Poliflw

Vorige week tijdens Prinsjesdag sprak onze koning de troonrede uit (met baard). Hij gaf daarmee de aftrap voor allerlei politieke bespiegelingen op hoe we ervoor staan en waar we naar toe gaan als Nederland (de zogenaamde algemene beschouwingen). In de tekst van 2269 woorden sprak de koning maar tweemaal het woord ‘gemeenten’ uit. En dat is exemplarisch voor iets dat al langer speelt als het gaat om het geld voor de gemeenten in Nederland.

Zo’n 70% van het geld dat we als gemeenten krijgen komt rechtstreeks van de rijksoverheid via het gemeentefonds. En daarbij hanteren we de zogenaamde ‘trap op, trap af’ systematiek wat zoveel betekent dat als de rijksoverheid meer uitgeeft, gemeenten meer krijgen en omgekeerd.

‘Logisch toch’ hoor ik u zeggen, maar niets is minder waar. Na jaren van bezuinigen (samen de trap af dus) houdt dit kabinet al jaren geld over en toch gaan gemeenten de trap af. Al een aantal jaar op rij geeft dit kabinet namelijk ondanks een begrotingsoverschot minder uit waardoor gemeenten alsnog ‘de trap afgaan’. En dat begrotingsoverschot is flink: dit en ook vorig jaar ruim 10 miljard euro!

Gelukkig werd het woord ‘gemeenten’ tijdens het debat volgend op de troonrede veel vaker uitgesproken. Al of niet geholpen door het luiden van de noodklok door enkele wethouders uit de grote steden. ‘De miljoenen die gemeenten door deze trap op, trap af systematiek dreigen te moeten bezuinigen staan in schril contrast met de miljarden die de rijksoverheid jaar op jaar overhoudt’, zo betoogden zij. De voltallige Tweede Kamer nam daarop gelukkig een motie aan waarin het kabinet wordt opgeroepen samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten te onderzoeken op welke manier gemeenten meerjarig meer financiële zekerheid kunnen krijgen.

En dat laatste is goed nieuws voor u en mij, immers een stabiele gemeentebegroting betekent stabieler beleid. Benieuwd naar onze algemene beschouwingen? Kom in oktober naar de Begrotingsraad (met baard zo u wilt).

Rob Willems, GroenLinks

Nog maar een paar weken en dan nemen we afscheid van onze burgemeester. Tegelijkertijd starten we dan de zoektocht naar een nieuwe burgervader of -moeder voor onze gemeente. We stellen een profielschets op van de persoon die we zoeken en hopen dan eind dit jaar of anders begin volgend jaar een nieuwe burgemeester te kunnen presenteren. Tot die tijd zal een waarnemer zorgen dat Wijk bij Duurstede niet zonder burgemeester zit.

Bij het zoeken naar input voor de profielschets valt me op hoe zeer het ambt van burgemeester doet denken aan 'zoeken naar het schaap met de vijf poten'. Een burgemeester vervult vele rollen: voorzitter gemeenteraad, voorzitter college, portefeuillehouder openbare orde & veiligheid en 'vertegenwoordiger van de gemeente in en buiten rechte en coördinator van bestuurlijke processen', aldus de gemeentewet. En een burgemeester dient over vele competenties te beschikken: integer, herkenbaar, onafhankelijk, verbindend en stressbestendig om er maar een paar te noemen. Ik dank Tjapko nog maar eens dat hij de afgelopen zes jaar deze rollen en competenties met verve heeft vervuld voor onze gemeente.

Een belangrijke tip uit de 'Handreiking burgemeesters' van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties is dan ook, om competenties te prioriteren en een profielschets te schrijven die vooral aangeeft wat bij de specifieke situatie van Wijk bij Duurstede past. We kunnen daarbij overigens nog even 'afkijken' bij buurgemeente Bunnik, die onlangs een nieuwe burgemeester koos en buurgemeente Houten, die in juni een nieuwe burgemeester hoopt te presenteren.

En last but not least willen we u natuurlijk vragen mee te helpen bij het zoeken naar een nieuwe burgemeester voor onze gemeente. Binnenkort zullen we u vragen wat u belangrijk vindt in een burgemeester en wat u vindt passen bij onze gemeente. Denkt u met ons mee?

Rob Willems

GroenLinks Wijk bij Duurstede

Bron: https://wijksnieuws.nl/column/nieuwe-burgemeester-588624?fbclid=IwAR1-Pt...

Misschien een vreemde bijdrage voor een raadslid. Maar ik ben ervan overtuigd dat de democratische belofte béter waargemaakt kan worden dan met een gekozen gemeenteraad. En dat komt niet door een gebrek aan goede wil. De raad is echter duidelijk geen afspiegeling van de bevolking. Erg weinig vrouwen en jongeren, erg veel hoger-opgeleiden.

Bovendien wordt het systeem gedomineerd door politieke partijen. De verscheidenheid aan standpunten, is veel groter dan partijen en programma’s suggereren. Dat geldt zowel voor politici als inwoners. Politieke partijen dwingen tot conformiteit waar die niet bestaat. Op bepaalde thema’s neemt de volksvertegenwoordiging al decennia andere besluiten dan inwoners willen. Ook lokaal is die invloed duidelijk merkbaar. Dat is ongezond en onhoudbaar.

Het partijsysteem en verkiezingen wakkeren tegenstellingen aan. Je moet je profileren en de aandacht trekken. Terwijl vooruitgang en welvaart liggen in het compromis. Onder inwoners is de bereidheid om eruit te komen vaak veel groter dan in de politiek. Als mensen echt gehoord worden en samen afwegen, is er zoveel meer mogelijk! Dat blijkt uit experimenten in binnen- en buitenland maar ook in Wijk. Na jaren politieke stilstand, liggen er steeds meer gedragen inwonervoorstellen. Door coalitievorming of omdat geen van de partijen gezichtsverlies wil leiden, gaan onderwerpen vaak voor lange tijd op slot.

Ook moeten we onderkennen dat persoonlijke ambities, invloed hebben op het functioneren van een kritische volksvertegenwoordiging. Het fenomeen van de carrière-politicus is niet in het algemeen belang.

Een raad samengesteld door loting in plaats verkiezing, zou veel problemen ondervangen. Deze wordt goed gecompenseerd en ondersteund, heeft voldoende omvang om representatief te zijn en rouleert periodiek zodat veel meer mensen meebesturen. De raadsleden hebben geen ander belang dan het algemeen belang. Geen partij, carrière of verkiezing die hen dwingt tot vorm boven inhoud. Bestuurders en ambtenaren blijven professionals. De volksvertegenwoordiging wordt weer echt volks-vertegenwoordiging!

Vanavond zijn Wil Kosterman, Rob Willems en Niek van Staaden beëdigd als de nieuwe gemeenteraadsleden voor GroenLinks Wijk bij Duurstede! Samen met de andere raadsleden van VVD (4), PCG (3), SP (3), WijkNU (3), CDA (2) en D66 (1) legden zij de eed of belofte af. Daarmee kan de gemeenteraad officieel aan de slag. Ook werd bekend dat GroenLinks is uitgenodigd deel te nemen aan de formatie met VVD en PCG. We wensen de nieuwe fractie heel veel succes de komende tijd!

De politiek bevindt zich in een vertrouwenscrisis. Met name het vertrouwen in partijen en politici is gedaald. Momenteel is slechts 2,2% van de kiesgerechtigden lid van een politieke partij. Het laagste aantal sinds de Tweede Wereldoorlog. Ondertussen verdelen deze partijen wel bijna alle invloedrijke posities. Ook de lokale politiek kampt met afnemende legitimiteit. Sinds afschaffing van de opkomstplicht in 1970, gaan steeds minder mensen stemmen. Met als dieptepunt de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Slechts 53% bracht een stem uit, de laagste opkomst ooit. Tegelijkertijd krijgt de gemeente steeds meer bevoegdheden en wil een ruime meerderheid van de Nederlanders meer inspraak. 

Binnen de democratische rechtsstaat is zeggenschap een centraal beginsel. Dat hebben we op dit moment vertaald naar een gekozen volksvertegenwoordiging op basis van politieke partijen. Het is echter onze opdracht om daadwerkelijke zeggenschap voor inwoners te realiseren. Dat hoeft niet per se via een gemeenteraad. Wordt zeggenschap van de bevolking daarmee onvoldoende verzekerd, dan zijn we staatsrechtelijk verplicht te zoeken naar alternatieven of aanvullingen. De bestuurder die denkt: 'het systeem is af, we kunnen op het pluche rusten' heeft het dus bij het verkeerde eind. 

Gelukkig zijn we in Wijk bij Duurstede al flink aan de slag met bestuurlijke vernieuwing. Herinrichting van de Dorpsstraat en Zandweg, zijn uit handen gegeven aan inwoners en vrijwilligers. En ook de nieuwe aankleding en verkeersinrichting van de Markt, is vormgegeven door een brede groep van direct en indirect belanghebbenden. GroenLinks wil door op de ingeslagen weg en hoopt een nog bredere dwarsdoorsnede van de samenleving aan te spreken. Juist de mensen die je normaal niet hoort en die niet staan voor een bepaald belang. Daarom wordt binnenkort ons voorstel over burgerpanels besproken: groepen van inwoners, samengesteld door loting, die de gemeente adviseren over belangrijke onderwerpen. Van inspraak naar zeggenschap! 

Niek van Staaden