Bespreking programmabegroting
We buigen ons vandaag over de
programmabegroting voor 2020 en daarna.
Een begroting waar we bij de
bespreking van de PPN al wisten dat we gezien het financiële landschap keuzes
moesten maken om hem sluitend te krijgen. De PPN is niet sluitend aangenomen,
vanuit de verwachting dat de tekorten in het Sociaal Domein vanuit het Rijk nog
aangevuld zouden worden.
Na vaststelling van de PPN is
inderdaad gebleken dat het Rijk extra middelen voor de gemeente heeft ingezet
voor het sociaal domein. Helaas lieten andere rijksbijdragen een negatief beeld
zien vanuit de mei-circulaire en zijn er nog andere financiële tegenvallers. Er
was dus een forse opgave voor het vaststellen van een sluitende meerjaren
programma begroting. En de wereld staat niet stil. Na de vaststelling door het
college bleken er weer financiële verschuivingen. Deze zijn nog niet opgenomen
in deze begroting. Ik bedoel hier nadrukkelijk
een positief effect van de septembercirculaire en een overschot op de
bedrijfsvoering. Hier tegenover staat echter weer een forse overschrijding op
het sociaal domein.
Al met al een onrustige financiële
situatie. De gemeente Steenwijkerland zit daar in, net als alle andere gemeenten
van Nederland. De trap-op trap-af systematiek lijkt niet meer te passen bij de
huidige werkelijkheid en de financiële bijdrage van het Rijk en de
taakuitbreidingen van de gemeenten zijn niet meer met elkaar in balans. Reden
voor het Rijk om met een unaniem aangenomen motie de komende maanden op zoek te
gaan naar een betere, financieel stabielere situatie voor de gemeenten. En
reden voor de burgermeesters uit heel Overijssel om samen met de Vereniging
Nederlandse Gemeenten hier gezamenlijk bij het Rijk om meer geld te vragen.
Op dit moment moeten we het
doen met de huidige systematiek. En met de huidige over-en onderschrijdingen. En dan
kom je voor lastige keuzes te staan. Welk Steenwijkerland willen wij zijn?
Welke voorzieningen, welke dienstverlening en welke projecten vinden wij van belang.
En.. hoe gaan we dat betalen?
Voor de VVD-fractie is het o.a.
belangrijk dat in onze gemeenten goede zorg voor jong en oud geleverd kan
worden. Maar dat betekent voor ons ook dat we goede grip op de kosten van deze
zorg moeten hebben. Daarom drongen wij
afgelopen jaar sterk aan op een Plan van Aanpak voor beheersing kosten
Jeugdzorg. Nu er wederom, net als landelijk, een stijging van de kosten in het
Sociaal Domein is, verwachten wij van het college hier een goede analyse en een
idem dito beheersplan op.
De
VVD-fractie vindt het ook belangrijk dat iedereen zoveel mogelijk meedoet en
vindt de uitvoering van de participatiewet belangrijk. We zijn dan ook
afgelopen jaar kritisch geweest op de uitvoering van de IGSD en een goede
samenwerking met de ondernemers in Steenwijkerland. Onze fractie is van mening
dat mensen die echt niet kunnen werken een vangnet verdienen. Mensen die hun
baan kwijtraken, verdienen een tijdelijke steun in de rug om snel weer aan de
slag te komen. Wij vinden dat we voor het ontvangen van een uitkering een
tegenprestatie mogen verwachten. Wie bijstand krijgt en de sollicitatieplicht
niet naleeft of geen tegenprestatie verricht, verliest zijn uitkering. Uit deze
begroting blijkt nu dat deze tegenprestatie uit de doelstellingen van het
college is gehaald. Dit heeft ons verbaasd en we zijn erg benieuwd naar de
motivatie van het college.
Om zoveel mogelijk mensen te
kunnen helpen met werk hebben we banen nodig. Landelijk gezien zijn er meer
vacatures dan werkzame bevolking om de vacatures in te vullen. In het
Noord-Oosten van Nederland is dit niet het geval en ook Steenwijkerland heeft
nog niet een breed, divers aanbod van werk. Het college zet ook in op het
binnenhalen van nieuwe bedrijven en op faciliteren van onze huidige ondernemers
om o.a. de arbeidsmarkt positief te ontwikkelen. De toeristische sector blijft
een belangrijke werkgever in ons gebied. De directe werkgelegenheid is 15% ,
maar de indirecte werkgelegenheid is wellicht net zo groot. Hiermee is Toerisme
een belangrijke branche voor onze werkgelegenheid en economie. Het college
benoemt dit niet voor niets als speerpunt. Maar tegelijkertijd ook om te zorgen
dat er wel een goede balans blijft met de leefbaarheid in ons gebied, vandaar
ook een heel plan om o.a. die leefbaarheid te kunnen borgen. De aankoop op de
Deukten om de Kerkweg te ontlasten is een mooi voorbeeld hiervan.
Samengevat: het financiele
landschap is lastig; het college zal voortdurend afwegingen en inschattingen
moeten maken.
Het college heeft door
herprioritering gelukkig al 2 miljoen weten te bezuinigen. Met de voorliggende begroting
heeft het college de keuze gemaakt om geen rigoureuze maatregelen te nemen,
waarbij de basisvoorzieningen en dienstverlening voor Steenwijkerland geraakt
zouden worden. Je komt dan in discussies of bv heel Steenwijkerland mee moet
betalen aan een in financieel zwaar weer verkerend zwembad in Vollenhove. Is
bijvoorbeeld een bibliotheek anno 2020 nog noodzakelijk? Er zijn nog wel meer
voorbeelden te vinden van discussies over zaken, waarvan het college nu vindt
dat die voor Steenwijkerland nog onaangetast moeten blijven.
Wij begrijpen en respecteren
de huidige keuzes van het college. Echter, en laten we de roze olifant in de
kamer maar benoemen, de VVD is mede-ondertekenaar van het coalitieakkoord en
daar staan financiële uitgangspunten in die voor ons zwaar wegen. En we zijn
dan ook van mening dat deze financiële uitgangspunten leidend moeten zijn,
tenzij er zwaarwegende redenen zijn om die los te laten.
En mochten we nu als enige
partij de begroting opstellen en zelfstandig keuzes maken voor deze begroting,
dan had die begroting er waarschijnlijk anders uitgezien. Zonder
lastenverzwaring voor de inwoners. Maar wellicht andere keuzes die weerstand
hadden kunnen oproepen. Maar zo is de werkelijkheid niet in ons land. In een
coalitie maken we met elkaar keuzes. En we respecteren de conclusie van het
college dat we nu niet willen snijden in zaken die wij als basis achten voor
onze gemeente. We zien echter ook mogelijkheden van financiële positieve
effecten in zaken als bedrijfsvoering, temporisatie projecten als effect van
stikstofdepositie etc.
Hiermee accepteren we de
lastenverzwaring in 2020. Met pijn in het hart. Echter, alleen voor 2020. En
niet voor de jaren erna.
Ook niet als een stelpost met
de verwachting dat we er geen gebruik van maken. Dit moet niet als een zwaard
van Damocles boven ieders hoofd blijven hangen.
Mocht de financiële situatie in
2020 toch nadeliger uitpakken dan nu verwacht, dan moet de financiële oplossing
dan gevonden worden binnen de uitgangspunten in het coalitieakkoord en niet in
de lastenverzwaring van inwoners, zoals nu verwoord in de begroting. Bovendien
zijn we van mening dat als er in 2020 toch wederom een overschot is op
de post bedrijfsvoering of om andere redenen structurele financiële ruimte
ontstaat, die dan ten gunste moet komen van de prijsindexatie van de lasten
inwoners.
Hiertoe hebben we samen met
de coalitiepartijen een motie opgesteld.
Verder is in deze begroting
opgenomen een financiële bijdrage vanuit de bezoeker. Dit vanuit de gedachte
van het college dat indien er van de inwoners een bijdrage gevraagd wordt dit
ook aan haar bezoekers gevraagd moet worden. Een lijn die de VVD kan volgen.
Echter de branche-organisaties KopTop en KHN hebben met een brief duidelijk gemaakt
dat zij denken dat de wijze waarop het college dit nu voornemens is,
negatieve effecten zal hebben.
De branche geeft in haar brief
eigenlijk aan dat zij vindt dat door onze huidige systematiek één type
ondernemer met name belast wordt, de logiesverstrekkende ondernemer, terwijl er
juist veel dagtoeristen zijn.
Tevens geeft de branche in haar brief aan dat zij van
mening is dat door onze huidige systematiek van hetzelfde bedrag voor elke type
overnachting, bepaalde onderdelen van de logiesverstrekkers zwaarder getroffen
worden.
En geeft de branche aan dat zij ook van mening is dat
recreatie-ondernemers uit de rest van Steenwijkerland niet moeten
"lijden" onder de drukte van toerisme in Giethoorn en maatregelen
daar.
De VVD deelt de mening dat er
aandacht moet zijn voor de systematiek en aanpak toeristbelasting, heeft hier
bij de PPN ook al aandacht voor gevraagd, ook specifiek nog voor de forfaitarie
systematiek en is dan ook mede-indiener van een motie die het college oproept
samen met de branche te komen met een voorstel voor nieuwe heffingssystematiek
met de door de branche benoemde aandachtspunten.
Al met al een aantal
moeilijke en pijnlijke financiële afwegingen voor deze programmabegroting, maar
wel om de goede dingen te kunnen doen voor Steenwijkerland: het ontwikkelen van
een gunstig vestigingsklimaat in Steenwijkerland, een gemeente met voldoende
banen voor haar inwoners, een gemeente met goede zorg en onderwijs voor haar
inwoners en ook goede mogelijkheden tot recreëren en cultuur. Voor nu en in de
toekomst.
Een Sterk Steenwijkerland.