De Raad werd afgelopen week onaangenaam
verrast door een brief van de Rekenkamer. Deze heeft ongevraagd een onderzoek
gedaan naar verstrekte hypotheken aan (oud) ambtenaren van de gemeente.
De gemeente Geldrop-Mierlo heeft als goede
werkgever haar ambtenaren tot 2008 een gunstige woninghypotheek aangeboden. Zonder
afsluitprovisie en zonder boeteclausule. Het geld daarvoor werd geleend van de
Bank Nederlandse Gemeenten en stond 30 jaar vast. Met de ambtenaren werd een
rentetermijn van 10 jaar afgesproken. Anders dan de ambtenaren kent de lening
van de BNG wél een boeteclausule bij vervroegde aflossing. In 2008 werd door
het ministerie het verstrekken van hypotheken door gemeenten verboden.
Veel gemeenten hebben toen hun
hypotheekportefeuille overgedragen aan commerciële banken. Geldrop-Mierlo heeft
dit niet gedaan. Men zat immers vast aan de 30 jarige lening bij BNG en
vervroegde aflossing zou een boete hebben opgeleverd van 3 miljoen euro. Geldrop-Mierlo
betaalt nog steeds de hoge rente. De Raad werd hier niet over geïnformeerd.
Nu de rente laag is worden de hypotheken door
de ambtenaren massaal afgelost, dat kan immers boetevrij. Was er in 2008 nog 26
miljoen uitgeleend, in 2014 was dat al gedaald tot 17 miljoen. Op dit moment
resteert er nog voor 11 miljoen aan hypotheken.
Door de aflossingen van de ambtenaren is de
hypotheekportefeuille in disbalans geraakt. Het tekort op de rente was in het
afgelopen jaar al 570.000 euro. Dat blijkt uit het onderzoek van de rekenkamer.
En het einde is nog niet inzicht. De vervroegde aflossingen gaan door, het
tekort wordt steeds groter.
Wethouder Jeucken gaf in het debat aan dat hij
zich in 2014 rot schrok toen hij er achter kwam wat speelde. De VVD is zich ook
rot geschrokken. Maar ons is niet uit te leggen waarom pas in 2018 de raad op
de hoogte is gesteld, niet door het college maar door de rekenkamer. In de
jaarrekening is nimmer melding gemaakt van de disbalans, wel van de leningen
BNG.
Wij hebben het College dan ook gevraagd aan de
raad uit te leggen waarom de informatie zo lang achterwege is gebleven. De raad
heeft haar controlerende taak op deze manier niet naar behoren kunnen uitvoeren
en daar is de wethouder voor verantwoordelijk.
Wij zeggen niet dat, met de VVD in het college,
dit niet gebeurd zou zijn, de oorsprong ligt immers in de tachtiger jaren, maar
wij hadden het beslist eerder, zeker in 2014, gecommuniceerd en samen met de
raad naar een oplossing gezocht.
De gemeente beschikt nu over een grote
kaspositie. We krijgen alsmaar geld binnen door hypotheekaflossingen en lossen
onze schuld bij BNG niet in. Dat kan niet zonder een boete te betalen. Het geld
wordt nu gebruikt voor andere investeringen tegen een rekenrente van 3%. Er is
dus een discrepantie tussen de te hanteren rekenrente en de werkelijk betaalde
rente. Die is veel hoger.
De wethouder gaat nu uitzoeken wat vervroegde
aflossing bij BNG op dit moment aan boeterente kost en heeft toegezegd het in
het vervolg in de jaarrekeningen duidelijk te communiceren.
De VVD wil op korte termijn in de raad
bespreken hoe we hier mee om moeten gaan. Op zijn beloop laten is geen
oplossing.
Marianne Mulder-Staaijen, fractiespecialist
Frits van de Mosselaar, fractievoorzitter
