Poliflw

De financiële sector is niet goed voorbereid op de gevolgen van klimaatverandering en dat brengt grote financiële risico’s met zich mee.

Banken, verzekeraars en pensioenfondsen investeren nog steeds miljarden in de fossiele sector, terwijl nationaal en internationaal klimaatbeleid ervoor zorgt dat deze investeringen hun waarde zullen verliezen.

GroenLinks Tweede Kamerlid Bart Snels: ‘Als de Coronacrisis ons iets leert dan is het dat risico’s van buiten de financiële sector de financiële stabiliteit ernstig kunnen bedreigen’. GroenLinks dient daarom samen met D66, ChristenUnie en CDA een initiatiefnota in om de risico’s van klimaatverandering voor de financiële sector aan te pakken.

Een groot deel van de investeringen is nog niet in lijn met de klimaatdoelstellingen van Parijs. In 2018 ging meer dan tachtig procent van de investeringen in de energiesector naar de fossiele industrie. Deze investeringen zijn risicovol, want zullen hun waarde in de toekomst gaan verliezen. Dan komen financiële instellingen in problemen.

Banken, verzekeraars en pensioenfondsen zijn daarnaast kwetsbaar voor fysieke klimaateffecten. Zo hebben Nederlandse financiële instellingen voor bijna 100 miljard euro geïnvesteerd in bedrijven die actief zijn in gebieden met een groot risico op extreme waterschaarste. Ook zullen verzekeringsrisico’s toenemen door toekomstige toename van extreem weer. De politieke conflicten die ontstaan als gevolg van klimaatverandering vergroten de stabiliteitsrisico’s.

De grote financiële risico’s van klimaatverandering worden momenteel nog te weinig in kaart gebracht, net zoals financiële markten 15 jaar geleden geen inzicht hadden in de risico’s van gebundelde hypotheken. 

In het plan doen GroenLinks, D66, ChristenUnie en CDA een reeks voorstellen om de financiële sector te verduurzamen, zodat ook toekomstige generaties kunnen vertrouwen op een solide financieel systeem. De partijen stellen onder andere voor wetgeving met betrekking tot transparantie van financiële instellingen aan te scherpen, zodat meer bekend worden over welke risico’s instellingen lopen en hoe ze deze beheersen. De initiatiefnemers willen dat banken geleidelijk aan hogere buffers opbouwen met betrekking tot duurzaamheidsrisico’s.

Bart Snels: “We zijn blind voor klimaatrisico’s. Als we die niet gaan meewegen, dan kunnen we na de Coronacrisis zomaar in een financiële klimaatcrisis belanden. Dat kunnen en moeten we voorkomen.” 

 

D66 Kamerlid Joost Sneller: ‘De huidige Coronacrisis moet ons de ogen openen voor de gevolgen van de klimaatcrisis, die we al lange tijd zien aankomen. In dit soort tijden is de financiële sector extra kwetsbaar. Als de sector nu verduurzaamt, dan plukken we daar straks de vruchten van als samenleving.’

 

Bruins, Kamerlid ChristenUnie: ‘De financiële sector is niet goed voorbereid op een noodzakelijke en door velen gewenste groene toekomst. Met deze voorstellen geven we banken een ferme duw in de rug om de transitie naar een duurzame economie goed vorm te geven.’ 

 

Evert-Jan Slootweg, Kamerlid CDA: “Door de juiste prikkels in te bouwen levert de financiële sector een bijdrage aan duurzame productie door het bedrijfsleven. Veel Nederlandse financiële instellingen doen dit al. De voorstellen in de nota versterken dit.”

 

GroenLinks zet grote vraagtekens bij het handelsakkoord tussen de Europese Unie en Vietnam waarover het Europees Parlement woensdag stemt. Het eerste handelsakkoord dat de nieuwe Europese Commissie voorlegt aan het Europees Parlement is volgens Europarlementariër Bas Eickhout in strijd met de duurzame ambities van de Europese Commissie. We beantwoorden zeven vragen over het handelsakkoord.

1. Wat staat er in het handelsakkoord?

Sinds 2007 onderhandelde de Europese Unie en Vietnam over een handelsakkoord. In het akkoord spreken de twee partijen af om importheffingen geleidelijk af te schaffen. Daarnaast maken ze afspraken om elkaars productstandaarden te erkennen, zodat de handel makkelijker wordt. Voor landbouwproducten krijgt de EU voor 99 procent toegang tot de Vietnamese markt, terwijl de EU importquota behoudt voor de import van Vietnamese landbouwproducten. Behalve een handelsakkoord, ligt er ook een verdrag voor dat de bescherming van investeerders regelt. Dit zorgt ervoor dat investeerders overheden kunnen aanklagen, vaak ten koste van mens en milieu.

2. Wat betekent dit handelsakkoord voor het klimaat en milieu?

De Europese Commissie spreekt over duurzame ontwikkeling in handelsakkoorden, maar toch blijft ook dit akkoord business as usual: handelsafspraken zijn bindend maar afspraken over duurzaamheid blijven vrijblijvend. Eventuele negatieve effecten van de handel op het klimaat blijven daardoor zonder consequenties. Het verder vrijgeven van de handel in hout en vis, zonder bindende duurzaamheidsafspraken, kan de bestaande problemen van ontbossing en overbevissing verergeren. GroenLinks wil alleen handelsakkoorden die echt bijdragen om klimaatverandering aan te pakken en die goed zijn voor de biodiversiteit.

3. Hoe staat het met de mensenrechten in Vietnam?

De mensenrechtensituatie in Vietnam is zeer zorgelijk. De vrijheid van meningsuiting is sterk ingeperkt en kritiek op de overheid wordt hard gestraft. In 2019 werd in Vietnam een nieuwe cybersecurity-wet aangenomen, waardoor mensen die zich online uitspreken tegen de regering eenvoudig vervolgd kunnen worden. Verschillende journalisten en mensenrechtenverdedigers zijn door de overheid geïntimideerd of zelfs opgesloten. De journalist Pham Chi Dung werd gearresteerd nadat hij het Europees Parlement opriep om de ratificatie van het handelsakkoord met Vietnam uit te stellen.

Ondanks het samenwerkingsakkoord dat de EU al in 2016 met Vietnam sloot, verbetert de situatie in Vietnam nauwelijks. In dat samenwerkingsakkoord staat de mogelijkheid om het het handelsakkoord dat nu voorligt, op te schorten. Het is voor GroenLinks onacceptabel dat de EU dit handelsakkoord ratificeert voordat mensenrechtenschendingen in het land voldoende zijn aangepakt.

4. Maar is GroenLinks dan tegen handel?

Nee, GroenLinks is voorstander van handelsafspraken als die een positieve impact hebben op duurzaamheid en respect voor mensenrechten. Voor GroenLinks is het essentieel dat handelsafspraken ertoe bijdragen dat bedrijven handelen met respect voor mensen, dieren, klimaat en milieu. Door multinationals extra rechten te geven om overheden onder druk te zetten als bedrijfsbelangen worden geschaad, gaan we juist de verkeerde kant op.

5. Maar andere partijen hebben toch ook gezegd dat ze meer aandacht willen voor klimaat en mensenrechten in handelsakkoorden?

Klopt. Helaas ziet het ernaar uit dat ze zullen instemmen met het akkoord. In de handelscommissie stemden de Europese christendemocraten (Europese fractie van CDA), liberalen (fractie van D66 en VVD) en sociaaldemocraten (fractie van PvdA) vorige maand in met het verdrag.

6. Moet dit akkoord nu ook nog door nationale parlementen worden goedgekeurd?

Deels. Dit handelsakkoord is een Europese bevoegdheid en hoeft daarom alleen door het Europees Parlement en door Europese ministers goedgekeurd te worden. Het deel over het investeringsakkoord is een gedeelde bevoegdheid van Europa en van de lidstaten, het moet daarom langs ook alle nationale parlementen. Het Europees Parlement stemt komende week over beide delen.

7. Over welke andere verdragen lopen er nog onderhandelingen? Momenteel onderhandelt de Europese Commissie met onder andere Australië, Nieuw-Zeeland en Indonesië over handelsakkoorden. Met China onderhandelt de Europese Commissie over een investeringsakkoord. De Europese Unie sloot al een handelsakkoord op hoofdlijnen Zuid-Amerikaanse landen (EU-Mercosur) waar de lidstaten en het Europees Parlement zich over buigen zodra de volledige juridische tekst voltooid is. Het handelsakkoord met Canada (CETA) is voorlopig in werking getreden, maar EU-lidstaten moeten het nog wel ratificeren. Onder andere in Nederland is nog onzeker of dat gaat gebeuren. Een volledig overzicht van alle handelsonderhandelingen staat op de website van de Europese Commissie.

De Milieucommissie eist meer ambitie van Europa bij de klimaattop in Madrid (COP25). Volgende week wordt duidelijk of het Europees Parlement de Milieucommissie steunt tijdens de plenaire sessie in Brussel. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is tevreden met deze eerste versie van de opdracht en reist in december naar de COP25 als voorzitter van de delegatie Europarlementariërs.

“De Milieucommissie wil een veel ambitieuzere Europese opstelling in Madrid dan de Milieuministers en de Europese Commissie. Dit is het duidelijkst als het gaat om het ophogen van de Europese CO2-doelstelling. Waar de andere twee Europese instellingen om de hete brei heen draaien, is de Milieucommissie kraakhelder: de doelstelling moet van 40% daling van de uitstoot naar op z’n minst 55%. Reken maar dat ik dat standpunt met verve zal verdedigen in Madrid”, aldus Eickhout.

Auto-industrie

De Europese christendemocraten (EVP), waar het CDA en ChristenUnie toebehoren, probeerde een lagere doelstelling in de tekst te krijgen maar waren in de minderheid. Eickhout: “Daarnaast wilde ze ook nog eens de gelegenheid aan grijpen om de wensen van de Duitse auto-industrie in te willigen. De auto-industrie poogt al jaren om in het Europese Emissiehandelssysteem opgenomen te worden. Daarmee zouden toekomstige aanscherpingen van de veel effectievere CO2-standaarden voor auto’s voorkomen kunnen worden. Gelukkig is een oproep hiertoe uit de tekst gestemd.”

"Een zwarte dag voor de academische vrijheid in de Europese Unie", dat zegt Europarlementariër Judith Sargentini op de aankondiging dat de Central European University (CEU) in Budapest uit Hongarije vertrekt.

Sargentini: "Het is te gek voor woorden dat een universiteit uit een Europese lidstaat wordt verjaagd. Dat is niet te rijmen met onze waarden voor democratie, rechtstaat en fundamentele rechten. Het opleiden van bestuurders en kritische denkers wordt onmogelijk gemaakt door de regering-Orbán." De universiteit leidt al ruim 25 jaar studenten op, maar wordt het werken sinds april 2017 bijna zo goed als onmogelijk gemaakt door een wetswijziging van de Hongaarse overheid.

Onzekerheid

Volgens de wetswijziging moest de universiteit onderwijs aanbieden in de Verenigde Staten en had daarvoor een akkoord gesloten met Bard College in de Amerikaanse staat New York. Het enige wat resteert is een handtekening door de Hongaarse overheid, maar die weigert deze te zetten. In plaats daarvan werd de nalevingstermijn van de wet verlengd tot 1 januari 2019. Daardoor houdt de onzekerheid voor de universiteit en haar toekomstige activiteiten aan. Omdat het niet zeker is of voor het nieuwe studiejaar studenten aangenomen kunnen worden die hun studies volledig kunnen afronden, heeft de universiteit besloten een nieuwe campus in Wenen te openen.  

Sargentini, opsteller van het Hongarije-rapport van het Europees Parlement, merkt op dat de druk op de academische vrijheid in  Hongarije en het wegpesten van de CEU de redenen zijn waarom het Europees Parlement een artikel 7 procedure eist. Onder de zogenoemde artikel 7 procedure kan Hongarije het stemrecht worden ontnomen wanneer het gaat om EU-besluitvorming. Eerdere noodkreten aan het adres van Europese regeringsleiders en de Europese Commissie hebben tot niets geleid. Sargentini: "Er loopt weliswaar een inbreukprocedure van de Europese Commissie tegen Hongarije, maar de schade is in de tussentijd al aangericht. Ook al zou het EU-Hof nu besluiten dat de Hongaarse wet in strijd is met Europese regelgeving, de universiteit heeft dan het land al verlaten."

De Europese christendemocraten, waartoe het CDA behoort, gaven eerder aan dat academische vrijheid een rode lijn is. "Laat ze daad bij woord voegen’, aldus Sargentini. ‘Waar sta je nog voor als je toekijkt hoe een familielid, een EU-land, onze waarden met voeten treedt en dan ook nog eens de grens die je hebt getrokken overschrijdt."