Poliflw

Onder dit motto hield ons raadslid Theo Aalbers in de raadsvergadering van 20 juni jl. zijn betoog over de Jaarrekening 2018 en de Kadernota 2020.

Jaarrekening 2018

Voorzitter

Over de jaarrekening heb ik niet veel te zeggen. Immers de accountant heeft de jaarrekening in orde bevonden. En het ambtelijk apparaat heeft onze vragen correct beantwoord. Daarvoor onze dank en complimenten. We zijn tevreden met de antwoorden.

Maar hoe gaan we verder. En dat betreft de Kadernota en daarover wil ik bij dat agendapunt wel een opmerking maken

Kadernota 2020

Geachte voorzitter en collega raadsleden 

Door dhr. van Esterik van de PvdA is al een betoog gehouden wat PvdA, ChristenUnie, SP en fractie Brouwer van de Kadernota vinden. Daar heeft de ChristenUnie nog een aanvulling op.

De familie De Bilt zit in geldnood  

In deze gemeente hebben we gelukkig armoede beleid en helpen we gezinnen met schuldsanering. Ook de familie De Bilt verkeert in een zorgelijke financiële situatie. Maar geldt voor de gemeente De Bilt ook “Geneesheer genees uzelf”?

Moeder De Bilt heeft gehoord van de accountant dat de financiële situatie zorgelijk is, maar eigenlijk wist ze het al. Te veel geld geleend en te weinig inkomsten. Haar ex in Den Haag laat het ook steeds maar afweten. En zo tobt ze verder met haar vier coalitiekindjes. Hoe houdt ze haar vier coalitiekinderen tevreden en gelukkig? Uitstapjes zitten er voor de kinderen niet meer in en reparaties vragen om dure vakmensen. De oudste kinderen komen met een oplossing. VVDtje: we gaan voorlopig niets meer doen dat geld kost en Groen: we repareren de wasmachine ook niet meer we gaan het zelf doen en 66  roept: we gaan alleen geld uit geven als we dat hebben en dat is een open deur. CDAtje wil alles opschrijven wie wat doet. En zo heeft ieder coalitiekind zijn eigen korte-termijn oplossing. Maar een goede adviseur zal willen toewerken naar een gezonde financiële toekomst voor het gezin. Het gezin moet naar een weg omhoog en daarvoor moet je keuzes maken.

Uit het accountantsrapport volgt dat de financiële situatie zorgelijk is. Vooral de meerjarige financiële weerbaarheid is zorgelijk. De Bilt heeft geen geld voor nieuw beleid of beleidsintensivering. Zonder concrete plannen (zie Kadernota) kunnen we alleen maar constateren dat het coalitieakkoord niet wordt uitgevoerd, alleen het gratis beleid wordt ter hand genomen. Met als alternatief de kaasschaafmethode: dan hoef je ook geen keuzes te maken. En dat is precies wat de VVD, D66, CDA en GL voorstellen in hun moties. In plaats van de ambtelijke organisatie en B&W uit te dagen om met principiële keuzes te komen, die niet op de korte termijn wat financiële lucht geven, maar principiële keuzes die de toekomst van het karakter van De Bilt bepalen (mobiliteit, duurzaamheid, sociaal domein, woningbouw en financiële positie). Dit zijn precies de toekomstbepalende speerpunten van de ChristenUnie in ons verkiezingsprogramma.

De VVD stelt voor de intensiveringen niet op te nemen in de Kadernota en dus uit te stellen. De familie De Bilt ziet voorlopig af van uitjes. Want gezien de huidige financiële situatie acht de VVD het wenselijk om pas over te gaan tot intensivering van bestaand beleid als blijkt dat bij het vaststellen van de meerjarenbegroting (2020 en verder) deze meerjarig sluitend is. Maar deze intensiveringen staan toch niet los van de ambities van het coalitieakkoord?

D66 stelt dat het in het coalitieakkoord genoemde bedrag van € 100.000 per jaar om de kosten te dekken van meerjarige onderhoudsprogramma's niet voldoende is en stelt voor vanaf 2021 taakgericht te begroten. Geen geld geen Zwitsers. Maar D66 heeft toch geen geld beloofd in het coalitieakkoord, maar een prestatie; namelijk een correct uitgevoerd onderhoudsprogramma. Als je de burger iets belooft moet je ook staan voor de noodzakelijke financiën. Als er onvoldoende geld beschikbaar is gesteld kun je je beloften aan de burger niet nakomen. Maar om achterstallig onderhoud te voorkomen is het nodig om te budgetteren wat nodig is i.p.v. wat beschikbaar is aan middelen. Daarmee kan ik wel instemmen met de motie van D66, zodat in ieder geval het hoogstnodige wordt gedaan.

GL gaat er voor zorgen dat de wasmachine niet meer wordt gerepareerd door een expert, maar gaat wachten tot de familie De Bilt het zelf kan. De overwegingen zijn verkeerd. Het is gewoon moeilijk om goed personeel te krijgen. Grotere gemeenten betalen beter en die zitten in de buurt. En bij experts betaal je twee keer overhead; eenmaal voor de expert en eenmaal voor de begeleiding van de expert door het gemeentelijk apparaat. En de opgedane kennis beklijft niet. Is het niet beter de expertise te ruilen met bevriende gelijksoortige gemeenten. Beleid maken kost geld. Je moet er voor kiezen het juiste beleid te maken en in die beleidsplannen mee te nemen welke middelen je daarvoor nodig hebt incl. bemensing. Als je bij je beloften aan de burger niet nadenkt over hoe je de belofte kan realiseren is dit toch een vorm van kiezersbedrog.

Het CDA stelt voor per kwartaal de raad te voorzien van een rapportage over de omvang van de personeelsformatie, ziekteverzuim en inhuur ter vervanging van deze formatie. Daar wordt de familie De Bilt niet beter van. Wat is het doel van een dergelijke motie in relatie tot de komende begroting?

Eigenlijk zeggen de vier coalitiepartners: we zijn niet in staat met elkaar het coalitieakkoord uit te voeren en we hebben geen idee wat we zouden moeten doen om de gemeente De Bilt financieel gezonder te maken. Iedere coalitiepartner doet een voorstel dat dodelijk is voor de beloften die zij hebben gedaan aan de burgers van De Bilt. Ze kiezen liever voor het alternatief: “We passen op de winkel” en doen dan maar wat minder. En we doen er alles voor om in de pluche-winkel te blijven. De Klant-Kiezers zullen deze houding niet waarderen.

Dan is het tijd voor een nieuwe coalitie met haalbare plannen, financieel onderbouwde keuzes en daadkracht. Doen wat je beloofd hebt. Stoppen met vage plannenmakerij zoals het duurzaamheidsakkoord en participatiebeleid. De burgers hebben geen behoefte aan een coalitie die op de winkel past.

We zullen de begroting afwachten, maar als daarin de moties van de VVD, CDA, D66 en GL het uitgangspunt worden, is het tijd om een tegenbegroting op te stellen met meer daadkracht.

Voor nu heeft de raad, om B&W te controleren en kaders te stellen, het instrument rekenkamer hard nodig. Als B&W zelf geen idee heeft zal het uit de raad moeten komen. De ChristenUnie steunt de motie van de Fractie Brouwer.

Tenslotte nog een vraag aan de wethouder. Hoe komt het dat de meicirculaire zo gunstig uitpakt voor De Bilt? De Bilt lijkt zich in een wel heel bijzondere situatie te bevinden m.b.t. de financiële effecten meicirculaire. Uit de media blijkt dat veel gemeenten er onder meer door de meicirculaire behoorlijk negatief uitkomen de komende jaren, terwijl er voor De Bilt juist meerjarige voordelen zitten aan de meicirculaire. Enige onderlinge afwijking tussen gemeenten is logisch, maar dergelijke tegengestelde signalen zijn wel heel opvallend. Heeft de portefeuillehouder hier een verklaring voor? Wat maakt De Bilt zo bijzonder in de berekeningsfactoren? Omdat ik de brief van het college 19 juni ontving, ontbreekt mij de tijd om hiernaar onderzoek te doen.

De ChristenUnie is een partij die haar beloften aan de burger nakomt en wil opkomen voor de zwakken in de samenleving. Dit doen we door te komen met onderbouwde haalbare plannen. De ChristenUnie ziet met grote belangstelling uit naar een nader voorstel van het college hoe de begroting meerjarig sluitend te krijgen én het aan de burger beloofde coalitieakkoord uit te voeren.

We stemmen schoorvoetend met de Kadernota in, omdat er op dit moment geen alternatieve keuzes zijn.

In deze vergadering werden de jaarrekening 2017 en de kadernota 2019 behandeld.

De ChristenUnie stond heel dubbel in het behandelen van de jaarrekening 2017 en betreurde het dat de jaarstukken niet al door een nieuw college ingebracht kon worden. Vragen naar de standpunten en visie van de huidige collegeleden op de inhoud van de jaarstukken vond ons raadslid Theo Aalbers niet meer waardevol. Belangrijker was  het om opvallende bestuurlijk relevante onderwerpen te delen met de collega raadsleden, te weten:

o  Het financieel resultaat 2017

o  Enkele beleidsmatige aangelegenheden

o  Het accountantsrapport

o  En het beleidsmatig en financieel meerjarig toekomstperspectief

Het financieel resultaat 2017 komt uit op een negatief bedrag van maar liefst € 1,6 mln. Door een forse onttrekking aan de reserve sociaal domein komt het resultaat uit op een klein voordelig resultaat van zo’n € 325.000. De ChristenUnie maakt zich grote zorgen over dit financiële jaarresultaat. Vooral ook omdat door de onttrekking aan de reserve van het Sociaal domein deze reserve in één jaar gehalveerd is naar € 1,8 mln. Nog één keer zo’n onttrekking en de reserve Sociaal Domein is helemaal leeg.

Enkele beleidsmatige aangelegenheden.

o   Sociaal domein. Het Sociaal Domein werd in 2017 geconfronteerd met fors stijgende kosten. Zo komt de Jeugdhulp uit op een overschrijding van ruim € 2,8 miljoen. Dit is inmiddels een flink landelijk probleem geworden. De kostenstijging van de Jeugdhulp moet hoe dan ook in gezamenlijkheid met en overleg tussen gemeenten en Rijk aangepakt worden. Niet door de toegang tot de Jeugdhulp te beperken, integendeel. De toegang tot de Jeugdhulp dient toegankelijk te blijven en wachtlijsten dienen tegengegaan te worden. Wel door financiële maatregelen van het Rijk die de gemeenten ten goede moeten komen.    

o   Burgerparticipatie. Ook afgelopen jaar hebben wij ervaren hoe belangrijk een goed uitgevoerde burgerparticipatie is. Dit geldt met name voor initiatieven voor omvangrijke bouwplannen en wijzigingen van bestemmingsplannen. De ChristenUnie blijft hameren op een open en transparant burgerparticipatie proces. Hiervoor dient de gemeente duidelijke handvatten en richtlijnen te ontwikkelen.

o   Wonen. De ChristenUnie vindt het heel positief dat de achterstand van de huisvesting van statushouders inmiddels volledig ingelopen is. Goed om te zien dat het plan van aanpak en de inspanningen van SSW er toe hebben geleid dat de taakstelling voor de huisvesting gerealiseerd werd. Wel vinden wij het uitermate teleurstellend dat dit college er volgens de jaarrekening in de afgelopen vier jaar er in geslaagd is om slechts 5 woningen in de sociale sector te laten bouwen. Des te schrijnender wordt het als we zien dat de wachttijd voor een sociale huurwoning in één jaar tijd gestegen is van 8,5 jaar naar 9,9 jaar. Het is maar goed dat binnen afzienbare termijn de nieuwbouw De Leijen Zuid opgeleverd wordt. Dan komen er tenminste weer een flink aantal nieuwe sociale huurwoningen beschikbaar. 

o   Verkeer en bereikbaarheid. Wat de ChristenUnie betreft, had juist dit programma meer aandacht mogen hebben in de jaarrekening. Bereikbaarheid, met name in relatie tot de doorontwikkeling van de Life Science As, is namelijk een thema dat in De Bilt nu al veel bewoners en bedrijven aangaat. Wij missen volledig een verantwoording over activiteiten die ondernomen zijn om het gebruik van openbaar vervoer en E-bikes te stimuleren. In programma 5 gaan de operationele  doelstellingen, naar de mening van de ChristenUnie, terecht in op zaken als verkeersdoorstroming, beschikbaarheid openbaar vervoer en fietsgebruik. Wij vinden het daarom heel jammer dat er nauwelijks realisatiecijfers worden gepresenteerd van deze juist zo concreet geformuleerde doelstellingen. Het volgende college zal hiermee aan de gang moeten.

Het accountantsrapport.

De ChristenUnie is tevreden over de goedkeurende verklaring die de accountant heeft afgegeven. Tocht valt het de ChristenUnie op dat er geen vorm van controle op de PGB-bestedingen door de gemeente zelf plaats vindt. Het komt ons wat gemakkelijk over om zich zo afhankelijk van de SVB-verklaring op te stellen. De ChristenUnie pleit voor het binnen onze regiosamenwerking invoeren van eenvoudige controles op de prestatielevering die de onzekerheid op de PGB’s fors kunnen verminderen.

Tot slot het beleidsmatig en financieel meerjarig toekomstperspectief.

De jaarrekening 2017 geeft al een tekort aan. Je kunt er bijna zeker vanuit gaan dat dit ook voor 2018 zal gelden. Tel daarbij de negatieve financiële bijstellingen van de algemene uitkering als gevolg van de van het Rijk ontvangen meicirculaire. Tel dit op bij een kadernota 2019 waar nog meerjarig uitgegaan werd van volledige evenwicht tussen inkomsten en uitgaven, en iedereen snapt dat er wat moet gebeuren.

Met de accountant zijn wij het daarom eens dat er een gedegen afweging moet plaats vinden hoe wij onze gemeentelijke ambities willen waarmaken in relatie tot de beschikbare financiële middelen. Onomstotelijk zal er voor het Sociaal domein meer financiële middelen beschikbaar moeten komen. Hetzij via het Rijk, hetzij via een herverdelingsdiscussie en een discussie over bijstellingen van onze eigen gemeentelijke ambities op andere werkgebieden.

De Kadernota 2019 gaat over meer dan uitsluitend het financieel meerjaren perspectief. De ChristenUnie is akkoord gegaan met de nieuwe programma-indeling en de onderliggende taakvelden van de financiële documenten. Wel blijft de ChristenUnie volgen hoe de financiële omvang van het programma Sociaal Domein zich zal gaan verhouden tot de overige programma’s. Enige evenwicht in de financiële omvang van de programma’s vinden wij belangrijk. Ook heeft ons raadslid ingestemd  met het opnemen van de niet verplichte, maar voor De Bilt belangrijke paragraaf Interbestuurlijk Programma en de paragraaf Duurzaamheid. Vooral ook omdat deze thema’s de komende jaren als een rode draad door vele programma’s zullen gaan lopen.

Ook kon de ChristenUnie zich goed vinden in het proces van het opnemen van beleidsindicatoren in de financiële documenten. De landelijk verplichte indicatoren moeten natuurlijk gewoon nu al opgenomen worden. Eventuele aanvullende indicatoren zijn naar onze mening afhankelijk van de beleidsdoelstellingen die de komende jaren geformuleerd zullen worden.

Alles overwegende, heeft Theo Aalbers met moeite ingestemd met de jaarstukken 2017. Met meer enthousiasme heeft hij ingestemd met de Kadernota 2019.

Bij de behandeling van de Kadernota was de ChristenUnie mede-indiener van een motie dat het college oproept om in gesprek te gaan met de Voedselbank over de wens van de Voedselbank om, ondersteund door een gemeentelijke subsidie, verse groenten te kunnen verstrekken aan de doelgroep van de Voedselbank. Tot groot genoegen van de ChristenUnie is deze motie door een overgrote meerderheid van de raad aangenomen. Bij de behandeling van de begroting 2019 zal naar voren komen op welke wijze het college aan de motie invulling gegeven heeft. De ChristenUnie zal dit met interesse volgen.