Peil van grondwater in veengebieden moet hoger
Oproep D66 en GroenLinks aan kabinet
D66 en GroenLinks roepen het kabinet op het grondwaterpeil in de veengebieden te verhogen en daar de veeteelt fors terug te schroeven. Doordat het grondwaterpeil nu kunstmatig laag wordt gehouden ten behoeve van agrariërs en veehouders, dreigt in de omgeving grote schade aan de funderingen van huizen en gebouwen. Daarnaast zorgt droogvallend veen voor verhoogde CO2-uitstoot en achteruitgang van het leefklimaat voor weidevogels.
De regeringspartij en de oppositiepartij vinden elkaar in hun oproep aan de vooravond van de verkiezingen voor de provinciale staten en de waterschappen. Waterbeheer is bij uitstek een decentrale taak, maar de partijen hopen dat de ministers Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) en Schouten (Landbouw, Natuurbeheer en Visserij) het voortouw nemen omdat het probleem in grote delen van het land speelt.
Met name in de veengebieden in Friesland en het Groene Hart tussen de grote steden wordt de waterstand kunstmatig extreem laag gehouden. Dat is gunstig voor de boeren: als het water hoger komt, zakken zware machines makkelijker weg, krijgen de koeien natte poten en is de gewasopbrengst lager.
Die situatie leidt echter tot toenemende praktische problemen. De lage grondwaterstand is een van de oorzaken van de bodemdaling die zich op veel plekken in Nederland voordoet. In steden zoals Gouda is nu al sprake van grote schade aan funderingen van gebouwen en infrastructuur.
Ook ontstaat droogteschade in natuurgebieden doordat van daaruit water wegstroomt naar de lager gelegen landbouwgebieden. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) berekende twee jaar geleden dat de kosten van de schade door bodemdaling oplopen tot vele miljarden euro's in 2050.
GroenLinks en D66 schrijven in hun voorstellen dat de overheid de belangen van de landbouwers te lang voorop heeft gezet. GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet: 'Het veen stoot net zoveel CO2 uit als twee kolencentrales of twee miljoen auto's. Door het waterpeil te verhogen daalt die CO2-uitstoot. En het mooie is dat het niet alleen goed is voor het klimaat, maar dat ook weidevogels profiteren van hoge grondwaterstanden, zoals de bedreigde grutto.'
D66-Kamerlid Tjeerd de Groot vult aan: 'We moeten ons klaarmaken voor een toekomst waarin we mét de natuur werken, in plaats van ertegenin. Als we dat niet doen, dreigt het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien, vogels en molens verloren te gaan. Geef de gebieden terug aan de natuur en stop met intensieve landbouw in veengebieden.' Alleen voor kleinschalige landbouw is in het plan nog ruimte, met 'alternatieve gewassen' die beter tegen vochtige grond kunnen.
Of de partijen op korte termijn hun zin zullen krijgen, is zeer de vraag. Ook het kabinet onderkent het probleem al langer, maar binnen de regeringscoalitie zal D66 stuiten op terughoudendheid bij met name CDA en ChristenUnie, partijen die van oudsher de belangen van de landbouwsector hoog in het vaandel hebben. Landbouworganisatie LTO Nederland is ook voorstander van maatregelen, maar benadrukt dat de landbouwfunctie 'niet in het gedrang mag komen'. Indien het in sommige gebieden te problematisch is om landbouw te combineren met een hoger waterpeil, dient er schadeloosstelling te komen voor de agrariërs. 'Verandert het peil of de functie van een gebied, dan moeten de betrokken boeren worden gecompenseerd.'
Bron: Volkskrant 11-02-2019
RAOUL DU PRÉ
