Poliflw

De Omgevingsvisie is bedoeld als langetermijnperspectief en politiek toetsingskader voor de integrale fysieke ontwikkeling van Zwolle in de komende twintig jaar.

De fractie van de Partij van de Arbeid wil de ontwerp-Omgevingsvisie, die het college inmiddels aan de raad en aan de stad heeft voorgelegd, beoordelen op twee aspecten:

De inhoudelijke ambities en keuzes De participatiemogelijkheden voor de Zwolse bevolking.

Aan het slot van ons betoog komen wij met een concreet voorstel voor het vervolg.

Allereerst de inhoud. Wij hebben ons door de ruim 200 pagina’s (Ontwerp-visie + ontwerp-OER) heen geworsteld en dat brengt ons tot de conclusie dat de ontwerp-Omgevingsvisie in zijn huidige vorm:

veel ongelijksoortige informatie bevat een zeer hoog ambitieniveau kent dat niet of nauwelijks wordt onderbouwd en dat daarmee ook onhaalbaar is omdat simpelweg niet alles kan veel signaleert, maar geen strategische keuzes maakt.

Onze fractie is dan ook van mening dat dit stuk onvoldragen is. Daarmee is het ongeschikt als basis voor een goede discussie in de raad en met de stad en kan het wat ons betreft niet dienen als opmaat naar besluitvorming door de raad in december 2020.

De tekortschietende inhoud willen wij illustreren aan de hand van de volgende punten.

Het college schetst een perspectief van een stad die kan – en zelfs moet – groeien tot 000 a 180.000 inwoners. Dat wordt gepresenteerd als een welhaast onvermijdelijke ontwikkeling: Zwolle is booming en dat zullen we weten ook. Nergens wordt de vraag gesteld, laat staan beantwoord, in wat voor stad wij, maar vooral onze kinderen, eigenlijk willen wonen, welke fysieke kwaliteiten daarbij horen en op welke omvang van de stad we dan zouden moeten mikken. Het overkomt ons kennelijk allemaal als we het college mogen geloven en we moeten vooral ruimte bieden aan ‘initiatieven’ – meestal vanuit de markt – die ‘gefaciliteerd’ moeten worden. De discussie over mogelijke stadsuitleg (die onvermijdelijk verbonden is met een groei tot boven 140.000 inwoners) is cruciaal voor de ontwikkeling van de stad, maar wordt niet meegenomen in deze ontwerp-visie. Dat wordt doorgeschoven naar 2022, omdat stadsuitleg volgens de wethouder onderwerp is van het lopende MIRT-overleg met het Rijk. Kan de wethouder ons toelichten welke onderwerpen er nu eigenlijk in dit MIRT-traject aan de orde komen? En welke keuzevrijheid de raad nog heeft als het college tot afspraken met het Rijk mocht komen? Is de wethouder het met ons eens dat de keuze van een of meer locaties voor stadsuitleg zo ingrijpend is voor de ontwikkeling van de stad dat die keuze gemaakt zou moeten worden in het kader van de Omgevingsvisie en niet pas nadat die visie is vastgesteld? Anders gezegd: dat de visie pas kan worden vastgesteld als de keuze voor stadsuitleg is gemaakt? De hoogbouwvisie zou wat ons betreft antwoord moeten geven op de vragen waarom hoogbouw nodig is en waarom dat goed is voor de stad. Bij dit onderwerp verwacht je een degelijk stedenbouwkundig verhaal. De ontwerp-visie beperkt zich op dit punt tot een potloodschetsje met enkele teksten uit de losse pols, iets wat je eerder zou verwachten bij een ambtelijke brainstormsessie. Wij willen het college graag uitnodigen om op dit onderwerp nu eens echt aan het werk te gaan. En vanuit het idee dat hoogbouw een middel is en geen doel op zich leggen we daarbij graag een alternatieve benadering op tafel: kijk eens naar het concept van beperkt gestapeld bouwen in woonblokken van maximaal zes lagen, zoals dat in Barcelona en Parijs is toegepast en waar architect en stedenbouwkundige Sjoerd Soeters ook in Nederland voor pleit. De ontwerp-visie signaleert veel, maar maakt geen keuzes. Zo wordt de groene-vingerstructuur die sinds tientallen jaren de drager is voor het stedelijk groenbeleid ‘in essentie’ behouden in plaats van fundamenteel beschermd. Het bebouwen van IJsselvizier A en B wordt zelfs mogelijk. En dan hebben we het nog niet eens over de onzalige plannen voor de Zwartewaterzone waar buitendijks bouwen in een onderdeel van het natuurnetwerk op het programma staat. Ook de keuze voor de STOP-benadering in de zone Stadruit (die wij zeker toejuichen) wordt weer onderuitgehaald door de blijvend belangrijke rol die aan de auto wordt toegekend. Dat zal ongetwijfeld de VVD aanspreken, maar ons niet. Als verlengde van punt 4: het OER is weliswaar nog niet af en niet in de ontwerp-visie verwerkt, maar hierin worden harde noten gekraakt over de ontwikkeling van Zwolle op belangrijke aspecten als leefbaarheid, klimaat en duurzame energie, groen en natuur en biodiversiteit. Zo wordt bijvoorbeeld de vermindering van CO2-uitstoot met 49% in 2030 naar verwachting niet gehaald. Tegelijkertijd focust het college volledig op de ontwikkeling van Tolhuislanden voor er andere kansrijke gebieden voor grootschalige opwekking van zonne-energie in beeld kunnen komen. In de ontwerp-visie wordt niet ingegaan op de gevolgen van de Zwolse ambities voor de regio. Gezien de centrale positie van onze stad en het grensoverschrijdende karakter van aspecten als bijvoorbeeld economie, mobiliteit en energievoorziening, maar mogelijk ook van een toekomstige staduitleg, is dat toch eigenlijk onbestaanbaar: Zwolle maakt plannen voor de toekomst, maar doet dat met de rug naar de regio.

Dan de participatiemogelijkheden voor de Zwolse bevolking. Die zijn wat ons betreft absoluut onder de maat. Door de coronapandemie heeft het hele proces rondom het opstellen van de ontwerp-Omgevingsvisie forse vertraging opgelopen en dat geldt ook voor het participatieproces. Wij schatten die vertraging op minstens een half jaar. En wat doet het college? In plaats van het verlengen van het proces met de verloren tijd zet men de achterdeur op slot: er moet volgens het college hoe dan ook in de raadsvergadering van december 2020 een besluit worden genomen over de – dan definitieve – Omgevingsvisie. Het gevolg daarvan is dat het participatietraject over het integrale stuk – na de ongelukkige zienswijzenprocedure in de zomervakantie – wordt ingedikt tot vier weken van 22 september tot 20 oktober 2020, waarin een veelheid aan digitale sessies en inloopbijeenkomsten voor een-op-een-gesprekken is gepland. Een snelkookpan dus in plaats van ‘slow-cooking’.

De haast van het college vinden wij – gelet op het enorme belang van de Omgevingsvisie voor de ontwikkeling van de stad – onbegrijpelijk en ontoelaatbaar. Onbegrijpelijk omdat nergens duidelijk wordt gemaakt waar die haast vandaan komt. De wethouder verwijst naar ‘initiatieven die op duidelijkheid wachten’. Wat zijn die initiatieven, wethouder? En gaan die niet door als de visie – bijvoorbeeld – een half jaar later door de raad zou worden vastgesteld? Of ontstaan er dan andere problemen? Kortom: wat zijn gevolgen als we als raad meer tijd uittrekken voor het proces? De haast vinden wij ontoelaatbaar omdat hiermee het beeld ontstaat dat de Omgevingsvisie ‘er even doorgedrukt moet worden’. De weerstand tegen de ontwerp-visie is groot: kijk maar naar de inhoud van vele zienswijzen.

Wij stellen daarom het volgende voor:

Het college neemt de huidige ontwerp-Omgevingsvisie terug en komt met een nieuwe versie die beter doordacht en behoorlijk onderbouwd is Op basis van die verbeterde versie wordt een nieuw participatietraject voor de stad georganiseerd De besluitvorming over de definitieve Omgevingsvisie wordt uitgesteld tot de tweede helft van 2021 zodat ook de uitkomst van de MIRT-gesprekken daarin meegenomen kan worden.

Dat biedt een aantal voordelen. Allereerst krijgen college en ambtelijke organisatie de tijd om de ontwerp-visie te herschrijven tot beter verhaal. Vervolgens krijgt de stad veel meer tijd om op de ontwerp-visie te reageren en krijgen ook raadsfracties de ruimte om in de stad in gesprek te gaan. En tenslotte neemt daarmee de kans toe dat er een Omgevingsvisie ontstaat die in de stad, in de raad en in de regio op een breed draagvlak kan rekenen. Dat is voor zo’n belangrijk document van levensbelang en past ook in de Zwolse traditie om grote beslissingen weloverwogen en met brede steun te nemen.

Het bericht PvdA wil meer tijd voor goede Omgevingsvisie – Debatbijdrage verscheen eerst op PvdA Zwolle.

Precies toen het zomerreces aanbrak, werd het Ontwerp voor de Omgevingsvisie Mijn Zwolle Van Morgen 2030 aan de raad en de stad aangeboden. Dit ondanks het feit dat het geplande participatieproces nog niet was afgerond, mede door de coronacrisis.

De keuze van het college om alvast een ontwerp-visie aan de stad aan te bieden, zonder dat er – ook volgens het college zelf – voldoende inwoners zijn betrokken op alle relevante onderwerpen is niet de onze. De timing (middenin de zomervakantie) is erg ongelukkig en de presentatie (een digitaal stuk vol beleidsproza van 117 pagina’s, en een Omgevingseffect Rapportage van 112 pagina’s) is volgens de PvdA niet de juiste om de stad te betrekken bij zeer belangrijke keuzes die verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de stad. Ook zijn niet alle kritische noten uit de Omgeving Effect Rapportage volledig verwerkt in de concept-visie, waardoor dit een vertekend beeld kan geven aan de lezer.

Verder stelt het college dat er al veel ideeën van Zwollenaren zijn verwerkt in deze ontwerp-visie op allerlei onderwerpen, maar de geüpdatete hoogbouwvisie is bijvoorbeeld nog niet voorgelegd aan Zwollenaren, terwijl die wel een enorme impact kan hebben op het karakter en de skyline van Zwolle. Ook is in deze ontwerp-visie onduidelijk hoeveel mensen hier tot nu toe over hebben meegedacht, over welke onderwerpen en wat er met die input is gedaan.

Daarom heeft de PvdA begin augustus onderstaande vragen gesteld aan het college. De beantwoording van het college staat er direct onder. In de informatieronde van maandag 24 augustus werd er door meerdere fracties kritische vragen gesteld over het vervolg van het participatieproces, dat we uiteraard scherp in de gaten blijven houden.

Vraag 1. Waarom heeft het college gekozen om toch alvast een ontwerp-visie aan de stad voor te leggen, ondanks dat nog niet alle onderwerpen met de stad besproken zijn?

Antwoord:

Het College hecht veel belang aan de balans tussen voortgang in de ontwikkeling van de Omgevingsvisie, als antwoord op de brede behoefte voor bestuurlijke richting voor de groei van Zwolle, en structurele aandacht voor draagvlak in de visievorming. Deze balans is begin dit jaar behoorlijk verstoord door uitbraak van Covid-19 en daarvoor noodzakelijk te treffen maatregelen. Omwille van behoud van voortgang en als basis voor gesprek met de Zwollenaren over de ruimtelijke koers van Zwolle, heeft het College haar voorstel Ontwerp Omgevingsvisie naar buiten gebracht. We hebben u over deze aanpak geïnformeerd op 11 juni jl. aan de hand van de informatienota over de stand van zaken en de koerswijziging van de Omgevingsvisie.

 Vraag 2. Is het college het met de PvdA eens dat een dergelijke belangrijke visie die grote gevolgen kan hebben op hoe “het Zwolle van morgen” eruit komt te zien, niet in de zomervakantie ter inzage moet worden gelegd? Is het college bereid hier in de toekomst rekening mee te houden?

Antwoord:

Het College heeft bij gebrek aan een volwaardig alternatief en gezien de uitzonderlijke situatie de keuze gemaakt de ter inzagelegging deels in de zomervakantie te lopen en juist deze formele stap in het proces op te volgen door een periode van samenspraak met Zwollenaren.

 Vraag 3. Is het college bereid de terinzagelegging van de ontwerp-visie en van de Omgevingseffectrapportage te verlengen tot bijvoorbeeld eind oktober?

Zo ja, kan de communicatie hierover dan zo snel mogelijk worden aangepast? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:

Nee, het college zal de terinzagelegging van de ontwerpvisie en de Omgevingseffectrapportage (OER) niet verlengen. De reden dat het college dit niet zal doen is niet zozeer dat zij daartoe niet bereid is, maar omdat de juridische grondslag van de tervisielegging daar geen ruimte voor geeft. De structuurvisie, want de Omgevingsvisie heeft het kenmerk van een structuurvisie op grond van de Wet ruimtelijke ordening, moet worden voorbereid via de algemene uitgebreide voorbereidingsprocedure van de Algemene wet bestuursrecht. In die wet is aangegeven dat de tervisielegging zes weken is en niet kan worden verlengd.

Los van de ter inzagelegging staat het College open voor voorstellen voor en reacties op de Ontwerp Omgevingsvisie. Deze inbreng leggen wij ook vast in een gecombineerde nota van antwoord op zowel zienswijzen als ingekomen reacties en voorstellen. Wij voorzien dat deze nota eind oktober van dit jaar gereed is.

Vraag 4. Veel mensen zullen digitaal willen meedenken en dit is gezien de nog steeds geldende coronamaatregelen ook gewenst. Is het college bereid meer tot de verbeelding sprekend materiaal te ontwerpen, zodat het voor alle Zwollenaren duidelijk is welke keuzes er gemaakt worden? – Zo nee: waarom niet?

Antwoord: Het college is hiertoe bereid, bijvoorbeeld door samenvattende en toelichtende presentaties en andere interactieve media.

 Vraag 5. Is het college voornemens een apart stadsdebat over de hoogbouwvisie te organiseren? Zo ja, wanneer en op welke manier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Wij voorzien in het kader van samenspraak, de Tour de Zwolle, een aantal dialogen/debatten met de stad. Deze zijn deels gebiedsgericht en deels thematisch. Eén van de thema’s is hoogbouw/verdichting. Wij informeren u zo snel mogelijk over de datum van dit thematisch stadsdebat, welke wij voorzien in de periode medio september – medio oktober.

 Vraag 6. Is het college het met ons eens dat een periode van 2 maanden om stadsgesprekken te voeren, over onder meer de hoogbouwvisie, erg kort is? Is dit een realistische planning? Is het college bereid hier meer tijd voor uit te trekken indien nodig?

Antwoord: Het tijdspad van twee maanden met stadsgesprekken zien wij als ambitieus en haalbaar. Vooralsnog zien wij geen aanleiding hier meer tijd voor uit te trekken.

 Vraag 7. Kan en wil het college een participatieverslag (met wie is er tot nu toe gesproken, waarover, wat is er met input gedaan?) toevoegen aan de stukken voor de informatieronde van 24 augustus?

Antwoord: Het participatieverslag wordt aan de Raad aangeboden bij het voorstel voor de definitieve Omgevingsvisie. Dit verslag is in ontwikkeling.

 

Het bericht Betrek inwoners beter bij toekomstplannen Zwolle verscheen eerst op PvdA Zwolle.

Als je je door al het prachtige stedenbouwkundig jargon heen hebt geworsteld, is het ontwikkelplan voor De Tippe op de keper beschouwd gewoon een heel puik plan. Naast de duurzame en groene ambities, spreekt ook de sociale ambitie de PvdA enorm aan. De wijk wordt ingericht op ontmoeting en op samen doen. En dat was altijd al belangrijk, maar de huidige tijd waarin eenzaamheid en de gevolgen van individualisme nog zichtbaarder worden heeft dat besef nog meer doen groeien. Een buurt waar je een praatje kunt maken als je daar zin hebt, waar kinderen zonder gevaar van hardrijdende auto’s buiten kunnen spelen. Waar je niet bij de eerste de beste plensbui tot je knieën in het water staat.

Het is naast een puik plan ook een gedurfd plan. Een kwart van de woningen kan namelijk in co-creatie worden gebouwd. Waar en hoe precies, dat moet nog worden ingevuld met toekomstige bewoners. Het is de eerste keer dat dit grootschalig wordt gedaan in Zwolle. Gedurfd en gewaagd, en de PvdA juicht dit toe. Wij geloven dat co-creatie zorgt voor meer binding en betrokkenheid, en voor meer woongeluk. Meer zeggenschap over je eigen leefomgeving wensen we eigenlijk iedereen toe.

Co-creatie niet alleen voor de happy few Hoewel we geen problemen hebben met de co-creatie an sich, hebben we wel zorgen over de bereikbaarheid van die plannen voor alle Zwollenaren. De wethouder vertelde ons tijdens de informatieronde dat er een festival georganiseerd gaat worden waar mensen meer informatie kunnen krijgen over mogelijke zelfbouw of samenbouw. Nog los van het feit dat er in de anderhalvemetersamenleving helemaal geen festivals georganiseerd mogen worden, leek ons dit wel heel erg gericht op de happy few die goed de weg kennen in gemeenteland en überhaupt op dit soort participatiefestivals afkomt. We hopen dat de wethouder met een beter uitgewerkt idee komt hoe dit ook de zogenaamde ‘gewone’ Zwollenaar bereikt.

Schone wijk De Tippe wordt een wijk waar de auto plaatsmaakt voor voetgangers en fietsers. Een goed uitgangspunt dat de PvdA onderschrijft. We zien liever bomen dan blikken. We lezen dat per ontwikkelveld er mogelijkheden voor innovatieve parkeer- en/of mobiliteitsontwikkelingen zijn, in samenspraak met toekomstige bewoners. We zien de mogelijkheden, maar hoe kunnen zij worden verleid om daadwerkelijk te gaan voor een deelauto bijvoorbeeld? Wie neemt dat initiatief?

Met betrekking tot de groenambities vragen we aandacht voor de brief van Natuurplatform, zij geven aan dat er een betere uitwerking nodig is. Kan de wethouder aangeven hoe de natuur- en milieuorganisaties worden betrokken bij de verdere uitvoering van dit ontwikkelproject?

Als laatste aandachtspunt op dit punt van een schone en groen wijk, is de locatie van de sociale koopwoningen. We zien dat die nu allemaal aan de kant van de Hasselterweg zijn gesitueerd. Misschien is dat onbewust, maar misschien kan de wethouder de vraag beantwoorden waarom de goedkopere koopwoningen aan de geluidsbelaste randen gesitueerd zijn en de middeldure en duurdere niet?

Betaalbaarheid Ongeveer een jaar geleden bediscussieerden we het koersdocument De Tippe. Hierin stonden eigenlijk alle uitgangspunten al benoemd zoals die nu ook in het ontwikkelplan staan. Toen hebben we samen met het CDA en de SP geprobeerd meer betaalbare woningen aan het plan toe te voegen. Tevergeefs. Nu is het zaak om de betaalbaarheid van de te bouwen woningen te beschermen. Zoals het er naar uitziet wordt op korte termijn een zelfbewoningsplicht ingevoerd voor vijf jaar. Hoe die er precies uit komt te zien, daar is onze fractie benieuwd naar. Maar alleen een zelfwoonplicht is niet genoeg: woningen tot 260 duizend euro kunnen alsnog heel snel duurder worden verkocht. Terwijl het ons als gemeente ook geld kost om die woningen tot die prijs te kunnen laten bouwen. Supergek eigenlijk dat mensen dan rijk worden door een woning weer snel door te verkopen. Wij gaan er vanuit dat het aangekondigde 2.0 pakket snel komt. Maar voor de zekerheid willen we alvast vastleggen, en dat zien wij graag, dat naast een zelfwoonplicht ook het anti-speculatiebeding wordt toegepast op de te bouwen woningen in De Tippe. Daar is ook rekening mee gehouden in de grondprijzen, zo vertelde dhr van Munster ons tijdens de informatieronde. Dus we zullen hier een motie voor indienen met CDA en SP.

Lokaal ondernemerschap Er is in de plannen ruimte opgenomen voor vijfhectare aan voorzieningen. Net als bij Weezenlanden-Noord doen wij een beroep op de wethouder en de ontwikkelende partijen om hier speciaal aandacht te hebben voor zowel openbare, maatschappelijke voorzieningen alsook lokaal ondernemerschap te stimuleren. De vraag is ook hier: HOE gaan we hierin sturen? Kunnen we bijvoorbeeld iets doen met de huurprijzen van het vastgoed?

Risico’s De reden voor dit debat was eigenlijk het gemiddeld tot hoge financiële risico van dit project, in combinatie met gestapelde ambities. Voor de PvdA staat het aantal woningen niet ter discussie, net zo min als de duurzaamheids- en groenambities. Maar er zitten inderdaad veel onzekere elementen in de plannen, heel veel is afhankelijk van het succes van het co-creatieproces. De stikstofuitstoot moet omlaag lazen we in de nieuwste notitie. En de economische gevolgen van corona zijn natuurlijk niet meegenomen – dat zou iets kunnen betekenen voor de woningen in de het duurdere segment en de vraag naar betaalbare huurwoningen.

Desondanks wil onze fractie vasthouden aan de ambities die er nu liggen, inclusief aandacht voor de opmerkingen vanuit onze fractie over de co-creatie, schone lucht, betaalbaarheid en lokaal ondernemerschap.  Er is aangekondigd dat we periodiek op de hoogte gehouden gaan worden over de voortgang van dit project. We wensen de wethouder en de ontwikkelaars veel succes bij het ontwikkelen.

Het bericht Ontwikkelplan De Tippe is op de keper beschouwd een puik plan verscheen eerst op PvdA Zwolle.

Wij willen allereerst alle onmisbare medewerkers die voor ons allemaal klaarstaan bedanken: alle zorgmedewerkers, medewerkers in de kinderopvang , alle leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs op wie momenteel een ontzettend groot beroep wordt gedaan. Maar ook de supermarktmedewerkers en al het winkelpersoneel dat ons voorziet van onze dagelijkse boodschappen. Ook willen wij iedereen die zich zorgen maakt om de eigen gezondheid of die van naasten veel sterkte wensen in deze onzekere tijden.

Zorgen over gevolgen voor zzp’ers en het MKB Naast zorgen over de gezondheid van kwetsbare Zwollenaren, maken wij ons ook zorgen over de gevolgen voor de inkomenspositie voor zzp’ers en het midden- en klein bedrijf in onze stad. Opdrachten/evenementen/concerten worden gecanceld en klanten blijven thuis: Zwolse zzp’ers en MKB’ers worden flink geraakt door de noodzakelijke voorzorgsmaatregelen die nu worden genomen.

Er komt mogelijk een landelijk compensatiefonds voor het MKB, of zzp’ers daarin worden meegenomen is onduidelijk*. Wel is in de Tweede Kamer aandacht gevraagd voor zzp’ers in de culturele sector die hun inkomsten nu massaal zien wegvallen. Er wordt gepleit voor een steunpakket voor de culturele sector: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/moties/detail?id=2020Z05025&did=2020D10418

Lokale maatregelen Wat kan de gemeente Zwolle doen voor deze groep? De PvdA gaat in elk geval vragen alle openstaande facturen aan zzp’ers en het MKB zo spoedig mogelijk te betalen. Ook vragen wij de gemeente andere organisaties in de stad op te roepen hetzelfde te doen. Wij hopen verder dat er bijvoorbeeld coulance is naar ondernemers die al wel ruimtes hebben gereserveerd, maar die nu last-minute moeten annuleren.

Dit is uiteraard geen oplossing voor de lange termijn, wanneer de maatregelen langer van kracht blijven. Daarom vragen wij het college om na te denken over lokale maatregelen die deze sector kunnen helpen als deze situatie na 31 maart nog steeds standhoudt. Wij vragen om pro-actieve communicatie richting deze groep die nu in onzekerheid verkeert. Daarnaast vragen wij het college om bij het kabinet aan te dringen op een economisch hulppakket voor ons MKB en zzp’ers (b.v. tijdelijk uitstel hypotheekbetalingen voor (familie-)bedrijven en ZP-ers) om zo faillissementen en ander groot leed te voorkomen.

PvdA activiteiten geannuleerd Naar aanleiding van de maatregelen die de overheid en het RIVM hebben uitgeroepen, heeft het PvdA-bestuur alle afdelings-activiteiten opgeschort tot na 31 maart. De ALV van woensdag 25 wordt uitgesteld tot nader bericht. Vergaderingen en werkbezoeken van de fractie worden zo veel mogelijk digitaal gedaan of uitgesteld.

Hulp aanbieden of hulp nodig? Als laatste willen wij nog wijzen op de website samenzwolle.nl waar je je kunt aanmelden als je hulp wil bieden of hulp nodig hebt, omdat je bijvoorbeeld de deur niet uit kunt. Je kunt je ook aanmelden bij het Rode Kruis. Zij bieden hulp in noodsituaties via Ready 2 Help: https://ready2help.rodekruis.nl 

*https://www.rtlz.nl/business/artikel/5052606/keijzer-kabinet-belooft-steun-ondernemers-covid-19-corona

namens de PvdA-fractie

Youcef Ben Ali & Patty Wolthof

Lees hier de complete set  schriftelijke vragen gevolgen coronavirus

Het bericht Zorgen over lokale gevolgen coronavirus voor zzp’ers en MKB verscheen eerst op PvdA Zwolle.

De mens heeft grote invloed op de aarde. Voorheen heerste de natuur, maar anno 2019 bepalen wij de wereld en dat is al een tijdje gaande. Menselijk handelen heeft grote impact en onze leefomgeving verandert daardoor radicaal en sneller dan ooit. Klimaatverandering, teruggang van natuur, overbevissing, ontbossing, plastic en luchtverontreiniging. PAS en PFAS. Om wanhopig van te worden. Of niet?

Natuurlijk worden we niet wanhopig! Er zijn genoeg kansen op een nieuw perspectief. De vraag is hoe het ons -verantwoordelijke politici- lukt om een nieuw perspectief te bieden. Bouwen we onze groeiende stad voort op de fundamenten van het ‘oude denken’ of bouwen we aan de basis van een toekomstbestendig perspectief? En doen we dat met vaart, visie en leiderschap of traag en zonder grip?

Nieuwe verhoudingen en de vaart er in

We hebben de begroting 2020 doorgenomen en wat ons, naast alle terechte investeringen en mooie woorden opvalt is dat er heel veel planningen niet worden gehaald. Dat baart ons zorgen. Voelt het college de urgentie niet, heeft zij geen grip op de organisatie of ligt het ergens anders aan? Voorzitter, leiderschap is ook gang maken en doen wat je belooft en we willen het college oproepen om dit komend jaar een stuk beter te gaan doen. De veranderingen die plaatsvinden kunnen geen vertraging gebruiken!

Als wij een gezonde toekomst willen voor onze inwoners dan moeten we, naast de vaart erin houden, ook werken aan hernieuwd bewustzijn. Het is aan ons om over nieuwe verdelingsvraagstukken na te denken, om machtsverhoudingen in het oog te houden, na te denken over de lange termijn gevolgen van onze besluiten, de betrokkenheid van elke inwoner bij zijn leefomgeving te vergroten en kracht en de zo hard benodigde creatieve ideeën uit de stad te gebruiken voor onze toekomst.

Ideeënrijkheid van onze inwoners

2020 Is maar een jaartje in het grote geheel, maar het is een belangrijk jaar. Het is het jaar waarin we het besluit nemen over de Omgevingsvisie. In deze visie komt ons omgevingsbewustzijn meer dan in welk ander besluit tot uiting. Hier komt de ideeënrijkheid van onze inwoners samen met allerlei andere belangen, van economie tot gezondheid. Afgelopen jaar vonden wij moeizaam gaan als het gaat om de totstandkoming van deze visie, er was vertraging en we vragen ons af of inwoners echt betrokken zijn zoals deze raad heeft opgedragen. Juist nu het zo ontzettend belangrijk is dat mensen omgevingsbewustzijn hebben, moet je ze goed betrekken. We hebben de ideeënrijkdom uit de stad nodig voor nieuw perspectief. We vinden het dan ook een slechte zaak dat het Stadsontwikkelfonds zo geslonken is en dienen een amendement in om dit aan te vullen om alle ruimte te geven aan de initiatieven uit de stad.

Jaar van de omgevingsvisie

In de Omgevingsvisie komt veel samen, het wordt een integraal verhaal waarin vragen worden beantwoord als: hoe en waar versterken we stadsnatuur, waar mag gebouwd worden en waar wekken we duurzame energie op? D66 wil een aantal van dit soort onderwerpen extra aandacht geven tijdens deze begrotingsbehandeling.

Het eerste onderwerp is natuur. Inmiddels is er meer waardevolle natuur in de steden dan op het intensief gebruikte agrarische platteland. Dat is mooi voor de stad Zwolle, want natuur draagt in grote mate bij aan welbevinden, klimaatadaptie, reductie CO2, noem maar op. Natuur helpt ook om omgevingsbewustzijn te versterken, educatie speelt daarin een belangrijke rol. Wij verbazen ons daarom dat het college geen extra middelen voor natuur heeft vrijgemaakt, pas de tweede helft van 2020 met het soortenmanagementplan begint en dat ook nog afschuift op de woningbouwcorporaties (alsof het niet over de hele stad gaat), nog steeds de motie over de bescherming van bomen niet heeft uitgevoerd en nog steeds geen toekomstplan heeft voor de Nooterhof. De opgave op het gebied van biodiversiteit en de teruggang van insecten is meer dan urgent en D66 wil het college graag vleugels geven. Dan neemt de biodiversiteit op die manier in ieder geval een beetje toe.

Neem mensen mee

Omgevingsbewustzijn creëer je ook door gewoon een mooie stad te zijn waar mensen graag naar kijken: waar je elkaar ontmoet, waar je over mee kunt denken en waar je je dus verantwoordelijk voor voelt. Eerder dit jaar hebben we een motie ingediend om mensen te betrekken bij de selectie van Zwolse monumenten. De wethouder gaf aan dat dit reeds gebeurde. Helaas voorzitter, dit gebeurt niet! Niet op de manier zoals wij die graag zien. Daarom komen we nu met een amendement om er zeker van te zijn dat het volgende keer wel echt gebeurt.

Een van de radicale veranderingen is de energietransitie. Zwolle heeft ambities en wil deze samen met de stad bereiken. Dat is prachtig, maar het vraagt veel van mensen. Het is complex en je doet het er niet eventjes bij. Als we onze duurzame ambities halen door drempels weg te nemen waarom nemen we die dan niet wat makkelijker weg? Uit Berkum horen we dat de gemeente welwillend is maar op een passieve manier. Dat moet en kan beter en daarom komen we met de CU met een motie.

Circulaire stad vraagt meer leiderschap

Een andere radicale omslag, circulaire stad, wordt wat ons betreft te ad hoc opgepakt. Er zijn veel goede resultaten geboekt, maar dat zijn met name losstaande projecten. Veel resultaten hebben baat gehad bij gemeentelijke inspanning, maar de markt – en ook D66 – vraagt om strategisch beleid. D66 is dus blij dat het college in voorjaar 2020 met een visie en strategie komt. Omdat circulair randvoorwaardelijk zou moeten zijn bij de strategische opgaven zien we de eerste uitwerkingen dan ook graag terug in de nota van uitgangspunten voor de MPV. Het college stelt overigens ook voor om in 2020 en 2021 een ton minder te investeren in circulariteit: dat is een halvering ten opzichte van afgelopen twee jaar. Wij denken dat dat een slecht begin is als je ziet dat het groeit en als je begint met een strategisch aanpak en dienen samen met de PvdA een amendement in.

Multifunctioneel waterlandschap Zwolle Zuid

Ook het veranderende klimaat is iets waar we ons opnieuw toe moeten gaan verhouden. We moeten ons aanpassen. Dat hoeft niet erg te zijn. Of nog beter, het kan zelfs leuk zijn! En het wordt leuk als we koppelingen kunnen maken. Met speelfonteinen in de binnenstad, maar ook met multifunctionele stadsranden. Al sinds de Harculocentrale tegen de vlakte zou gaan wordt er gekeken naar het gebied in Zwolle Zuid. Wat D66 betreft gaan we serieus kijken hoe we de laaggelegen polders van Zwolle Zuid als ‘multifunctioneel waterlandschap’ een meerwaarde kunnen geven voor de stad Zwolle en de regio. Wateropvang als oplossing voor wateroverlast en droogte. De consequenties voor het huidig grondgebruik zijn niet gering, maar het landschap wordt er ecologisch en recreatief waarschijnlijk alleen maar aantrekkelijker op. Combineer duurzame elektriciteitsopwekking met bossen die wellicht als voedselbossen worden ingericht of grondstof leveren voor woningbouw. Een eerdere motie van D66 hierover zag het college nog niet zitten. Misschien omarmt zij dit idee inmiddels wel?

Uitdagingen vragen om sterke democratie

Al die uitdagingen. Daar hebben we goed georganiseerde onenigheid voor nodig. Om ideeën aan te scherpen en op te halen. Een sterke lokale democratie is belangrijk op vele manieren en dat begint met begrijpelijkheid. Het lezen en begrijpen van alle informatie viel me dit jaar zwaar. Er waren ook ontzettend veel vragen uit de raad die ook een signaal zouden kunnen zijn dat het anders moet. Maar dat geldt niet alleen voor de begroting, ook de reguliere stukken zijn lastig te volgen. Ook voor inwoners. Ik wil daarom voorstellen om in 2020 een verbeterslag te maken en zal daarvoor een motie indienen. Ook willen we de raad meer in positie brengen, zo spraken we af in de raadsretraite 2018. Ook hiervoor dienen we een motie in.

Herverdelingsvraagstukken: wat te doen aan armoede

Radicale veranderingen zorgen zoals gezegd ook voor nieuwe verdelingsvraagstukken. Die vraagstukken waren er altijd al, maar ze worden groter en mondialer. In Zwolle is de armoede gestegen. Er is geld en de armoede neemt toe? We weten dat armoede niet opgelost kan worden, en al helemaal niet in één dag zoals de wethouder Dogger als raadslid beweerde, maar we kunnen het wel voor heel wat mensen makkelijker maken. Ik vroeg wethouder Sloots vorig jaar of hij bezig was om de toegang tot de regelingen makkelijker te maken zodat je niet elke keer weer hoeft te bewijzen dat je arm bent en daar zou hij aan werken. Ik ben benieuwd of het inmiddels, we zijn een jaar later, bijna is gerealiseerd?

Wij begonnen ons betoog met de vraag of dit college wel genoeg vaart, visie en leiderschap toont. Of zijn we te reactief en te traag? Van onderwijshuisvesting tot accommodatie-beleid voor kunstenaars en dierenwelzijn, van evenementenbeleid (wat urgent is i.v.m. aflopende contract IJsselhallen en de vraag of en waar we een grote evenementenhal willen) tot actie om het restafval terug te dringen; het is vertraagd. Dat kan niet, anno 2019 kunnen we niet vooruitschuiven, we moeten snel veranderen en D66 doet daarom een zwaar beroep op het college om uit de vertraging te raken en vaart te maken.

Nieuwe plek(en) voor Zwolse geschiedenis en andere complimenten

Maar, D66 wil ook waardering uitspreken. Complimenten. Want wij zijn blij verrast over hoe er invulling gegeven is aan onze motie voor een totaalconcept voor Allemaal Zwolle. Ook onze cultuurgeschiedenis en het zichtbaar maken daarvan draagt bij aan omgevingsbewustzijn en vormt het zo fundament voor nieuw toekomstperspectief. Er ligt een voor een brede doelgroep aansprekend concept, en dat is geweldig.

D66 vindt het ook ontzettend knap werk dat er 1 miljoen op de WMO is gerealiseerd door betere samenwerking en integraal handelen. We zijn blij dat er investeringen gedaan worden in onderwijshuisvesting en dat de stemlokalen toegankelijk worden voor iedereen (nu er extra geld is zou dat wat ons betreft voor alle stemlokalen mogen gelden). Tot slot zien we dat het college aan het werk gaat met de gebiedsvisie voor de Noordelijke binnenstadsrand, een kansrijk gebied voor de stad van de toekomst. Pak dat, net als alle andere uitdagingen, voortvarend, met visie en met leiderschap aan en dan zien wij nieuw perspectief voor onze prachtige stad Zwolle. Ook in 2050.

Lees ook: Begroting 2019 / betoog Begroting 2018: Nuchter, bescheiden en toekomstgericht

Bijdrage Begroting 2020 Uitgesproken op 8 november 2019

Ik wil eerst namens onze fractie iedereen bedanken die heeft meegewerkt aan de voorliggende begroting.

Een eerlijke toekomst voor iedereen. Dat begint bij goed onderwijs. Afgelopen woensdagmiddag stond ik op het terrein van de IJsselhallen met heel veel Zwolse leraren en schoolleiders. Zij eisten – terecht – structureel geld voor structurele problemen in het onderwijs. Nu is de begroting van de rijksoverheid een tikkeltje gunstiger dan die van Zwolle, en mede doordat zij geld in de zak houden, hebben gemeentes minder te besteden.

Maar gelukkig hoeven wij vandaag in Zwolle niet te praten over de mogelijke sluiting van de bibliotheek of zoals in Dalfsen over de sluiting van een consultatiebureau. In Zwolle kunnen we investeren. Dat doen we ook, vooral met incidenteel geld (4,4 miljoen) en een beetje structureel geld (3 ton). Het is volgens onze fractie slim om behoedzaam om te gaan met het beschikbare geld, gezien de investeringen die er allemaal nog aankomen en de onzekerheid met betrekking tot de inkomsten.

Wel vragen wij ons af of alle mooie ambities die dit college heeft haalbaar zijn. Er zit spanning tussen de ambities, hoe blijf je bijvoorbeeld die sociale stad als je tegelijkertijd wil en moet investeren in stedelijkheid en mobiliteit? Het lijkt erop dat de echte keuzes steeds maar uitgesteld worden, althans, er zit een enorme vertraging op allerlei aangekondigde en beloofde plannen op dossiers waar Zwollenaren echt iets aan hebben, daar zal ik later op terugkomen. Hoe dan ook: er zullen uiteindelijk keuzes moeten worden gemaakt en de PvdA wil graag op voorhand inzicht in de dilemma’s die daaraan voorafgaan. Daarom dienen we samen met D66/SP een motie in om daar als gehele raad in betrokken te worden.

Maar de vraag voor vandaag is, wat kan de Zwollenaar concreet verwachten van dit college in 2020? De economie groeit nog steeds, maar de groep die niet profiteert van de groei wordt nog steeds groter. Als je niet in de juiste dingen investeert, dan wordt het verschil tussen de haves en have nots in deze stad nog groter.

Er zijn drie onderwerpen waarop de PvdA in 2020 meer actie wil zien van dit college: 1. Betaalbare woningen 2. Bestaanszekerheid (werk & inkomen) 3. Een duurzame toekomst die voor iedereen betaalbaar is

1. BETAALBARE WONINGEN Zekerheid begint bij een dak boven je hoofd. Daar hebben we het recent uitgebreid over gehad in deze raad. Maar dat is voor de PvdA geen reden om het er nu niet weer over te hebben. Sterker nog, we maken ons ernstig zorgen over de inzet van dit college als het gaat om het toevoegen van starterswoningen. Want al dat praten en plannen maken levert tot nu toe op, dat we volgend jaar slechts 33 (!!) koopwoningen onder de 210.000 bouwen (dat is al ver onder de 10% die wij sowieso al weinig vinden). Daar bovenop hoorden we afgelopen week over de nieuwbouwplannen in de Zwartewaterzone, waar slechts 20% van de in totaal 270 te bouwen woningen in de goedkope categorie valt, en dat is dus incl. sociale huur? En de rest middelduur en maar liefst 40% dure woningen. Dat kunnen wij toch niet accepteren? Wij vinden een verklaring hiervoor van de wethouder op zijn plaats.

 

2. BESTAANSZEKERHEID

We zien in Zwolle meer personen die van een minimum inkomen moeten leven. Een deel van deze groep zit in de bijstand, is werkzoekend. Maar onder hen zijn ook mensen die werken, als zzp’er of met flex- en nulurencontracten. Die laatste groep is een kwetsbare groep, die bij de eerstvolgende economische crisis weer op straat staan. Investeren in mensen in een kwetsbare positie In deze kwetsbare groep moeten we structureel investeren. Het is belangrijk ze niet uit het oog verliezen, zodat we ze kunnen opvangen als dat nodig is. De PvdA wil daarom structureel en meer geld voor opbouwwerkers in de wijken, structurele huisvesting voor de Voedselbank, verhoging van de individuele toeslag voor eenoudergezinnen en AOW’ers moeten weer gebruik kunnen maken van het participatiefonds. [Maar ook een sociaal initiatief als de Joseph Wresinskistichting moeten we als gemeente helpen met het vinden van een nieuw onderkomen, nu zij volgend jaar op straat staan].

Investeren in werk voor iedereen Werk is vaak – niet altijd – een stap uit de armoede. Ondanks de economische groei blijft het aantal mensen in de bijstand in Zwolle hoog. Hoger dan in de rest van Nederland. We zien wel enige uitstroom en dat is mooi, maar de vraag is: wie stromen er niet uit? Want er zitten zo’n 1600 Zwollenaren al langer dan 5 jaar in de bijstand. In de begroting lezen we allerlei plannen –sectoragenda’s-wendbaarheid-inclusiviteit-doe-agenda-etc en die plannen moeten zorgen voor 500 extra matches. Maar hoeveel mensen van die groep van ong. 1600 bijstandsgerechtigden zitten daarbij? Dus wethouder, wat brengt de HCA deze groep concreet in 2020?

De HCA zegt: werkgevers aan kop. Op zich logisch, dat is de arbeidsmarkt. Maar wat nou als deze arbeidsmarkt geen match vindt met deze groep? De Partij van de Arbeid denkt dat iedereen de samenleving iets te bieden heeft en ziet kansen om werkzaamheden waar de samenleving behoefte te matchen met deze groep. Wij willen daarom twee zaken laten onderzoeken: 1. Aan welke werkzaamheden de samenleving, de stad, behoefte heeft, maar waarvoor nu geen vacatures zijn omdat de markt er niet om vraagt of omdat de middelen er nu niet zijn. 2. Wat kan en wil deze groep? Hoeveel uur per week kan iemand werken? En dan willen we kijken: zijn hier ook matches te maken?

Wij snappen dat partijen verschillend denken over hoe we dan vervolgens die matches moeten financieren, maar wij kunnen ons voorstellen dat er bij de VVD en GroenLinks ook behoefte is aan deze inzichten.

Investeren in eerlijke beloning Bij werk hoort eerlijke beloning, daar heeft u de PvdA ook al vaker over gehoord. Maar ook bij stages hoort een eerlijke beloning. Nu weten we dat deze gemeente verschillende stagevergoedingen hanteert voor MBO’ers HBO’er en WO’ers. Terwijl deze studenten toch dezelfde kosten hebben maandelijks en even hard werken. MBO’ers krijgen 250 euro per maand, HBO’ers 350 en WO’ers 450. En als je korter dan 3 maanden stage loopt, je dan krijg je helemaal niets. Dit vinden wij niet eerlijk, daarom vragen we het college de kosten hiervoor in kaart te brengen en met een voorstel te komen voor één stagevergoeding voor alle studenten: MBO-HBO en WO

 

3. Een duurzame toekomst voor iedereen

Van een eerlijke beloning naar een eerlijke toekomst. Duurzaamheid is de sleutel tot een leefbare toekomst voor onze kinderen en de kinderen van onze kinderen. De PvdA vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen in de overgang van gebruik van fossiele energiebronnen, naar duurzame energiebronnen. Op het gebied van klimaatadaptatie liggen we goed op schema. Maar op het gebied van de energietransitie en circulaire economie zijn nog slagen te maken.

Want: in deze begroting wordt er wederom geen geld vrijgemaakt om Zwollenaren een stap te laten die transitie. Enerzijds de Zwollenaren die wel willen bijdragen, maar dat niet financieel niet kunnen. Anderzijds Zwollenaren die wel willen maar niet weten waar te beginnen. Diverse pogingen van onze fractie om deze inwoners wél beter te ondersteunen mee ten spijt, hebben wij vanuit dit college nog geen enkele concrete actie gezien. We hebben al eerder gepleit voor gratis energiecoaches. In Leeuwarden gaan ze daar voortvarend mee aan de slag en dat scheelt mensen nu al tientjes per maand. Maar wat kan een Zwollenaar in een tochtige huurwoning, met weinig geld op de bank, nu verwachten van deze gemeente op 1 januari 2020? En wat kan een Zwollenaar, in een oudere koopwoning, die graag wil verduurzamen maar dat financieel niet kan dragen, verwachten van deze gemeente op 1 januari 2020? Dit vraagstuk heeft echt haast, kijk naar het onderzoek van Ecorys over energiearmoede: https://www.tubantia.nl/binnenland/energiearmoede-groeit-in-nederland~a0a345a1/

Circulaire economie. En dan over de circulaire economie. Eerst een positieve noot tussendoor: de ja/ja sticker! Die komt er. Wat goed. Minder papierverspilling. En – de positieve noot is weer voorbij – hopelijk daarmee ook minder restafval. Want het scheiden van afval, dat gaat in deze stad nog wat minder goed. De beoogde 100 kilo restafval per inwoner in 2020 redden we niet en wordt vooruitgeschoven naar 2022. Wat onze fractie dan echt niet begrijpt, is dat er geen aanvullende maatregelen worden aangekondigd. Daar wordt geen melding van gemaakt of geld voor vrijgemaakt. Daarom een aansporing van onze fractie in de vorm van een motie: kom met concrete aanvullende maatregelen voor de PPN.

En over afval gesproken. De PvdA-fractie heeft zich verbaasd over het feit dat het college voor 2020 en 2021 het budget voor de ondersteuning van initiatieven op het gebied van circulaire economie halveert naar € 100.000 per jaar. Dat betekent dat allerlei initiatieven dus niet gaan worden ondersteund en dat lijkt ons een slechte zaak, juist op een thema dat nog van de grond moet komen. Wij zijn er niet gerust op dat Zwolle met zo’n bedrag een actieve en volwaardige rol kan spelen en stellen op dit punt een amendement voor om het budget te verhogen naar € 200.000 per jaar.

Investeren in de circulaire economie heeft als bijkomend voordeel dat het ook de werkgelegenheid in Zwolle en de regio kan stimuleren. En dan niet alleen banen in de kenniseconomie, maar ook nieuw werk voor meer praktisch geschoolde mensen: denk daarbij aan reparatiewerk/repaircafé’s.

Kortom: kom in actie! Voorzitter, weer even terug naar de IJsselhallen (waar hopelijk over niet al te lange tijd ook betaalbare starterswoningen gebouwd worden). Als je dit terrein zou vullen met inwoners en initiatieven, waar – net als in het onderwijs – volgens de PvdA structureel in geïnvesteerd zou moeten worden dan zou het vol staan. Vol met woningzoekenden, eenoudergezinnen, mensen met een minimuminkomen, mensen die nu aan de kant staan, mensen die onzeker zijn over hun baan. Dat zou waarschijnlijk niet helemaal passen, maar het wil wel zeggen dat er werk aan de winkel is. Daarom vragen wij het college serieus naar onze voorstellen te kijken zodat Zwollenaren in 2020 al iets van gaan merken. In hun portemonnee en in het feit dat ze gezien worden.

Het bericht Kies voor een eerlijke toekomst voor iedereen verscheen eerst op PvdA Zwolle.

PvdA en D66 vinden dat er niet langer gewacht hoeft te worden met het gebruik van de JA / JA sticker in Zwolle. Het invoeren van de sticker zal tot een aanzienlijke vermindering van oud papier leiden. Om die reden werden al in 2017 vragen gesteld, maar toen was het antwoord dat er nog onderzoek nodig was. Maar nadat de rechter zich deze week positief uitsprak voor de sticker in de gemeente Amsterdam, stellen PvdA en D66 vragen aan het college.

De beide partijen willen weten of het college al op de hoogte is van de uitspraak in Amsterdam en welke actie ze gaat ondernemen. Want dat er nu een voorstel moet komen voor een vorm van de JA / JA sticker, staat voor hen wel vast.

Wat is de JA / JA sticker?

Op dit moment ontvangt iedereen zonder sticker op de brievenbus ongevraagd reclamedrukwerk, veel van de folders belanden rechtstreeks bij het oud papier. Er bestaat al langer een NEE / JA sticker, voor wie wel de huis-aan-huis bladen wil ontvangen, maar geen reclamefolders. Als straks de JA / JA sticker een feit is, kun je bewust kiezen voor het ontvangen van reclamedrukwerk.

De JA / JA sticker zal een grote bijdrage leveren aan het terugdringen van de hoeveelheid oud papier, zeggen Mart Oude Egbrink (PvdA) en Mark Oldengarm (D66). En dat past prima bij de duurzame ambities die de gemeente heeft.

Inmiddels heeft het college gezegd dat ze gehoor geeft aan onze oproep.

In vrijheid kiezen

Met dit thema sluit het Nationaal Comité 4 en 5 mei aan bij de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht, in 2019 zijn er zowel Europese als Provinciale verkiezingen.  We staan stil bij de waarde van de vrije, democratische rechtsstaat, het buitenwerkingstellen van deze rechtsstaat in de jaren 1940-1945, en de verantwoordelijkheid die we met z’n allen dragen om de rechtsstaat én de vrijheden die we daarbinnen genieten te waarborgen. Vanuit de vrijheid van nu kijken we terug op de onvrijheid van toen. De verantwoordelijkheden die onze vrijheid met zich meebrengt worden benadrukt, want juist onze huidige vrijheid om te kunnen en mogen kiezen schept een verantwoordelijkheid deze vrijheid te beschermen en te koesteren.

Beste mensen,

Gelijk ieder jaar op 1 mei zijn wij hier verzameld op begraafplaats Kranenburg in Zwolle bij het graf van de religieus socialist dominee Gerardus Horreüs de Haas, 1879 – 1943.

De Haas is afkomstig uit de kring van vrijzinnige predikanten die aan begin 20e eeuw zich aansloten bij de SDAP en actief deelnamen aan de socialistische beweging.

Voor deze spreekbeurt heb ik me laten inspireren voor ds. Aad de Vos die hier menig jaar aanwezig was en een zeer gedocumenteerde dissertatie schreef, “Voorwaarts en niet vergeten”. De heer Aad de Vos overleed enige jaren geleden in zijn woonplaats Naaldwijk. U herinnert zich hem misschien nog wel, hij laat een prachtig werkstuk achter.

De Haas werd geboren in een predikantengezin in Friesland in 1879. In 1919 kwam hij in Zwolle terecht als voorganger door de Hervormde Kerk, Grote Kerk, Grote Markt. In de tussenliggende periode de sociale kwestie, de oprichting van de SDAP, de grote spoorwegstaking, de richtingenstrijd in de socialistische beweging en ook de komst van het algemeen kiesrecht. Dit jaar dus 100 jaar kiesrecht en ook eeuw geleden dat De Haas in Zwolle begon. Hij werd ook voorzitter van de Zwolse afdeling SDAP.

De Haas bepleitte het samengaan van christendom en socialisme. Naar zijn idee wordt het socialisme niet enkel gevoed door sociale en economische motieven en is het niet enkel gericht op materiele welvaart.  Het is voor hem bovenal drager van een zedelijk en cultureel ideaal, strijd voor een zinvolle wereld en voor de hoogste menselijke waarden, een diep verlangen naar universele vrede en gerechtigheid. De Haas staat in traditie van de Franse sociaal democraat Jean Jaurès. Hij botste met partijleider Troelstra, voor hem geen andere weg naar een betere samenleving dan via strikt democratische besluitvorming. Politicus wenste hij niet te zijn maar hij bestreed in geschriften en spreekbeurten steeds armoede en onrecht. Hij drukte de arbeiders op het hart niet te berusten; dat zij ook zelf geroepen waren om verantwoordelijkheid te dragen voor elkaar en voor de toekomst van mens en samenleving. Hij was fel vanaf begin jaren dertig tegen opkomst van het nationaal socialisme. Ook tijdens de bezettingsjaren maakte hij heel moeilijke keuzes en bleef bij zijn roeping.

De Haas koos principieel voor de sociaal democratie. Met de erkenning van de menselijke persoonlijkheid, een humanistisch vertrekpunt dus, wilde hij de maatschappij langs democratische weg ombuigen in socialistische richting: maatschappelijke bevrijding en tegelijkertijd een geestelijke en zedelijke verheffing van de mens een onbaatzuchtig zich inzetten voor de opbouw van een wereld van vrijheid en recht. Het socialisme van De Haas was een religieus humanistisch socialisme waarmee aan de woorden Voorwaarts en niet vergeten de strijd en solidariteit een extra dimensie hebben.

Over kiezen in vrijheid

De Idealen van de Haas vielen grotendeels samen met AJC, Koos Vorrink. Namelijk: de ontwikkeling van de persoonlijkheid door het wekken van verantwoordelijkheidsgevoel, aankweken van geestelijke en zedelijke eigenschappen, wilskracht, moed, solidariteit, menselijkheid. Het redelijk willen uit de Internationale als kompas. Kracht zoeken in argumenten  en niet in kreten en roep om wraak. Wars van ogenschijnlijk gemakkelijke oplossingen die we tegenwoordig ook zo vaak horen.

In zijn preken ging het vaak over de nieuwe maatschappij, de bijbel als inspiratie voor een betere wereld. Leer goed te doen, zoek het recht, help de verdrukte, doe de wees recht, behandel de twistzaak van de weduwe.  We kunnen geen vrede hebben met een wereld als de onze waar zoveel kinderen leven in vuile achterbuurten, waar alcohol veel gezinnen ruïneert, waar veel levens o het slagveld doodbloeden.  Godsdienst is geen berusting maar oproep tot daadwerkelijke liefde. In de nieuwe maatschappij ziet hij ook een nieuwe mens.

‘Niet meer de blindgehoorzame, aan uiterlijk gezag onderworpen mens maar de zelfstandige en zelfbewust mens. Met eigen twijfel en vragen kiest deze mens voor een weg die zich richt op een vrijheidsideaal dat niet ontaardt in individualisme  maar van de gemeenschapsgedachte uitgaat. Niet in een strijd van allen tegen allen kan het leven worden geleefd maar alleen in ordening, samenwerking en solidariteit leert men de essentie van het nieuwe menszijn kennen. Niet een keuze voor het individualistische en egoïstische van het bezitten en genieten maar liefdevolle toewijding aan het geheel’.

Het karakteristieke van de nieuwe mens van De Haas is zijn bewuste gemeenschapszin: niet langer de zelfzuchtige, bezittende en genietende maar de onbaatzuchtige en dienende mens. Zijn horizon is verruimd, gevoeligheid vergroot. Niet: als ik het maar goed heb maar hij ziet het leed en de strijd in de wereld. Overigens die nieuwe mens bouwt voort op de oude mens. Het beste uit het verleden dat voorleeft in de ervaring, de wijsheid, geloof en liefde van alle tijden.

Hoe zou Gerard Horreüs de Haas de wereld anno 2019 bezien?

Ik vermoed niet wezenlijk anders dan 80 of 100 jaar geleden. Volgens mij ligt vrijheid in ons land vooral in het verschil tussen moeten en mogen. Het kunnen kiezen. Allerlei omstandigheden kunnen die vrijheid beperken.

Het thema In vrijheid kiezen beperkt zich niet tot kiesrecht alleen. Iedere dag weer kunnen we in Nederland, uiteraard binnen de regels van de wet, doen en laten wat we willen. We leven in een vrij land, mogen over van alles en iedereen een mening hebben en bepalen zelf wat goed voor ons is. Onze keuzes staan echter niet los van de wereld waarin we leven. De vrijheden van de een kunnen de onvrijheden van de ander betekenen. Het is belangrijk om hier kritisch over na te denken. Nemen we verantwoordelijkheid voor onze keuzes? Zijn er, naast juridische, niet ook morele of ethische grenzen aan de keuzevrijheid die we hebben? Zijn we in staat verder te kijken dan onze eigen vrijheden? En:  verplaatsen we ons nog voldoende in de ander?

Je omgeving en de omstandigheden waarin je verkeert, zijn van grote invloed op de keuzes die je maakt of misschien wel meent te moeten maken. Het maakt ieders pakket aan obstakels en privileges anders, ieders mogelijkheden om te kunnen kiezen anders. Daarmee is, even realistisch als onrechtvaardig, ieders vrijheid anders. In dat licht vind ik ‘keuzevrijheid’ dan ook altijd een beetje een gek woord. Beetje dubbel.

‘Voor mij is er geen vrijheid zonder gelijkheid’

Vrijheid ís het kunnen kiezen, het mogen zijn zónder toestemming of goedkeuring van anderen. Het met volle overtuiging en overgave kunnen denken, zeggen en doen wat je wilt. Trouwens, ook het laten van wat je niet wilt, zonder het gevaar van agressie, geweld of sociale uitsluiting te moeten vrezen. Voor mij is er ook geen vrijheid zonder gelijkheid. Huidskleur, geslacht, geloof, geaardheid, opleidingsniveau, intellect, portemonnee of politieke overtuiging zouden nooit een verschil in de beoordeling van ons handelen mogen vormen. Onze verschillen zijn er om van elkaar te leren, niet om verschillende rechten en plichten te hebben.

Vandaar dat we, vandaag de dag en heel dichtbij, onze vraagtekens kunnen stellen bij de verdeling van vrijheid in de samenleving die we met elkaar delen.

Bestaat er ook zoiets als een te veel aan vrijheid? Wat te denken van de ecologische gevolgen van onze huidige keuzevrijheid en overconsumptie, de gevolgen voor de kwaliteit van arbeid en de arbeidsomstandigheden van een economie waarin alles op afroep en snel, snel aan huis wordt bezorgd. De snelle levering voor de ene burger is de nachtarbeid en stress van de inpakkers en bezorgers. Kortom, in alle vrijheid creëren we ecologische rampen en gemarginaliseerde omstandigheden van de ander. Al geruime tijd wordt onze samenleving georganiseerd vanuit het uitgangspunt dat ieder mens zelf het best weet wat goed voor hem of haar is. De voorkeuren van al deze mensen komen samen op ‘markten’ en zo zou dankzij de ‘onzichtbare hand’ de meest stabiele, efficiënte en eerlijke samenleving ontstaan die mogelijk is.

In sommige van deze markten leidt deze keuzevrijheid tot enorme schade, zowel op het collectieve als het individuele niveau. De markt voor voedsel en consumptiegoederen heeft geleid tot destructieve en puur korte-termijn gerichte sectoren.

Steeds meer individuen gebruiken hun keuzevrijheid om onwelgevallige informatie te vermijden, of laten zich verleiden door zogenaamde ‘alternative facts’. Vrije keuze leidt dus ook tot schade. Op collectief én individueel niveau.

Als we mogen kiezen, nemen we vaak wat lekker is (en niet wat goed is).

Je hoeft geen professor te zijn om te snappen hoe de opkomst van de ‘populisten’ hiermee samenhangt. In toegankelijke en vaak lollige bewoordingen bieden zulke politici hun klanten’ enkel boodschappen die lekker klinken: Al onze problemen zijn simpel op te lossen als de ‘elite’ maar niet zo laf of corrupt was. Of: Grenzen dicht! Uit de EU! Laten we ons land weer groot maken! Of, in de woorden van het Britse Leave-kamp: Take back control! Populistische onzin tegenover feitelijk juiste beweringen met nuances en voorbehouden van andere politici, maar het verkoopt vaak goed…

Hoe ver zijn we af van die nieuwe mens van Gerardus Horreüs de Haas? Niet de zelfzuchtige, bezittende en genietende maar: de onbaatzuchtige en dienende mens. Wiens horizon is verruimd en gevoeligheid vergroot en die het leed en de strijd in de wereld ziet. Die geloof heeft en houdt in een betere wereld voor allen, die solidair is. Een vraag om bij stil te staan. Vandaag 1 mei 2019; samen, hier op deze bijzondere plek.

VOORWAARTS EN NIET VERGETEN.

 

Hans Nooter

Statenlid PvdA Overijssel

1 mei 2019.

Het bericht In vrijheid kiezen – 1 mei lezing Hans Nooter verscheen eerst op PvdA Zwolle.

Nog steeds is het voor transgenders in Nederland lastig om werk te vinden. Ook worden ze vaak gediscrimineerd. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Humanistiek in Utrecht dat afgelopen maand is gepubliceerd. Het college van Zwolle heeft vorig jaar het Verdrag van Dordrecht ondertekend om transgenders te ondersteunen op de arbeidsmarkt. Burgerraadslid Selma Hoekstra wil graag van het college weten welke maatregelen ze genomen heeft om de arbeidsmarktpositie van transgenders te verbeteren.

Vorig jaar heeft het college tijdens de transgenderherdenkingsdag de Verklaring van Dordrecht ondertekend. PvdA-er Selma Hoekstra is benieuwd naar de manier waarop het college uitvoering heeft gegeven aan het Verdrag van Dordrecht. Hoekstra: “’Uit onderzoek blijkt dat veel transgenders hinder ondervinden op de arbeidsmarkt, Een kwart van de transgenders zit noodgedwongen thuis. Transgenders maken deel uit van onze moderne maatschappij maar ze worden geconfronteerd met vooroordelen waardoor het lastig is om werk t vinden of te behouden.”

10 punten TNN De verklaring is opgesteld door Transgendernetwerk Nederland (TNN). TNN heeft tien punten opgesteld als leidraad voor werkgevers om transgenders te ondersteunen bij hun zoektocht naar werk De tien punten van de TNN gaan over het recht op waardig werk en gelijke kansen op de arbeidsmarkt. Door het ondertekenen van het verdrag van Dordrecht heeft de gemeente zich vastgelegd om veilige en doelmatige werkplekken te creëren. Het verdrag van Dordrecht verplicht ondertekenaars ook om bewustwordingsprogramma te ontwikkelen die discriminatie tegen moet gaan.

Volgens het sociaal cultureel planbureau zijn er In Nederland ongeveer 50.000 transgenders. Het aantal mensen dat zich meldt bij een gendercentrum voor een geslachtsverandering stijgt sinds 2013.

Het bericht Tijd voor duidelijkheid arbeidsmarkt transgenders verscheen eerst op PvdA Zwolle.