Poliflw

De kap van bomen trekt regelmatig de aandacht. Vooral van mensen die graag willen dat de bomen blijven staan. Dat levert nogal eens boze mail op van mensen die niet langer geloven in een groen gemeentebestuur en het met name GroenLinks kwalijk nemen. In dit verhaal probeer ik het groen te zien achter die bomen, noem ik enkele bij uitstek groene plannen, maar geef ik ook een toelichting op het huidige kapbeleid en wat GroenLinks daaraan wil verbeteren.

Rekenkamer over kapbeleid 

Ons kapbeleid is een gedetailleerd stelsel van regels over wat je wel en niet mag kappen, en onder welke voorwaarden. Basisregel is dat je een vergunning nodig hebt voor bomen en aanplantingen van enige omvang. De gemeente maakt dan een afweging tussen het ecologische belang van de bomen en bijvoorbeeld overlast, de veiligheid of een groot bouwproject. In principe moet je een gekapte boom herplanten. Als dat niet kan dan geldt bij grote bouwprojecten dat je een fors bedrag in het compensatiefonds met storten. Deze regels voor de voormalige gemeente Groningen zijn iets strikter dan die in Haren. In Ten Boer gold alleen een kapverbod voor monumentale bomen. Voor het eind van het jaar moeten de regels worden ‘geharmoniseerd’, zodat overal dezelfde regels gelden. Of we daarin het stedelijk gebied hetzelfde gaan behandelen als landelijk gebied is nog in discussie. 

De Rekenkamer van de gemeente heeft het kapbeleid onderzocht. Enkele belangrijke conclusies: 

de regels worden netjes gevolgd, maar er is te weinig ruimte voor een echte afweging van belangen; 

in een dichtbebouwde stad is het vaak lastig om bomen te sparen als je iets wilt bouwen; juist bouwprojecten zorgen voor grote kap-projecten en dus veel ophef; 

het compensatiefonds werkt, het zet bouwers aan om nog eens goed te kijken of het anders kan; 

de communicatie met inwoners is slecht; 

eigenlijk zou je het belang van groen veel meer bij het begin moeten meenemen en afwegen; dat gebeurt nu vaak pas als het plan al bijna af is. 

Als er een nieuwe kapverordening wordt voorgesteld zullen we natuurlijk goed naar de regels kijken. Zijn het groen en de bomen ermee gediend als we de mogelijkheid een vergunning te krijgen moeilijker maken? Of moeten we juist meer ruimte maken voor een echte afweging en de criteria wat vager maken? 

Met name de laatste twee punten vinden we van groot belang. Inwoners moeten de kans krijgen vooraf mee te denken en actief op de hoogte worden gesteld als er ergens wordt gekapt. En groen en bomen zouden bij bouwprojecten veel meer dan nu gebeurt een randvoorwaarde vooraf moeten zijn. De vraag: kunnen we er ook ‘omheen bouwen’ wordt nog veel te weinig gesteld.  

We hebben als fractie dit punt het afgelopen jaar telkens naar voren gebracht en er lijkt nu inmiddels een raadsmeerderheid te zijn voor dit uitgangspunt. Daar zijn we erg blij mee. Het zou een flinke verandering betekenen voor de voorbereiding van projecten in de ruimtelijke ordening, planning van wegonderhoud, rioolvervanging, etc. We gaan zorgen dat dit ook in het ‘Groenplan’, de toekomstige kapverordening en waar het maar nodig is wordt geborgd. 

 

Dat alles laat onverlet dat het nog regelmatig nodig zal zijn bomen te kappen omdat de stad (het geldt met name in het stedelijk gebied) nu eenmaal verandert en groeit, bomen soms te oud en onveilig worden (soms een hele straat tegelijk) of bestaande bomen ooit bovenop leidingen en kabels zijn geplant en dus tegelijk met de vervanging van bijvoorbeeld de riolering moeten verdwijnen. Uitgangspunt is dat er dan evenveel bomen terug komen en dat we die een betere groeiplaats geven dan ze hadden.  

Groenplan, natuurinclusief bouwen en meer 

De gemeente heeft een zgn ‘Groenplan’ in voorbereiding. Dat gaat o.a. over het uitbreiden en het onderhoud van de groene openbare ruimte: parken, plantsoenen, bomenlanen en hopelijk ook het groene buitengebied. Wij zetten in op versterking van het ecologisch beheer van ons groen: meer inheemse struiken, meer beheer dat gericht is op vergroten van de biodiversiteit, meer bijenlinten, meer bloeiende weiden, minder gebieden waar elke 3 weken de grasmaaier overheen gaat. 

Het plan zal ook een beschrijving bevatten van de ‘Gemeentelijke Ecologische Structuur’ (GES). Dat is een netwerk van groene linten en kerngebieden met bijzondere ecologische waarde. Daar is de afgelopen jaren ook in geïnvesteerd om het netwerk sluitender te maken. De voorganger van het GES kun je hier zien. Zonder dit netwerk heeft het weinig zin individuele bomen of zelfs een laan of separaat bosje te beschermen: planten en dieren moeten kunnen bewegen van de ene plek naar de andere, anders verdwijnen ze. We zijn in de nieuwe gemeente in de unieke situatie dat er ook beschermde natuur, zoals het Noordlaarderbos en het Zuidlaarder Meer tot ons grondgebied behoort. Dat schept verplichtingen!  

We zijn als fractie ook al een tijdje bezig om natuurinclusief bouwen op de agenda te krijgen. Dat is samengevat: minder scheiding tussen groen en gebouw, het gebouw zelf moet groener. Na een expert-sessie hierover in december lijkt zich ook hiervoor langzaam een meerderheid te vormen in de raad.  

Het Groenplan wordt in de loop van maart verwacht. 

 

Groene plannen 

Zo moeilijk als het is om in dichtgebouwd en oud stedelijk gebied groen te beschermen en of zelfs uit te breiden, des te gemakkelijker is het in uitbreidingsgebieden, zoals Meerstad. Daar verrijst in de toekomst een park met duizenden bomen. Een kunstenaar heeft het landschapsontwerp gemaakt. Behalve van waarde voor de ecologie van het gebied is het park ook van belang voor recreatie van de inwoners van Meerstad. 

Maar ook in de stad doet de gemeente haar best. De Vestdijklaan is nu een saaie rechte laan, waar veel te hard wordt gereden, die ook lastig is over te steken. Samen met inwoners is daarvoor een nieuw plan gemaakt, dat veel groener wordt. Er worden vele bomen geplant, er komt een groenstrook bij en parkeerplaatsen worden waterdoorlatend (halfverharding). 

En dan hebben we het nog niet gehad over bestrijden van klimaatstress met bomen, over de vergroening van de binnenstad, over de plannen voor het Suikerterrein, over plannen om inwoners gratis bomen aan te bieden, over de versterking van de ecologie in het Stadspark, over…. Kortom: zijn we goed bezig? Het kan altijd beter en er sneuvelen nog te veel en te vaak en onnodig bomen. Het is taaie materie, maar voor ons is het glas eerder halfvol dan halfleeg. 

Eind vorig jaar heeft het stadsbestuur meerjarenprogramma’s vastgesteld op het gebied van ruimtelijke economie, leefkwaliteit, verkeer & vervoer, energie en wonen. GroenLinks wethouder Glimina Chakor noemt het de goede voornemens van het college voor de komende jaren.

Chakor: “In het programma leefkwaliteit lezen we de ambities terug op het gebied van groen en leefbaarheid uit het coalitieakkoord, zoals de extra inzet op de aanplant van bomen, het versterken van de ecologische structuur, natuurinclusief bouwen, maatregelen in het kader van de klimaatadaptatie, het herwinnen van de openbare ruimte ten behoeve van wandelen, fietsen en recreëren en de wijk- en dorpsversterking. We willen ook ideeën ophalen bij bewoners, zij hebben ongetwijfeld allerlei interessante gedachten over hoe het beter en groener kan in onze gemeente.”

‘Het bestaande groen en de ecologische structuur worden versterkt en er wordt groen toegevoegd’. Dat voornemen uit het Groningse coalitieakkoord werd afgelopen woensdag kracht bijgezet door groep 8 van de Meeroeverschool, die samen met GroenLinks wethouder Glimina Chakor de eerste boom plantte in Park Meerstad.

Chakor: “Het is geweldig om bomen te planten. Uiteindelijk zullen hier driehonderd bomen komen te staan. We vinden het belangrijk om onze omgeving groen te maken en dat vinden we omdat groen goed is voor milieu, goed is voor klimaatadaptatie en goed is voor dier en mens”. Naast het vele groen zal het park straks ook beschikken over een stadsstrand.

GroenLinks is blij met het herziene plan voor de herinrichting van het A-kerkhof, waarbij meer bomen behouden blijven. Na een nieuw onderzoek bleek een aantal bomen gezonder dan eerder was geconstateerd. We zijn verheugd dat het oorspronkelijke plan hierop wordt aangepast zodat deze bomen kunnen blijven staan.

Het voordeel van het - nu aangepaste - plan is dat er in de binnenstad een openbare, niet-commerciële zitgelegenheid ontstaat, in een groene omgeving, waarbij de bestaande bomen meer licht, lucht en ruimte krijgen om gezond door te groeien en er plantvakken komen van 300 m² groot die worden beplant met ecologisch waardevol groen. Door de nieuwe bodembedekking op het terrein komt er ook meer toevoer van lucht en water in de bodem voor de monumentale bomen.

Omwonenden en de Bomenridders hadden bij de rechter bezwaar gemaakt tegen het aanvankelijke plan. Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat drie bomen door ziekte zijn aangetast en een beperkte levensvatbaarheid hebben, zoals eerder ook al was vastgesteld. Maar twee bomen blijken er toch beter aan toe te zijn dan gedacht. Daarom is GroenLinks blij dat die bomen nu behouden kunnen blijven. Door het kappen van de bomen die wel in slechte staat zijn ontstaat licht, lucht en ruimte voor de plantvakken en krijgen de overblijvende acht bomen betere overlevingskansen.

De drie te kappen bomen zijn al gecompenseerd met een zestal flink uit de kluiten gewassen bomen in de directe omgeving van het A-kerkhof. Daar waar normaliter geldt dat er 1 op 1 wordt gecompenseerd, is er nu dus sprake van een verdubbeling van het aantal bomen.

GroenLinks is blij met het herziene plan voor de herinrichting van het Akerkhof, waarbij meer bomen behouden blijven. Na een nieuw onderzoek bleek een aantal bomen gezonder dan eerder was geconstateerd. We zijn verheugd dat het oorspronkelijke plan hierop wordt aangepast zodat deze bomen kunnen blijven staan.

Het voordeel van het - nu aangepaste - plan is dat er in de binnenstad een openbare, niet-commerciële zitgelegenheid ontstaat, in een groene omgeving, waarbij de bestaande bomen meer licht, lucht en ruimte krijgen om gezond door te groeien en er plantvakken komen van 300 m² groot die worden beplant met ecologisch waardevol groen. Door de nieuwe bodembedekking op het terrein komt er ook meer toevoer van lucht en water in de bodem voor de monumentale bomen.

Omwonenden en de Bomenridders hadden bij de rechter bezwaar gemaakt tegen het aanvankelijke plan. Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat drie bomen door ziekte zijn aangetast en een beperkte levensvatbaarheid hebben, zoals eerder ook al was vastgesteld. Maar twee bomen blijken er toch beter aan toe te zijn dan gedacht. Daarom is GroenLinks blij dat die bomen nu behouden kunnen blijven. Door het kappen van de bomen die wel in slechte staat zijn ontstaat licht, lucht en ruimte voor de plantvakken en krijgen de overblijvende acht bomen betere overlevingskansen.

De drie te kappen bomen zijn al gecompenseerd met een zestal flink uit de kluiten gewassen bomen in de directe omgeving van het Akerkhof. Daar waar normaliter geldt dat er 1 op 1 wordt gecompenseerd, is er nu dus sprake van een verdubbeling van het aantal bomen.

Het borgen van de natuurwaarden en natuurinclusief bouwen op Zernike, dat was de inzet van GroenLinks raadslid Hans Sietsma bij de bespreking van het nieuwe bestemmingsplan voor het universiteitsterrein.

Deze week stelde de gemeenteraad het nieuwe bestemmingsplan voor Zernike vast. Belangrijkste wijziging ten opzichte van het oude bestemmingsplan is dat de scheiding tussen onderwijsgebouwen in het zuiden en bedrijven in het noorden wordt losgelaten. De komende jaren komt er op het terrein meer dan 100.000 m² aan nieuwe bebouwing. Sietsma: “Het is heel goed mogelijk om bebouwing en verharding zo uit te voeren dat daadwerkelijk natuurwaarden en biodiversiteit worden toegevoegd”.

“Zonneparken dragen niet alleen bij aan het gebruik van schone, duurzame energie, maar ook aan de biodiversiteit. Op Vierverlaten zijn nu bijvoorbeeld meer bijensoorten en vlinders,” zegt GroenLinks wethouder Philip Broeksma van energietransitie. De zonnepanelen zorgen voor schaduw, droogte en luwte met allerlei overgangen. Daarmee ontstaan verschillende micromilieus. Broeksma: “Dit is belangrijk bij de ontwikkeling en inrichting van toekomstige zonneparken.”

Biodiversiteit Bij de realisatie van dit zonnepark (2017) werden door de gemeente Groningen en energiecoöperatie Grunneger Power specifieke maatregelen getroffen om de biodiversiteit en natuurwaarden te vergroten. Dankzij de diverse kruiden, struiken, en schapen die er grazen zijn er na twee jaar fors meer plantensoorten en insecten. Ook trekt het zonnepark diverse vogels aan. 

Zeldzame vogelsoorten Het coöperatieve zonnepark van Grunneger Power levert met 7.777 zonnepanelen jaarlijks bijna 2.300 MWh aan energie op. Dat is goed voor ruim 800 huishoudens. De inrichting van Vierverlaten met zonnepanelen op staanders - afwisselend in hoogte en niet te dicht op elkaar - en het beheer ervan, zorgen voor een optimaal leefgebied. Mede dankzij de vele sprinkhanen, bijen, vlinders, zoals het hooibeestje en de distelvlinder, is dit insectenparadijs ook voedsel voor veel andere dieren en planten. Daardoor komen er in het gebied nu ook zeldzamere vogelsoorten als de torenvalk en buizerd voor en grote groepen huismussen.