Algemene Beschouwingen op de Voorjaarsnota 2019-2023
Algemene Beschouwingen van ROSA op de Voorjaarsnota 2019-2023, zoals op 3 juni uitgesproken door Ruud Pauw
Voorzitter,
Allereerst willen wij onze dank uitspreken aan de organisatie voor de uitgebreide voorjaarsnota. Daarnaast ook een compliment voor het college voor de manier waarop zij de raad heeft meegenomen in het proces voorafgaand aan de totstandkoming van deze nota. Wij hebben dit als zeer geslaagd ervaren.
Teleurstellend is dat de ambities die wij voor de toekomst van Zaanstad willen hebben enigszins ondergesneeuwd raken door de noodzakelijke bezuinigingen. Dat maakt het lastig. Wij leggen de oorzaak hiervan graag op het bordje van het huidige kabinet dat in weerwil van alle signalen vanuit de gemeenten halsstarrig haar ogen sloot voor de schreeuw om meer gelden voor de jeugdzorg. Te elfder ure lijkt de noodkreet van de gemeenten dan toch gehoor te krijgen bij dit kabinet maar of het genoeg is, is nu nog niet bekend.
Die tekorten op de jeugdzorg drukken zwaar op de begroting, maar wij prijzen de wethouder dat zij het afgelopen jaar voortvarend aan de slag is gegaan om de tekorten terug te dringen en hebben er vertrouwen in dat dit college de situatie rond de jeugdzorg binnenkort onder controle krijgt. Laten we daarbij blijven inzetten op preventie, en dit ook de tijd gunnen om zijn vruchten af te werpen.
Maar op dit moment heeft het tekort op de jeugdzorg ontegenzeggelijk haar invloed op tal van andere beleidsterreinen. We zullen hier de voor ROSA lastigste pijnpunten over het voetlicht brengen en zullen hierover de komende weken met u in gesprek gaan, waarbij eventuele bijstellingen in de vorm van moties of amendementen te verwachten zijn.
De eerste is de bezuiniging van 4 ton op het armoedebeleid, waarbij weliswaar de uitvoering van de Armoedeagenda niet in gevaar komt, maar de consequentie is wel dat de gemeente minder kan inzetten op het afkopen van schulden voor inwoners die hierdoor blijvend in financiële problemen zijn geraakt. Afkopen betekent vaak een einde aan het sociaal isolement waarin deze gezinnen verkeren en kan van hen weer een volwaardig deelnemer te maken in de maatschappij. Vroegsignalering en laagdrempelige begeleiding helpen uitzichtloze situaties te voorkomen. Zo verergert de problematiek niet verder en wordt een nog hoger kostenplaatje voorkomen.
ROSA wil geen bezuiniging op de collectieve zorgverzekering voor minima.
Een ander heikel punt is de korting op jongerenwerk. Op deze onderdelen achten wij het mogelijk om efficiënter of met gerichtere inzet van capaciteit en middelen te werken. Het jongerenwerk kan wat ROSA betreft strakker worden ingericht. Het wie-doet-wat-wanneer moet te allen tijde helder zijn, ook voor de betrokken jongeren zelf. Dit schept duidelijkheid en voorkomt een dubbeling van taken.
Daarnaast vindt ROSA dat geld vooral in mensen moet zitten, niet zozeer in processen of stenen. Efficiënter is oké, maar kijk eerst naar wat er moet gebeuren om het beter te krijgen. Als het dan een besparing oplevert is dat mooi meegenomen.
Dit jaar zal naar wij hopen de uitvoering van de cultuurvisie vaste vorm krijgen. Door het afblazen van het Cultuurcluster is de culturele wereld uit een soort winterslaap ontwaakt. ROSA ziet met genoegen hoe overal in de stad nieuwe dynamiek ontstaat. De Cultuurvisie onderkent dat ook. Daarnaast zijn er echter een aantal acute huisvestingsproblemen. Daarom lijkt het ons niet wijs om vijf ton te onttrekken aan de gelden (1,8 M) die vrij zijn gekomen uit de huisvestingskosten van het Cultuurcluster. Wij zijn benieuwd waarom en met wat voor doel het college hiervoor gekozen heeft. De Cultuurvisie stelt immers terecht dat investeren in kunst en cultuur op allerlei manieren bijdraagt aan het aantrekkelijk en welvarender maken van de stad. Zo laat je zien dat je meent wat je schrijft!
Wij zijn blij dat Zaanstad niet meer investeert in Amsterdamse feestjes als Sail. De onvermijdelijke kosten echter blijven hoog; een ton aan veiligheidsmaatregelen?
ROSA betreurt dat de motie van 17 januari 2019 niet is aangenomen. In deze Voorjaarsnota komt, als gevolg daarvan, de natuur slechts voor in een dienende rol: zij wordt ingezet voor klimaatadaptatie, voor het aantrekkelijk maken van woongebieden of voor gezondheidsbevordering. Nergens krijgt de natuur een eigen, intrinsieke waarde toebedeeld en dat is een gemiste kans.
In dat verband doet het ons verdriet dat de duurzaamheidsreserve voor een deel vrijvalt en dat de reserve herplant bomen ook verdwijnt. Van deze laatste reserve verwachten wij van het college dat de 100.000 euro als aanvullend op het bestaande bomenbeleidsplan alsnog de komende jaren wordt ingezet.
Los van de bouw van de biomassacentrale, waarover bij ons sterke twijfel bestaat over de milieuvoordelen, mag er op het gebied van duurzaamheid wel een tandje bij. Maak van alle platte daken energieleveranciers voor de omgeving. Het bedrijfsleven doet dit ook, Zaanstad kan niet achterblijven. De energielasten van de gemeente stijgen naar verwachting met 0,3 miljoen. In een tijd dat wereldwijd complete dorpen en steden zelfvoorzienend zijn, of hard op weg hiernaartoe, vinden wij het verschrikkelijk jammer dat Zaanstad zo achterblijft in het opwekken van haar eigen energie. Er zijn tal van financiële constructies denkbaar, en al voorhanden, waardoor dit versneld ingevoerd zou kunnen worden. Wat ons betreft mag dit hoge prioriteit krijgen.
Bij de opgave klimaatadaptatie worden vooral op de aanpak extreme wateroverlast stappen gezet om inzichtelijk te krijgen hoe we de openbare ruimte klimaatrobuuster kunnen inrichten in de komende jaren. Werkendeweg ontstaat er meer inzicht in de complexiteit van deze opgave. We verwachten dan ook op zijn vroegst eind 2020 met een plan van aanpak voor klimaatadaptie te kunnen komen, aldus de nota. Dan zijn we dus in totaal zo’n 7 jaar bezig geweest om met een plan van aanpak te komen.
De investering in de A8/A9 wordt zes jaar naar achteren geschoven, wat de druk op het Investeringsfonds de komende jaren aanzienlijk verlaagt. U zult begrijpen dat wij dat geen probleem vinden. Daarnaast zouden wij met projectontwikkelaars (andere) afspraken kunnen maken waarbij zij een (hogere) bijdrage leveren aan bovenwijkse en bovenplanse kosten, waardoor de inkomsten toenemen, zo stelt de Voorjaarsnota. Een goede actie en wij zijn benieuwd hoeveel dit oplevert.
Het is mooi dat er intensief wordt gewerkt aan de zogenaamde ‘Techcampus’. Wat ROSA betreft wordt daarbij niet louter gekeken naar de procestechnologie, maar ook naar moderne ambachtelijkheid. De markt, vooral in de bouwnijverheid, schreeuwt om vaklieden, ROSA’s ‘Hogeschool voor de Handen’ moet nadrukkelijk onderdeel zijn van deze ontwikkeling.
ROSA zou willen zien dat de plannen voor een DOMUS-voorziening eindelijk gerealiseerd kunnen worden. Belangrijk hierbij is de indeling van doelgroepen en huiskamers en voldoende toezicht, zodat onwenselijke kruisbestuiving wordt vermeden.
Kortdurende opvangmogelijkheden zijn noodzakelijk voor de opvang van verwarde personen. Hiermee ontlasten we het politieapparaat. Logischerwijs zou financiering vanuit het veiligheidsdomein dan ook geen gekke sprong zijn.
Gelet op de financiële ontwikkelingen stelt het college voor om het komend jaar de subsidies niet te indexeren. Wij zijn benieuwd naar de consequenties hiervan op tal van gesubsidieerde organisaties.
Tot slot, voorzitter, er zijn nog veel financiële onduidelijkheden. Het college schrijft dit ook in de nota. Wij hopen dat de mei- en septembercirculaire van het Rijk meer houvast gaan bieden voor het opstellen van een verantwoorde begroting, waarbij hopelijk een groot deel van de bezuinigingen kan worden bijgesteld.
