Poliflw

In de Nationale Week Zonder Vlees van 8 tot 15 maart organiseren GroenLinks en D66 Renkum samen een vegetarische proeverij op vrijdagavond 13 maart.

Praten & hapjes

Klimaat en milieu zijn belangrijke onderwerpen in Den Haag en Brussel. Wat kan je zelf bijdragen? Helpt vegetarisch eten? Hoe groot is jouw ‘foodprint’ eigenlijk?

Sophie Engelsma (GroenLinks raadslid en student Milieuwetenschappen) en Dorien Firet (D66 fractie medewerker en student Bestuurs- en organisatiewetenschap) praten je in een paar minuten bij over de reden van deze avond. Waarom zijn zij anders gaan eten? Daarna is de vegetarische proeverij geopend. Verschillende lokale ondernemers werken mee. Bij de standjes kan je proeven, vragen stellen en in gesprek gaan met deskundigen over allerlei aspecten die met ons voedsel te maken hebben.  

Waar? Natuurlijk in Felixoord - het unieke vegetarische woonzorgcentrum in onze gemeente. Ommershoflaan 35, 6861 CH Oosterbeek.

We nodigen iedereen die geïnteresseerd is uit te komen. De proeverij begint om 20.00 uur, maar vanaf 19.30 uur ben je welkom. We eindigen rond 21.30 uur.

De GroenLinks-prijsvraag ‘Meer natuur in jouw buurt’ is gewonnen door Annette Schulte. Zij stelde voor een openbaar grasveldje in haar straat in te zaaien met bijvriendelijke bloemen. Ze wil haar idee gaan uitvoeren samen met anderen uit de buurt.

Prijsvraag Afgelopen zomer vroeg GroenLinks om tips voor meer biodiversiteit in je eigen leefomgeving. Er werden originele en verrassende ideeën ingestuurd, over hoe je de egels en vogels kan helpen de winter door te komen, een wormenhotel om je groenteafval composteren en de tip om sedum te leggen op bushokjes en schuurtjes.

Beste tip Uit alle inzenders koos GroenLinks Annette Schulte als winnaar. Zij wil graag een berm in haar buurt bloemrijk inzaaien. Dit is niet alleen bevorderlijk voor de biodiversiteit, het is iets wat je samen kan doen, dichtbij huis in je eigen buurt. Dit initiatief zou aanstekelijk kunnen werken waardoor andere buurten aansluiten. Raadslid Liselot Jansen reikte het inmiddels bekende vogelvoederhuisje uit aan Annette, die het meteen aan haar gevel spijkerde.

Samen groener worden De biodiversiteitscrisis vraagt om actie van overheden en inwoners. Gemeente Renkum gaat het groen biodivers beheren. GroenLinks hoopt dat onze inwoners zich hierbij aansluiten. Als we het samen doen, wordt onze mooie gemeente een nog groenere omgeving waarin mens én dier zich thuis voelen!

Het is wetenschappelijk bewezen: een mens wordt gelukkiger van de natuur. Gelukkig heeft Renkum heel veel prachtigs vlakbij. Bekende en meer verborgen plekken. GroenLinks ondersteunt inwoners die willen investeren in de natuur om de hoek. Dit keer: drie generaties groente verbouwen in een oud buurtschap.

Ergens achter de Oude Kerk in Oosterbeek moet de Pluktuin liggen. Het kerkpad leidt naar een wirwar van groene paadjes, met aan het eind verstilde parktuinen. Bomen en planten lijken hier wel twee keer zo groot. Wat een verborgen schatten! Tussen de struiken duikt ineens het hoofd van Erik van der Gronden op. Opvallende, donkergroene ogen en een grote glimlach. We zaten op het verkeerde paadje.

Oogst Henks Pluktuin, genoemd naar de vader van Erik, begint met een tafeltje. Daar staat een deel van de oogst voor passanten. Je kunt meenemen wat je nodig hebt en een paar euro in het bakje doen. Achter de tafel ontvouwt zich de Pluktuin, waar alles groeit als kool: kruiden, allerlei soorten groente, bloemen. En bijenvolken. De zavelklei vlakbij de Rijn werpt zijn vruchten af. Zonnebloemen van drie meter hoog zijn geen uitzondering. Hier geen kwijnende basilicum in een plastic potje, zoals we die kennen van de supermarkt, maar kniehoge pollen citroenbasilicum, een smaakbom in je mond. Geen truttige spinazieblaadjes, maar manshoge boomspinazie met stevig en smaakrijk, paars blad.  

‘Hier wordt al drie generaties groente verbouwd. De grond weet precies wat hij moet doen’, zegt Erik. ‘We teelden al biologisch voordat het werd uitgevonden.’ Zijn opa pachtte de grond van de familie Ter Horst en de kerk. Kate ter Horst heeft na haar heldhaftige verpleging van honderden Engelse soldaten tijdens de Slag om Arnhem eigenhandig de fruitboomgaard achterin de tuin weer tot leven gewekt. Dochter Sophie Lambrechtsen is vaste klant van de tuin, net als veel andere buurtbewoners.

Vertrouwen Je kunt een abonnement op de pluktuin nemen voor een jaar. Enthousiaste plukkers betalen iets meer dan bescheiden plukkers. Alles is hier op ouderwets vertrouwen gebaseerd. ‘Het gaat eigenlijk altijd goed’, zegt Erik. ‘Soms is er veel groente weg en ligt er haast geen geld in het bakje, twee dagen later ineens heel veel. Mensen komen terug om te betalen.’ Wat ook ouderwets aandoet is het netwerk dat Erik onderhoudt met zijn buren. In deze mini-economie levert iedereen zijn bijdrage. Zo is er het hondspollenvrouwtje dat met haar mandje alle tuinen ontdoet van paardenbloemen. Die vernielen namelijk alles wat ze tegenkomen. Een hovenier deelt zijn kennis met Erik. Voor zover dat nodig is natuurlijk: Erik was chefkok tot hij werd afgekeurd en hij heeft jarenlang de kennis van zijn opa en vader opgezogen. Hij bestrijdt plagen met sap van rottende plantenresten, plant bloemenranden om de bedden waarmee hij vogels, bijen en insecten lokt. Die bestrijden plaagdieren. Onkruid drukt hij weg door zaailingen van eetbare planten te laten staan. Zelfs het onkruid is hier dus lekker. De bijen op hun beurt maken smakelijke honing van al die verschillende kleuren en soorten. Erik zoekt planten uit die makkelijk uitzaaien. Nieuw zaad haalt hij het liefst op vakantie, ‘bij de meest onooglijke tuincentra’, lacht hij.

Wie een tijdje door de tuin loopt, voelt de energie uit de grond komen. Is dat gek? ‘Nee, helemaal niet. Ik voel het ook, al ben ik heel nuchter’, zegt Erik. ‘Ik voel hier nul stress. Heerlijk, om langs de bedden te lopen en te kijken hoe het gaat.’

Toekomst Erik gaat uitbreiden. Gezinnen met kinderen hebben voorrang. ‘Kinderen leren hier waar hun eten vandaan komt. Dan trekken ze per ongeluk eens een zonnebloem uit de grond. Zo leren ze wel hoe ze hem de volgende keer voorzichtig kunnen plukken.’ Erik wil zijn gedachtengoed en de tuin doorgeven aan de volgende generatie, net als zijn vader en zijn opa voor hem. ‘Ik vind het heel jammer dat ik zelf geen kinderen heb. Maar aan de andere kant: dan was deze tuin er nooit geweest.’

Naschrift Dit was het laatste verhaal in de serie Mooi Renkum. De krant Hoog & Laag hield op te bestaan voordat dit gepubliceerd kon worden. Gelukkig is daarna het boek Mooi Renkum verschenen, waar dit verhaal natuurlijk wel in staat. Bestel het boek voor 6 euro via renkum@groenlinks.nl.  

Het was een flinke uitdaging, de gemeentelijke begroting voor 2020. We moeten miljoenen bezuinigen, hoe kunnen we toch goed zorgen voor natuur, inwoners en klimaat? Door vindingrijk te zijn, samen met inwoners aan de slag te gaan en dichtbij de samenleving te werken, zegt GroenLinks-fractievoorzitter Eveline Vink.

Woensdag 6 november werd de begroting 2020 vastgesteld in de raad. Lees hier de bijdrage van GroenLinks.

"Voor ons ligt de tweede begroting van dit college en deze raad. Hij telt 187 bladzijden en 89 miljoen euro, bedoeld voor 31.000 inwoners, in 366 dagen. Dat is iets meer dan 7,5 euro per inwoner per dag. Op die 7,5 euro moeten we zestig cent gaan besparen de komende jaren. Dat wordt niet makkelijk. GroenLinks vindt de begroting die voor ons ligt een uitgebalanceerd resultaat, dat zeker niet pijnloos is, maar waar wij, gegeven de situatie, wel achter kunnen staan.

De organisatie heeft op een creatieve, roldoorbrekende manier gekeken naar elke cent die er wordt uitgegeven. Waarom doen we iets op deze manier? Draagt het bij aan onze doelen? Kan het anders? De raad werd al een half jaar geleden bij dit proces betrokken. Er werd geluisterd, zorgen gehoord, compromissen gezocht. Wij hebben veel waardering hiervoor, complimenten aan de medewerkers, het managementteam en het college.

Waar hebben we het dan over?

Als eerste over groen. Het belangrijkste woord dat de identiteit van Renkum beschrijft, zeggen inwoners in het onderzoek van Moventem: Groen. Het groen ontkomt niet geheel aan de bezuinigingen. Het Landschapsbasisplan en de landgoederenvisie verdienen een veel groter budget, net als het groenbeheer en dierenwelzijn. Maar dat is er nu niet, dus we moeten vindingrijk zijn. Als we de budgetten gebruiken om een vliegwiel te zijn voor het enthousiasme dat er is onder inwoners, komen we heel ver.

Dan kom ik bij een belangrijk kernwoord uit het coalitieakkoord: dichtbij. We hebben onlangs op papier gezet hoe we ruimte en vorm geven aan right to challenge en dorpsgericht werken. In het groen krijgt de samenwerking tussen inwoners en de gemeente al op veel plekken handen en voeten.

GroenLinks ziet hier nog meer kansen, bijvoorbeeld door de biodiversiteitscrisis aan te pakken met inwoners samen. Er zoveel groene kennis, kunde en betrokkenheid in onze gemeente, maak er gebruik van. Gezamenlijk en dichtbij.

Een bioloog leerde mij: de natuur kent twee vijanden, onwetendheid en onverschilligheid. Natuureducatie is dus een cruciaal fundament als we een samenleving willen die goed omgaat met de natuur. De subsidie die stichting Renkums Beekdal krijgt voor natuur- en milieueducatie, willen wij zeker niet stopzetten.

Wij stellen een amendement voor op dit punt. En, tip, de provincie heeft in de begroting extra geld gereserveerd voor natuureducatie via de IVN, dus misschien kunnen we samen nóg meer bereiken.

Sociaal

Kansen om je te ontwikkelen, elkaar ontmoeten, verbinding maken. De beste dingen in het leven zijn onbetaalbaar, maar het scheppen van de juiste context kost geld. De bibliotheek is zo’n context, dat hebben de inwoners van Renkum en Heelsum ons heel duidelijk gemaakt. De afdelingen voor jongeren en volwassenen wegbezuinigen en de ontmoeting die daardoor ontstaat, kun je zien als kapitaalvernietiging. Intermenselijk kapitaal. En intellectueel potentieel, als we toch met dure woorden smijten. Wist je dat je 1000 woorden per jaar leert als je elke dag een kwartier leest? Een goede bibliotheek in de buurt is veel waard. GroenLinks steunt daarom het verlagen van de bezuinigingsopgave op de bibliotheek.

Moet ook daar vindingrijk gekeken worden naar locatie en mogelijkheden? Ja zeker. De bezuiniging voor 2023 staat er nog. Maar we breken nu niks af, voordat er een goed alternatief is.

Ook op mantelzorg wordt flink bezuinigd. De dagelijkse zorgen voor een naaste heeft een grote impact op iemands leven. Mantelzorgers hebben zelf ook behoeften en het is kortzichtig om daarop te beknibbelen. Respijtzorg, de zorg even uit handen nemen, is wat ons betreft de belangrijkste ondersteuning. Maar ook lotgenotencontact en waardering dragen bij aan het welzijn van de mantelzorger. We halen daarom 20K van de bezuiniging af.

Volgens ons bekende motto ‘groen, sociaal’ kom ik nu bij ‘klimaatneutraal’. Het is de afgelopen jaren beter en slechter geworden met dit onderwerp. Beter, omdat er wettelijke verplichtingen zijn gekomen. Het rijk stelt eisen, de provincie ook. De noodzaak om maatregelen te nemen dringt en uit te voeren steeds breder door in de politiek.

Maar het is ook slechter. Want het klimaat verandert maar door, de gevolgen zijn steeds merkbaarder en de weg terug wordt steeds langer. “Klimaatverandering is ook een soort feedback”, stond er op de Loesje-kalender vorige week. Wij wekken in Nederland nog  maar ongeveer 7,5% van onze energie duurzaam op en debatteren wekenlang over de mitsen en maren van elke stap vooruit. In 2020 maken we een plan voor het omgaan met de gevolgen van droogte en storm, ziekten en plagen die een gevolg zijn van de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis. De feedback, zeg maar. De kosten die hier jaarlijks mee gemoeid zijn, meestal rond de 75.000 euro, worden gedekt uit de post Onvoorzien. Komt er volgend jaar dan eindelijk een apart budget hiervoor?

Niet alleen de gevolgen, ook de aanpak van klimaatverandering zelf moet prioriteit hebben en houden. Initiatieven uit de samenleving moet je met beide handen aangrijpen. Provincie Gelderland heeft naast bakken duurzame ambitie, ook redelijk wat bakken met geld. Wij hebben een pot cofinanciering en de provincie heeft de 50/50-regel losgelaten. Hier zitten dus écht kansen. College, dragen jullie dit actief uit naar inwoners, naar duurzame initiatieven, en helpen jullie om dit te benutten?

Financiën

Tot slot. “We staan voor gezonde gemeentefinanciën en een duurzaam financieel evenwicht” schreven we in het laatste hoofdstuk van het coalitieakkoord. We wisten toen nog niet dat Den Haag het allemaal nog gortiger zou maken. GroenLinks vindt dat er vanuit het Rijk structureel meer geld naar gemeentes moet. We hopen dat alle signalen die er vanuit het hele land komen, uiteindelijk tot verandering leiden.

Een duurzaam financieel evenwicht bereiken we door een ozb-verhoging in te boeken vanaf 2021. Pakt het accres inderdaad zo positief uit als de Septembercirculaire voorspelt en gebeuren er verder geen gekke dingen, dan is die verhoging misschien niet nodig. Maar komen er nog wat onverwachte financiële uitdagingen op ons pad, en daar gaan wij wel vanuit, dan zijn wij voorbereid. De basis is op orde, financieel én in de organisatie."  

Het amendement dat GroenLinks samen met PvdA, D66 en VVD indiende werd aangenomen. De bezuiniging op natuur- en milieueducatie geschrapt en de bezuinigingen op de bibliotheek en de ondersteuning van mantelzorgers verlaagd, de voorgestelde ozb-verhoging is een jaar verschoven naar 2021. De geamendeerde begroting 2020 is aangenomen.

Een bostuin. Zo heette het stukje gras, overschaduwd door een willekeurige selectie bomen, waarop de bewoners van de flat Rolandseck in Doorwerth uitkeken. Onderhoudsarm en een beetje saai. Bewoonster Riek Hogeveen, enthousiast tuinierster, besloot er iets moois van te maken, samen met andere bewoners. Anna Coenders van de Vereniging van Eigenaars mobiliseerde de flat, haar man Leo regelde financiering voor een tuinman. Een Engelse landschapstuin werd in de steigers gezet.

Lust voor het oog Het begon een paar jaar geleden met de meanderende border met rododendrons en een paar andere heesters en bloeiers. Steeds als een bewoner een hortensia in een pot cadeau kreeg, werd die in de tuin gezet. ‘Want je blijft zo’n ding water geven’, zegt Anna. Inmiddels is de tuin een lust voor het oog, met een stenen beeld van twee zwanen erin, glaskunst van een andere bewoner en een grote stenen bak die ooit een tuintafel was. Paarse klokjes bloeien kwistig over de rand.

Niet alleen de tuin bloeit, ook de contacten tussen de bewoners werden sterker door het tuinieren en alle andere activiteiten van de actieve VVE. Zo’n mooie tuin vraagt natuurlijk om onderhoud. Bijna elke dinsdag in het groeiseizoen rukken tien tot vijftien flatbewoners onder leiding van Loes Hendriks uit met bosmaaiers, harken, handschoenen en vooral een hele grote kan koffie. Er zijn zelfs bewoners van buurflats die komen aanwaaien, voor de gezelligheid.

Sociaal contact Gerda duikt op vanonder een heester: ‘Ik heb nu geen tuin meer, maar dankzij deze gemeenschappelijke tuin kan ik nog plezier hebben met tuinieren.’ Leo Coenders heeft vroeger als projectleider bij KPN gewerkt en houdt zich nu bezig met het bestuur van de VVE en het leiden van projecten als de verduurzaming van de flat en het regelen van grotere tuinmachines. ‘Omdat mensen die grote apparaten best spannend vinden, bedien ik ze’, zegt hij met glimmende ogen. ‘Behalve de zitmaaier. Dat vindt iedereen leuk.’ Ironisch merkt hij op dat dankzij de tuin het sociaal contact in de flat ‘erger’ wordt. Op de laatste barbecue in de tuin kwam zeker zeventig man af.

‘Koffie!’ klinkt het door de tuin en tegen de gevel van de flat. De tuiniers krassen nog even snel wat onkruid tussen twee tegels uit, legen een kruiwagen of pakken hun gereedschap bij elkaar. Martin, bewoner van een van de andere flats, komt aanwaaien met zijn border collie. Aangestoken door het tuinvirus van zijn buren is hij begonnen de gemeenschappelijke tuin rond zijn eigen flat in cultuur te brengen.

Azalealaantje Anna is ontzettend blij met alles wat ze voor elkaar hebben gekregen, maar ze heeft nog een grote droom: een azalealaantje langs haar eigen flat en de twee die ernaast liggen. Naar het voorbeeld van het beroemde azalealaantje op landgoed de Duno. Nu is het laantje nog… tsja… een onderhoudsarm bospad. Anna kijkt er kritisch naar. ‘De bomen hangen over het pad en deels over onze tuin. Dat neemt veel licht weg. De gemeente heeft nu beloofd de bosrand meer open te maken.’ De bewoners hebben de eerste azalea’s al aangeplant. Anna hoopt op een bijdrage van de Lions Club voor het hele pad.

Ook de bewoners van de flats verderop krijgen de smaak te pakken: de bakken bij de ingang hebben ze al zo ingericht dat er altijd iets in bloei staat. Anna verwacht dat de achtertuinen binnenkort ook kleurrijker worden, als er wat geld beschikbaar komt. De gemeente wil best helpen, vertelt ze, maar het geld ontbreekt. De Zalmen is al voorzichtig begonnen met het aanplanten van 3 rododendrons. Ze vormen een heel klein maar moedig eilandje in de verder nog kleurloze tuin.

Mooi Renkum, het boek Dit is het laatste verhaal dat verschijnt in Hoog & Laag. Omdat tegelijk met de krant deze serie eindigt, hebben we besloten de verschenen verhalen te publiceren in een boek. Het verschijnt half november en komt voor een klein bedrag beschikbaar. Alvast een exemplaar reserveren? Mail naar renkum@groenlinks.nl.