Poliflw

Het is niet altijd hommeles in Bloemendaal

Dat moet ik regelmatig uitleggen aan mijn stamtafelgenoten bij De Roemer, op de Botermarkt in Haarlem. Vrijwel iedere zaterdag ben ik daar te vinden, na wat boodschappen te hebben gedaan en bij Sanne Lijnzaat op de Grote Markt haring te hebben gegeten. Vaak ontmoet ik als reactie dan een wat meewarige blik, zo van: “Het zal wel…”. Ik spreek natuurlijk over tijden van vóór de “intelligente lock down”. 

Deze maand stond er welgeteld één punt op de Bloemendaalse raadsagenda wat de gemoederen wél danig bezighield.  Bloemendaal moet vóór het eind van dit jaar 70 statushouders hebben gehuisvest. Vooral door een structureel gebrek aan sociale huurwoningen, ontstaan in de afgelopen jaren, werd niet voldaan aan de rijksopdracht daartoe. Totdat de provincie ingreep en Bloemendaal sommeerde aan zijn verplichting te voldoen. Vóór mei moet de gemeente daartoe een locatie hebben aangewezen.

Tja, en wanneer het op aankomt op het aanwijzen van bouwlocaties kun je wachten op gelazer. Na een proces van nalopen van enkele mogelijkheden kwamen er twee locaties bovendrijven als meest geschikt: een plek nabij de rotonde Brederodelaan en de Zomerzorglaan in Bloemendaal, en een nabij de Westelijke Randweg in Overveen. En ja hoor, rond elk van deze locaties vormde zich een protestgroep.

De Bloemendaalse politiek was als volgt verdeeld. VVD, Vrijzinnig Democratisch  Bloemendaal  en Liberaal Bloemendaal (samen 7 zetels), vonden dat het college maar broddelwerk had afgeleverd, schoot het hele voorstel af en vond dat het maar moest worden opgelost binnen het lopende toewijzingsbeleid van sociale huurwoningen. CDA (3 zetels) wees de locatie Zomerzorglaan af en zette in op een bouwterrein bij de Dompvloedslaan, bekend als het Blekersveld. GroenLinks en D66 wilden minder dan door het college beoogd bouwen aan de Zomerzorglaan en een groter deel aan de Westelijke Randweg (ongeveer tegenover het Blekersveld, met de Randweg er tussen. Wij als PvdA wezen de Zomerzorglaan af, om redenen van ruimtelijke ordening, en deden de suggestie om een combinatie te maken van de locatie ten oosten van de Westelijke Randweg, waar toch al een ontwikkeling gaande is, en het Blekersveld. Argumenten daarvoor: je sluit aan aan gebied wat toch al bebouwd is, terwijl er voldoende groenbeleving aanwezig blijft, de locaties zijn voor de toekomstige bewoners op goed bereikbare afstand van winkels en het station Overveen. Bovendien is de locatie in Overveen veel meer dan die aan de Zomerzorglaan aangesloten aan bestaande bebouwing, veel minder geïsoleerd dan de locatie in Bloemendaal. Dat bevordert de integratie. Daarnaast hebben we een dermate omvang voor ogen dat ook bestaande woningzoekenden daarvoor in aanmerking komen.

Eerder waren er twee volle avonden nodig geweest voor de behandeling van dit punt in de commissie Samenleving, met een totaal van 23 (!) insprekers inbegrepen. Die had weinig duidelijkheid gegeven in het uiteindelijke resultaat, zie de hierboven gegeven schets van de diverse standpunten. Als je de standpunten van VVD, VDB en LB buiten beschouwing laat zaten GroenLinks, D66, CDA en PvdA het dichtst bij elkaar. Zelfstandig Bloemendaal sloot zich daarbij aan, tijdens een aangevraagde schorsing voor overleg. Pijnpunt was de Zomerzorglaan, waar PvdA en CDA niets in zagen. Echter, als ieder van deze fracties aan hun standpunt zou vasthouden zou de VVD en companen er schaterlachend met hun standpunt vandoor gaan. En dat wilden wij met ónze collegafracties in de gelegenheidscoalitie koste wat kost voorkomen. Bovendien zou dit een crisis in de coalitie van VVD, D66 en CDA hebben betekent. De VVD stond uiteindelijk dus geïsoleerd.

Gevolg van het overleg: een aanpassing van het amendement van GroenLinks en D66, waarin aan de al meer beperkte locatie aan de Zomerzorglaan strikte voorwaarden werden verbonden, die in feite erop neerkomen dat die locatie alsnog afvalt. Op voorstel van de PvdA wordt verder met de provincie nagegaan wat de mogelijkheden zijn voor een fietsers- en voetgangersbrug tussen beide locaties over de Randweg heen. Voor financiering zou een beroep moeten worden gedaan op het Mobiliteitsfonds en de provincie.

Het waren roerige vergaderingen. En dat terwijl de “kerntakendiscussie” met als inzet substantiële bezuinigingen er nog aan zit te komen.

Ik heb dit – tot slot – nauwelijks aangestipt, maar de Bloemendaalse raad was deze keer één fractie “rijker”. De uit twee zetels bestaande fractie van Hart voor Bloemendaal hield het na twee jaren toch niet meer met elkaar uit. Mevrouw Roos gaat verder onder de bestaande naam Hart voor Bloemendaal, Rob Slewe onder een nieuwe naam: “Zelfstandig Bloemendaal”. ’t Is maar dat jullie het weten…

Henk Schell, Fractievoorzitter.

Het bericht Het is niet altijd hommeles in Bloemendaal verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Is Bloemendaal nog wel te besturen?

Lezers van het Haarlems Dagblad wreven zich vast wel een aantal malen de ogen uit toen ze hun krant uit de brievenbus visten. Maar het staat er toch echt, in vetgedrukte kapitalen over de volle vijf kolommen van de voorpagina: “Bloemendaal is bestuur zat”. Verderop in de krant wordt op twee pagina’s uit de doeken gedaan waarop de krantekop is gebaseerd. In niet mis te verstane bewoordingen uiten inwoners in het onderzoek “Waar staat je gemeente?” hun ongenoegen over de bestuurscultuur. De krant citeert de diverse opmerkingen hierover, verdeeld over de 5 dorpskernen. Zie de krant van vrijdag 27 september, maar het rapport zelf is ook makkelijk te vinden op de lijst van ingezonden stukken. De enquête voor het onderzoek dateert van vóór de zomervakantie, dus de actualiteit – een uit de hand gelopen vergadering van de commissie Bestuur & Middelen, het ontslag door een brede raadsmeerderheid van de voorzitter van die commissie (inderdaad, Marielys Roos van Hart voor Bloemendaal) – is niet meegenomen. 

De kwestie Elswouthoek en de strafrechtzaak tegen het raadslid Roos bepalen de stijl waarmee de raadsleden van Hart voor Bloemendaal opereren binnen het bestuur. Max Sipkes typeert dit in het Haarlems Dagblad van zaterdag als het zich niet houden aan de vergaderorde, hun uitspraken larderen met venijnige verwijten en het steeds in hun betogen terugkomen met privékwesties. Ik formuleer dit hier even in eigen bewoordingen. Tijdens een raadsvergadering heb ik dit laatste een “belangenverstrengeling van jewelste” genoemd ( en dat herhaal ik op deze plek graag nog een keertje). Max Sipkes vermeldt in zijn commentaar dat de rest van de raad er bij het tumult uit de hoek van Hart voor Bloemendaal maar verslagen bij zit. Ik zou zeggen: eerder dodelijk vermoeid, na voor de zoveelste keer te moeten luisteren naar een grijsgedraaide plaat met vaste ingrediënten rond het thema “de totaal verrotte bestuurscultuur in Bloemendaal”. En als het nou nog alleen over de sfeer tijdens vergaderingen ging. In hun strijd tegen de Bloemendaalse windmolens wordt door de raadsleden van HartvoorBloemendaal rijkelijk gebruik gemaakt van het recht op informatie. Dat moet schriftelijk worden gedaan, en de gemeente is dan ook verplicht om binnen een bepaalde termijn te antwoorden. Voor 2019 hebben we daar als raad ruim 200.000 euro voor moeten uittrekken om de extra mensen te kunnen aanstellen die nodig zijn om al die vragen te kunnen beantwoorden.  Voeg daarbij nog de tientallen integriteitsmeldingen – de teller staat, meen ik, op 55 – en ik geef Jerker Westphal groot gelijk als hij tweet dat twee raadsleden kans zien om het Bloemendaals bestuur te gijzelen. Marilou den Outer neemt deze tweet op in haar artikel in het Bloemendaals Nieuwsblad over het chaotisch verloop en het voortijdig afbreken van de vergadering van de commissie Bestuur & Middelen. Nou is dat van mijn excollega-raadslid misschien wat sterk uitgedrukt, maar het effect is wel het beeld van een kluwen ruziënde raadsleden en een ambtelijke organisatie die onderhand hoorndol raakt van de bizarre stortvloed aan vragen en meldingen van integriteitsschendingen. 

In zijn door mij al eerder aangehaald commentaar noemt Max Sipkes twee oplossingen. Een optie is het opheffen van de gemeente. Maar dat duurt jaren. Als je nu de procedure daarvoor zou starten moet de raad in zijn huidige samenstelling zelfs een jaar langer door. Ach, gezelligheid kent geen tijd nietwaar? Zijn tweede optie vind ik interessant: totaal negeren. Vind ik wel wat voor te zeggen. In raad en commissie mogen ze wat mij betreft lekker uitrazen, tot genoegen van hun fans. Voor de integriteitsmeldingen heb ik in het Bloemendaals Nieuwsblad al eens het plaatsen van een prullebak gesuggereerd. Dat kan natuurlijk ook voor vragen. Maar ja, dat druist in tegen de wet en dat mag dus niet. Om met de kop van deze column te eindigen; natuurlijk is Bloemendaal nog wel te besturen. De hoge cijfers die de inwoners in de enquête de gemeente geven op al die andere punten zijn daarvoor het bewijs. En wat die bestuurscultuur betreft; het wachten is gewoon op de volgende gemeenteraadsverkiezingen…

Henk Schell  

Het bericht Is Bloemendaal nog wel te besturen? verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

PvdA Bloemendaal houdt kennismakingsbijeenkomst en zomerborrel.

Vrijdag, 27 september, van 16.00 uur tot 18.00 uur French Napa, Bloemendaalseweg 333 in Overveen

Het zal onderhand wel bij iedereen bekend zijn dat aan het begin van dit jaar de afdeling Bloemendaal van de PvdA samen met de afdelingen Haarlem, Zandvoort en Heemstede is opgegaan in de nieuwe afdeling Zuid-Kennemerland. Sinds jaar en dag bestond er in Bloemendaal al de gewoonte om met de vaste kern van de afdeling het nieuwe raadsseizoen te openen met een zomerborrel. Voor het eerst sinds het samengaan wordt het deze keer iets anders aangepakt. Aanstaande vrijdag, 27 september, van 16.00 uur tot 18.00 uur is er een kennismakingsbijeenkomst voor PvdA-leden en belangstellenden in de gemeente Bloemendaal. Deze bijeenkomst wordt gehouden in French Napa, Bloemendaalseweg 333 in Overveen. De voorzitter van de afdeling PvdA Zuid – Kennemerland, Erica Bastiaans, zal de bijeenkomst openen, samen met Attiya Gamri, prominent PvdA-lid uit Overveen. De vier fractieleden van Bloemendaal; Henk Schell, raadslid, en Aty de Groot, Harold Koster en Herman van de Kerke, duocommissieleden, zullen ieder een korte bijdrage leveren over wat hen vooral drijft in hun raadswerk. Als gast is aanwezig Maarten Wiedemeijer, lid van de Haarlemse fractie van de PvdA. Hij zal ingaan op de problemen met betrekking tot de woningmarkt. Zoals bekend zijn er ook in Bloemendaal nauwelijks plekken beschikbaar waar nog gebouwd kan worden. Vanaf 17.00 uur start dan de zomerborrel, en is nog volop gelegenheid om in informelere sfeer met elkaar kennis te maken. Graag aanmelden via: a.gamri@online.nl.

Het bericht Kennismakingsbijeenkomst 27 september verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Stel, je woont in Amsterdam en je hebt zin in een dagje strand. Nee, niet in een simpele zandbak aan zee, het moet wel een terdege aangekleed strand zijn.  Met daarbij dus alle geneugten die horen bij het  leven van de hedendaagse stedeling. Even googlen op de zoektermen “Amsterdam” en ”strand”, en tot je plezierige verbijstering verschijnen de woorden “Amsterdam Beach” op je scherm. Wervende plaatjes van een lang strand en mondaine, goed gevulde strandtenten flitsen voor je ogen voorbij.  Kortom: je kunt niet wachten tot je het hele gezin in de auto hebt gestopt en je op je tomtom of met je google maps vanuit de etagewoning in hartje De Pijp op weg bent. Het is dan ook een fikse tegenvaller om mee te maken dat je eerst door Haarlem wordt geperst en – als je dat eenmaal ondergaan hebt – nog een keer door iets wat Overveen blijkt te heten. De maat is helemaal vol voor je als je jezelf in een file dient te plaatsen, traag en stapsgewijs op weg naar het wenkende strandparadijs.

Goed, de dag aan zee bevalt prima. En de strandtenten voor op gezette tijden een vloeibare versnapering worden hogelijk gewaardeerd. Maar bij de terugkeer naar je eigen habitat krijg je natuurlijk de al doorstane ellende in omgekeerde volgorde voor je kiezen. Daar moet wat op te vinden zijn, vind je. Hoe dingen lopen is soms een raadsel en niet altijd meer naspeurbaar. Maar ons voorbeeld van een Amsterdammer vindt uiteindelijk de weg naar de politiek. Niet geheel toevallig zijn net de strandgemeenten Zandvoort en Bloemendaal met Heemstede en Haarlem bezig een mobiliteitsregio op te zetten.  En omdat iedere gemeente elk jaar een bedrag in de pot lapt moet daar op een gegeven moment iets tegenover komen te staan. De Haarlemse delegatie heeft vernomen van de wens om zo snel mogelijk vanaf de grote aanvoerroutes het strand te bereiken. Tussen de oogharen wordt de kaart bekeken, en gezien dat dat er wel iets aan te doen is. Mits  daarbij voortvarend te werk wordt gegaan. Dus het Rottepolderplein moet op de schop om er voor te zorgen dat je van daaruit vlotjes op de westelijke randweg komt. Dat is één. Maar daarna is er nog een uitdaging, namelijk door zo min mogelijk bebouwing uiteindelijk op de Zeeweg uit komen.

Een beetje bestuurder recht dan zijn rug, duwt zijn borst vooruit en laat vergezichten toe in zijn brein. Gedachten aan een tunnel doemen op, misschien een verdiepte bak tussen wuivende palmbomen, of anders een Italiaanse boogbrug… Is me dát even genieten!

Enfin, hoe loopt het naderhand verder. De Haarlemse raad wordt eindelijk wakker en spreekt tegen zijn bestuurders  uit dat – hóe dan ook – een weg door het westelijk tuingebied er niet gaat komen. No way, wordt er voor de grap (goede vondst!) boven de motie gezet, die met een fikse meerderheid wordt aangenomen. Hoe het dan anders moet?  Niet ons probleem, moeten de Haarlemmers hebben gedacht. 

Dus blijft er dan nog een laatste mogelijkheid over. Bij de behandeling van jaarrekening en jaarverslag van de gemeenschappelijke regeling Bereikbaarheid zien we staan dat een nieuwe wegverbinding door het Dompvloedslaangebied nog serieus op de wensenlijst staat van de gezamenlijke gemeenten. En dat terwijl – we leven anno 2019 – innovaties binnen het openbaar vervoer zich nog niet eens in de fase van overwegingen bevinden van het samenwerkingsverband.

Hoog tijd dat dit in de mobiliteitsregio wordt opgepakt, hoog tijd ook dat dit naar een hoger niveau van samenwerking wordt getild. Dan heb ik het over de Metropoolregio Amsterdam waaraan ook de gemeenten in Zuid-Kennemerland deelnemen. Uit dit grote samenwerkingsverband is per slot van rekening nog niet zo heel lang geleden de term “Amsterdam Beach” geboren. 

Bij de motie die we vervolgens hierover indienen in de raad van 4 juli staken de stemmen.  De politieke conclusie is helder.  Van VVD,  D66 en VDB mag het Dompvloedslaangebied gerust op de schop. CDA, GroenLinks en Hart voor Bloemendaal steunen de motie. Eindstand:  9 – 9.

 In de raad van september hebben de tegenstemmers nog een kans. Maar dan moet het gezond verstand natuurlijk wél zijn ingedaald…

Henk Schell

Het bericht Hoe kom ik zo snel mogelijk op de Zeeweg? verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Inleiding

In zijn column van 10 mei 2019 bespreekt Henk Schell de vraag van een Bloemendaler: ‘’Of het ooit nog goed komt met Elswoutshoek.’’ Anderhalve maand verder is er al weer zo veel gebeurd, waardoor ik denk dat Elswoutshoek een moeilijk oplosbaar probleem is.  Hierna geef ik daarvoor de volgende argumentatie.

Kern van het probleem

Inhoudelijk gaat het vooral om de manier waarop de gemeente Bloemendaal sinds 2014 is omgegaan met de wens van de eigenaren van Elswoutshoek, de broers Slewe, om het landgoed te mogen uitbreiden met een tweede landhuis. Dat is door de gemeente steeds afgewezen op grond van planologische en juridische argumenten. Het wordt echter door de aanvragers beleefd als bewuste tegenwerking, vooral door een aantal raadsleden, collegeleden en ambtenaren. Dat is te vinden in het boek Niet ons soort mensen, geschreven door een van eigenaren van Elswoutshoek, Rob Slewe. De ondertitel Intimidatie, machtsmisbruik en leugens  in miljonairsdorp Bloemendaal zegt genoeg over de gevoelens van de eigenaren van Elswoutshoek jegens de gemeente. In het boek Dorpspolitiek van Martijn Bolkestein en Meindert Fennema wijzen de auteurs op het overdadige gebruik door de eigenaren van Elswoutshoek van telefoon en email richting de gemeente, het permanente gebruik van Facebook en het veelvuldig starten van juridische procedures als bron van de langslepende discussie over de ontwikkeling van Elswoutshoek.[1]

Drie elementen van het conflict

Daarmee is Elswoutshoek niet alleen een ruimtelijke vraagstuk, maar tegelijk een communicatief probleem en een zaak van goed bestuur. Objectief gezien valt er aan beide zijden wel wat af te dingen.  In essentie is er een levensgroot verschil tussen de vertragende systematiek van de gemeentelijk overheid vanwege de noodzaak om zorgvuldig te handelen, zeker bij een Rijksmonument, tegenover de snelheidsdrang  van ondernemende burgers, die gewend zijn om snel zaken te doen en niet belemmerd willen worden door ingewikkelde en vaak langlopende procedures. Dat is op zich al een lastige tegenstelling, maar wordt extra bemoeilijkt door het verschil van inzicht hoe men dat communicatief overbrugt. Tegelijk hebben de broers Slewe, gesteund door de politieke partij Hart voor Bloemendaal, voortdurend geageerd tegen het in het verleden en heden gevoerd gemeentelijke beleid dat zij aanduiden met niet-integer. Door de koppeling van verschil van inzicht over de ruimtelijke mogelijkheid van een tweede landhuis, de overdadige wijze van communiceren door de Slewes en de reactie daarop van de gemeente  en de discussie over de integriteit, ontstond een onwerkbare sfeer met consequenties voor beide partijen. 

Integriteit

Omdat het voor het huidige college van Bloemendaal moeilijk valt in te schatten hoe de gang van zaken in het verleden is geweest, of er integer is gehandeld, heeft zij de raad voorgesteld om een en ander door het onafhankelijke onderzoeksbureau Integis te laten onderzoeken. Vooruitlopend op de resultaten van het onderzoek  hebben de eigenaren van Elswoutshoek een schadeclaim op de tafel van de gemeente gelegd.[2]  In de daaropvolgende tijd stond de integriteit vrijwel iedere raadsvergadering op de agenda. Het Bloemendaals Nieuwsblad spreekt zelfs van het luiden van de noodklok vanwege de ‘tsunami van integriteitsmeldingen’.[3] Gericht aan het adres van oud burgemeester Bernt Schneiders en de huidige burgemeester Elbert Roest.[4] Maar het klapstuk is het feit dat Integis afziet van verder onderzoek vanwege belemmeringen, zoals geheimhouding en het niet willen meewerken van een aantal te interviewen sleutelpersonen. 

Rechtszaal of raadszaal?

De gemeenteraad moet nu beslissen hoe het verder moet met Elswoutshoek.[5] Het integriteitsdebat lijkt vooralsnog de gemoederen in Bloemendaal sterk bezig te houden.  Evenals de vraag waarom er zo veel geheimzinnigheid bestaat over deze zaak, die zelfs in een besloten vergadering van de gemeenteraad besproken moet worden.[6] Wat weer heeft geleid tot het betrekken van de onafhankelijke rechter in de zaak Elswoutshoek, via een kort geding, aangespannen door twee juridisch geschoolde raadsleden van Bloemendaal, Roos en Heukels. De bestuursrechter heeft hun verzoek om beslotenheid te verbieden resoluut van de hand gewezen. Er bestond geen enkele reden voor het afkeuren van het voorstel van de meerderheid van de gemeenteraad om het vastgelopen onderwerp in beslotenheid te behandelen. Na hun verlies bij de bestuursrechter meenden beide juristen vervolgens – m.i. ten onrechte – dat er sprake was van een ondemocratische houding van de meerderheid van de gemeenteraad. ‘’Dit is de dictatuur van de meerderheid.’’ Wat is de essentie van de plaatselijke democratie toch moeilijk te bevatten. Zelfs voor de twee door de wol geverfde raadsleden. Die kennen het verschil niet tussen de maatschappelijke functie van de gemeenteraad en van de bestuursrechter. Zoals Henk Schell van de PvdA formuleerde: ‘’Als raadslid gebruik je raadsinstrumenten zoals moties en een goed debat. Je gaat niet naar de rechter om politieke redenen’’.[7]

Oplosbaar?

ik ben bang dat dit nog lang niet het einde is van de schermutselingen rondom Elswoutshoek. Dat zou gebeuren als de gemeente toegeeft aan het verlangen van Hans Slewe om een tweede landhuis te mogen bouwen. Maar dat zie ik de gemeente niet doen. Communicatief is nergens voorgeschreven hoe je moet communiceren met de gemeente, waarom je digitale technieken niet mag gebruiken, je de sociale media niet mag inschakelen om je gelijk te halen of je belang te ondersteunen en je te beroepen op integriteit van het gemeentebestuur. Wat het begrip integriteit betreft houd ik mij echter vast aan een uitspraak van de socioloog Mark van Ostaijen die opmerkt: “Wetten, regels en codes kunnen geen integriteit afdwingen, want die vloeit voort uit normen en waarden die daarin verondersteld worden. Integriteit heeft te maken met eerlijkheid, gedrevenheid, en inschattingsvermogen, en zich naar eer en geweten kwijten van een taak, ook in de politiek.’’[8]  Of daarom de opdracht voor het onderzoek van Integris zinvol is (geweest) en de oorzaak van het vastlopen van het onderzoek en daarmee verspild gemeentegeld, laat ik in het midden. Met integriteit kom je niet verder. Wellicht is een vorm van mediation een laatste redmiddel. Maar dan moeten beide partijen bereid zijn om tot een oplossing te komen. Los van het verleden en de vele juridische en procedurele hindernissen. Ik mag het hopen.

Piet van der Ham, 22 juni 2019.

[1] Rob Slewe, Niet ons soort mensen: Intimidatie, machtsmisbruik en leugens  in miljonairsdorp Bloemendaal, 2016.  Martijn Bolkestein en Meindert Fennema Dorpspolitiek, 2018, bladzijde 183 e.v. 

[2] Margot Klompmaker, ‘Raad achter onderzoek Elswoutshoek’, Haarlems Dagblad, 15 december 2018.

[3] Marilou den Outer, ‘Gemeenteraad is aan zet’, Bloemendaals Nieuwsblad, 6 maart 2019.

[4] Margot Klompmaker in het Haarlems Dagblad van 16 maart 2019, ‘Bloemendaal: onderzoek handelen burgemeesters‘.

[5] Margot Klompmaker, ‘Mislukt onderzoek naar Elswoutshoek’ en ‘Geheimhouding’, Haarlems Dagblad, 1 mei 2019.

[6] Marilou den Outer, ‘Integisonderzoek eerst in beslotenheid besproken’, Bloemendaals Nieuwsblad, 29 mei 2019. 

[7] Marilou den Outer, ‘Alle bezwaren afgewezen: Dictatuur van de meerderheid’, Bloemendaals Nieuwsblad, 12 juni 2019. 

[8] Mark van Ostaijen, wat ingekorte zin uit het boek Wij zijn van ons, een kleine sociologie van grote denkers, 2018, bladzijde 38.

Het bericht Elswoutshoek, een oplosbaar probleem? verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

In memoriam: Aaltje Emmens – Knol

Het zijn roerige tijden in het gemeentebestuur als Aaltje Emmens (óók PvdA) haar intrede doet als waarnemend burgemeester van Bloemendaal.  We schrijven 2015. Zojuist heeft Ruud Nederveen de uiterste consequentie getrokken  uit een zoveelste ongelukkige stap in zijn functie als burgemeester. Een tijdlang al staat hij onder stevige druk, nadat het TV-programma Eenvandaag een – laten we zeggen – frivole periode uit zijn levensloop uitbundig in beeld heeft gebracht. Geen toeval, volgens mij.  Al jaren sleept namelijk de kwestie Elswouthoek, waaraan ik al eerder een column heb gewijd. 

Aaltje Emmens gaat voortvarend aan de slag en maakt al snel duidelijk vast van plan te zijn haar tijdelijke verblijf in het gemeentebestuur niet onopgemerkt voorbij te laten gaan. Het is ook niet niks waarmee de Commissaris van de Koning haar naar Bloemendaal stuurt. Het “verkennen van de oorzaken die ten grondslag liggen aan de huidige bestuurscultuur in Bloemendaal en er voor zorgen dat een verbetertraject wordt ontwikkeld en uitgevoerd ten aanzien van de bestuurscultuur en de onderlinge verhoudingen”. De commissaris omschrijft die bestuurscultuur niet nader in zijn opdracht. Maar dat doet de waarnemend burgemeester een aantal weken na haar aantreden op niet mis te verstane wijze zelf wel.

Na vele gesprekken met ambtenaren, wethouders en raadsleden komt zij tot de conclusie dat er grote problemen zijn, die al langer spelen en waaraan de afgelopen jaren te weinig aandacht is besteed. Zij ziet een raad die “niet goed functioneert en te maken heeft met ruwe omgangsvormen, machtspolitiek en die een dusdanig hinderlijke bemoeizucht richting college tentoonspreidt dat dit onvoldoende bestuurlijke regie kan voeren”. Ook stelt zij vast dat de organisatie “nog niet in staat is te voldoen aan eisen van modern bestuur en aan de bijzondere eisen die de Bloemendaalse samenleving en cultuur vragen”. De relatie met die samenleving ziet zij als problematisch, met vaak een slopende juridisering van bestuur en menselijke interactie. Ik citeer uit haar ambtsbericht van juni 2015 aan Commissaris Johan Remkes.

Zij zet een reeks samenkomsten op touw waar raadsleden, leden van het college en hoofden van de ambtelijke organisatie aan deelnemen. Die bijeenkomsten verlopen niet altijd gemakkelijk. Mensen uiten zich – zoals dat in de politiek heet – “openhartig” ten opzichte van elkaar. Ook zie ik gaandeweg het draagvlak wat verminderen. Niet alle raadsleden tonen zich enthousiast, de deelname loopt terug. De raads- en commissievergaderingen verlopen ondertussen niet altijd zoals je dat zou mogen verwachten. Af en toe ontstaat er een fikse ruzie. Zo kan ik me een commissievergadering, die ik zelf voorzit, herinneren die naar mijn inschatting dermate uit de hand loopt dat ik besluit te schorsen. Bepaald niet mijn mooiste herinnering, trouwens. Naast mij een woedende burgemeester die haar gemoedstoestand  niet onder stoelen of banken steekt, tegenover mij een commissie die in dezelfde stemming verkeert. En ik, als voorzitter, niet bij machte om op het geheel een kalmerende invloed uit te oefenen. Een leerzame ervaring, dat wel.

Zo’n acht maanden na haar aantreden is er dan die raadsvergadering. Weer raken de gemoederen danig verhit, de navenante opmerkingen vliegen heen en weer. Midden in het gedoe neemt de burgemeester het woord. Ik vat het in mijn eigen woorden samen: “Beste raad, ik kan niks meer voor u betekenen; bekijk het verder maar. En zonder mij.” De dag daarna geeft zij haar opdracht terug aan de commissaris.

Mij overvalt die stap. Samen met mijn collega’s van dat moment in de fractie, Aty de Groot en Harold Koster, heb ik tot dan toe veel tijd en energie gestoken in de werksessies waarin we proberen tot betere werkverhoudingen te komen. Alles voor niks, is het gevoel wat overheerst bij mij. 

Pas maanden later, op een bijeenkomst van het Landschap Noord-Holland waarvan zij het voorzitterschap weer heeft opgepakt, spreek ik haar. Ik vertel haar over mijn gevoel van destijds. Aaltje zegt me dit precies hetzelfde te hebben beleefd. “Maar waarom ben je niet wat rustiger van start gegaan”, vraag ik haar, “in plaats van als een wervelwind binnen te vliegen en na een paar weken al met zo’n rapport te komen. Had je niet beter wat meer tijd kunnen nemen?”. Haar antwoord: “Zo ben ik nou eenmaal niet gebakken!” 

Een paar weken geleden, begin van de avond op een zaterdag, gaat mijn telefoon. Aaltje belt vanuit haar ziekbed. Ik schrik als ik van haar verneem hoe ernstig het is. Maar dan blikken we genoeglijk en relativerend terug op haar maanden in Bloemendaal. En natuurlijk gaan we smeuïge roddels niet uit de weg…

Dit alles typeert haar ten voeten uit. Aaltje Emmens – Knol, dijk van een mens, innemend, ervaren bestuurder, sterk maatschappelijk betrokken, tegendraads, geen watje, duidelijk aanwezig: we gaan je missen.

Henk Schell

Het bericht In memoriam: Aaltje Emmens – Knol verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

“DE FORMULE 1 KOMT THUIS” 

Je zou er tranen van in je ogen krijgen. Na 35 jaren van verschroeiend verlangen en doorwaakte nachten is-ie weer thuis. Onze bloed-eigen Formule 1. Als een verloren zoon wordt hij door héél Zandvoort in de armen gesloten, vast van plan hem nooit meer los te laten. Want zeg nou zelf,wie Zandvoort zegt, zegt Formule 1. We zien alleen maar blije en gelukkige gezichten. Van Jantje Lammers, natuurlijk. En niet te vergeten Prins Bernhard junior. Gisteravond waren zij de koplopers van een uitzinnige schare Zandvoorters, die het hele circuit nodig hadden voor een uitgelaten polonaise. Sommigen van hen schoten uit de Tarzanbocht. Ach, een biertje of wat bij zo’n gelegenheid  is hen natuurlijk van harte gegund. Euforische toestanden in Formule 1 – minnend Nederland. “Heel de wereld kijkt naar Zandvoort” riep Ellen Verheij, wethouder in Zandvoort, in het Haarlems Dagblad van vanmorgen. Tjonge, zou het?

Tot zover het romantische verhaal. Want we kunnen ons de borst natmaken. Alle omliggende gemeenten klagen al jaren over de overlast die het circuit veroorzaakt. Ik ben even gaan tellen, en ik kom tot 28 racedagen van allerlei soort, verdeeld over de periode van pakweg half mei tot half september. Volgens Jan Lammers moeten we rekening houden met een weekend in de eerste helft van mei 2020. Geen hotelkamer in de verre omtrek meer te krijgen. De omliggende campings hebben laten weten deze periode  te blokken, totdat duidelijk is wanneer we de invasie mogen verwachten. Maar hoe dan ook, het raceseizoen wordt uitgebreid met een majestueuse ouverture. En – nog afgezien van de geluidsoverlast voor de omliggende dorpen – wat zijn de gevolgen voor het omliggende natuurgebied? Wat voor de verkeersinfrastructuur, waarover ik alleen maar losse flodders hoor delibereren in kringen van de enthousiastelingen? “Maar in feite is de boodschap aan het F1 publiek (maar ook aan de regio, HS): zoek het maar uit”, zegt Henk Runhaar in zijn analyse in het Haarlems Dagblad. Enfin, de wethouder kan er niet wakker van liggen, zo lees ik.

“Het landschap is ons grootste kapitaal. Geen enkele andere regio heeft op zo korte afstand van elkaar zo’n diversiteit aan landschappen die een groot aantal waarden te bieden heeft. (…)De natuur heeft onze regio royaal bedeeld met de weidse stranden, robuuste duinlandschappen ,(…) open veenweide gebieden en dichte bossen. Onze voorouders hebben daar schoonheid aan toegevoegd. Zij creëerden een gevarieerd cultuurlandschap met kleinschalige akkers, karaktervolle dorpen, pitoreske hofjes, groene villawijken en imposante buitenplaatsen, waar statige lanen door open parklandschap en langs deftige theekoepels voeren.”  Aldus ronkt een discussiestuk voor de regioraad, samengesteld door de colleges van Zandvoort, Heemstede, Bloemendaal en Haarlem. Wat dit waard is lees je een paar pagina’s verder. “Ook willen we grote evenementen organiseren, zoals de Formule 1 in Zandvoort en (sic!) het Bevrijdingspop in Haarlem”. Maakt allemaal niets uit, papier is geduldig.

O ja, de wethouder verblijdt ons ook nog met de boodschap dat we niet bevreesd hoeven te zijn dat het evenement slechts duurt voor de tijd van de races zelf. Nee hoor, het wordt één groots evenement van wel een week lang! Kijk, van zoiets slaat mijn fantasie onmiddellijk op hol. Want wat zullen we voorgeschoteld krijgen? Exorbitante Bourgondische feesten over het hele circuitterrein, opgeluisterd door Tiësto en – smaken verschillen nu eenmaal – De Toppers? Drakenvliegen? Een zeeslag voor de kust met historische schepen? Een feestelijke opening, door een dolgelukkige burgemeester Niek Meijer, van de watertoren als luxe-bordeel?  (’t Is maar een suggestie, natuurlijk).

Een béétje regio zou de wens van de Zandvoorters anders hebben aangepakt. Ik noem zoiets streven naar een compromis. Als het aantal racedagen beduidend zou worden teruggebracht, en als het er dan tóch van moest komen, was er wat mij betreft over te praten geweest. En, vooruit, die evenementenweek mag dan ook wel van mij. Boek ik toch gewoon een weekje Drenthe? 

Henk Schell

Het bericht DE FORMULE 1 KOMT THUIS verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Of het ooit nog goed komt, wordt me gevraagd…

Gisteravond, 6 mei, werden we voor een extra raadsvergadering naar de raadszaal in Overveen ontboden. Die extra vergadering was nodig. Het onderzoeksbureau wat voor ons de gang van zaken rond Elswouthoek onderzoekt had een tussenrapport uitgebracht. De zaak werd echter bemoeilijkt doordat enkele nauw betrokkenen hadden laten weten geen medewerking te willen verlenen. “Om mij moverende redenen”, luidde het, hetgeen je één-op-éen kunt vertalen met “dat gaat je niks aan”. De vraag van het bureau aan de raad is samen te vatten met: heeft het nog zin om door te gaan met het onderzoek, en zo ja: hoe dan? De onderliggende suggestie daarvan is er een van grote twijfel.

We hadden er een aardige kluif aan. Het spitste zich vooral toe op de vraag op welke wijze deze enorm uit de hand gelopen conflictsituatie in ieder geval formeel kon worden afgesloten. Geen enkele fractie dit dit niet wil, maar over de voorwaarden waaronder verschillen de meningen als de breedte van een oceaan. Voor de leesbaarheid van deze column houd ik het simpel, maar houd het er maar op dat Hart voor Bloemendaal er volstrekt andere ideeën op dit gebied op na houdt dan de coalitie van VVD, D66 en CDA en PvdA, GroenLinks en Vrijzinnig Democratisch Bloemendaal. Ik bedenk me net dat ik het van Liberaal Bloemendaal eigenlijk niet weet. De voorzitter van die fractie, met wie ik het overigens uitstekend kan vinden, waakt er zorgvuldig voor zijn kruit te allen tijde kurk- en kurkdroog te houden. Ook een manier van politiek bedrijven, dat wel.

Vanmorgen kreeg ik een mail van Jan, met wie ik wel vaker contact heb over politieke aangelegenheden. Hij had het hele debat gevolgd op internet, en was zich rot geschrokken. Bloemendaal zit opgescheept met een probleem wat al jaren voortwoekert. Ooit begonnen als een complexe, maar niet ongebruikelijke, kwestie over de bouw van een tweede huis op een landgoed. Dat leek aanvankelijk bij de gemeente in goede aarde te vallen, maar daarna voelden de aanvragers zich keer op keer en systematisch in hun voornemen gefrustreerd. De verhoudingen verslechterden in rap tempo. Ex-hotemetoten zoals een voormalig commissaris der Koningin werden ingevlogen om te proberen in der minne tot een oplossing te komen. Van tijd tot tijd dacht ik persoonlijk dat die nakende was, maar tot mijn allengs  toenemende verbijstering moest ik die gedachte steeds weer laten varen. 

Het rapport van het onderzoeksbureau richt de focus op 2014, met de aanloop en de na-weeën. De onderlinge verhoudingen stonden toen uiterst op scherp, waarbij de oorsprong daarvan al lang uit het zicht was verdwenen. Het rapport moest allereerst een feitenverslag en –interpretatie leveren, en dan de vraag beantwoorden of bestuurders uit die tijd legaal en integer hadden gehandeld. Maar dat relaas gaat er dus niet komen. Weer tot mijn verbijstering, voor de zoveelste keer. Geen einde dus in zicht van de aanvallen op de sociale media op onze bestuurders en ambtenaren. Geen einde aan de stroom van verdachtmakingen en de reeks van – mijlenver gezochte – integriteitsmeldingen aan hun adres. Het landelijke bureau op dit gebied heeft al – in nette ambtelijke bewoordingen, dat wel – gevraagd of het de klagers niet in hun bol geslagen is. En ondertussen raken de ambtenaren hoorndol van het spervuur aan raadsvragen, waarmee de twee leden van Hart voor Bloemendaal zich onledig houden.  Ik durf geen schatting te maken van hetgeen ons de hele kwestie al heeft gekost, en in de toekomst nog zal kosten. Trouwens, het bureau zal ondertussen spijt hebben als haren op het hoofd dat het deze klus heeft aangenomen. De onderzoekers hebben aan hun contacten met de onwillige betrokkenen een klachtprocedure aan hun broek gekregen wegens een – zoals we dit van hen kennen – onnavolgbaar hersenspinsel. Het kan verkeren.

“Maar Henk, wat schieten de inwoners van onze vijf dorpskernen hier nu mee op?”, vraagt Jan zich in vertwijfeling af. “Niets, helemaal niets,” is het enige wat ik hem daarop kan antwoorden. Kennelijk hoort dit alles bij de taakopvatting van twee raadsleden, die het vaste voornemen hebben om het besturen van Bloemendaal zo lastig en enerverend mogelijk te maken en daarvoor alles uit de kast te willen halen. 

Tja, tegen zo’n voornemen is nu eenmaal geen kruid gewassen. 

Maar ik houd me aanbevolen voor suggesties!

Henk Schell 

Het bericht Of het ooit nog goed komt verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

GEHEIM IS ALLEEN GEHEIM ALS ER GEHEIM OP STAAT…

Bloemendaal heeft iets met geheimen. Ik leg het even uit. Ieder raadslid wordt geacht haar of zijn werk goed te doen. Aan het begin van een raadsperiode beloof je dat, natuurlijk in plechtiger bewoordingen dan die ik hier bezig. Je hebt dan drie soorten taken. Je stelt de kaders vast, zoals verordeningen, bestemmingsplannen en dat soort dingen. Verder ben je natuurlijk volksvertegenwoordiger. Inderdaad een wat gezwollen uitdrukking, maar de mensen hebben niet voor niks op je gestemd. Dat betekent dat je je oor goed te luisteren legt in de samenleving, en het namens die aan de orde stelt wanneer zaken daarom vragen. En tot slot controleer je de uitvoerende taak van het college. Dat kan door schriftelijke vragen te stellen die dan ook beantwoord moeten worden. Maar je kunt ook wat zwaarder geschut in stelling brengen, bijvoorbeeld een interpellatie houden tijdens een raadsvergadering. Dat laatste is een middel wat niet vaak wordt gebruikt. Iets dergelijks is te overwegen als je duidelijke signalen hebt dat er iets is voorgevallen wat niet in de haak is. Dergelijke signalen komen natuurlijk bij wijze van spreken niet zomaar je mailbox binnen. Meestal moet je documenten opvragen die over de zaak gaan en die grondig bestuderen.

En over dit laatste wringt nu vaak de schoen. Wanneer het college van mening is dat openbaar maken de belangen schaadt van de gemeente of van “bepaalde betrokken partijen” worden ze geweigerd, of krijg je ze maar gedeeltelijk. Een andere mogelijkheid is dat je ze op het gemeentehuis mag komen inzien. Maar datgene wat je naar boven scharrelt mag je niet delen met iemand anders. En je mag de opgedane kennis zeker niet gebruiken in een openbaar debat. Zondig je tegen de regels, dan hangt er een aangifte boven je hoofd. Even terzijde: als raad kun je zelf ook documenten geheim verklaren. Maar dat gaat dan vaak om gegevens die worden gebruikt in een aanbesteding. Je gaat natuurlijk als gemeente niet beoogde kopers al op een riante gedachte brengen. Je kunt met niet-openbare kennis in je hoofd natuurlijk een besloten vergadering aanvragen. Maar dat vind ik nou, wat men noemt, een levensgrote contradictio in terminis. Een tegenstelling in zichzelf, zeg maar.  Een raad die zichzelf respecteert opereert per definitie in de openbaarheid, zeker als het gaat om zaken die om een kritische aandacht vragen. Iedereen moet het debat kunnen volgen en het moet wel erg dol worden als er staatsbelangen op Bloemendaalse schaal op het spel staan.

Af en toe moet je dus ingrijpen. Zoals in onze vergadering van gisteravond. Degene onder u die het wel en wee van de gemeente Bloemendaal met enige regelmaat volgt weet dat er al jaren een kwestie speelt: Elswouthoek. De eigenaren – waaronder een raadslid – voelen zich door de gemeente gebruskeerd bij hun plannen op het landgoed een tweede woning te bouwen. Ik vat hiermee een dossier van op z’n minst 25 kilo even samen, zoals u zult begrijpen. Uiteindelijk hebben wij het besluit genomen om de gang van zaken te laten onderzoeken door een onafhankelijk bureau. Januari van dit jaar is dat met de klus aan de slag gegaan en deze week kwam er een tussenrapport onze kant op.

U raadt het al: geheim. Ik mocht het nog niet eens doorgeven aan mijn collega’s in de fractie, iets wat me echter te gortig was. En erger nog, een besloten bespreking in de raad was nakende… Met andere woorden; een besluit wat we met volle overtuiging (en voor veel geld, dat ook) hadden genomen zou buiten het zicht en gehoor van onze mede-inwoners worden gehouden. 

Met een aan duidelijkheid niets te wensen overlatende motie hebben we daar unaniem een stokje voor gestoken. Zo kan het dus ook; zo moét het ook. Voor belangstellenden; de extra raad waarin we het rapport bespreken is op 6 mei aanstaande, 20.00 uur. Al onze vergaderingen zijn te volgen op gemeenteraad.bloemendaal.nl. 

Henk Schell 

Het bericht Geheim! verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.

Alweer een hele tijd geleden, om precies te zijn op 16 mei 2017, verzamelde zich een illuster gezelschap in het gemeentehuis van Bloemendaal. Ik heb het dan over de verkeerswethouders van Haarlem, Heemstede, Bloemendaal en Zandvoort, ieder vergezeld van “hun” ambtenaren. De aanhalingstekens slaan er op dat dit bezittelijk naamwoord maar van tijdelijke aard is. De ambtenaren zijn zich daar natuurlijk van bewust, de bestuurders – is mijn indruk – vaak in mindere mate. Hoe dan ook, dit gegeven leidt er volgens mij toe dat er bij schier onoplosbare problemen geen knopen worden doorgehakt maar dat men in de plaats daarvan er lustig op los brainstormt.

Zo ook deze keer, want er werd een oplossing gezocht voor het knelpunt Westelijke Randweg – Zeeweg. Zeg maar: hoe zorgen we er voor dat de stranden in Bloemendaal en Zandvoort vlotter en met minder verkeersoverlast bereikbaar zijn? Voor een gemoedelijke uitstraling was er voor de bijeenkomst een navenante titel bedacht: “Koffietafel benen op tafel overleg” . Een sublieme vondst wat mij betreft. Ik krijg zomaar beelden van versgebakken appeltaart eten, onderwijl gezellig  keuvelend tot sfeervolle vergezichten komen. We hebben het per slot van rekening over het strand.

Mijn beeld van de bijeenkomst blijkt volgens het verslag niet ver van de werkelijkheid, want “De geanimeerde dialoog heeft geleid tot een vervolgstap, waarin de raden van de vier gemeenten worden uitgenodigd (…) om de mogelijke oplossingen gezamenlijk verder door te denken”.  Om ons daarbij een handje te helpen bedacht het gezelschap al vast de “beste” oplossing. Als je op de kaart kijkt zie je die als het ware vanzelf. Vanaf de Randweg rijd je de Dompvloedslaan in richting Bloemendaalseweg, daar aangekomen duik je een tunnel in die ergens tussen de rotonde en het Nationaal Park uitkomt op de Zeeweg. En daarna is het natuurlijk vrijheid-blijheid, welgemoed richting de stranden.

Inderdaad, een kind kan de was doen. Hoe simpel kan het leven zijn. Waren alle verkeersperikelen maar zo makkelijk op te lossen! Tja, nadelen zijn er natuurlijk ook. Ik moet er niet aan denken om aan of bij de Dompvloedslaan te wonen, laat staan verderop waar een kloeke tunnel moet worden aangelegd door het duinzand. Ook daar heb ik beelden bij, maar ik weet niet hoe snel ik die weer moet onderdrukken.

Natuurlijk zijn wij daar op tegen. In de commissie Grondgebied van afgelopen week heeft Harold Koster dat namens de PvdA nog eens heel duidelijk gemaakt. Wij werken niet mee aan het bouwen van infrastructuur dwars door het gebied rond de Dompvloedslaan en door het duingebied tot de Zeeweg. Zoek oplossingen in een veel beter gebruik van het openbaar vervoer, zowel per spoor als met de bus. Met het station in Zandvoort, vlak aan de boulevard, heb je in potentie goud in handen. 

Misschien is het wat simpel geredeneerd. Maar als het eindpunt van een lange reis een langgerekt strand is waar hele hordes op hetzelfde moment op af komen, dan loopt het verkeer hoe dan ook een keer vast. Daar is geen enkele knap bedachte route tegen bestand. Hoog tijd om te gaan om-denken.

Ik kan niet wachten tot de volgende koffietafel.

Henk Schell

Het bericht EEN WEG EN EEN TUNNEL: NAAR HET STRAND IN BLOEMENDAAL… verscheen eerst op PvdA Bloemendaal.