig jaar sprak dit VVD-college nog nadrukkelijk over 1.200 sociale en 1.800 middeldure huurwoningen. Inmiddels wordt in de voorjaarsnota alleen nog gesproken over het totaal van 6.000 woningen. “Dat de aantallen betaalbare huizen niet meer apart genoemd worden bevestigd ons beeld, dat de focus van dit college vooral ligt op dure huizen”, zegt Maes. “De hele woonparagraaf is gebakken lucht en wordt nergens concreet over hoe en waar men die betaalbare huizen ook echt gaat bouwen. We wachten ook al meer dan een jaar op de nieuwe afspraken met de woningcorporaties.” Ook voor het achterstallig onderhoud van wijken en dorpen is geen aandacht. Maes: “Terwijl veel wijken en dorpen te maken hebben met slechte wegen en fietspaden, wordt er in het centrum mooie sier gemaakt.”

Gat van Boelema wordt gat van Bos

Je zou het haast vergeten maar in 2013 nam toenmalig wethouder financiën Saskia Boelema (D66) een enorme hypotheek op de toekomst. Vanwege “het gat van Boelema” moet Breda tot op de dag van vandaag bloeden voor de verliezen destijds op het grondbedrijf. Maar liefst 10 jaar lang voor in totaal € 50 miljoen. Nu valt die € 5 miljoen per jaar in 2023 vrij en kan het college niet wachten dit bedrag opnieuw grotendeels te claimen voor prestigeprojecten. “Het gat van Boelema wordt nu dus het gat van Greetje Bos, de nieuwe wethouder financiën”, constateert Maes. “En terwijl de verliezen van het grondbedrijf al die jaren ten koste zijn gegaan van de hele begroting dus ook van het sociaal domein, gaat daar dus geen cent extra naartoe.”

SP Breda roept zowel huishoudelijke hulpen als hun cliënten op om hun ervaringen te delen via een online vragenlijst. De vakantieperiode komt er weer aan, een periode waarin ook vorig jaar veel mis ging in de huishoudelijke hulp. Door een tekort aan personeel kregen honderden Bredanaars niet de hulp waar zij recht op hadden. Het gebrek aan collega’s zorgt ook voor een te hoge werkdruk bij de huishoudelijke hulpen zelf. “Doordat de Gemeente Breda slechts ‘een schoon en leefbaar huis’ heeft afgesproken met aanbieders en niet een vast aantal uren, komen zij hiermee weg”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “We horen graag van de huishoudelijke hulpen en hun cliënten zelf hoe het er nu voor staat. Is het inderdaad allemaal beter geregeld zoals wethouder Miriam Haagh (PvdA) ons vorig jaar heeft beloofd?”

Mochten er dringende zaken aan het licht komen, dan zal er direct actie worden ondernomen. Aan het eind van de zomerperiode zal de vragenlijst weer offline gaan en zal SP Breda de resultaten bekend maken en vervolgstappen nemen.

De verplichte tegenprestatie voor bijstandsgerechtigden is donderdagavond wel afgezwakt, maar door coalitiepartijen VVD, D66 en PvdA toch door de raad gedrukt. Oppositiepartijen CDA, GroenLinks en SP stemden tegen. Onder druk van vele inwoners, organisaties en de oppositie, werd het oorspronkelijke plan van wethouder Boaz Adank (VVD) flink aangepast. De verplichte tegenprestatie telt bijvoorbeeld niet langer voor mensen die al vrijwilliger of mantelzorger zijn. “Maar het blijft mogelijk om mensen te korten op hun uitkering waardoor ze onder het bestaansminimum zakken”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Bovendien is ‘maatwerk’ het antwoord op alles wat rammelt aan dit voorstel, terwijl er geen geld of capaciteit voor is. Ik vrees dat maatwerk eerder willekeur zal blijken en tot veel onzekerheid en problemen gaat leiden.”

Oppositiepartijen CDA, GroenLinks en SP houden vast aan de eigen verbetervoorstellen voor de tegenprestatie waar zij al bijna twee maanden op hameren. Recent kwam ook de coalitie van VVD, D66 en PvdA met een wijzigingsvoorstel. “Wie dit voorstel echter goed leest, ziet dat het weinig concreet is en alles afhangt van zogenaamd maatwerk”, zegt CDA-raadslid Christine de Moor. “Om echter willekeur te voorkomen moeten de uitgangspunten glashelder zijn: ook bestaand vrijwilligerswerk en mantelzorg moeten meetellen als tegenprestatie.”

Geen korting op de uitkering

Ook de mogelijke korting op iemands uitkering, moet van tafel volgens de drie partijen. “Een bijstandsuitkering ligt op het bestaansminimum. Als je mensen daar onder laat zakken levert dat nog veel grotere problemen op”, zegt GroenLinks-raadslid Marike de Nobel hierover. “Bovendien geloven wij niet dat het dreigen met straffen, de gemotiveerde vrijwilligers oplevert die de organisaties in de stad graag onder hun hoede nemen.”

Opvang van kinderen

Het doen van een tegenprestatie geeft geen recht op kinderopvangtoeslag. Dat betekent dat een alleenstaande ouder met twee kleine kinderen, gemiddeld 8 euro per uur, per kind moet betalen. “Voor twee kinderen en 20 uur in de week, kom je dan op bijna 1.400 euro per maand”, cijfert SP-raadslid Bas Maes voor. “Het is niet reëel om dat bedrag van een bijstandsmoeder of –vader te verlangen. Daar moet eerst een oplossing voor komen.”

Voorkomen van werkverdringing

Om te voorkomen dat de tegenprestatie leidt tot het verdringen van regulier werk, willen de oppositiepartijen naar Rotterdams voorbeeld een adviescommissie. "Er is een duidelijk verschil tussen de tegenprestatie en het begeleiden naar regulier werk”, zegt De Moor. "Wij willen dat iedereen mee kan en mag doen naar vermogen; in aanvulling op, maar niet ten koste van reguliere arbeidsplaatsen.”

Onafhankelijke partij

Mensen die langdurig in de bijstand zitten, hebben vaak ook mentale of fysieke klachten, waar bij het toekennen van een tegenprestatie rekening gehouden moet worden. CDA, GroenLinks en SP vinden dat dit door een onafhankelijke, daartoe bevoegde partij moet worden beoordeeld. “Met alle respect, maar een ambtenaar kan en mag niet beoordelen wat iemand geestelijk of lichamelijk aankan”, zegt De Nobel. “We zijn blij dat ook de coalitiepartijen nu spreken van maximaal 20 uur tegenprestatie. Iedereen draagt bij naar vermogen, voor sommige mensen zal 5 of 10 uur het hoogst haalbare blijken.”  

Geen capaciteit, geen geld

Wat de oppositiepartijen tot slot nog zorgen baart, is dat het voorliggende voorstel niet voorziet in extra mensen of geld om deze groep van circa 2.200 bijstandsgerechtigden te begeleiden. “Daarmee wentelt het college de verantwoordelijkheid en de kosten af op de vele organisaties in de stad, die al vaak gekort zijn op hun subsidie”, zegt Maes. “Als je serieus werk wil maken van de tegenprestatie zoals bijvoorbeeld Rotterdam dat doet, dan gaan de kosten voor de baten. Dat besef lijkt er niet te zijn bij het college.”

De 5 verbetervoorstellen van CDA, GroenLinks en SP:

Ook bestaand vrijwilligerswerk en mantelzorg tellen als tegenprestatie Er wordt niet gekort op de uitkering omdat dit meer kwaad doet dan goed Ouders worden niet op hoge kosten gejaagd voor de opvang van kinderen Er komt een commissie die erop toeziet dat er geen werkverdringing plaatsvindt Wat iemand mentaal of fysiek aankan wordt beoordeeld door een onafhankelijke partij

Na massaal protest vanuit de stad en de oppositie, hebben coalitiepartijen VVD, D66 en PvdA besloten om mantelzorg en bestaand vrijwilligerswerk toch mee te laten tellen als tegenprestatie voor mensen in de bijstand. De afgelopen maanden kwam er veel kritiek vanuit mantelzorg- en vrijwilligersorganisaties. Zij vreesden een ontwrichtende werking als mantelzorgers en dragende vrijwilligers in bijvoorbeeld buurthuizen, verplicht iets anders moesten gaan doen. “Ik ben blij dat dit zoveelste rammelende voorstel van VVD-wethouder Boaz Adank al grotendeels sneuvelt, voordat het politieke debat überhaupt heeft plaatsgevonden”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Nog beter was het geweest als het college niet eerst duizenden mensen en tientallen organisaties maandenlang in spanning had gelaten, maar met een gedragen en doordacht plan was gekomen.”

SP Breda komt met het voorstel om ook mantelzorg, vrijwilligerswerk en de zorg van alleenstaande ouders voor jonge kinderen mee te laten tellen als tegenprestatie. In het voorstel van wethouder Boaz Adank (VVD) dat de gemeenteraad de komende weken behandelt, is dat niet het geval. Veel partijen waaronder coalitiepartijen D66 en PvdA, zitten hiermee in hun maag. Zo vroeg D66 de wethouder het voorstel op dit punt te heroverwegen. “Gelet op het coalitieakkoord Lef & Liefde dat juist spreekt over de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers, snap ik dat D66 en PvdA zich niet kunnen vinden in het voorstel zoals het er nu ligt”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Ik reken er daarom op dat zij ons voorstel steunen om mantelzorg, vrijwilligerswerk en de zorg voor jonge kinderen, te erkennen als tegenprestatie.”

Een verplichte tegenprestatie is volgens SP Breda sowieso een slecht idee. Het gaat uit van wantrouwen en doet geen recht aan de inzet of problemen van mensen in de bijstand. Maar als je het al doet, moet je daar als gemeente ambtelijke capaciteit en geld voor vrijmaken. Dat doet wethouder Adank beiden niet. In plaats daarvan wordt er een onrealistisch zwaar beroep gedaan op (sport)verenigingen en organisaties. “Dat mensen in de bijstand onze aandacht verdienen, daar is iedereen het over eens”, zegt Maes. “Maar het voorstel zoals het er nu ligt, sloopt het bestaande netwerk van vrijwilligers en mantelzorgers. Daarom vind ik dat mensen in de bijstand die zich al maatschappelijk inzetten, vooral hun goede werk moeten kunnen blijven doen. Voor de rest moet er maatwerk en serieuze begeleiding komen, geen ondoordachte, verplichte tegenprestatie.”

De volledige Bredase gemeenteraad sprak donderdagavond zijn steun uit voor het voorstel van SP en PvdA voor veiligheid en rechtvaardigheid in de buurt. Door het sluiten van politiebureaus en bezuinigingen op het juridisch loket, is de drempel voor inwoners om aangifte te doen of hun recht te halen steeds hoger geworden. “Met bijvoorbeeld een pop up-politiebureau of buurtrechters kunnen we die negatieve trend keren”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Daarom sturen we burgemeester Paul Depla met ons voorstel op pad om ook in de Bredase buurten de politie en de rechtspraak toegankelijker te maken”.