Poliflw

In de laatste raadsvergadering van het politieke seizoen 2019-2020 heeft de gemeenteraad de Jaarrekening 2019 vastgesteld. D66 heeft bij deze jaarrekening bezwaar gemaakt tegen de overschrijding van de kosten van het eigen ambtelijk apparaat, waaronder ook de inhuur van externen. Dit wordt met één woord ‘overhead’ genoemd.

Ten opzichte van de resultaten van 2018 moest de ambtelijke organisatie ruim €200.000 bezuinigen. Dat was een raadsbesluit, vastgelegd in de begroting 2019. In de jaarrekening 2019 komen de overheadkosten echter ruim €500.000,- hoger uit. Dat is een fors verschil van ruim €700.000,-. De jaarrekening geeft aan dat dit voor een groot deel komt door te sterk opgelopen inhuurkosten.

Voor D66 zijn die cijfers reden om aan te nemen dat er door college van B&W en het management van de organisatie onvoldoende gestuurd wordt op de eigen interne kosten. Dat is niet acceptabel, zeker nu we als gemeente financieel onder grote druk staan. Daarom stelden we voor expliciet te besluiten dat dit in 2020 niet nog eens mag gebeuren. Dat voorstel kreeg steun van de fracties van CDA en BVH Lokaal die ons voorstel mede indienden.

De fracties van OPEN en ChristenUnie gaven echter aan dat een goede organisatie wat mag kosten. VVD en SGP keken wel bezorgd, maar kozen ervoor om een harde uitspraak over de te hoge overheadkosten geen steun te geven.

Het signaal wat D66 wilde geven, is helder: in deze tijd van krappe budgetten moeten we als gemeente extra scherp zijn op de eigen kosten. Daar willen we niet voor wegkijken.

Er is door de Raad wél besloten de toekomstige ontwikkeling van de ambtelijke organisatie (‘Klaar voor de Toekomst’) later dit kalenderjaar uitgebreider te bespreken en daarbij de impact van Corona nog eens te beschouwen. D66 zet daarbij in op een sterke eigen organisatie, die minder afhankelijk wordt van (duurdere) externe consultants en projectleiders van buitenaf.

Open zenuw Bij de vorming van de gemeente Utrechtse Heuvelrug is besloten een nieuw gemeentehuis te bouwen. Het idee was dat dat het effectiever werkt als de ambtenaren van de gemeente bij elkaar zitten i.p.v. in al die losse gemeentehuizen en we de oude gemeentehuizen en –werven konden verkopen om de nieuwbouw grotendeels te betalen. Best een goed idee, als je het verstandig en volledig uitvoert. Maar helaas, het nieuwe gemeentehuis blijkt vanaf de start al te groot voor onze ambtelijke organisatie, de bouwkosten waren niet goed in de hand en de opbrengsten door verkoop van gemeente-eigendom zijn zelfs na 10 jaar nog niet volledig gerealiseerd. Het woord “Gemeentehuis” raakt in de lokale politiek al snel openliggende zenuwen, zeker bij raadsleden die al lang meedraaien. Enkele wethouders mochten (mede) daardoor in de loop der jaren een nieuwe baan gaan zoeken.

Voorstel extra investeringen Verschillende colleges van B&W hebben afgelopen jaren gezocht naar (financiële) oplossingen voor het te dure gemeentehuis. Zo is een deel van het gebouw verhuurd aan de Regionale ICT Dienst (RID). De huidige wethouder-Financiën (Gerrit Boonzaaijer, SGP) had van onze Raad ook opdracht gekregen nog verder te zoeken naar opbrengsten met het gemeentehuis. Hij stelde in januari 2020 aan de Raad voor nóg een deel van het gemeentekantoor 10 jaar te verhuren aan zorginstelling QuaRijn. Dat levert jaarlijks serieuze huurpenningen op. Daarvoor wilde hij €1,4 miljoen investeren om de ambtenaren in het resterende deel van het gemeentehuis bij te plaatsen. Zijn idee was dat we die investering in 8 jaren zullen terugverdienen met de huur. Hij wilde daarvoor eerst de schuld laten oplopen en dan later aflossen. Met name die extra uitgaven zat veel raadsfracties niet lekker.

D66 steunt het idee om overbodige ruimte te verhuren. Maar als gemeente wéér extra schulden maken, terwijl onze gemeente steeds bewijst het aflossen van die schulden te verwaarlozen, dat willen we niet.

Impact Corona En toen we in de Raad hierover discussie voerden, kwam de Corona-crisis. Hierdoor werkt een groot deel van de organisatie thuis, wordt er veel minder vergaderd en wordt het gebouw nauwelijks gebruikt. Omdat we niet weten hoe lang de situatie met en door Covid 19 (corona) nog duurt, is het goedkeuren van investeringen in extra werkplekken, onverstandig. Ook speelt mee dat Rijk en gemeenten (via VNG) samen overleggen hoe de extra investeringen die alle Nederlandse gemeenten opeens moeten doen in thuiswerken en extra ICT, worden gedekt. Grote kans dat ook onze gemeente hier extra geld voor krijgt, wat terecht en noodzakelijk is, de verhuur van gemeentekantoor heeft hier feitelijk niets mee te maken.

Besluit gemeenteraad Samen met VVD, CDA, SGP en ChristenUnie diende D66 een voorstel in om in te stemmen met verhuur en nu geen investeringen te doen in werkplekken. Dat levert ons namelijk in 10 jaar tijd ongeveer €2,0 mln op. Dit besluit is breed aangenomen, met alleen een tegenstem van BVH Lokaal. Als we dan op een later moment weten hoe de ambtelijke organisatie zal (moeten) gaan werken, dan bespreken we als Raad of er eigenlijk nog extra geld nodig is voor huisvesting, en hoeveel. D66 denkt daarbij bijvoorbeeld ook aan een beter gebruik en efficiënter beheer van de ruimtes in het deel dat we kennen als “Cultuurhuis Pleiade”. Het college krijgt van de Raad tijd en ruimte om die toekomstplannen te maken, met alle betrokkenen af te stemmen en dan de gevolgen door te rekenen. We gaan die plannen dan weer kritisch beoordelen. In de tussentijd hebben we als Raad nu wel de opbrengst van verhuur van een deel van het gemeentekantoor voor 10 jaar veiliggesteld.

Op donderdag 8 en maandag 11 november bespraken we in de gemeenteraad het voorstel voor de begroting. Door de voortdurende tegenvallers , met name in het sociaal domein, in combinatie met de precaire schuldenpositie van onze gemeente, was de opdracht te komen tot het opstellen van een sluitende begroting een flinke uitdaging voor de wethouder. Dat dit leidde tot onontkoombare maatregelen was terug te zien in de vele bezuinigingen op voorzieningen en de lastenverzwaring voor onze inwoners. 

Over 99,5% van de begroting waren de verschillende fracties het eens. De urenlange vergadering van afgelopen maandag ging over de laatste 0,5%.

VVD, BVH, CDA en SGP stelden voor 556.000 euro (van de 114.546.541 miljoen euro) in te zetten voor een minder hoge stijging van de OZB, zodat de gemiddelde huizenbezitter met een stijging van 40 euro in plaats van de begrote 60 euro te maken krijgt. Een eenzijdige focus, terwijl bezuinigingen op zaken als duurzaamheid, onderwijsachterstandbeleid en fietsveiligheid volledig buiten de discussie werden gehouden. Net als de oorzaken van het probleem: de tekorten binnen het sociaal domein en de schuldenpositie van onze gemeente.

D66 riep dan ook op als raad voorafgaand aan de begroting  van volgend jaar eerst te komen met een raadsbrede visie op wat voor gemeente we willen zijn. Daar hoort ook een visie bij over het in stand houden van onze voorzieningen. Kunnen we toe met minder? Zo ja, wat zijn de maatschappelijke effecten hiervan? En zo nee, wat hebben we daar dan voor over? Dus: pas financiële keuzes maken als we als raad een heldere toekomstvisie voor onze gemeente hebben neergelegd in plaats van omgekeerd.

Daarnaast diende D66 een motie in met als doel raadsbrede afspraken te maken over het verlagen van de schuld en riepen we de verschillende raadsfracties op bij hun partijgenoten in de Tweede Kamer aandacht te blijven vragen voor de situatie van onze gemeente en het verdeelmodel dat leidt tot een te lage bijdrage vanuit het Rijk.

Voor dit jaar lijkt 99,5% van de begroting echter onontkoombaar. Een meerderheid van de D66 fractie gaf daarom steun aan wethouder Boonzaaijer en stemde in met de gewijzigde begroting.  Voor raadsleden Wim Hak en Lennart van der Burg woog de gang van zaken rondom en de inhoud van de invulling van de wijziging echter zwaarder. Zij legden onderstaande stemverklaring af en stemden tegen de begroting.

De fractie van D66 geeft daarmee als geheel duidelijk het signaal af gemengde gevoelens te hebben over zowel inhoud als proces rondom de begroting van 2020. Dat wij hierin niet de enigen waren, blijkt aan onderstaande stemverhoudingen.

Raadsvoorstel begroting 2020-2023

Voor Tegen VVD 6 VVD 1 D66 3 D66 2 CDA 4 OPEN 6 BVH 3 CU 1 SGP 2 Totaal 18 10

Stemverklaring Lennart van der Burg en Wim Hak: “ Wij stemmen niet in met deze begroting en schamen ons ook voor de discussie zoals gevoerd in de raad. We zien veel andere gemeenten , met minder kapitaalkrachtige inwoners die ook een kleinere klimaatafdruk hebben, maar wel hun verantwoordelijkheid nemen voor hun toekomst. Op het gebied van klimaatduurzaamheid, voor de mensen die zorg nodig hebben, voor het onderwijs en om initiatieven van inwoners te kunnen faciliteren. Met deze begroting staat onze gemeente nu op slot.”