Poliflw

Historisch moment: De klimaatwet is aangenomen

De meerderheid van de Eerste Kamer stemde vandaag in met de Klimaatwet. De wet, ontworpen door Jesse Klaver en Diederik Samsom, legt voor het eerst klimaatdoelstellingen wettelijk vast. Daarnaast voert de wet een mechanisme in dat ervoor zorgt dat overheid die klimaatdoelen ook gaat halen.

Kabinet verplicht om voor oktober klimaatmaatregelen te nemen

De vierde donderdag van oktober is voortaan vanaf 2020 officieel Klimaatdag. Het kabinet rapporteert op die dag over de broeikasgasreductie en ze kan extra maatregelen presenteren om de klimaatdoelen te halen mocht dit noodzakelijk zijn.

Al sinds de start van dit kabinet onderhandelt de coalitie over een klimaatakkoord. Elke keer zonder resultaat. De Klimaatwet legt vast dat er al in 2019 een Klimaatplan wordt gepresenteerd waarin de maatregelen staan die nodig zijn om de doelen van de Klimaatwet te halen.

Jesse Klaver: “Dit is echt een bijzonder moment. Deze wet heeft een grote impact op onze toekomst en het tegengaan van klimaatverandering. Deze wet gaat Nederland veranderen.”

In de Klimaatwet staan drie doelen: 1.    Een vermindering van 49% (t.o.v. 1990) van de broeikasgasuitstoot in 2030. 2.    Een vermindering van 95% (t.o.v. 1990) van de broeikasgasuitstoot in 2050. 3.    100% broeikasgas-neutrale elektriciteit in 2050

Elke vijf jaar komt er een klimaatplan waarin het klimaatbeleid wordt vastgesteld. Dit klimaatplan past in het klimaatakkoord van Parijs en in de systematiek van de Integrale Nationale Energie-en Klimaatplannen die voor de EU moeten worden opgesteld.

Historisch moment

GroenLinks en PvdA hebben de Klimaatwet gemaakt, deze is daarna door SP, D66, ChristenUnie, VVD en CDA omarmd waardoor de wet door zeven partijen werd aanboden aan de Tweede Kamer. Daar werd de wet al in december aangenomen. Jesse Klaver: “Ook voor mij persoonlijk is dit een heel mooi moment. Het is zonder twijfel mijn belangrijkste resultaat in negen jaar Kamerlidmaatschap. Maar nog veel belangrijker: dit is een historisch moment voor klimaatpolitiek in Nederland."

Nederland is niet het eerste land dat een Klimaatwet kent. In Europa waren het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Finland, Frankrijk, Noorwegen en Zweden waren Nederland voor. In Duitsland staat in het coalitieakkoord dat er een Klimaatwet zal komen. Wel is de Nederlandse Klimaatwet op dit moment de meest ambitieuze Klimaatwet ter wereld met een reductiedoel van 95% in 2050

 

Met een echte CO2-heffing kan het Nederlandse klimaatdoel wél gehaald worden. Dat laat de doorrekening van de GroenLinks plannen zien. Nu moeten we snel door met de invoering van zo’n CO2-heffing, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver in een reactie. “We hebben niet de luxe om nog veel langer te wachten.”

Klaver: “Het lijkt er op dat het kabinet verlamd is. Maar wat het kabinet moet realiseren is dat dit de laatste kans is. Doet het kabinet niets, dan staat niet alleen de toekomst van het klimaat, maar ook dat van het kabinet op het spel.”

Klaver wil de CO2-belasting geregeld zien in het Belastingplan 2020. De voorbereidingen voor het Belastingplan zijn al begonnen.

Klaver: “Ik denk dat het belangrijk is om te komen tot een breed gedragen uitwerking van de CO2-belasting. Onze bereidheid om hier aan te werken blijft staan. Ik vraag me wel af of VVD en CDA dat aandurven.”

Volgens Klaver moet die CO2-belasting voldoen aan drie voorwaarden: de belasting moet effectief zijn, grote bedrijven moeten een eerlijke prijs gaan betalen en de rekening van huishoudens moet omlaag. In het plan van GroenLinks wordt 1 miljard euro vrijgemaakt voor compensatie van de energierekening van mensen. Het andere deel van de opbrengst wordt gebruikt om bedrijven te helpen bij de energietransitie.

Klaver: “VVD en CDA moeten eerlijk zijn: zonder het principe de vervuiler betaalt, is de burger de dupe. Het lijkt er nu op dat deze partijen zich drukker maken over de energierekening van bedrijven dan over die van gewone mensen.”

De doorrekening van de CO2-belasting van GroenLinks laat zien dat het klimaatdoel van de industrie wel wordt gehaald met een CO2-belasting, in tegenstelling tot de huidige plannen die in het ontwerp-Klimaataakkoord staan. Volgens PBL zorgt de CO2-belasting van GroenLinks er ruimschoots voor dat het CO2-reductiedoel voor de industrie (14,3 megaton) ruimschoots gehaald wordt.

Het PBL stelt dat het lastig in te schatten is in welke mate activiteit van bedrijven naar het buitenland kan verdwijnen. Wel stelt het Planbureau dat de gerichte compensatie uit de GroenLinks-plannen het concurrentienadeel voor de industrie kan compenseren, en daarmee de verplaatsing en CO2-weglek kan verkleinen.

 

"Het verzet van Rutte en Buma tegen uitvoering van het Klimaatakkoord van Parijs is onverantwoord." Dat zei GroenLinks-leider Jesse Klaver maandagavond op een Meetup in Amsterdam naar aanleiding van de uitspraken van de twee coalitieleiders dit weekend op campagne.

Rutte zei dit weekend dat we nog tot 2050 hebben om maatregelen te nemen tegen klimaatverandering en hekelde partijen als GroenLinks die nu langjarig klimaatbeleid willen vastleggen. Buma vond dat Klaver aan het radicaliseren was.

Klaver: "De tacktiek van vertragen en frustreren is weer ingezet. Rutte en Buma hebben niet door dat, met hun verzet tegen noodzakelijk klimaatbeleid, zij zelf flankpartijen beginnen te worden. Nederland wil vooruit maar VVD en CDA staan op de rem."

Om het beleid bij te sturen wil Klaver graag met de coalitie in gesprek. Op de meetup zei hij "zijn hand uit te willen steken" naar de coalitiepartijen en zo snel mogelijk zaken te willen doen om de klimaatwet uit te voeren en de Urgenda-doelen voor 2020 te halen. Wat Klaver betreft hoort ook compensatie voor de stijgende energierekening bij die gesprekken.

Klaver: "De afgelopen weken heeft GroenLinks voorstellen gepresenteerd om de klimaatdoelen voor 2020 en 2030 te halen. Om klimaatdoelen te halen en de energierekening van mensen te compenseren, moeten we samenwerken. Ik ben daar absoluut toe bereid."

GroenLinks komt met een wetswijziging die regelt dat werknemers een veto kunnen uitspreken als het salaris van bestuurders van grote ondernemingen harder stijgt dan het CAO-loon. Dat kondigt Jesse Klaver vrijdagavond  -de dag voor het GroenLinks-partijcongres- aan.

Een CEO van een grote onderneming verdient op dit moment maar liefst 171 keer zoveel als de gemiddelde werknemer van zijn bedrijf. Volgens Klaver past dat niet meer bij 2019.

Klaver: “De tijdgeest keert, onze idealen hebben de wind in de rug. De tijd dat multinationals ongestoord belasting konden ontwijken en absurde megasalarissen uitdelen is voorbij. Het moet afgelopen zijn met de praktijk dat de beloningen aan de top de pan uit rijzen, terwijl de salarissen van gewone werknemers achterblijven.”

Klaver ziet op allerlei vlakken een nieuwe meerderheid in Nederland ontstaan die wil breken met de status quo. Hij verwijst naar de klimaatmars op 10 maart en naar de acties van scholieren.  Maar ook naar de ophef vorig jaar over de salarisverhoging van ING-topman Ralph Hamers, de commotie over de dividendbelasting en het pleidooi van minister Hoekstra (CDA) afgelopen zaterdag voor het verkleinen van de kloof tussen inkomens van CEO’s en dat van gewone werknemers.

Klaver: “Niemand vindt het normaal dat een CEO van een groot bedrijf binnen twee dagen een heel jaarsalaris kan verdienen. Politici kunnen het niet meer laten bij morele verontwaardiging, dit is het moment om tot wetgeving over te gaan. Een bedrijf is een gemeenschap. De winst van een bedrijf is net zo goed te danken aan de mensen op de werkvloer als aan de mensen in de boardroom.”

Klaver stelt de positie van het grote bedrijfsleven al langer ter discussie. Voorzitter van lobbyclub VNO-NCW Hans de Boer noemde het voorstel van Klaver voor een CO2-belasting voor de grote industrie recent levensgevaarlijk. Unilever-baas Paul Polman bekritiseerde Klaver in het AD vanwege de herstelwet dividendbelasting die GroenLinks had aangekondigd. Een paar jaar terug botste Klaver in de Tweede Kamer hard met ABN-commissaris Rik van Slingelandt over de salarissen bij de bank.

De wetswijziging die GroenLinks nu voorstelt, regelt dat de Ondernemingsraad (OR) instemmingsrecht krijgt op het salaris van bestuurders als dat salaris sneller stijgt dan het CAO-loon. Het is wat GroenLinks betreft een eerste stap om werknemers meer zeggenschap te geven over de beloningen aan de top en om de inkomenskloof te verkleinen.

Nederlanders van links tot rechts willen dat de inkomens- en vermogensongelijkheid fors wordt teruggedrongen. Dat, terwijl zij onderschatten hoe groot de inkomensongelijkheid en de vermogensongelijkheid in Nederland daadwerkelijk is. Dat blijkt uit onafhankelijk onderzoek dat I&O Research in opdracht van GroenLinks deed.

I&O Research ondervroeg kiezers naar de verhouding tussen het inkomen van een directeur van één van de 25 grootste Nederlandse bedrijven en een gemiddelde werknemer van zo’n bedrijf. Nederlanders schatten in dat de directeur gemiddeld 25 keer zo veel verdient, terwijl zij vinden dat in de ideale situatie het inkomen van een directeur 8 keer zo groot moet zijn als dat van een gemiddelde medewerker. In werkelijkheid verdient een directeur 171 keer meer dan zijn of haar gemiddelde werknemer.

Uit het rapport blijkt dat deze egalitaire ideaalsituatie opvallend breed gedragen wordt. Kiezers van alle politiek partijen, ook van bijvoorbeeld VVD of CDA, willen een eerlijkere verdeling.

Eenzelfde trend bestaat bij vermogensongelijkheid. In Nederland bezit de rijkste 20% van de mensen 81% van al het vermogen. Kiezers weten dit niet. Zij denken dat de rijkste 20% van de mensen 49% van het vermogen bezit. Idealiter zien Nederlanders een verdeling waarbij de rijkste 20 % van de samenleving 26% van het vermogen bezit.

 

GroenLinks-leider Jesse Klaver: “De discussie rondom de dividendbelasting heeft de vraag opgeworpen wie er eigenlijk de baas is in Nederland. Hoge inkomens gaan er al jaren meer op vooruit dan lage inkomens, terwijl uit onderzoekt blijkt dat Nederlanders van links tot rechts willen dat de ongelijkheid afneemt. Dit gaat niet alleen over economische rechtvaardigheid, maar ook over democratische legitimiteit.”