Vandaag werd bekend dat het woningtekort in Nederland nog groter is dan gedacht, en het tekort aan betaalbare huurwoningen in Delft al helemaal schrijnend. Des te opmerkelijker is het, dat woningcorporaties soms hele buurten met huurwoningen op de slooplijst hebben. Een aantal weken geleden stuurde Woonbron Delft een persbericht uit: het sociaal plan in het Heilige Land is rond. Afspraken voor 'uitverhuizen' van de bewoners van 65 historische woningen zijn gemaakt en sloop lijkt nu onvermijdelijk.
Jarenlang voerden de bewoners, samen met de SP, actie tegen sloop. Bewoners zijn voor renovatie van hun gezellige buurt en tegen het zonder reden wegvagen van deze markante huizen. Handtekeningen van bijna alle bewoners werden aangeboden aan Woonbron. Posters werden opgehangen. Gemeenteraadsleden werden uitgenodigd. Een ansichtkaartenactie werd op touw gezet.
En iedereen leefde met de bewoners mee. Honderden Delftenaren ondertekenden een ansichtkaart tegen sloop uit solidariteit. Politieke partijen spraken massaal hun steun uit, Tweede Kamerleden kwamen op bezoek, en zelfs de nieuwe PvdA wethouder wonen Schrederhof zei dat ze deze woningen niet graag gesloopt ziet. Het zijn historische huizen, met een rijke geschiedenis en een mooie uitstraling. Níemand in Delft wil dat deze woningen tegen de vlakte gaan. En toch gaat het gebeuren. Hoe is dat mogelijk?
Het antwoord is even simpel als verontrustend: omdat het systeem zo in elkaar zit dat mensen niks meer te zeggen hebben over hun eigen buurt.
Sociale volkshuisvesting is ooit ontstaan om grote groepen mensen de mogelijkheid te bieden op een goed dak boven hun hoofd op een betaalbare manier. Vanaf begin twintigste eeuw zijn miljoenen sociale woningen gebouwd in Nederland. Gemeentelijke woningdiensten waren toen de belangrijkste gemeentelijke afdelingen en mensen hadden als lid van de woningbouwvereniging stemrecht.
Maar in de jaren negentig werd de sociale volkshuisvesting geliberaliseerd. De overheid trok zich terug en de corporaties begonnen zich te gedragen als commerciële bedrijven. Corporaties bepaalden sindsdien zelf hoe er gebouwd werd en voor welke huurprijs. Enkele corporatie-directeuren leefden zich uit in risicovolle prestigeprojecten waar grote geldbedragen in omgingen. Die liberalisering heeft veel kwaad gedaan: de woningnood is terug van weggeweest, de huren zijn hoger dan ooit en de kwaliteit van de woningen is sterk achteruit gegaan. Veel huurwoningen kampen met schimmel, lekkages, verrotte kozijnen, scheuren en ander achterstallig onderhoud. Dat staat in schril contrast met de sociale woningbouw die ooit de trots was van huurders.
Met die vercommercialiseerde woningcorporaties neemt ook de zeggenschap van de lokale politiek af. Het afgelopen jaar brak de Delftse gemeenteraad het hoofd er regelmatig over: ‘we zouden er wel wat aan willen doen, maar we kunnen niet’.
En zo wordt het lot van de huurders in het Heilige Land beslecht door een handig één-tweetje van gemeente en woningcorporatie. De gemeente roept ‘hier gaan wij niet over’ en Woonbron wijst op haar beurt naar de gemeente. Want stond er in de ‘woonvisie’ niet dat het aantal sociale huurwoningen in Delft niet mocht toenemen? Omdat er mensen met meer geld naar Delft moesten komen?
Het komt dus wel goed uit dat de gemeente er ‘niet over gaat’: de meeste politieke partijen wíllen ook gewoon dat het aantal sociale huurwoningen in Delft afneemt.
En dat terwijl iedereen, die wel eens een huurhuis heeft gezocht, weet dat de wachttijden toenemen en steeds er steeds minder betaalbare huizen beschikbaar zijn. De huurwoningen zijn voor grote groepen Delftenaren broodnodig. En niet als weggestopte en vergeten ‘noodoplossing’, maar als trots icoon van een stad die groot is geworden met hard werken. Of, zoals een huurder mij laatst zei: “Delft is opgebouwd door onze arbeiders in de lijmfabriek en de kabelfabriek. En nu worden we weggestopt in de buitenwijken”. Dat wil de SP niet laten gebeuren. Delft moet onderzoek doen naar een eigen woningbouworganisatie en minstens 3.000 betaalbare huurwoningen bijbouwen de komende jaren.
We hebben bij de SP de afgelopen twee jaar gezien wat dreigende sloop van je huis met mensen doet. Van allemaal verontwaardigde individuen gingen we naar een krachtig en strijdbaar collectief dat opkwam voor haar buurt. En we kunnen niet ontkennen dat twee jaar lang opboksen tegen een organisatie die geen millimeter mee geeft, de mensen moe maakt. Maar de bewoners en hun 65 witte huizen blijven voor ons altijd het symbool van de moedige strijd van mensen die met de macht van gezamenlijkheid tegen de muren van het fort, dat Woonbron in Delft heet, opbeuken.