Poliflw

Huurders betalen nog steeds voor de vorige crisis. Drie maanden van elke jaar huur gaat via verhuurderheffing naar de staatskas. Ondertussen zijn de huren wel volop gestegen en blijft onderhoud en verduurzaming van de huizen achter. SP-Kamerlid Sandra Beckerman zet tijdens het debat over wonen deze week in op rechtvaardigheid. ‘Deze crisisbetaling van huurders moet eindelijk worden geschrapt, en dit geld moet worden ingezet om te investeren, om huizen te verduurzamen en om de huren betaalbaar te houden.’

Verder zien we dat tijdens deze crisis veel huurders kwetsbaar zijn omdat ze ook financieel in de problemen komen. We willen dat een huurstop mogelijk wordt als mensen de huur echt niet meer kunnen betalen. Ook hebben we eerder al gepleit tegen gedwongen huisuitzettingen, en zeker tijdens deze crisis, waar thuisblijven zo ongelofelijk belangrijk is. Huurders moeten daarom wettelijk extra bescherming krijgen door alle huisuitzettingen en huurverhogingen tijdelijk op te schorten. Deze voorstel doen we deze week samen met GroenLinks en de PvdA. ‘Het kabinet staat maar liefst 5,1 tot 6,6 procent huurverhoging toe. Terwijl juist nu veel mensen financieel in de problemen komen. Deze verhoging moet dus van tafel. En dit is nog maar het begin, want de huren, zeker in de vrije sector, zijn al veel te hoog.’

Minstens 20.000 gezinnen met tijdelijke contracten lopen het risico dat hun huurcontract niet wordt verlengd tijdens de crisis. Andere huurders kunnen juist een huurverhoging van honderden euro’s voor hun kiezen krijgen. Beckerman: ‘Thuisblijven is de manier om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Dus moeten we nu alles op alles zetten om te zorgen dat iedereen een goed en betaalbaar thuis heeft. Maar mensen krijgen huurverhogingen voor hun kiezen terwijl ze tegelijkertijd inkomen verliezen en financieel geraakt worden door deze crisis. De coronacrisis verdiept de wooncrisis. Het is niet rechtvaardig om huurders daarvan de rekening te laten betalen. We moeten juist werken aan het oplossen van de wooncrisis. Dat waar we nu met z’n allen op terugvallen moeten we koesteren en veel sterker maken.’

Al jaren stijgen de huren hard. Al jaren grijpt het kabinet niet in. Naar aanleiding van het verhuren van kamers van 8m2 voor maar liefst €700 stelde de SP opnieuw kamervragen. De antwoorden van het kabinet tonen wederom de wereldvreemde houding. De minister zegt niet in te willen grijpen want ze verwacht van verhuurders dat ze “niet maximaal willen profiteren van de grote schaarste in steden met een gespannen woningmarkt”.

Sandra Beckerman: “Iedereen die op zoek is naar een vrije sector huurwoning -met name om de steden- weet dat veel verhuurders wel maximaal willen profiteren van de schaarste. Als het kabinet niet ingrijpt wordt een betaalbaar huis voor steeds meer mensen een luxe terwijl het volgens onze grondwet een recht is.”

Ook uit andere antwoorden van de minister blijkt dat ze de problemen die velen ondervinden totaal onderschatten. Zo stelt de minister ook “ (Ik) Reken erop dat verhuurders fatsoenlijk omgaan met hun huurders en een redelijke huurprijs vragen”

Beckerman: “We moeten nu ingrijpen en de huren betaalbaar maken. Dinsdag komt daarom ons voorstel in stemming om een noodknop in te voeren waarmee gemeentes verhuurders kunnen dwingen hun huren te bevriezen of verlagen”

Ook wil de SP dat foute verhuurders hoge boetes opgelegd kunnen krijgen en dat huurders in de vrije sector meer rechten krijgen en ze naar de huurcommissie kunnen als de huur te hoog is of de verhuurder zich onfatsoenlijk gedraagt.

'Onze leraren, brandweermensen en verpleegsters moeten ook goed en betaalbaar kunnen wonen.' Bel een willekeurige politicus ’s nachts wakker en hij of zij kan dit zinnetje opdreunen, maar de realiteit is totaal anders. De afgelopen jaren is er door de opeenvolgende Nederlandse regeringen nauwelijks iets gedaan om te zorgen dat er voldoende betaalbare woningen zijn. De neoliberale meerderheid in de Tweede Kamer liet wonen aan de markt over. Het resultaat is een diepe wooncrisis. Berlijn doet dat anders. Daar zijn de huren voor de komende vijf jaar bevroren en wordt de markt teruggedrongen. Wij vinden dat ook Nederland de woonwaanzin aan moet pakken.

Deze week bleek dat de huren in de vrije sector het afgelopen jaar met 4,8% zijn gestegen. Een week eerder bleek de prijs voor koopwoningen met 8% te zijn gestegen. In december bleek dat er de afgelopen vijf jaar 100.000 sociale huurwoningen zijn verdwenen. De waanzin is compleet. Met een laag en gemiddeld inkomen is kopen vrijwel onmogelijk. De wachtlijsten voor de sociale huur zijn lang en de huren in de vrije sector zijn torenhoog.

De regering doet bar weinig om de crisis aan te pakken. Zo werd in het regeerakkoord slechts één hele maatregel aangekondigd om de stijgende vrije sector huren te beteugelen. De zogenaamde ‘noodknop middenhuur’ waarbij de aanvangshuur op plekken met woningnood kan worden beperkt. Drie jaar later is de maatregel nog steeds niet ingevoerd. De in het regeerakkoord beloofde aantallen te bouwen woningen zijn ook bij lange na niet gehaald.

Het kabinet Rutte schijnt niets van de laatste financiële crisis te hebben geleerd en geeft (internationale) beleggingsfondsen opnieuw volop de ruimte om in Nederland flink ontroerend goed op te kopen, waardoor de prijzen de pan uit rijzen. Tegelijkertijd brengt het de sociale huursector steeds verder in het nauw door steeds hogere belastingen op te leggen. Steeds meer mensen met een laag en gemiddeld inkomen komen hierdoor gigantisch in de knel.

Ook in de Duitse hoofdstad stegen de huren de afgelopen jaren hard. De gemiddelde huurprijs is in 10 jaar tijd bijna verdubbeld. Veel Berlijners vreesden dat ze hun huur niet meer zouden kunnen betalen en gingen daarom vorig jaar massaal de straat om tegen de Mietenwahnsinn, de huurwaanzin, te demonstreren. Het protest richtte zich in het bijzonder tegen het grootkapitaal dat de afgelopen jaren vele, vooral kleinere huurwoningen in Berlijn heeft opgekocht en vervolgens op prijsstijgingen heeft gespeculeerd.

Het Berlijnse stadsbestuur heeft inmiddels besloten een Mietendeckel, een huurdeksel, in te gaan voeren en daarmee de huren van 1,5 miljoen woningen de komende vijf jaar te gaan bevriezen. Ook heeft de stad al ruim 10.000 woningen teruggekocht van particuliere eigenaren. Bovendien loopt er een campagne om per referendum beursgenoteerde woningfondsen te gaan onteigenen, met als doel meer zekerheid en zeggenschap voor de huurders te krijgen.

Waar Den Haag de markt om zich heen laat grijpen, grijpt Berlijn hard in op de markt. Het is hoog tijd dat ook in Nederland de waanzin op de woningmarkt een halt wordt toegeroepen. Begin met het beperken van de huren, stop de verkoop van woningen aan (buitenlandse) beleggingsfondsen en schaf de verhuurderheffing af, zodat er snel betaalbare woningen kunnen worden gebouwd. Verder moeten huisjesmelkers, en andere profiteurs, hard worden aangepakt en desnoods onteigend.

Kortom, huisvesting moet in ons land niet meer gaan worden beschouwd als een handelswaar, maar bovenal als een grondrecht. Berlijn laat zien hoe dit kan.

Sandra Beckerman, Tweede Kamerlid

Jochem Visser, woont sinds 2007 in Berlijn en is lid van het hoofdbestuur van Die Linke

Dit opiniestuk verscheen ook op joop.nl.

Hoera, ze zijn er een beetje achter gekomen, de ‘marktwerking’ in de sociale huursector heeft geleid tot een nieuwe woningnood en onbetaalbare huren. Er komt voor de sociale huursector een miljard euro (over tien jaar, dus maar 100 miljoen per jaar!) beschikbaar voor vermindering op de verhuurdersbelasting als woningcorporaties woningen bouwen met een huurprijs onder de laagste aftoppingsgrens in de huurtoeslag (607,46 euro in 2019). De verhuurderheffing gaat overigens gewoon door. Voor 2023 is de verwachte opbrengst, bijna twee miljard euro. Ofwel: huurders blijven over een periode van 10 jaar circa 20 miljard meebetalen aan belasting op sociale huurwoningen en ‘krijgen’ er 1 terug. Een wel heel treurig klein super dun sigaartje uit eigen doos.

Even terug in de tijd. Zo’n 25 jaar gelden, onder het eerste kabinet Kok (PvdA, VVD en D66), werd de sociale huursector ‘verzelfstandigt’. Dit breekpunt in de geschiedenis van de sociale volkshuisvesting begon onder kabinet Lubbers met de Nota Volkshuisvesting in de Jaren Negentig, ook wel genoemd ‘operatie-Heerma’(vader van de huidige CDA-fractievoorzitter).

De naoorlogse woningnood zou opgelost zijn, was de redenering. De overheid was niet meer nodig. Gemeentelijke woningbedrijven werden overgedaan aan woningcorporaties. Artikel 22,  van de grondwet ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid’ kon wel met een stevige korrel zout genomen worden. Als kersvers Kamerlid heb ik dat toen (1996) in en buiten de Kamer fel bestreden en waarschuwde dat woningcorporaties zo gedwongen werden om als commerciële woningbedrijven te gaan opereren. Dat de woningzoekenden en huurders de dupe zouden zijn. En zo is het treurig genoeg ook gegaan. Topsalarissen voor directeuren (gelukkig niet allemaal), miljarden verliezen door beleggen in obligaties, investeringen in verliesgevende projecten die niets met volkshuisvesting te maken hadden, massale sloop en verkoop van sociale huurwoningen en alsmaar stijgende huurprijzen.

Het enige positieve is dat de woningnood en de onbetaalbaarheid van huren erkend worden en de overheid weer een klein beetje zijn financiële verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting lijkt te nemen.

In 2013 werd de verhuurderheffing over de WOZ-waarde van sociale huurwoningen ingevoerd (particuliere verhuurders gaan vrijuit!). Een belasting dus op de ‘marktwaarde’ op huurwoningen van corporaties die alleen tot uitdrukking komt wanneer ze verkocht zouden worden. Maar dan zijn het geen sociale huurwoningen meer. Het is dus feitelijk een ordinaire belasting op huren. Sociale huurwoningen hebben geen ‘marktwaarde’, maar alleen een gebruikswaarde als huisvesting. Zo was onze sociale huursector tot voor 25 jaar geleden opgebouwd, met financiële steun van de overheid.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau zegt over de huidige situatie (gegevens over 2018); ‘Ongeveer een derde van de Nederlandse huishoudens woont in een corporatiewoning. Dit aantal nam het afgelopen decennium af, doordat de woningcorporaties meer woningen verkochten of sloopten dan er bijgebouwd werd. Terwijl het aantal corporatiewoningen afnam, nam het relatieve aantal huurders met een laag inkomen toe’. Toch geen misselijke constatering van het planbureau. Voor de verzelfstandiging woonden meer dan 50% in een huurwoning met in verhouding nog betaalbare huren.

Het enige positieve is dat de woningnood en de onbetaalbaarheid van huren een beetje erkent worden en dat de overheid weer een heel klein beetje zijn financiële verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting lijkt te nemen. Lilian Marijnissen zei terecht dat alleen bouwen niet genoeg is om de wooncrisis te beteugelen. Woningzoekenden hebben niets aan gesubsidieerde huizen die niemand kan betalen. Ze wil de huren voor vijf jaar bevriezen en vindt dat de prijs voor nieuw gebouwde woningen verplicht betaalbaar moet zijn. Er zal nog veel strijd nodig zijn willen we de Volkshuisvesting weer sociaal kunnen noemen. Doe eens normaal en sociaal zou ik zeggen, stop de sloper en verhuurdersheffing en bouw betaalbare huurwoningen. De overheid moet zijn grondwettelijke plicht  weer oppakken; ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid’. En dus ook de financiële zorg en betaalbaarheid!

Het is tijd voor rechtvaardigheid! Ben je nog geen vriend voor rechtvaardigheid? Sluit je dan nu aan!

Nederland zit in een wooncrisis. Een kleine greep uit de krantenkoppen van deze week. 'Aantal daklozen in Nederland is sinds 2009 verdubbeld.' 'Huizen te duur voor starters.' 'Sociale woningbouw krijgt geen lucht meer.' Het kabinet doet het voorkomen alsof deze wooncrisis een natuurramp is. Niets is minder waar. Het is hoog tijd voor een woonoffensief.

In 2017 klopte minister Blok zich trots op de borst ‘ik ben de eerste VVD'er die een heel ministerie heeft doen verdwijnen’. Het afschaffen van het ministerie van wonen (VROM) is het sluitstuk op decennia van afbraak. Wonen moest zoveel mogelijk aan de markt worden gelaten. De sociale huursector werd bewust afgebroken. De woningen -altijd bestemd voor mensen met en laag en gemiddeld inkomen- zijn nu alleen nog voor mensen met de laagste inkomens. Doordat inmiddels drie maanden huur per jaar aan de staatskas moeten worden betaald zitten corporaties knel. De wachtlijsten zijn gemiddeld 9 jaar. Steeds meer mensen worden de vrije huur- en koopmarkt op gedwongen. Deze markt werkt vooral in het voordeel van beleggers en pandjesbazen. Koopwoningen zijn voor velen niet meer te krijgen, de huren in de vrije sector zijn torenhoog, de rechten van huurders beperkt. Na al deze politieke keuzes is de reactie van staatssecretaris Blokhuis die deze week zegt zich ‘rot geschrokken’ te zijn ronduit gratuit.

De wooncrisis is geen natuurramp maar het gevolg van politieke keuzes. Andere politieke keuzes zorgen voor een andere uitkomst. Zoals in Wenen. Die stad bouwde het afgelopen jaar 10.018 nieuwe sociale huurwoningen. Tegelijk werd ook 151.6 miljoen geïnvesteerd in het verbeteren en energiezuinig maken van bestaande huurwoningen. Omdat de stad razendsnel groeit is de stad een woonoffensief gestart. Zo wordt de nieuwe wijk Seestadt gebouwd. Er staat onder andere een door toparchitecten gebouwd, prijswinnend en zeer duurzaam en groen nieuw appartementencomplex. De appartementen zijn te huur voor circa €450 per maand. Dit is geen uitzondering maar regel. Wenen heeft -net als Nederland- een lange traditie van trotse volkshuisvesting. Waar Nederland stopte ging Wenen door. Ruim 60% van alle inwoners van Wenen woont in een sociale huurwoning. De stad is de grootste huisbaas van Europa. Met een inkomen tot netto €66.610 per jaar voor een tweepersoonshuishouden mag je een sociale huurwoning huren, lage inkomens krijgen huurtoeslag. Wenen heeft hierdoor geen getto’s. De leefbaarheid is zeer belangrijk en daarom bouwen ze niet alleen huizen maar ook voorzieningen. Veel groen, zorg, kinderopvang, goedkoop OV, collectieve sport en speelvoorzieningen zijn de standaard en zelfs zwembaden op daken of inpandige sauna’s komen voor.

Het rotsvaste geloof in de markt van opeenvolgende kabinetten leidde naar een ravijn. Onze grondwet is volkomen duidelijk: de overheid moet zorgen voor voldoende woongelegenheid. Deze wooncrisis kan niet opgelost worden met pleisters of door door te gaan op de ingezette weg. Niet de markt maar de mensen moeten centraal staan. Wat Wenen kan, dat kunnen wij toch ook? Wij stellen voor om een woonoffensief te starten. Maak een miljardenfonds en een nationaal bouwplan om de bouw en het verbeteren van betaalbare en duurzame huur- en koopwoningen aan te jagen. Schaf de verhuurderheffing af en zet deze miljarden in voor het woonfonds. Het kabinet moet regie nemen en de beste architecten uitdagen weer te bouwen aan trotse volkshuisvesting. De markt moet worden teruggedrongen allereerst door beleggers en pandjesbazen fors extra te belasten om koopstarters weer een kans te geven. Huurders moeten meer rechten en zeggenschap krijgen over hun huis en buurt. Een goed en betaalbaar huis weer als recht, niet als privilege.

Lilian Marijnissen, fractievoorzitter SP Tweede Kamer

Sandra Beckerman, SP Tweede Kamerlid

ROOD, jong in de SP heeft samen met boze huurders huisbaas Marcel van Hooijdonk voor de tweede keer uitgeroepen tot ‘Huisjesmelker van het Jaar’. Van Hooijdonk ontvangt een gouden wringer, omdat hij zijn huurders uitperst. Hij vraagt te hoge servicekosten, illegale bemiddelingskosten en torenhoge huren. Aangezien hij tientallen panden heeft in verschillende grote steden levert dit hem flink wat op. ROOD-voorzitter Lisa de Leeuw: 'Marcel van Hooijdonk is de klassieke huisjesmelker; zoveel mogelijk winst maken door je machtspositie ten opzichte van huurders te misbruiken. Dat het een oude bekende is, zegt al genoeg. Het wordt tijd dat de politiek ingrijpt en boeven als van Hooijdonk echt aanpakt.'

De nominatie kwam onder andere van een gebouw in Den Haag aan de Binckhorstlaan. Daar is veel achterstallig onderhoud en hebben veel bewoners illegale bemiddelingskosten moeten betalen. 'Het begon ermee dat ik 250 euro moest betalen om het huurcontract te mogen tekenen, deed ik dit niet, dan zou de kamer aan mijn neus voorbij zijn gegaan', aldus een bewoner van het gebouw. De afgelopen jaren heeft de politiek – onder druk van huurders – wel wat stappen gezet om dit soort praktijken aan te pakken, maar de problemen zijn nog lang niet opgelost. Ook is er in totaal nog steeds een woningtekort van 294.000 woningen in Nederland, waardoor huren blijven stijgen.

De Leeuw: 'Het echte probleem is de woningnood en enorme machtspositie van vastgoedbazen die daarbij komt kijken. We zouden eigenlijk de markt volledig uit de kamermarkt moeten slopen, zodat jongeren niet meer in de armen van op winst beluste huisjesmelkers worden gedreven.'

ROOD en de SP pleiten voor het bijbouwen van betaalbare en kwalitatief goede huurwoningen om de wind uit de zeilen van huisjesmelkers te halen, maar dat is niet genoeg. Er moet ook actief iets tegen de enorme macht van beleggers en vastgoedbazen gedaan worden. SP-Tweede Kamerlid Sandra Beckerman: 'We kunnen denken aan een maximum aantal panden dat iemand in bezit mag hebben of het invoeren van een woonplicht. Dan kan je de grote beleggers uit binnen- en buitenland die starters wegconcurreren van de woningmarkt écht aanpakken.'