Statushouders geen voorrang geven is niet de oplossing voor het woningprobleem
Een meerderheid binnen de gemeenteraad heeft besloten om vluchtelingen met een verblijfsstatus niet langer voorrang te geven op een sociale huurwoning in de gemeente, zodat eigen inwoners voor kunnen gaan. De SP vindt dat symboolpolitiek. Eigen inwoners, met name starters, grijpen mis op de Castricumse woningmarkt en die worden nauwelijks geholpen met deze maatregel. Anders dan men wil laten geloven, gaat slechts een klein deel van de woningen naar statushouders. Afgelopen jaar was dat 8% van de vrijgekomen huurwoningen. 92% ging dus naar andere woningzoekenden, die overigens uit heel Nederland kunnen komen. De maatregel levert de gemeente wél hoge extra kosten op. De gemeente is verplicht jaarlijks een bepaald aantal statushouders te huisvesten. Als ze dat niet doet, moet ze betalen voor het verblijf van die statushouders in het AZC. Kosten? 1850 euro per maand. Dure symboolpolitiek. De problemen met sociale huur in Castricum komen niet door de voorrang voor statushouders, maar doordat slechts 15% van het totale aantal woningen sociale huur is. Een ongekend laag percentage waardoor wonen in Castricum voor veel mensen onbereikbaar is. Dat dat anders moet is iets waar de SP al jaren voor pleit: bouw meer sociale huur, met name voor starters en senioren, en stop met de verkoop van sociale huurwoningen. Dan kunnen we ook stoppen met statushouders de schuld geven van problemen waar ze niet verantwoordelijk voor zijn.
Achtergrond en cijfers
Het is een wens van onze lokale partijen als Forza! en de VVD om statushouders geen voorrang meer te geven bij een sociale huurwoning zodat eigen inwoners meer kans maken op een woning, met name starters. Daarmee lijken ze te suggereren dat die voorrang voor statushouders ervoor zorgt dat eigen inwoners, met name starters, niet aan een woning kunnen komen. Deze veronderstelling kan niet zomaar worden gemaakt. De cijfers die de SP heeft opgevraagd bij de gemeenteafdeling Wonen en die uit verschillende openbare stukken en artikelen zijn te halen, vertellen namelijk wat anders. Allereerst de bovengenoemde percentages: 8% gaat naar statushouders, 92% naar andere woningzoekenden. Die 8% is geen schokkend hoog percentage. Maar daarnaast tellen andere inzichten en cijfers. Op een rijtje:
Niet alle sociale huurwoningen zijn geschikt voor iedereen. De woningvoorraad is onderverdeeld in categorieën naar huurprijs, huishoudenssamenstelling, leeftijd, etc. Dat statushouders starters op de woningmarkt dwars zouden zitten is alleen waar als die statushouders in starterswoningen terecht zouden komen. Vaak is dat niet zo. Huisvesting van statushouders vindt juist vaak plaats na gezinshereniging (bijvoorbeeld van gezinsleden uit AZC’s uit andere delen van Nederland). Die statushouders komen niet in starterswoningen, maar in eengezinswoningen terecht.
De bewering dat eigen inwoners meer aan bod komen als statushouders geen voorrang krijgen, is ook niet zeker. Mensen die staan ingeschreven als woningzoekende in de gemeente, kunnen hier een sociale huurwoning krijgen. Die mensen komen veelal uit de regio, maar kunnen ook uit de rest van het land komen.
Op vragen van de SP laat de gemeente weten dat de toewijzing van een sociale huurwoning het afgelopen jaar vaak is gegaan naar mensen die al een huis hebben, maar die graag willen verhuizen. Natuurlijk is die wens net zo legitiem als die van iemand die nog helemaal geen huis heeft, maar de vraag is of de situatie ook net zo nijpend is.
Wat wél zoden aan de dijk zet: meer sociale huurwoningen laten bouwen en stoppen met de verkoop van die woningen door woningbouwcorporaties. In de crisisjaren ging die verkoop in een rap tempo, waardoor inmiddels nog maar 15% van de totale woningvoorraad in Castricum sociale huurwoning is. 15%! Dat is echt belachelijk weinig. Partijen die dit hebben toegestaan, zouden liever hun verantwoordelijkheid nemen en daar direct mee aan de slag gaan.
Hoeveel mensen uit de omgeving of de eigen gemeente wachten op een huis is overigens niet duidelijk. Kennemer Wonen is gevraagd naar het aantal mensen dat actief op zoek is naar een sociale huurwoning in de gemeente. Actief op zoek is een rekbaar begrip: het zijn mensen die minstens eens per jaar reageren op een vrijgekomen woning.
Een ander relevant cijfer is dat van de zoektijd: de periode die verstrijkt voordat mensen die ‘actief op zoek zijn’ een huis hebben gevonden. In Castricum is dat 1,8 jaar. Wat dat zegt is dit: de mensen die minstens eens per jaar reageren op een woning, doen er gemiddeld 1,8 jaar over voordat ze een woning accepteren. Het geeft dus eigenlijk geen inzicht in de situatie. Wanneer Kennemer Wonen ook de laatste opgevraagde cijfers heeft geleverd, zullen we die hier publiceren.
Dan nog even over statushouders
Partijen aan de rechterkant van het spectrum doen het graag voorkomen alsof statushouders gelukszoekers zijn, die hier zomaar van alles cadeau krijgen. De SP stoort zich aan dat beeld, waarin de nuance zoek is. En wel hierom:
We willen graag even in gedachten brengen dat het vluchtelingenbeleid in Nederland streng is. Je komt hier niet zomaar binnen en je mag zeker niet zomaar blijven. Als je mag blijven, is daar een goede, simpele, reden voor: in je eigen land loopt je leven gevaar. Gelukszoekers worden eruit gepikt en weer Nederland uitgezet. Statushouders krijgen die status juist omdat ze géén gelukszoekers zijn.
Wie ooit in een (nood)opvang voor vluchtelingen is geweest, weet dat ‘het cadeau krijgen’ wel heel rooskleurig klinkt. In een opvang wordt voor de meest basale zaken gezorgd. Asielzoekers krijgen er een plek om te slapen en wat leefgeld (een alleenstaande asielzoeker zonder eigen vermogen die zelf zijn of haar maaltijden verzorgt, krijgt per maand 229,32 euro. Voor een gezin van vier met twee minderjarige kinderen is dat 660,24 euro, oftewel zo'n 165 euro per persoon per vier weken). Ze krijgen medische zorg en, in noodgevallen, hulp van een tandarts. Voor asielzoekers is die medische zorg gratis. Logisch, ze hebben geen inkomen. Maar zodra iemand een verblijfsstatus heeft, moeten premie en eigen risico worden betaald. Asielzoekers zitten vaak jarenlang in een opvang voordat ze al dan niet een verblijfsstatus krijgen. In die tijd mogen ze feitelijk niets doen. Levens staan zo jarenlang compleet stil. De SP vindt dat allerminst ‘een cadeautje’.
Veel mensen denken dat statushouders wel heel veel in de schoot geworpen krijgen: een huis, gratis wonen, gratis medische zorg, onderwijs, etc. Een verblijfsstatus geeft een vluchteling rechten die geboren Nederlanders ook hebben. Maar ook de plichten die daarbij horen. Vluchtelingen die een verblijfsstatus krijgen,betalen gewoon zorgpremie en eigen risico. Statushouders die een woning krijgen toegewezen, betalen gewoon huur. Voor het inrichten van een huis krijgen ze, net als Nederlanders zonder geld, een lening van de gemeente. Ze moeten participeren, de taal leren, en uiteindelijk zoeken naar werk. Voor de SP is het normaal dat als je iemand toestaat hier te verblijven, dat hij dan ook net als ieder ander behandeld wordt.
Uit de verhalen van vluchtelingen weten we dat vaak hun bezittingen zijn verwoest, dat ze dierbaren zijn verloren, dat hun omgeving is veranderd in oorlogsgebied, dat ze hun leven niet zeker zijn. Vaak hebben ze mensonterende zaken meegemaakt en lang, soms jaren, gereisd, met gevaar voor eigen leven. Vaak zijn ze onderweg uitgebuit en opgelicht, soms gemarteld.
Sommige partijen vergeten die verhalen liever. Maar het blijft belangrijk ze te vertellen, omdat ze laten zien waarom we vluchtelingen welkom heten: omdat dat het enige juiste is om te doen bij mensen in die situatie.
Bronnen: cijfers van de afdeling Wonen, cijfers uit de jaarverslagen van Kennemer Wonen
En artikelen:
https://www.noordhollandsdagblad.nl/kennemerland/pvda-aantal-goedkope-so...
https://nieuwsbladcastricum.nl/lokaal/huurwoningen-feiten-en-cijfers-312585
https://www.nu.nl/nucheckt/5021360/nucheckt-krijgen-asielzoekers-eigenlijk.html
