"You can't win them all..." is een gevleugelde uitspraak die op dit verkiezingsjaar van toepassing is. Voor het eerst sinds 2010 heeft de SP een verkiezing in Veenendaal verloren. En niet alleen verloren we de verkiezing; maar ook onze vriend Erik - op 47-jarige leeftijd.
We blikken terug...
Het Congres
In januari vond het 23e Congres van de SP plaats in Hilversum. Jan, Enna en Baukje vormden de afvaardigen van Veenendaal; Walter was beroepshalve (als hoofd financiële administratie) aanwezig. Op dit congres werd de uitslag van de bestuursverkiezing - waarvoor eerder op de ledenvergaderingen van de afdelingen gestemd is - bekendgemaakt. Verder stond het congres in het teken van het afscheid van Emile Roemer en het aantreden van Lilian Marijnissen...
Voorbereidingen
Zo'n congres was natuurlijk supergezellig, maar er moet ook gewerkt worden. De gemeente Veenendaal organiseerde een kennismakingsdag voor zittende en aanstormende politici, waar ze niet alleen elkaar, maar ook de gemeentelijke organisatie en een aantal lopende dossiers leerden kennen... Namens de SP was de top 5 van de lijst aanwezig: Jan, Sietse, Enna, Erik en AJ...
Op 5 februari werd de kieslijst formeel ingediend en goedgekeurd. Jan was voor de vierde keer lijsttrekker. De SP-lijst kende - afgezien van Jezus Leeft, wiens gehele lijst uit één vrouw bestond - het hoogste percentage vrouwen van alle deelnemende partijen.
Vier dagen later werd er bekendgemaakt welke partij welk lijstnummer kreeg toebedeeld. Voor de zittende partijen geldt de volgorde van stemuitslag van de vorige gemeenteraadsverkiezingen; voor nieuwe partijen vindt er een loting plaats in welke volgorde zij aansluiten. Voor de SP was het dus al bekend dat zij lijst 8 zou worden; nieuwkomers Jezus Leeft, DENK en JouwVeenendaal hebben in deze loting respectievelijk lijstnummers 11, 12 en 13 meegekregen.
Met de formaliteiten achter de rug, kon de campagne eindelijk beginnen...
De posters
De posters voor op de borden werden dit jaar voor het eerst digitaal aangeleverd; zelf plakken was er niet daar meer bij. Maar er is gelukkig meer te beplakken dan alleen de verkiezingsborden. De openbare plakzuilen zijn er ook om beplakt te worden. En zo geschiedde...
Pubquiz
De eerste organisatie die een verkiezingsactiviteit neerzette, was het Cultureel Café. Aan hun traditionele pubquiz deden bijna alle politieke partijen mee. TEAM SP werd gevormd door Jan en Tilmann. Bij de pubquiz pleitte Jan voor behoud van het stadsstrand, een goede besteding van het cultuurgeld, en behoud van cultureel erfgoed: Veenendaal mag niet verder verworden tot een 'Almere aan de Grift'.
Aftrap campagne
Terwijl 'thuis', in Veenendaal, de eerste stappen voor de campagne al gezet werden, togen Chantal, Sietse, Toke, Meneer Bacarki en Enna naar Nijmegen voor de officiële aftrap van de campagne.
Lilian Marijnissen verscheen hier - en tegelijk op verschillende andere plaatsen in Nederland - in hologramvorm...
Eenzame eik
Ondertussen begon de kanker het te winnen van Erik. Die week verhuisde hij naar Hospice Berkenstein. Op de dag dat de gemeenteraad voor het laatst vergaderde, vond zijn 'afscheid bij leven' plaats. Met zijn vrienden, onder wie veel partijgenoten, trok hij die middag naar de Eenzame Eik. Het was zijn laatste wens.
"Als je mij een paar jaar geleden had gevraagd hoe ik mijn einde zag," zei hij hier, "had ik waarschijnlijk gedacht ergens in een vrachtwagen aan de kant van de weg. Ik had nooit gedacht dat dit het zou zijn, omringd door allemaal mensen van wie ik houd. Ik had nooit gedacht dat ik zoveel heb kunnen betekenen voor zoveel mensen. Ik ben geworden wie ik wil zijn."
Russische beer
Het werd een rare campagnetijd. Met onze nummer 4, die in een Hospice op zijn dood wachtte, maar ook omdat er in die tijd een ijzige kou opstak. Deze kou kreeg de bijnaam 'de Russische Beer'.
De ijswinden waren behoorlijk hinderlijk als we gingen folderen in de verschillende winkelcentra, of als we huis-aan-huis gingen...
Maar een beetje SP'er laat zich door wat kou - hoe extreem dan ook - natuurlijk niet uit het veld slaan...
Stem op een vrouw
Als partij met de meeste vrouwen op de lijst (afgezien van Jezus Leeft, wiens lijst alleen uit Karin Hekhuis bestond) wordt er wat van je verwacht. Enna werd het gezicht van - en drijvende kracht achter - de actie 'Stem op een Vrouw'. Op internationale vrouwendag werd er dan ook grif voor haar geflyerd bij het traditionele uitdelen van de bloemen.
Enna zelf belegde die avond een bijeenkomst voor vrouwelijke kandidaat-raadsleden. Ter kennismaking en voor het uitwisselen van ervaringen en verwachtingen. Barbara schreef diverse opiniestukken; gestoeld op filosofische leest.
Sportman Sietse
Ook Sietse zette zijn beste beentje voor. Hij nam het woord tijdens het sportcafé, waar hij nogmaals bepleitte dat sportverenigingen meer mogelijkheden moeten krijgen om hun accomodatie te verhuren...
... hij bracht een bezoek aan de skatebaan, waar de skaters hem lieten zien dat de baan verouderd is en een flinke onderhoudsbeurt kan gebruiken...
... en nam hij deel aan het 'politicipizza'-debat dat de Veense Jongerenraad had georganiseerd. Hier pleitte hij ervoor dat er geen pretpark van Kwintelooijen (het zandgat) gemaakt moet worden, dat de gemeente haar verlieslijdende parkeergarages zo snel mogelijk moet afstoten, dat het stadsstrand behouden moet blijven, en dat het culturele- en uitgaansaanbod in Veenendaal wel een upgrade kan gebruiken. Zeker voor jongeren!
Debatten
De meeste debatten kwamen op het bordje van Jan, de lijsttrekker. Hij debatteerde op de verkiezingsavond die de SGP organiseerde in het Ichtus-gebouw, op het Rembrandt-debat, op het ondernemersdebat bij IW4...
... en natuurlijk het grote lijsttrekkersdebat op het gemeentehuis.
Stembusakkoorden
Het COC nodigde de partijen uit om het Regenboog Stembusakkoord te tekenen; om oog te hebben voor de diversiteit in de samenleving en de acceptatie en veiligheid van LHGBTI+'ers. Van de 13 partijen die deelnamen aan de verkiezingen, kwamen er maar 6 opdagen voor de ondertekening. Jan was één van hen...
Ook tekenden Jan en Sietse een document, waarmee ze zich committeerden aan de inzet om de skatebaan z'n hoognodige vernieuwing te geven. De SP was overigens de enige partij die dit 'skate-akkoord' tekende.
In de media...
Bij een verkiezingscampagne horen ook media-optredens. Al vroeg in de campagnetijd zat Jan bij het programma 'Accent' op Stilok, had Enna de hoofdrol in een filmpje van 'De Gelderlander', nam RTV Utrecht verschillende filmpjes op, en besteedden de lokale en regionale kranten volop paginaruimte aan de partijen en hun kandidaten...
Het grootste mediaspektakel was echter de reunie van de Lokake Omroep Veenendaal, die in 'de Lampegiet' de uitzending 'Live Over Verkiezingen'. Jan maakte hier nog één keer duidelijk: "Een stem op de SP is een stem voor een Veenendaal waar de inwoners het voor het zeggen hebben. Met veel inspraak. Samen de regie voeren in je eigen buurt. Over de inrichting van de openbare ruimte, over de zorg. Met bestuurders die luisteren en meedenken, in plaats van enkel te komen zeggen wat er wel en niet mag."
Actie
Tussen alle campagne-activiteiten door, was er ook nog tijd voor 'gewone' acties. Jan ondersteunde de acties in het primair onderwijs, door gastpleinwacht op 'Het Baken' te zijn. Voor Jan was het een 'thuiswedstrijd' om op Het Baken te zijn; hij is oud-leerling van de school. De kinderen die hij onder zijn hoede had, vonden het ook leuk: hij besteedde een groot gedeelte van de pauze aan het uitdelen van handtekeningen - waar massaal om gevraagd werd.
Op verkiezingsdag vond er nog een actie plaats; en wel een hele bijzondere. Cor Su, en zijn medecursisten van 'Ontdekkingstocht door de Democratie' togen naar het gemeentehuis om te demonstreren voor hulp in het stemhokje. Want dat is wel voor mensen met een lichamelijke, maar niet voor mensen met een verstandelijke beperking toegestaan. Ze meldden zich bij het gemeentehuis met grote borden. Burgemeester Piet Zoon heeft ze van harte ontvangen. Maar uiteindelijk is het de nationale politiek die over de kieswet beslist.
Uitslag en hertelling
Op 21 maart hing de winst in de lucht voor de SP. Maar die kwam niet. De kiezer koos voor een ruk naar rechts - en het was de VVD die won. Jezus Leeft en JouwVeenendaal haalden de kiesdrempel niet, en de PvdA zou op één enkele stem na uit het politieke landschap verliezen.
"In zekere zin hebben we gewonnen," zei lijsttrekker Jan die avond. "Er is veel interesse in ons verhaal, en onze vrijwilligersclub is groter dan ooit tevoren. Dat is winst, en dat pakken ze ons niet meer af." Maar de zetelwinst bleef uit...
Waar de andere partijen zich berustten in de uitslag, rook de SGP bloed. Zou de PvdA net die ene stem minder hebben, dan zouden de sociaaldemocraten hun zetel verliezen - en die zou bij de SGP terechtkomen. Dus vroegen de Staatkundig Gereformeerden een hertelling aan.
Deze hertelling leverde echt geen verschuiving in de zetelverdeling op. De PvdA hield haar zetel; en de SGP kreeg er geen zetel bij. Toen die helderheid er was, kon de nieuwe gemeenteraad worden geïnstalleerd...
Installatie
Op 29 maart werd Jan geïnstalleerd als raadslid. Hij zou in zijn taak worden ondersteund door Sietse, Enna en AJ, die op 25 april werden geïnstalleerd als raadscommissieleden - ook wel schaduwraadsleden genoemd...
Overlijden Erik
Erik overleed op 28 april, omringd door zijn vrienden. De regen viel die dag met bakken uit de hemel. Op 2 mei werd hij begraven op Natuurbegraafplaats 'de Heidepol' in Arnhem; onder een strakblauwe lucht. "Het is bijzonder," sprak cermonieleider Avi, "hoe Erik vanuit een plek van onmacht nog zoveel vriendschap, wijsheid en verbondenheid heeft kunnen meegeven."
En nu verder
Na de verkiezingsuitslag en de dood van Erik, was er een nieuwe tijd aangebroken. Een nieuwe werkelijkheid, waarin de SP moet opereren. Maar de strijd tegen onrecht gaat door...
Al gauw na de verkiezingen werden de kiezers bedankt; zowel 'schriftelijk' op de plakzuilen en het internet...
...als persoonlijk, door middel van het uitdelen van sponsjes op het Bruïneplein en de Markt; hier werd ook een legendarisch filmpje opgenomen...
Formatie
Als grootste partij mocht de ChristenUnie een informateur leveren; dit werd Wouter de Jong - de burgemeester van Houten. Hij ontving van alle partijen een delegatie; Jan en Enna kwamen namens de SP.
De Jong ried aan, na de gesprekken, dat ChristenUnie, VVD, SGP en ProV moesten formeren. En zo geschiedde. De wethoudersploeg die deze partijen samenstelde, bestaat volledig uit mannen. Een schril contrast met het vorige college - waarin drie van de vijf wethouders vrouwelijk waren.
Nadat de wethouders gevonden waren, kon er gezocht worden naar een nieuwe burgemeester. Hoewel er gezocht werd naar een vrouw, was het een man - SGP'er Gert Jan Kats - die uit de selectie kwam gerold. Op 9 januari zal hij worden geïnstalleerd.
Internationaal
Op het ROODSTOCK strandfestival werd er alvast vooruitgeblikt op de verkiezingen voor het Europees Parlement, die volgend jaar zullen plaatsvinden. Europarlementariër Anne-Marie Mineur gaf hier een toespraak: "Als je vindt dat het niet alleen gaat om de winst, maar om mens, dier en milieu, kies dan voor de SP. En als je vindt dat vrede en welvaart van belang zijn, en dat DEZE EU daar niet voor zorgt, kies dan voor de SP. Hier in Veenendaal, in maart in de provincie Utrecht, en in mei volgend jaar in Brussel."
Bernie Sanders werd tijdens de Amerikaanse mid-term elections herkozen in de Amerikaanse senaat. Dit jaar verscheen ook de Nederlandse uitgave van zijn boek, 'Onze Revolutie', dat tevens het thema was van Jan's jaarlijkse zomerspecial.
Provinciale Staten
De volgende verkiezingen staan al voor de deur. In maart worden er verkiezingen gehouden voor de Provinciale Staten. Hiervoor stelde de regioconferentie op 17 november de kieslijst en het programma vast.
Op die lijst staan maarliefst 3 Veenendalers. Jan heeft plek 5 gekregen; Yolande staat op plaats 19 en Tilmann op plaats 27. Zij, en de andere Veense SP'ers, gaan strijdbaar het nieuwe jaar in...
Een heel goed 2019 toegewenst! Zie ook: TERUGBLIK: Actiejaar 2018 De mensen van 2018Andere verkiezingsjaren:
2017 2016 2015 2014