Poliflw

Kamerleden Kathalijne Buitenweg van GroenLinks en Gert-Jan Segers van de ChristenUnie dienen vandaag hun wetsvoorstel in om de strafmaat voor hatecrimes te verhogen. Met de nieuwe wet wordt de maximale straf voor misdrijven met een discriminatoir motief verhoogd.  

Kathalijne Buitenweg (GroenLinks): “Ons strafrecht dient slachtoffers recht te doen en de norm van gelijkwaardigheid te bevestigen. We falen op beide fronten als een discriminerend motief in de rechtszaal niet eens aan de orde komt.”

Gert-Jan Segers (ChristenUnie): “De bescherming van minderheden is de lakmoesproef voor iedere samenleving. En dus moeten we opstaan tegen geweld gericht op joden, op homo’s, op mensen die vanwege hun huidskleur te maken krijgen met racisme.”

Voorbeelden

Hatecrimes komen veelvuldig voor. Zoals de mishandeling van een man uit Almelo vanwege zijn huidskleur. Of van de mannen die in Arnhem hand in hand liepen. Zoals de veelvuldige vernielingen bij het Amsterdams joodse restaurant HaCarmel. En de bekladding van gebedshuizen met haatdragende slogans.

Deze strafbare feiten hebben een extra grote impact op slachtoffers omdat ze voortkomen uit haat om wie ze zijn. Daarmee raakt het ook de rest van de samenleving. Want ook andere mensen die zich met hen identificeren kunnen zich hierdoor met rede bedreigd voelen. Dat zet de bijl aan de wortel van de rechtsstaat die iedereen in staat hoort te stellen om zonder geweld en angst het eigen leven vorm te geven.

Segers: “We willen dat hatecrimes zwaarder gestraft kunnen worden en geven daarmee het signaal dat we het zwaar opnemen als je iemand bedreigt of aanvalt omdát iemand homo, jood of zwart is. Door dit soort discriminatoir geweld doe je namelijk niet alleen een persoon iets aan, maar bedreig je indirect een hele groep mensen die over hun schouder moeten kijken of zij misschien de volgende zijn.” 

Onderzoek

Onderzoek wijst uit dat het discriminatieaspect nu gaande het strafproces meestal uit beeld verdwijnt. Maar een bestraffing van hatecrimes alsof het ‘gewone’ vernieling of ‘gewone’ mishandeling is, doet geen recht aan slachtoffers. Omdat de discriminatoire drijfveer bij delicten vaak onbenoemd blijft ontstaat bij slachtoffers de gedachte dat het niet als belangrijk geacht wordt. Gevolg: slachtoffers doen geen aangifte van wat hen is overkomen.

Het initiatiefwetsvoorstel tegen hatecrimes dat vandaag wordt ingediend neemt het discriminatieaspect als wettelijke strafverzwaringsgrond op in het Wetboek van Strafrecht. Als een strafbaar feit met een discriminatoir oogmerk wordt begaan, dan kan de daarop gestelde gevangenisstraf of hechtenis met een derde worden verhoogd. 

Uit onderzoek van het WODC blijkt dat het al vaak misgaat bij de aangifte. Discriminatie wordt door de politie vaak niet geregistreerd en komt daardoor niet bij het Openbaar Ministerie terecht. In 2019 zijn er slechts 47 veroordelingen geweest in zaken met een discriminatieaspect, blijkt uit het overzicht discriminatiecijfers van het Openbaar Ministerie.

Kathalijne Buitenweg presenteert vandaag een alternatief voor de sleepwet. Deze ‘reparatiewet’ zou bij een ‘nee’ tijdens het aankomende referendum de huidige sleepwet op cruciale punten amenderen.  De reparatiewet voorkomt het inzetten van een sleepnet om gegevens van burgers te verzamelen en beperkt de bevoegdheden voor geheime diensten om inbreuk te maken op de privacy van onschuldige burgers.  

Buitenweg: “Een van de grote problemen met het Oekraine-referendum was dat het vooraf onduidelijk was waar een ‘nee’ toe zou leiden. Dat moet bij het referendum over de sleepwet anders. Daarom komen we met een reparatiewet, om de inzet van het referendum duidelijk te maken. Kies je op 21 maart voor massasurveillance door geheime diensten of voor gerichte opsporing en de privacy en vrijheid van burgers.”  

In de reparatiewet doet GroenLinks concrete wijzigingsvoorstellen voor de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (WIV) op drie terreinen. Ten eerste wordt het sleepnet uit de wet gehaald. Daarnaast wordt geregeld dat Nederland geen informatie aan buitenlandse geheime diensten mag doorgeven zonder de inhoud daarvan te kennen, en dus de gevolgen te overzien. Tot slot wordt de wet gewijzigd om journalistieke bronbescherming en het medisch beroepsgeheim te waarborgen.  

“De sleepwet moet flink worden verbouwd. Nederland wordt niet veiliger als mensen massaal en ongericht mogen worden afgetapt. Een sleepnet levert zoveel gegevens op dat de speld in de hooiberg steeds moeilijker te vinden is. We moeten meer investeren in gerichte opsporing.”  

CDA, VVD en de ChristenUnie hebben eerder laten weten zich niks aan te trekken van de uitkomsten van het referendum over de sleepwet, maar D66 laat de uitkomst wel meewegen. Dat is van belang, omdat D66 bij de behandeling in de Tweede Kamer het verzet tegen deze wet aanvoerde. De wijzigingsvoorstellen uit deze reparatiewet zijn mede gebaseerd op de goed-gefundeerde kritiek die D66 een jaar geleden uitte. Die kritiek was terecht volgens Buitenweg, omdat de sleepwet de vrijheid in Nederland onder druk zet.  

Buitenweg: “Wanneer we gaan ervaren dat de overheid ons altijd kan zien, dan verliezen we een stuk van onze vrijheid. Want als je weet dat kan worden meegelezen, dan pas je op met wat je schrijft, welke artikelen je leest, welke reisschema’s je plant. Internet wordt minder vrij en veilig. En dat gaat ten koste van onze creatieve, vrije samenleving. Ik reken op D66 om na een “Nee” van de bevolking de wet aan te passen in lijn met wat ze een jaar geleden zelf voor ogen hadden.

“De sleepwet moet flink worden verbouwd. Nederland wordt niet veiliger als mensen massaal en ongericht mogen worden afgetapt. Een sleepnet levert zoveel gegevens op dat de speld in de hooiberg steeds moeilijker te vinden is. We moeten meer investeren in gerichte opsporing.”  

CDA, VVD en de ChristenUnie hebben eerder laten weten zich niks aan te trekken van de uitkomsten van het referendum over de sleepwet, maar D66 laat de uitkomst wel meewegen. Dat is van belang, omdat D66 bij de behandeling in de Tweede Kamer het verzet tegen deze wet aanvoerde. De wijzigingsvoorstellen uit deze reparatiewet zijn mede gebaseerd op de goed-gefundeerde kritiek die D66 een jaar geleden uitte. Die kritiek was terecht volgens Buitenweg, omdat de sleepwet de vrijheid in Nederland onder druk zet.  

Buitenweg: “Wanneer we gaan ervaren dat de overheid ons altijd kan zien, dan verliezen we een stuk van onze vrijheid. Want als je weet dat kan worden meegelezen, dan pas je op met wat je schrijft, welke artikelen je leest, welke reisschema’s je plant. Internet wordt minder vrij en veilig. En dat gaat ten koste van onze creatieve, vrije samenleving. Ik reken op D66 om na een “Nee” van de bevolking de wet aan te passen in lijn met wat ze een jaar geleden zelf voor ogen hadden.