Poliflw

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.

Het gaat erg slecht met insecten en met bijen in het bijzonder. Een van de grootste boosdoeners is het gebruik van pesticiden. Er moeten daarom strengere regels komen om het effect van pesticiden op bijen te toetsen, voordat ze in Europa verkocht mogen worden.

De afgelopen jaren werkte de Europese Commissie aan het omzetten van de zogenaamde Bee Guidance, volledig onderbouwd met de laatste wetenschappelijke inzichten, in Europese wetgeving. Maar onder druk van Nederland en vijftien andere EU-landen is het voorstel nu drastisch afgezwakt. Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement zich hier tegen uitspreekt. Woensdag beslist het Europarlement of het zijn veto inzet.

In twaalf vragen en antwoorden lichten we de kwestie toe.

1. De Bee Guidance, wat is dat?

In 2013 stelde EFSA, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, een nieuwe Bee Guidance op. (In lelijk Nederlands een ‘bijenrichtsnoer’.) Deze handleiding schrijft voor hoe we de risico's van gewasbeschermingsmiddelen voor bijen bestudeerd en beoordeeld moeten worden. Het stelt de studiemethoden vast om het effect van pesticiden op bijen te bepalen.

2. Waarom is deze Bee Guidance opgesteld?

Daarvoor moeten we nog verder terug, naar 2009. Toen lukte het de Europese Groenen, als hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement, om in de Europese Pesticidenrichtlijn op te laten nemen dat pesticiden die op de Europese markt mogen komen geen risico voor bijen mogen vormen. En dat zowel naar het acute als chronische effect van de pesticiden gekeken worden (daarover later meer). De toevoeging van het chronische effect was nieuw. De vorige guidance uit 2002 keek daar niet naar en dus moest er een update komen.

3. Is de inhoud van de nieuwe Bee Guidance goed?

Jazeker. Om een concreet voorbeeld te geven: toen de vraag voorlag of drie soorten neonicotinoïden (de werkzame stof in veel pesticiden) opnieuw tot de EU-markt toegelaten moesten worden, gaf EFSA met behulp deze nieuwe guidance een negatief advies. Op basis van dit advies besloot de EU vervolgens besloten om het gebruik ervan vrijwel volledig te verbieden (enkel gebruik in kassen is onder een aantal voorwaarden nog toegestaan).

4. Fijn. Eind goed, al goed?

Nee. Enkel deze guidance is niet voldoende, we moeten in wetgeving vastleggen dat de guidance leidend is bij besluitvorming voor de toelating van pesticiden. Het moet de goedkeuring hebben van de EU-landen en het Europees Parlement. Alleen daarna kan de Europese Commissie er systematisch gebruik van maken.

De Europese Commissie wilde de nieuwe Bee Guidance volledig omzetten in wetgeving. Logisch, het is volledig wetenschappelijk gefundeerd en doet precies wat de Europese Pesticidenrichtlijn voorschrijft: het acute en chronische risico van pesticiden beoordelen. Zestien EU-landen, waaronder Nederland, liggen echter dwars. Zij willen dat de nieuwe guidance eerst wordt aangepast (lees: afgezwakt) voordat het in wetgeving wordt vastgelegd. Ze hebben met name problemen met het gedeelte dat de chronische effecten van pesticiden beoordeelt.

5. Chronische effecten, wat moet ik me daarbij voorstellen?

De Bee Guidance kan grofweg in tweeën opgedeeld worden. Het eerste gedeelte kijkt naar de acute effecten: wat gebeurt er als een bij eenmalig blootgesteld wordt aan een flinke dosis van een bepaald pesticide? Het zorgt ervoor dat de meest extreme pesticiden geweerd worden, maar het komt niet overeen met hetgeen in de natuur gebeurt. In de natuur komt een bij telkens met een lagere dosering in aanraking, maar wel heel vaak. De effecten die daaruit voortkomen noemen we chronische effecten.

6. Wat willen de dwarsliggende EU-landen precies?

Het correct beoordelen van de chronische effecten van pesticiden gaat enorme gevolgen hebben voor de pesticide-industrie. Juist door dit gedeelte van de Bee Guidance mee te nemen in de beoordeling van drie neonicotinoïden (zie vraag 3), is de EU tot een verbod gekomen. De dwarsliggende EU-landen willen dat de testmethoden voor deze effecten versoepeld of zelfs volledig verwijderd worden, voordat ze hun goedkeuring geven.

7. Hoe stelt de pesticide-industrie zich op?

De industrie is, mede door het neonicotinoïden-besluit, als de dood dat dit gedeelte van de Bee Guidance vastgelegd wordt in de wet. Ze lobbyen al jaren om de guidance aan te passen en de omzetting in wetgeving uit te stellen. En met succes. De dwarsliggende EU-landen, inclusief Nederland, nemen hun argumentatie en wijzigingsvoorstellen vrijwel letterlijk over, zoals de onderzoeksjournalistiek van Follow the Money aantoonde.

8. Krijgen de dwarsliggende EU-landen en de industrie nu hun zin?

Ja. De Europese Commissie heeft een nieuw voorstel gedaan nadat bleek dat het eerste voorstel niet voldoende steun kreeg van de EU-landen. Alleen het gedeelte van de nieuwe guidance dat kijkt naar de acute effecten wordt omgezet in wet. Het besluit over de chronische effecten wordt uitgesteld. EFSA is gevraagd om opnieuw naar het chronische gedeelte van de guidance te kijken.

9. Dat afgezwakte voorstel is er wel doorheen gekomen?

Ja. Nederland en de andere dwarsliggende landen hebben voor het afgezwakte voorstel gestemd, waardoor er een meerderheid ontstond. Nederland claimt zelfs dat het heel goed bezig is. Onder andere door te wijzen naar een paar verbeteringen in de beoordeling van de acute effecten in de 2013 Bee Guidence ten opzichte van 2002. Alleen het Europees Parlement moet zich nu nog uitspreken over het afgezwakte voorstel.

10. En tegen dat nieuwe voorstel maakt GroenLinks nu bezwaar?

Inderdaad. Eickhout heeft bezwaar ingediend tegen dit nieuwe voorstel. Het voorstel is onacceptabel. Het creëert wettelijke onduidelijkheid en geeft fabrikanten van pesticiden daardoor een mogelijkheid om besluiten die op basis van de volledige Bee Guidance worden genomen aan te vechten. Daarnaast geeft het dwarsliggende EU-landen en de pesticide-industrie wederom een kans om voor jaren van uitstel te zorgen. Het is acht jaar geleden dat de Europese Commissie EFSA verzocht met een nieuwe Bee Guidance te komen. Zoiets kan onder het nieuwe voorstel opnieuw gebeuren. En dan duurt het nog jaren voordat er eindelijk duidelijkheid komt over het beoordelen van de chronische effecten van pesticiden.

11. Als het bezwaar erdoorheen komt, wat dan?

Het Europees Parlement heeft een vetorecht op dit soort besluiten. Haalt het bezwaar van Eickhout een meerderheid, dan veegt het Europees Parlement het wetsvoorstel van tafel en moet er een nieuw voorstel komen.

12. En dan komt er iets beters?

Eickhout wil dat de Europese Commissie opnieuw voorstelt om de volledige Bee Guidance in wetgeving om te zetten. Ditmaal moet dat voorstel echter niet achter gesloten deuren op ambtelijk niveau met de EU-landen besproken worden, zoals voorheen gebeurde, maar op het hoogste politieke niveau in de Europese Raad van Ministers. Iedereen kan dan zien welke regeringsleider zich voor, en welke zich tegen fatsoenlijke bescherming van bijen uitspreekt. De einduitkomst zal er dan heel anders uitzien.