Poliflw

Na een vergadering van 13 uur kon de raad en wethouder Langius 's avonds om tien uur worden gefeliciteerd met het hebben van een sluitende begroting voor 2018. Enkele belangrijke wijzigingen vanuit de ChristenUnie werden aangenomen!

Zo pleit Michiel van Heek al vier jaar lang voor het behoud van het erfgoed in de stad. Een amendement dat stelt de Raad de erfgoednota vaststelt, en dat er geld voor wordt uitgetrokken (!) werd met slechts 1 stem tegen aangenomen. Ook een amendement met het CDA rond duurzaamheid, om meer werk te maken van 'hernieuwbare elektriciteit' werd ruim aangenomen.

Daarnaast zijn twee belangrijke moties (verzoeken an het college) aangenomen. Met GroenLinks hebben we gepleit voor deen 'inclusie-agenda'. We moeten er meer van maken dat iedereen meetelt! Gevraagd is een startconferentie te organiseren. Dit verzoek is ruim ondersteund door de raad. Ook hebben we gevraagd de fractieondersteuning (geld dat fracties krijgen) te baseren op de verkiezingsuitslag, in plaats van dat iedereen die uit een partij stapt en zijn eigen fractie begint hier financieel groot voordeel uit haalt. Ook dit is aangenomen door de raad. 

Onderstaand vind u onze bijdrage aan het debat (in eerste termijn).

Begroting 2018: Bijdrage ChristenUnie Almelo

De fractie van de ChristenUnie Almelo wil het college van Burgemeester en Wethouders allereerst complimenteren met de begroting 2018. Samen met de commissie Planning en Control is een nieuwe opzet voor de begroting gemaakt. Alle cijfers staan nu in de basisbegroting conform het huidige Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) wat vergelijken makkelijk maakt en voorkomt dat dezelfde cijfers op meerdere plekken staan. Wat we gaan doen en wat we met de budgetten willen bereiken staat bij de hoofdopgaven (programma’s). Aanvullende hoofdstukken over de gemaakte keuzes of over wat er is gedaan met de moties rond de perspectiefnota maken het nog overzichtelijker. Niet eerder was de begroting zo helder. Ook inhoudelijk zijn complimenten te maken. Gegeven de financiële situatie, met tegenvallers zoals het extra afboeken van 10,5 miljoen euro op werklocaties, is het knap dat er een meerjarig sluitende begroting ligt, waarbij Almelo blijft binnen de kaders als gesteld door Raad en Provincie voor het financiële herstel. Onze fractie wil het Raadsvoorstel Programmabegroting 2018 dan ook hierbij voordragen voor de Raadsmeter.

Afrekenen met de regenteske bestuurscultuur uit het verleden was bij de verkiezingen in 2014 een van de belangrijkste onderwerpen uit het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Via een minderheidscollege is hier een grote stap gezet. Het leidde tot een college met een dienende in plaats van heersende houding; en tot een oppositie die met constructieve voorstellen kwam. Waar er knopen moeten worden doorgehakt of verantwoordelijkheid moet worden genomen lopen we nu echter ook aan tegen de grenzen van een minderheidscollege. Het Mobiliteitsplan Centrum Noord (rond de Sluiskade) toont aan hoe de Raad een voorstel van het college kan torpederen, zonder zelf met een alternatief te komen. Er gebeurt daarom niets. Terwijl de meerderheid van de Raad voor de verkoop van de Kolkschool lijkt te zijn, lukt het ons niet om dit ook te besluiten. En zolang de Raad zich gaat bemoeien met de verkoopprijs van een individueel pand, is er de reële vraag of er voor de verkiezingen sowieso nog vastgoed gaat worden verkocht. Of het fietspad aan de Plesmanweg nu links of rechts moet komen, we komen er nog niet uit. We willen erop wijzen dat een gebrek aan vertrouwen van de Raad in het college, een college ookdemissionair kan maken. In de praktijk zetten we dan (als Raad en College gezamenlijk) de stad ‘op slot’. De burger betaalt (letterlijk en figuurlijk) het gelag. Dit mag niet het geval zijn! Een minderheidscoalitie werkt prima, maar het vraagt wel een andere mentaliteit van zowel de raad (verantwoordelijkheidsbesef) als van het college (luisteren en meebewegen). In die zin nemen we het appèl dat het college op de Raad doet serieus. Het is noodzakelijk om verantwoordelijkheid te nemen, de krachten te bundelen, en te doen wat nodig is om te bereiken wat we willen bereiken. Het belang van de stad is ook het belang van het college en van iedere individuele raadsfractie, en niet omgekeerd. Daarmee valt en staat ook het vertrouwen van de burger.

Om het vertrouwen in het gemeentebestuur –in Almelo 17% tegen 30% in vergelijkbare gemeentes– te verhogen vindt een doorontwikkeling van de organisatie plaats. Sleutelbegrippen zijn programmasturing en stadsdeelgericht werken. Hier staan we als fractie van de ChristenUnie 100% achter. Resultaatgericht werken en aansluiten bij de belevingswereld van de burger zijn essentieel. Daarbij hoort ook het loslaten en vertrouwen geven aan de burgers (ook voor de Raad!). Het budget dat hiervoor wordt gevraagd in 2018 van 1,874 miljoen euro is echter op zijn zachts gezegd stevig (3.037 euro per formatieplaats, 25,89 euro per inwoner). We geven het college vooralsnog het vertrouwen, maar willen wel de boodschap meegeven dat het middel (programmasturing en stadsdeelgericht werken) geen ‘panacee’ zal zijn voor alle kwalen van onze stad. Vertrouwen heeft vooral met de houding van mensen te maken in plaats van met een organisatiestructuur (waarbij de structuur volgt uit de houding in plaats van andersom). Vertrouwen van de burger heeft ook in hoge mate te maken met, bijvoorbeeld, het groenonderhoud, de parkeertarieven of het afvalbeleid. Zaken die dicht bij de burger liggen en waar men het gemeentebeleid niet altijd begrijpt. In paragraaf 3.3 van de begroting (p. 13) staan de doelstellingen voor de doorontwikkeling van de organisatie, maar we missen de kritieke prestatie-indicatoren (kpi’s). Zo kunnen we nooit beoordelen voor de inzet van middelen ook het gewenste maatschappelijk effect heeft gehad.

Een besluit dat nog in de lucht hangt is de zogenaamde ‘sourcing’ rond het beheer openbare ruimte. Het college wilde deze taken extern beleggen bij Twente Milieu. Op voorstel van een aantal fracties, waaronder de ChristenUnie, wordt het alternatief van interne verzelfstandiging uitgewerkt. Deze fracties hebben dit op 1 maart 2017 per brief verzocht. Sindsdien is het acht maanden stil. Bij de perspectiefnota hebben wij gepleit voor tempo. Wij doen dan nu opnieuw! In de begroting lezen we dat voor 2018 er uit incidentele middelen een bedrag is opgenomen van 450.000 euro als ‘vertragingsschade’. Dit staat ook zo in het raadsvoorstel. In de begroting paragraaf 5.6.6 lezen we echter onder Twente Milieu al een conclusie over wat in het raadsvoorstel nog een ‘complex en gevoelig traject’ wordt genoemd ‘waarvan de uitkomsten nog ongewis zijn’. Hier lezen we (p. 83): ‘conclusie is dat een interne verzelfstandiging binnen de gestelde randvoorwaarden niet haalbaar is, maar dat een externe verzelfstandiging met een breed takenpakket nader wordt uitgewerkt’. Als ChristenUnie zullen we alle opties hun merites wegen, maar weet dat flexibiliteit het argument is voor interne verzelfstandiging (geen bureaucratische verrekeningen of extra facturen voor elke kleine opdracht). Ook lezen we in paragraaf 5.5.3 bij de Ingenieursdiensten en bij de Wet op de lijkbezorging de opmerking dat dit ‘wordt betrokken bij de sourcing van het beheer openbare ruimte’ (p. 69). Dit verbaast ons. De fractie van de ChristenUnie wil pleiten voor tempo, het niet vermengen van de sourcingsvraagstukken rond openbare ruimte en ingenieursbureau, en het meenemen van de raad in het proces.

Tenslotte nog een punt over de organisatie van de Raad zelf. De verordening fractieondersteuning als vastgesteld op 17 januari jl. kent financieel gezien een boete op het fuseren van fracties en een beloning voor het uit een partij stappen en beginnen van je eigen fractie. Via een motie willen wij voorstellen dat de griffie voor de verkiezingen met een alternatief komt met meer respect voor de uitspraak van de kiezer.

In paragraaf 5.6.5 van de begroting komen de gemeenschappelijke regelingen ter sprake. Wij observeren dat de overhead van een gemeente lager is dan die van een gemeenschappelijke regeling. Wij constateren ook, op basis van het proces rond de Agenda van Twente, dat de regio (en zijn voorzitter) Almelo niet altijd even serieus neemt. Het is Enschede dat de klok slaat. De Regio Twente wil in zijn begroting 2018 een euro per inwoner beschikbaar stellen voor de uitvoering van de toeristische marketing en promotie van Twente. Almelo heeft de Regio gevraagd dit geld te zoeken in de eigen begroting van de Regio. Op p. 77 van onze eigen begroting lezen we dat Almelo ‘voorzichtigheidshalve’ hier desalniettemin een bedrag voor heeft opgenomen in de eigen begroting. Voor een Regio die ons toch al niet al te serieus neemt lijkt ons dit niet handig, al snappen wij dat er op regionaal niveau al besloten is en een eventuele factuur daarom betaald moet worden. Wij willen hierbij onze onvrede uitten over de ‘dynamiek’ in de regio en het college oproepen om in een uiterste inspanning de bijdrage van tafel te krijgen.

De tweede fase van de transformatie werk en zorg gaat in. In paragraaf 4.1.2 lezen we dat ‘de bezuinigingsdiscussie in feite gevoerd is zonder overall aanpak’ en dat ‘de aanpak van geleidelijkheid niet meer effectief is’ (p. 21). Dat zijn stevige woorden. De fractie van de ChristenUnie steunt de aanpak om meer in samenhang uit te voeren, de toegang anders te organiseren, en ‘na te gaan of het ingezette beleid ook echt werkt’ (p. 22). De vraag te stellen ‘waarom nu pas?’ doemt op maar is ook een beetje flauw. Vraag is hoe we daadwerkelijk komen tot een meer preventieve aanpak en een integrale uitvoering om echt preventief te kunnen werken. Daarbij mag –zoals onze fractie ook heeft benadrukt bij het recente initiatiefvoorstel van de VVD– preventie nooit een argument zijn om reële zorg te onthouden. Als je echt in preventie (als middel) gelooft, zou het zelfs geld mogen kosten! De kop ‘via preventie voorkomen dat mensen gebruik maken van dure zorg’ (p. 24) klinkt in onze oren dan ook een beetje vreemd, maar we begrijpen de intentie.

Preventie begint al in de kinderjaren, of zelfs voor de geboorte. De focus bij de preventieve aanpak op de jeugd, op het jonge kind (-9 maanden tot 4 jaar), en op de ondersteuning aan de ouders spreekt ons aan (p. 25). Via de zogenaamde Klijnsma-middelen is er speciale aandacht voor kinderen in armoede. De begroting neemt hier een bedrag van 515.000 euro per jaar op voor een volwaardig kindpakket (p. 43). Dit is nog niet geheel ingevuld (p. 104) maar er volgt nog een plan in het kader van het transformeren van de minimamiddelen (p. 105). Wij wachten het voorstel met belangstelling af. Naast aandacht voor armoede wil de fractie van de ChristenUnie graag ook aandacht voor Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG). Wij zullen hier een motie over indienen.

De fractie van de ChristenUnie juicht het toe dat er aandacht is voor sociaal ondernemerschap en dat het college onderzoekt of de invoering van het instrument Social Impact Bonds (als financieel instrument om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken) hier een bijdrage aan kan leveren. Op 18 november 2014 heeft onze fractie (met Groenlinks via een motie) gevraagd naar de mogelijkheden voor de gemeente Almelo om de sector sociaal ondernemerschap te versterken. Dit is de (enige en) meest concrete invulling van deze motie tot nu toe.

Volgens het Energieakkoord moet over 5 jaar 16% van alle Nederlandse energie duurzaam opgewekt worden. Almelo zit nu ongeveer op 1%. De doelen zijn helder, maar er moeten nu ook echt stappen gezet worden om de doelen te kunnen halen. Helaas is er niet veel financiële ruimte om daar als gemeente zelf in te investeren. Als we geld hadden, konden we bijvoorbeeld investeren in een aardwarmte-netwerk. Dat is nu geen optie. Voor concrete oplossingen kijken we vooral naar het bedrijfsleven. Als ChristenUnie zien we hoe belangrijk de samenwerking met lokale bedrijven is. Initiatieven komen vaak uit de private sector, maar je moet daar als gemeente wel alert op zijn en actief op inspelen. Almelo heeft een innovatief bedrijfsleven, dus we denken dat hier voor ons ook kansen liggen.

De gemeente kan zelf ook iets doen. De gemeente Almelo bezit een grote hoeveelheid dakoppervlak waar (nog) geen zonnepanelen op liggen. Denk aan scholen. Hoe zorgen we dat die oppervlaktes ook benut gaan worden? Als ChristenUnie stellen we voor om een energiecoöperatie te starten, waar vooral burgers in kunnen investeren. Een soort crowdfundingplatform[1]. We vragen het college dit idee mee te nemen en uit te werken in het Duurzaamheidsbeleid 2018-2021. We kunnen dit idee ook toepassen op gemeentelijke grond (afgewaardeerde werklocaties). En als het goed loopt, wordt het voor private bedrijven wellicht ook interessant om hun dakruimte in te brengen. Een goede communicatiestrategie is hier heel belangrijk. We moeten een beweging op gang krijgen. Dat zorgt voor substantieel nieuwe groene energie (met als neveneffect collectief bewustzijn) zonder dat het de gemeente substantieel geld kost.

Naast zonne-energie staan we open voor innovatieve vormen van windenergie. Samen met het CDA dienen we een amendement in om meer prioriteit te geven aan elektriciteit die is opgewerkt uit wind, waterkracht, zon of biomassa. Aanvullend is het een uitstekende ontwikkeling dat de gemeente, samen met bewoners, inzet op het ontwikkelen van het Nieuwstraatkwartier tot een duurzaam, energie producerende wijk. Ook hier willen we pleiten voor tempo. Graag horen we van het college wanneer Almelo hier concreet aan de slag gaat (planning, voortgang, status convenant met de Provincie).

Gezien de financiële situatie van Almelo begrijpen wij het bedrag van 23.000 euro dat er nu staat voor erfgoed. Ter vergelijk: in de concept-erfgoednota “Zichtbaar verleden” wordt een bedrag van 115.000 euro (incidenteel en structureel) genoemd. Met 23.000 euro per jaar zal er veel gevraagd worden van onbezoldigde vrijwilligers. Maar er is dan tenminste wel een (minimaal) erfgoedbeleid mogelijk. Vanuit de lokale erfgoedgemeenschap is de suggestie gedaan om kosten te besparen door meer te doen met adviezen uit de non-profit sector (lokale en landelijke erfgoedorganisaties). Vrijwilligers doen nu al veel. Dat zou dan een meer structureel karakter moeten krijgen. Vooral aan de lokale vrijwilligers zou gevraagd kunnen worden om het onderdeel voorlichting of Monumentendag te doen. Over het aanwijzen van monumenten zou men bijvoorbeeld met Het Oversticht en het Cuypersgenootschap kunnen praten. De gemeente is echter aan zet om dat soort mogelijkheden in beeld te brengen. Als ChristenUnie willen we er bij het college dan ook sterk voor pleiten om de concept-erfgoednota zo snel mogelijk naar de raad te brengen, en samen met erfgoedorganisaties de uitvoering van het beleid vorm te geven. We komen met een amendement hier ook budget voor vrij te maken.

We hebben als fractie onze complimenten uitgesproken over de begroting, en ook enkele kritische kanttekeningen gezet. De begroting blijft een echter een zeer kwetsbare begroting. Er zijn taakstellingen geformuleerd waarvan de begroting zelf al de risico’s aangeeft of deze wel realistisch zijn. Er zijn systeeminnovaties nodig waarvan het effect onzeker is. De vele bezuinigingen vragen veel van onze bevolking, die het vertrouwen in het gemeentebestuur verloren heeft. Het is nodig dat we onze burgers perspectief geven door een andere aanpak, door naast te bezuinigen ook te investeren en door een toekomstvisie voor de stad neer te zetten. Om de burger moed te geven en het bestuur een besef van voortgang en verantwoordelijkheid stellen wij voor (via motie) om af te tellen naar het moment dat Almelo weer financieel gezond is.

Fractie ChristenUnieWouter TeeuwMichiel van Heek

NB De moties over Jongeren op gezond gewicht ('je betaalt alleen het beeldmerk') en het aftellen naar het moment dat we weer financieel gezond zijn werden niet door de raad gesteund.

In de raadsvergadering van 6 juni zal de ChristenUnie, samen met D66 en GroenLinks, een motie indienen om aan de Parallelweg het klushuizen-concept een kans te geven.

De motie is een vervolg op eerdere schriftelijke vragen aan het college van B&W door dezelfde drie partijen.

Een tijdje terug heeft het college van B&W besloten om de panden aan de Parallelweg te slopen, en de grond (op termijn) te verkopen voor projectontwikkeling. ChristenUnie-raadslid Michiel van Heek heeft toen (als laatste reddingspoging) het zogenaamde klushuizen-concept naar voren geschoven. Om het concreet te maken heeft hij vervolgens contact gelegd met de initiatiefnemers van andere (prijswinnende) klushuis-projecten in Nederland: Hulshof Architecten en Urbannerdam (Wallisblok, Rotterdam) en Kondor Wessels en co (Kleiburgflat, Amsterdam-Zuidoost). Al deze partijen toonden interesse voor de Parallelweg.

Samen met Martin Mulder (D66) en Hans Buitenweg (GroenLinks) heeft Michiel van Heek de panden aan de Parallelweg bezocht (ook binnen). Aanwezig daarbij was Ineke Hulshof (Hulshof Architecten), die daarop een plan heeft gemaakt voor renovatie van de panden inclusief een grove financiële raming.

Het plan Hulshof behelst het volgende:

- Hulshof Architecten (c.q. Urbannerdam) werft kopers, verenigt deze in een vereniging van opdrachtgevers (VVO) en helpt hen bij het proces (bv. hypotheek).- Gemeente Almelo verkoopt grond en panden aan kopers voor symbolisch bedrag.- VVO besteedt renovatie aan op basis van bestek.- Richtprijs €160.000 per woning (even duur als woning uit traditionele projectontwikkeling).- Tijdens renovatie houden kopers volledige controle en zij kunnen bepaalde klussen ook zelf uitvoeren.- Eindbeeld: complete renovatie op basis van nieuwbouwkwaliteit (behoud gevels, muren en vloeren, maar met wooncomfort van nu en bijv. energieneutraal, dus heel lage maandlasten).

Voordelen in vergelijking met sloop c.q. traditionele projectontwikkeling:

- behoud van karakteristieke gevels en hoge, originele plafonds- past binnen het bestemmingsplan- sneller tot plan en uitvoering komen- bewoners bepalen zelf indeling en inrichting (geen beperkingen door projectontwikkelaar)- zet Almelo op de kaart met innovatief concept (eerste echte klushuizen van Twente)

Doel van de motie is dat de Almelose politiek zich over dit scenario kan uitspreken. Daartoe moet dit scenario wel verder uitgewerkt worden. Maar dat geldt ook voor het nul-scenario (sloop), want ook daar kleven nog onzekerheden aan. Concreet stellen wij voor dat het college van B&W (ambtelijk) de gesprekken van Michiel van Heek met Hulshof Architecten, Urbannerdam en Kondor Wessels voortzet. Zodat het college straks in een politiek beraad voor alle scenario's de relevante aspecten op een rijtje kan zetten.

Op maandagavond 27 maart hebben zo'n twintig raadsleden een zeer geslaagd werkbezoek gebracht aan de recent gerenoveerde stadsvilla Ledeboer&Co. De avond was georganiseerd door de ChristenUnie, in samenwerking met D66 en GroenLinks.

Het werkbezoek was een praktisch vervolg op het manifest "Stedelijk erfgoed van grote waarde voor Almelo", tevens opgesteld door ChristenUnie, D66, GroenLinks.

De eerste helft van het bezoek was een rondleiding door het gebouw, onder leiding van de eigenaar, de heer Hazewinkel. Daarbij had men het geluk ook een van de appartementen te zien op de zolderverdieping. Het appartement werd getoond door de kersverse bewoners, een jong stel dat razend positief was over het leven in de "hippe stad" Almelo.

De tweede helft van het bezoek stond in het teken van gesprek over erfgoed. De heer Hazewinkel vertelde enthousiast over zijn motieven om het Ledeboerpand te renoveren en wat er bij een dergelijke herontwikkeling zoal komt kijken: "Het jaarlijks rendement van dit project is lager dan dat van een typisch nieuwbouwproject, maar ik ben ervan overtuigd dat dit gebouw er over 100 jaar ook nog staat."

De opstellers van het manifest sloten af met een betoog over het belang van dit soort ontwikkelingen voor Almelo. ChristenUnie-raadslid Michiel van Heek: "Dit gerenoveerde gebouw is een zichtbaar en tastbaar voorbeeld van waar wij in ons manifest voor pleiten." Hij ging kort in op enkele kernbegrippen uit het manifest, zoals "cultureel kapitaal" en "overleven door moderniseren".

Op 29 juni heeft de Gemeenteraad de hele dag vergaderd over de zogenaamde Perspectiefnota. Veel fracties zien weinig perspectief nu het financieel niet meezit. De fractie van de ChristenUnie steekt echter constructief en positief in: er gebeurt ook veel goeds in de stad.

De jaarcyclus van de gemeente kent drie belangrijke momenten. In het voorjaar -meestal in juni- wordt de Perspectiefnota opgesteld. Hierin worden de koers de de plannen voor het daar op volgende jaar vastgesteld. In het najaar -meestal november- wordt dit vertaald naar de Begroting, een document waarin bedragen worden gekoppeld aan de plannen. Tenslotte wordt, als het jaar voorbij is, als derde documnet de Jaarverantwoording opgesteld. Daarin wordt verantwoording afgelegd over wat er allemaal terecht is gekomen van de plannen.

De behandeling in de Raad van zowel Perspectiefnota als Begroting zijn de momenten waarop fracties vaak met vele ideeën komen. Die worden via zogenaamde amendementen (= verzoek tot aanpassing) of moties (= middel om een discussiepunt voor te leggen) voorgesteld. De vergadering stemt hier dan over. Onze fractie heeft met andere fracties twee moties ingediend. Ten eerste een motie om de overgang van aardgas naar electriciteit te stimuleren. De Raad stemde hier voor. Ten tweede een motie om voor de fietssnelweg F35 het tracé vast te stellen, en voor de stukken die er nog niet zijn in een goede bewegwijzering te voorzien. De Raad wilde niet zover gaan, kost geld, maar de wethouder gaf vooraf al aan dat deze moties voor een groot deel toch al gepland staat komend jaar.

Voor het college -waaronder wethouder Alex Langius- is de behandeling van deze stukken in de raad ook een belangrijk moment. De wethouder 'verdedigt' de door het college opgesteld nota, waarom ze het zo willen doen als voorgesteld, en zal wijzgingen die de Raad voorstelt ook moeten verwerken, wat vaak betekent hier geld voor zoeken.

Onderstaand vind u de volledige bijdrage van de ChristenUnie fractie.

--------

Perspectiefnota: Bijdrage ChristenUnie

Almelo, 29 juni 2017

Almelo heeft het financieel gezien erg zwaar, en in dat opzicht vragen we al jarenlang veel van onze burgers. Toch is de toon van de Perspectiefnota 2017 terecht positief ingestoken. Er gaat immers ook veel goed in de stad. Steeds opnieuw zetten vrijwilligers zich in voor nieuwe initiatieven, de binnenstad wordt zichtbaar aangepakt, we hebben het predicaat ‘gouden sociale gemeente’ gekregen, en zelfs het taaie dossier rond het oude stadhuis is vlot getrokken. Dit alles tot opbouw van de stad. Het maakt dat we als ChristenUnie onze waardering uitspreken voor deze perspectiefnota. Dit neemt niet weg dat, gegeven de financiële situatie, het ontwikkelperspectief van de stad zorgelijk blijft. We moeten scherp en kritisch blijven op wat we doen, en een gezamenlijke inspanning is nodig om Almelo weer het bloeiende hart van de regio te maken. Het samen de schouders eronder zetten met de Provincie als bondgenoot is dan ook de strekking van de Perspectiefnota. Zo zien wij dat ook. Onderstaand geven we onze bijdrage hoe we dit ontwikkelperspectief verder kunnen vergroten. We doen dit langs de drie hoofopgaven voor de stad.

Met het negatief saldo van de jaarrekening 2016 heeft het financieel herstel van de stad weer een terugslag gekregen. Almelo krijgt heel wat te verduren en we blijven kwetsbaar. Echter, we opereren nog steeds binnen de uitgezette lijntjes en een positieve meevaller, bijvoorbeeld in de vorm van verkoop aandelen Twence, kan het beeld zo weer doen omslaan. Niettemin vindt de ChristenUnie het zaak zo snel mogelijk naar een gezonde financiële situatie toe te groeien. Dat betekent niet het verjubelen van allerlei meevallers maar een scherp financieel beleid. We steunen hierin het college: eerst de boel op orde. In de praktijk ondervinden we gelukkig weinig hinder van het staan onder financieel toezicht van de Provincie. Er zitten zelfs voordelen aan, in het bijzonder dat er geen discussie over is dat alle mee- en tegenvallers verrekend worden met de algemene middelen (einde potjescultuur). Niettemin is ons streven om zo snel mogelijk onder het financieel toezicht uit te komen. Dat geeft meer vrijheid voor investeringen en daarmee voor het ontwikkelperspectief van de stad.

Via een minderheidscollege is een grote stap gezet richting een andere bestuurscultuur en een democratischer bestuur. De facto heeft Almelo op dit moment een zakencollege. De raad stuurt op hoofdlijnen (het wat), het college bepaalt het hoe, en de ambtenaren voeren dit uit. Alles uiteraard in gezond overleg met elkaar. We moeten er scherp op blijven dat oude denkwijzen niet resisteren. Neem het hoofdstuk II van de Perspectiefnota waarin ‘landelijke ontwikkelingen’ worden vertaald naar lokaal beleid en organisatie. Al zijn we het in grote lijnen hiermee eens, voor je het weet sijpelen filosofieën vanuit de organisatie ongemerkt door in het beleid. Daarom vraagt de nieuwe werkwijze om een resultaatgerichte overheid. In die zin steunen wij de doorontwikkeling (reorganisatie?) van de organisatie richting programmasturing en stadsdeelmanagement. Dat daar budget voor nodig is (maximaal 4,5 M€) is evident. Om dit budget niet nu te reserveren, maar jaarlijks met voorstellen te komen vinden wij een juiste keuze. Wij pleiten wel voor het minimaliseren van dit budget, en zijn tegen eventuele grote afkoopsommen richting personeel. Niettemin staat wat ons betreft effectiviteit voorop: doe wat nodig is, doe het goed en creëer geen parkeerfuncties voor overtallig personeel.

Dit brengt ons ook bij sourcing, en de ontwikkeling richting een regierol van de gemeente. Hier liggen nog grote opgaven waar we weinig over lezen in de perspectiefnota. Wij kunnen ons vinden in de koers om interne verzelfstandiging van het groenbedrijf als alternatief uit te werken. We zien wel dat hier dan een cultuurslag moet worden gemaakt. Ook rond het ingenieursbureau pleiten we ervoor essentiële kennis in huis te houden en niet afhankelijk te worden van externe adviseurs waarvan we zelf de adviezen niet op waarde kunnen schatten. We willen voor beide dossiers vooral pleiten voor tempo in verband met onze strategische doelen, de taakstelling die hier nog ligt (p. 13), en de rust in de organisatie.

De ChristenUnie zit het belang van de Agenda van Twente, maar constateert ook dat het budget voor 80% wordt gestoken in een basisinfrastructuur zie zich hoofdzakelijk in Enschede bevindt. Bovendien heeft Almelo simpelweg niet het geld zonder daarbij lokale perspectieven te verminderen. De keuze om financiële deelname aan de Agenda van Twente te koppelen aan de verkoop van aandelen Twence steunen wij daarom, wel uitgaande van een eerlijke prijs. Wij vinden het ook geen gekke gedachte om tussen de gemeentes te differentiëren in bijdrage per inwoner (op grond van draagkracht en lokaal perspectief).

Wat betreft duurzaamheid juichen wij initiatieven voor zonneparken toe, zowel als (tijdelijke) invulling van werklocaties als met name op daken van stallen en andere grote bedrijfspanden. De energietransitie is er niet mee geholpen als we woningen blijven bouwen met gasaansluitingen. Daarom dienen we samen met GroenLinks een motie in om het bouwen van nieuwe gasaansluitingen tegen te gaan. Duurzaamheid betekent ook een keuze voor duurzame mobiliteit. De ChristenUnie kiest daarom voor de fiets en openbaar vervoer en wil het college vragen zich tot het uiterste in te spannen het Almelose tracé van de F35 zo spoedig mogelijk te voltooien of –als daar het geld niet voor is– in ieder geval vast te stellen. Waar delen van de F35 nog ontbreken is op zijn minst een goede bewegwijzering gewenst. Ook hier dienen wij een motie over in.

Het college zet in op preventie. Wij doen dat ook, niemand kan daar tegen zijn, er ligt zelfs een initiatiefvoorstel van de VVD. Het is de vraag of we er allemaal hetzelfde beeld bij hebben en hoe je het vervolgens invult. Een voorbeeld. De Perspectiefnota geeft als knelpunt bij het minimabeleid aan dat de kosten van schuldhulpverlening en bewindvoering zijn toegenomen met 1 M€ (p.26). Daarom komt er een voorstel om een voorliggende voorziening voor bewindvoering in te voeren (p. 33). De basisgedachte zal zijn dat het de zorgaanbieders zijn die met innovaties moeten komen (p. 8). De transformatie moet in de zorgketen zelf plaatsvinden. We zijn het eens dat met nieuwe vormen en voorliggende voorzieningen (vrijwilligers, maatschappelijke ondernemingen etc.) we moeten proberen dure professionals te vervangen door goedkopere oplossingen. Maar in zekere zin is dit symptoombestrijding en begint preventie veel eerder. Wat is de oorzaak van de schulden die tot toenemende bewindvoering leiden? Bij een politiek beraad is bijvoorbeeld echtscheiding als een oorzaak genoemd. Kunnen we hier iets mee of niet? Idem dito kun je preventie rond jeugdzorg weer aan opvoedingsondersteuning relateren. Dit alles gaat veel dieper en vraagt mogelijk veel tijd.

Er is nog een andere wezenlijke vraag. In het sociaal domein wordt ingezet op zelfregie. Recent heeft de WRR echter aangegeven dat de overheid teveel verwacht van de zelfredzaamheid van burgers (p. 9). De ChristenUnie pleit ook voor ‘eigen kracht’ maar zit daarnaast veel meer op het spoor van naoberschap. De transformaties in de zorg zullen de burgers minder afhankelijk maken van zorgprofessionals en van de overheid, maar meer van elkaar. Het is een reële vraag of de samenleving dit aankan. Wij hebben hier het antwoord niet op. Helpen we onze buren? De mantelzorgers zijn al overbelast, maar ze moeten nog meer. Gevaar is dat vanuit de preventiegedachte reële zorg wordt onthouden. Daarom is het zaak dat preventie niet wordt gemotiveerd vanuit kostenbesparing, maar vanuit de gedachte dat we de samenleving en zorgketen anders en beter willen inrichting, zelfs al kost dat geld. Ook wij vinden ten principale dat we in het sociale domein zouden moeten kunnen uitkomen met de middelen die we van het Rijk daarvoor krijgen via het Gemeentefonds. We lezen de strubbeling van het college dat we blij mogen zijn als de ‘eigen bijdrage’ niet verder oploopt dan 6,9 M€ en dat het terugbrengen van de eigen bijdrage naar 0 € een keiharde bezuiniging wordt van 10 M€ met ongewenste effecten. Wij zijn niet tegen een ‘eigen bijdrage’ maar het is wel goed de eigen bijdrage te expliciet te maken (bewuste keuze) en kostenbewust te blijven.

De ChristenUnie ziet uit naar het werk maken van overheidsparticipatie in de zin van het initiatief uit de samenleving en de overheid die ‘slechts’ faciliteert. Een begin kan hier worden gemaakt met het teruggeven van de wijkcentra aan de burgers. Het afscheid nemen van Acress past hierbij, net als het verzelfstandigen van wijkcentra (eigen broek ophouden) en/of panden van doelgroeporganisaties. Dit in plaats van een praktijk van gesubsidieerde wijkcentra die worden verhuurt aan commerciële organisaties en verenigingen. Activiteiten, en zeker de commerciële verhuur, kunnen ook plaatsvinden in particulier beheerde cq. met vrijwilligers beheerde accommodaties van bijvoorbeeld doelgroeporganisaties, sportverenigingen of kerken. Dit helpt ook hen het hoofd boven water te houden. Daarmee bespaar je niet alleen kosten maar help je de stad echt (win-win).Wij zien zeker wel de behoefte aan cq. noodzaak van wijkcentra, maar deze moeten meer zijn dan een ‘clubhuis’ voor 5% van de inwoners van een wijk. Wijkcentra moeten de sociale cohesie in een wijk bevorderen, een plaats zijn voor wie behoefte heeft aan ontmoeting –zoals kerken dat ook bieden– en dienend zijn voor de samenleving. Afhankelijk van dit laatste past uiteraard een basissubsidie.

De ChristenUnie ziet graag dat we de vergaderruimtes in het Stadhuis, die een aantal avonden gewoon leeg staan ook op deze manier gebruiken. Dan wordt het pas echt een ‘Huis van de stad’. Let op dat dit heel wat anders is dan het op financiële gronden verhuren van een deel van je pand, waar blijkbaar oriënterende gesprekken over worden gevoerd (p. 47). We zijn niet tegen onderhuur, maar zien dit zeker niet als kerntaak van de (regie)gemeente. Voor de sportaccommodatie van de Uitsmijters geldt dat, als verplaatsing naar een centralere locatie niet lukt, zij op de huidige locatie moeten kunnen blijven zitten (Plan B). Het gereserveerde verhuisbudget mag dan (deels) worden gebruikt voor het opknappen van deze locatie.

Wij kunnen ons vinden in de voorgesteld aanpak rond de collectieve ziektekostenverzekering, namelijk eerst evalueren en dan besluiten over hoe verder, maar wel met de volgende kanttekening. Het college geeft aan in de evaluatie van de regeling na te gaan of de regeling een bijdrage levert aan een afname van de kosten in de zorg, zowel bij de gemeente als bij zorgaanbieders en zorgfinanciers (p. 34). Dat kan uiteraard niet het geval zijn. Aanleiding voor de regeling was het tegemoet komen van chronisch zieken en gehandicapten. De regeling is zo opgezet dat juist zij, omdat ze veel extra kosten hebben en daarnaast de wettelijke eigen bijdrage jaarlijks ‘uitputten’, goedkoper uit zouden moeten zijn. Gezonde mensen kunnen ook deelnemen aan de regeling, omdat het vorm is gegeven in een algemene regeling, maar zouden duurder uit moeten zijn (om te voorkomen dat iedereen deelneemt). Bijdrage is om financiële redenen sowieso beperkt tot minima (maximaal 130% bijstandsnorm). Zowel gemeente als vooral verzekeraars (die profiteren van meer klanten via collectiviteit die bovendien duurdere pakketten afsluiten) zou het geld moeten kosten. Hier moet op worden geëvalueerd, en niet anders. Als blijkt dat het enkel een minima maatregel is geworden, moet hij daar worden ondergebracht, ook budgettair. Merk dan wel op dat bij de begroting 2016 een motie is aangenomen waarin de opdracht staat geformuleerd dat, onafhankelijk van het wel of niet voortzetten (na 2017) van de collectieve ziektekostenverzekering, het college zich tot het uiterste zal inspannen om sowieso het budget van 0,8 miljoen per jaar structureel te reserveren voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten (met max 130 % van de bijstandsnorm als inkomen).

Dat er hard gewerkt wordt aan de binnenstad, zal niemand ontgaan. De binnenstadsvernieuwingen uit de jaren '60 (V&D) en '90 (Versland/S&F) worden momenteel grondig overnieuw gedaan. Hopelijk ditmaal met een langere houdbaarheidswaarde. We zien daarbij ook dat (leegstaande) winkelpanden transformeren tot woningen, wat goed is voor de leefbaarheid van de binnenstad. Een binnenstad die enkelzijdig inzet op een winkelfunctie heeft geen toekomst. De toekomst voor de Almelose binnenstad ligt volgens onze fractie in een diversiteit aan functies: wonen, horeca, winkels en kleinschalige bedrijvigheid (ambachten).

Ook de entree van de galerij krijgt een make-over. Dankzij een motie van ChristenUnie en VVD is de huidige kwaliteit hoger dan die uit eerdere plannen, maar helaas haalt het niet de monumentale kwaliteit zoals wij die destijds hebben bepleit. Minder prominent zichtbaar, maar zeker zo interessant om te zien, is hoe bestaande panden worden herontwikkeld. In de Grotestraat zien we het ene na het andere gebouw een gevelverbetering ondergaan. Een jarenlange wens van vele Almeloërs gaat daarmee in vervulling. Gevelverbetering is een mooi voorbeeld van wat de ChristenUnie bedoelt met investeren in bestaande stedelijke kwaliteit, zoals wij dat ook met D66 en GroenLinks hebben opgeschreven in het manifest voor stedelijk erfgoed. Almelo heeft heel veel bestaande kwaliteit die momenteel nog niet tot haar volledige potentie is gekomen. Wat dat betreft zien wij vol vertrouwen en verwachting uit naar de verdere uitwerking van de erfgoednota door het Almelose college. In dit verband willen we ook wijzen op de aanvullende monumentenlijst die recent is opgesteld door de stichting Heemschut en het Cuypersgenootschap.

Het beter benutten van bestaande stedelijke kwaliteit is niet alleen de taak van erfgoed-ambtenaren, maar juist ook van de planologen, stedenbouwkundigen en vastgoedmanagers van de gemeente Almelo. Een integrale ontwikkeling en toepassing van het omgevingsbeleid moet hier in gaan voorzien. Almelo heeft in de afgelopen maanden belangrijke stappen gezet naar de Omgevingswet. Een ambtelijke organisatie die integraal alle relevante aspecten weet te betrekken bij het beleid, en een omgevingsvisie die inhoudelijk breed gedragen wordt door politiek en samenleving, zijn wat ons betreft de belangrijkste uitdagingen voor de komende jaren.

In de nieuwe Omgevingswet draait alles om “uitnodigingsplanologie”: markt en samenleving nemen het initiatief, de overheid participeert. Dat past dus helemaal in de visie van de ChristenUnie op overheidsparticipatie. Het plan Natuurhus past hier ook bij. Natuur- en milieueducatie (NME) voor en door inwoners (vooral kinderen) van onze gemeente. Wij zien dit initiatief tevens als een plan dat een impuls zal geven aan de binnenstad, een binnenstad waar vele miljoenen voor worden uitgetrokken. Dit wil niet zeggen dat de gemeente een pinautomaat is. Wij zouden het college echter wel willen vragen zich tot het uiterste in te spannen om geld vrij te maken voor NME-taken en zo indirect een impuls te geven aan de binnenstad. Tevens zouden wij willen vragen het nieuwe Natuurhus te betrekken bij de discussie rond de wijkcentrum voor de binnenstad. Waarom? Omdat in de beleidsvorming rond wijkcentra nu teveel wordt gekeken naar de gebouwen die toevallig gesubsidieerd worden, terwijl veel andere gebouwen dezelfde functie hebben of kunnen hebben –denk ook aan Erve Noordik, wijkcentrum Egbertus, Bij Bosshardt, LifeCenter Almelo, etc. Ook hier is het devies een integrale visie en doen wat nodig is en de (binnen)stad verder brengt.

Fractie ChristenUnieWouter TeeuwMichiel van Heek