Poliflw

Afgelopen woensdag 11 maart 2020 is de visie op schulddienstverlening vastgelegd in de gemeenteraad. De Arnhemse schulddienstverlening is wat GroenLinks betreft toegankelijk, slim en eerlijk. Gemeenteraadslid Marie José Navis: “Schulden brengen een hoop stress met zich mee, dan is het belangrijk dat je snel geholpen wordt en je samen snel kan bepalen welk traject de beste perspectieven biedt.”

De gemeente is verantwoordelijk voor het invullen van de schulddienstverlening. Daarom is het belangrijk dat het college en de gemeenteraad goede afspraken maken over hoe die dienstverlening eruit komt te zien. Daarom heeft het college een visie opgesteld waarin zij beschrijven hoe zij denken dat de Arnhemse Schulddienstverlening eruit moet komen te zien. De laatste visie dateerde uit 2011, daarna heeft de visie steeds een update gekregen.

Met een duidelijke visie kun je goede afspraken maken met partners uit de stad. Arnhemmers met schulden moeten worden geholpen en daar worden wijkcoaches en andere hulpverleners veelvuldig bij betrokken. Omdat er verschillende soorten schulden zijn en mensen met schulden snel geholpen moeten worden, moeten wijkcoaches en andere hulpverleners goed geïnformeerd zijn. Daarnaast moeten Arnhemmers goed weten met welke vragen over financiën of hulp bij schulden zij terecht kunnen, zodat schulden niet oplopen. Dat vraagt om een duidelijke visie van het bestuur van de stad.

GroenLinks vindt het belangrijk dat mensen bij schulden snel geholpen worden (ongeacht de hoogte van jouw schuld). We willen dat er ruimte is voor aanpak die bij jouw persoonlijke leven past en dat de professional de ruimte krijgt om snel te handelen. Daarnaast wil GroenLinks dat Arnhemmers duurzaam uitstromen uit hun schulden zodat zij de hun leven weer verder op kunnen bouwen, zonder snel weer in de financiële problemen te komen.

Een goede Arnhemse schulddienstverlening heeft wat GroenLinks betreft 3 kernmerken: toegankelijk, slim en eerlijk.

GroenLinks heeft voorgesteld om ‘toegankelijkheid’ als uitgangspunt toe te voegen aan de visie. Dat voorstel klinkt misschien wat abstract, maar wij vinden het belangrijk dat wanneer je schulden hebt je snel geholpen wordt, dat je weet waar je aan toe bent als je met een hulpverleningstraject gaat starten en dat je nooit op een wachtlijst komt te staan. Daarnaast willen wij dat er op een duidelijke manier met jou gecommuniceerd wordt. Ongeacht jouw taalniveau.

Het voorstel van GroenLinks snijdt aan twee kanten. Want niet alleen word jij sneller, beter en duidelijker geholpen, maar hulpverleners worden hierdoor beter voorzien van informatie door de gemeente en andere partners. Bovendien kunnen zij jou hierdoor sneller uitleggen waar je aan toe bent en jou eventueel helpen met een volgende stap. En dat werkt niet alleen stress verlagend, maar ook werkdruk verlagend.  Op die manier helpen wij jou en onze hulpverleners.

GroenLinks wil een slimmere schulddienstverlening en daarom hebben we samen met de PvdA de motie over Mobility Mentoring ingediend. Mobility Mentoring is een hulpverleningsmethode die ontwikkeld is in samenwerking met Havard University, en recentelijk is opgepakt door het Utrechtse Platform 31 en verschillende gemeentes. Mobility Mentoring is een methode die uit gaat van hersenprocessen die mogelijk beschadigd zijn door de stress. Als je altijd in de overlevingstand zit door te weinig geld, dan is plannen en doelen stellen erg moeilijk. De methode Mobility Mentoring helpt jou om die vaardigheden stap voor stap opnieuw aan te leren.

Je snapt natuurlijk wel dat GroenLinks ook graag ziet dat we in Arnhem gaan bekijken of deze methode voor de Arnhemmers werkt. Daarom vraagt de motie om een onderzoek en een plan voor de hele stad. Maar wisten jullie al dat er in de Geitenkamp een kleine proef wordt gedraaid met deze methode?

GroenLinks vindt ook dat in de uitvoering van de visie eerlijker kan. En daarom hebben wij samen met de SP een motie ingediend die de kostendelersnorm eerlijker moet maken. Sinds 1 januari 2015 geldt de kostendelersnorm voor mensen met een bijstandsuitkering. Hierdoor worden mensen met een bijstandsuitkering gekort op hun uitkering als zij iemand in huis nemen. De verwachting van het kabinet was dat wanneer een mensen met een bijstandsuitkering een ander in huis neemt, deze ander in staat is bij te dragen aan het totale inkomen van het huishouden. Maar dat is helaas lang niet altijd het geval. GroenLinks wilde deze maatregel in 2015 al beperken. Want door de kostendelersnorm worden mensen die juist andere willen helpen hiervoor financieel gestraft. Dat kan volgens GroenLinks niet de bedoeling zijn, want de kostendelersnorm treft vooral mensen in de laagste inkomensklassen. Dit past wat ons betreft niet in het Arnhemse schulddienstverleningsbeleid.

Jazeker! De drie voorstellen zijn alle drie aangenomen en worden meegenomen in de visie en/of de uitvoering.

Ondanks de oproep van GroenLinks om privacy zwaarder te wegen, besloot een meerderheid van de gemeenteraad flexibel cameratoezicht toe te staan. Het grondrecht privacy komt steeds vaker onder druk te staan, daarom is het belangrijk om een misverstand over privacy op te helderen.

“Privacy is een onderwerp dat regelmatig voorbijkomt. Dat Google alles van ons weet, dat vinden we misschien wat vreemd, maar in de huidige maatschappij zal het er wel bij horen.” Zo schetst raadslid Joël van der Loo een beeld dat de meeste mensen vast herkennen.

De meeste mensen hebben een vaak nonchalante houding als het over hun privacy gaat, dat is ook helemaal niet erg. Maar steeds vaker ontstaat er het sentiment dat men niets te verbergen zou hebben en dat bescherming van privacy daarom overbodig zou zijn. Een groot misverstand en één die grote gevolgen kan hebben.

Het gevaar van dit misverstand schuilt in het idee dat als je je aan de regels houdt er dus geen gevolgen zullen zijn op het moment dat overheden meekijken. “Ik doe niets dat niet mag, dus ik heb niets te verbergen” is dan de conclusie. Dat zou betekenen dat iedereen die wel iets te verbergen heeft, iets heeft gedaan dat niet mag en dat het beschermen van privacy alleen in het voordeel van criminelen werkt.

Dat is absoluut niet het geval, iedere voordeur heeft een slot, elke betaalpas een pin en onze email inbox beschermen we met een wachtwoord. Het idee dat alleen een 'slecht persoon' iets te verbergen heeft is eigenlijk best vreemd. Het belang van privacy is misschien niet direct duidelijk, maar daarom niet minder belangrijk. 

Van der Loo: "Als de burger niet langer het belang van privacy inziet, is het juist de taak van overheden om het grondrecht dat privacy is, te beschermen".

Het wetenschappelijke bureau GroenLinks publiceerde eind 2019 het handvest voor de slimme stad, GroenLinks zal met de handvatten uit deze publicatie ook de Arnhemse politiek proberen te overtuigen van het belang van onze privacy.

Ondanks de oproep van GroenLinks om privacy zwaarder te wegen, besloot een meerderheid van de gemeenteraad flexibel cameratoezicht toe te staan. Het grondrecht privacy komt steeds vaker onder druk te staan, daarom is het belangrijk om een aantal misverstanden op te helderen.

“Privacy is een onderwerp dat regelmatig voorbijkomt. Dat Google alles van ons weet, dat vinden we misschien wat vreemd, maar in de huidige maatschappij zal het er wel bij horen.” Zo schetst raadslid Joël van der Loo een beeld dat de meeste mensen vast herkennen.

De meeste mensen hebben een vaak nonchalante houding als het over hun privacy gaat, dat is ook helemaal niet erg. Maar steeds vaker ontstaat er het sentiment dat men niets te verbergen zou hebben en dat bescherming van privacy daarom overbodig zou zijn. Een groot misverstand en één die grote gevolgen kan hebben.

Het gevaar van dit misverstand schuilt in het idee dat als je je aan de regels houdt er dus geen gevolgen zullen zijn op het moment dat overheden meekijken. “Ik doe niets dat niet mag, dus ik heb niets te verbergen” is dan de conclusie. Dat zou betekenen dat iedereen die wel iets te verbergen heeft, iets heeft gedaan dat niet mag en dat het beschermen van privacy alleen in het voordeel van criminelen werkt.

Goed nieuws! Arnhem scheldt schulden van inwoners met schulden in één klap kwijt! Raadslid Marie José Navis: "GroenLinks wilde dat de gemeente Arnhem meer dan goede voornemens bedacht voor 2020. Want inwoners met schulden hebben hulp nodig, niet nog meer schulden. Daarom dienden wij afgelopen jaar de motie ‘meer schulden voorkomen’ in samen met andere partijen. Hierdoor scheldt de gemeente Arnhem per 2020 voor vele Arnhemmers schulden kwijt. Op die manier begint het jaar voor vele Arnhemmers met minder stress en meer ruimte voor oplossingen!"

Op dit moment staan er nog 1.145 vorderingen uit. Die worden met het nieuwe beleid dat in 2020 kwijtgescholden. Dit betreft in totaal 2,3 miljoen euro. De nieuwe regels richting op mensen die na 3 jaar nog geen niet van hun schulden af kunnen komen. Daarnaast richt de nieuwe aanpak zich op een oplossing om onnodige schulden verder op te laten lopen en dus meer schulden te voorkomen.

Dat houdt ook in dat de gemeente Arnhem bij nieuwe schulden passende hulp biedt in vorm van een betalingsregeling of meer ruimte om de schulden af te betalen.

Daarnaast verzoekt onze motie ook om een maatregel die ervoor moet zorgen dat mensen bij een bijstandsuitkering 95 procent overhouden als hun schuld bij de gemeente daarmee wordt verrekend. Op dit moment hanteert de gemeente Arnhem nog een norm van 92,5 procent. Dat zal in 2020 dus ook veranderen! En daarmee lopen wij voor op landelijk beleid dat naar verwachting pas in 2021 de praktijk wordt.

Ook worden de incassokosten verlaagd. Op dit moment zijn incassokosten een percentage van de opgelopen schuld. Deze kosten kunnen oplopen tot 700 euro, maar zal in het nieuwe beleid niet meer dan 75 euro bedragen. Daarnaast brengt de gemeente Arnhem volgend jaar geen wettelijke rente meer in rekening over de schulden.

GroenLinks wil meer aandacht voor de toegankelijkheid van schuldhulpverlening, ondersteuning voor hulpverleners en aandacht voor ZZP’ers in schulden. Nu de Rekenkamer met haar onderzoek de aanbevelingen aan het college heeft voorgelegd kan een plan ontworpen worden. Afgelopen week besprak de gemeenteraad het rapport De Schuldenval van de Arnhemse Rekenkamer. Daarin werd duidelijk uiteen gezet waar de verbeteringen op het gebied van de aanpak van schulden nodig zijn. Raadslid Marie José Navis: “De toegang tot schuldhulpverlening is enorm belangrijk. Het moet niet uitmaken hoe groot de schuld is of hoe groot de tas is met ongeopende brieven; de toegang moet er zijn. Daarnaast zal er doortastend maar met geduld moeten worden opgetreden. Dat betekent dat het voor de hulpverlener duidelijk moet zijn waar zijn/haar rol is en waaruit de regiefunctie bestaat, maar tegelijkertijd zal er ook meer ruimte moeten worden gecreëerd voor het opbouwen van vertrouwen met de Arnhemmer die schulden heeft.”

Schulden komen nooit alleen en daarmee ligt een complexe vraag professionals zonder dat daar momenteel duidelijk richting aan gegeven is; stellen we de schuldenaar centraal of geven we de schulden prioriteit? Het college van burgemeester en wethouders heeft de aanbevelingen overgenomen en legt aankomend jaar een plan voor. In dat plan moet er volgens GroenLinks een aantal aspecten terug komen, zoals toegankelijkheid en de regiefunctie van de hulpverlener. In het kader daarvan diende GroenLinks wij samen met de VVD en andere partijen een motie in die ervoor zorgt dat bij de schuldhulpverlening waarbij de Arnhemmer met schuld niet de aanvrager van de hulpverlener is, er meer tijd is om een vertrouwensrelatie op te bouwen tussen de betrokkene en de hulpverlener.

Daarnaast vindt GroenLinks de schuldhulpverlening aan ZZP’ers een belangrijk aandachtspunt. Sociale zekerheid voor ZZP’ers is te duur en in combinatie met de flexibilisering op de arbeidsmarkt maakt dat ZZP’ers kwetsbaar zijn voor inkomensverlies. Marie José Navis: “Als er dan sprake is van schulden is het voor hulpverleners bijzonder complex om ZZP’ers te helpen. DIt omdat schulden dan vaak verbonden zijn aan een onderneming in plaats van een huishouden. Het effect van schulden zijn wel voelbaar in een huishouden. Gezien de verdubbeling van het aantal ZZP’ers in de afgelopen 10 jaar, zal er in het plan van aanpak van het college ruimte moeten worden gemaakt voor deze complexe vraag.”

Grote organisaties zoals zorgverzekeraars en wooncorporaties hebben daarnaast ook een maatschappelijk opdracht om schulden te voorkomen. Door in een vroeg stadium persoonlijk contact zoeken en een passende betalingsregeling aan te bieden worden grote schulden voorkomen. Daarom diende GroenLinks samen met D66 en andere partijen een motie in om onder andere dit te bewerkstelligen.

Woensdag heeft de gemeenteraad ingestemd met het plan Doorbraak Naar Werk. Het plan beschrijft een ambitieuze aanpak van de gemeente om 500 extra Arnhemmers naar werk te begeleiden bovenop de landelijke doelstelling. Meedoen naar vermogen is een belangrijk uitgangspunt. Raadslid Marie José Navis: “Uit het uitgangspunt meedoen naar vermogen spreekt vertrouwen. Want dat uitgangspunt zorgt ervoor dat de Arnhemmer weer centraal wordt gesteld; een mens meer is dan een cv met kwalificaties. Als wij eerlijke kansen op de arbeidsmarkt willen realiseren, op een arbeidsmarkt die steeds meer flexibiliseert, dan vraagt dat om een plan waarin empathie een belangrijke kernwaarde is.”

Het plan Doorbraak Naar Werk spreekt een sterke ambitie uit; 500 mensen extra naar werk begeleiden. En het omvat in de werkwijze ook een andere aanpak dan gebruikelijk: maatwerk. Dat betekent dat bij het doorstromen naar werk de Arnhemmer centraal wordt gesteld met voor hem of haar één aanspreekpunt. Zodat het spreekwoordelijke kastje-naar-de-muur en de bijbehorende bureaucratie beperkt wordt. Dat vraagt een andere manier van werken voor alle betrokkenen en een flinke financiële investering. Daarom stelt de Wethouder Martien Louwers een Werkinvesteringsfonds voor. Dat is een fonds waarmee de gemeente extra inspanningen kan leveren om het nieuwe doorbraakplan kan ontwikkelen. Niet alleen op het stadhuis, maar ook in de wijken. Wethouder Louwers en haar team willen met iedere werkzoekende Arnhemmer aan de slag: passend en naar wens.

Marie José Navis: “Wij zijn positief over de aanpak, want het zorgt voor meer maatschappelijke verbinding door mismatchen tegen te gaan. En bovendien heeft de aanpak aandacht voor het individu als geheel.” Navis merkt wel op dat met het toenemende aantal tijdelijke contracten op de arbeidsmarkt er aandacht moet zijn voor de duurzaamheid van de doorstroom naar werk. De onzekerheid over jouw arbeidssituatie is iets dat binnendringt op je hele bestaan. Het plan Doorbraak Naar Werk gaat daarom uit van een doorlopend contact naar behoefte, zodat een inwoner ook hulp kan vragen aan de gemeente bij het doorstromen naar werk en de daarbij behorende gewijzigde levenssituatie.

Werk kan leiden naar meer bestaanszekerheid, opbouw sociale contacten en mogelijkheden tot zelfrealisatie. Naar verwachting zal daarom het plan Doorbraak Naar Werk (en de verwachte effecten) ook meegenomen worden in de integrale aanpak voor armoedebestrijding, dat in het eerste kwartaal van 2020 aan de raad voorgelegd wordt. Daarin zal onze Marie José Navis uiteraard aandacht vragen voor het tegengaan van de armoedeval, eerlijke lonen, het bijverdienen naast een uitkering en toegankelijkheid van toeslagen. Tijdens het bespreken van Doorbraak Naar Werk is een motie (van PvdA en GroenLinks) aangenomen die het college de opdracht geeft om de armoedeval te onderzoeken en een plan van aanpak voor te leggen aan de raad.

De gemeente is verantwoordelijk voor schuldhulpverlening en de uitvoering van de participatiewet. Als een inwoner van Arnhem met problematische schulden gemeentelijke belasting niet kan betalen, dan zou deze inwoner volgens GroenLinks schuldhulpverlening aangeboden moeten krijgen in plaats van de boete. Raadslid Marie José Navis: “Door schulden moet je vaak de eindjes aan elkaar knopen en dat levert veel stress op. Het aanbieden van kwijtschelding van boetestapeling in ruil voor hulp zou hierin helpen, zodat inwoners met schulden hun rekeningen wel kunnen blijven betalen en mee kunnen blijven doen in de samenleving.” 

In de Tweede Kamer is momenteel veel discussie over de effectiviteit van het opleggen van boetes bij het niet tijdig betalen. Schuldhulpverlening in plaats van boetestapeling werd ook de minister van Rechtsbescherming genoemd als mogelijk alternatief. In Den Haag werd ook door de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de conclusie getrokken dat het tijdig aanbieden van betalingsregelingen en persoonlijk contact zoeken met inwoners goed werkt en leidt tot het eerder betalen van rekeningen. Daarom roept GroenLinks Arnhem samen met andere partijen in haar motie het college ook op om gehoor te geven aan deze constatering van de staatsecretaris, door bij grote schuldeisers (zorgverzekeraars, energieleveranciers of woningcoöperaties) aan te dringen boetestapeling te voorkomen. Dit door tussentijds een aanmaning in eenvoudig Nederlands te sturen en/of vroegtijdig persoonlijk contact op te nemen en een betalingsregeling aan te bieden.