Poliflw

https://www.facebook.com/125628694126042/posts/2370535492968673/

De bijdrage van de PvdA fractie:

Eerste termijn: De PvdA heeft in de periode na de laatste verkiezingen een aantal keren geprobeerd een bijdrage te leveren aan het goed functioneren van de raad. Investeren in de verhoudingen maar vooral ook investeren op de inhoud. We hebben een inhoudelijke bijdrage proberen te leveren aan het coalitieprogramma. Ook al maken we er geen deel van uit was het wat de PvdA betreft alle hens aan dek. Ons aanbod toen: laten wij – college en raad – nu aan de slag gaan om de toekomst samen vorm te geven. We zeiden toen: “De PvdA ziet ernaar uit om de komende tijd met de nieuwe gemeenteraad en college samen te werken aan oplossingen voor de maatschappelijke vraagstukken waar we voor staan. De Oude IJsselstreek klaarstomen voor de toekomst”.

Vervolgens hebben we in de voorbereiding op de Voorjaarsnota het mislukte en onbevredigende debat van 24 mei 2018 over het coalitieprogramma een impuls proberen te geven door een gezamenlijke agenda voor de komende regeerperiode te formuleren. De fractievoorzitters hebben toen in een aantal korte bijeenkomsten geprobeerd een gezamenlijke agenda voor de komende regeerperiode te formuleren. Een agenda met onderwerpen waarover overeenstemming is bij alle politieke partijen. Onderwerpen waar we de komende jaren, en bovendien gezamenlijk, de prioriteit leggen. Een gezamenlijke agenda die de motivatie van de gemeenteraad om er na het zomerreces  iets van te maken, stimuleert. De heer Hakvoort heeft de PvdA voor deze inspanningen ook nog bedankt.

En nu zijn we een paar weken, een gebroken zomerreces verder en staan we, lijkt het eerder tegenover elkaar dan naast elkaar. Wat is er over van de interventies en intenties van vorige maand? Wat is er over van het proces dat we samen wilden inzetten om de kwaliteit van het debat te verbeteren en weloverwogen, goed bediscussieerde besluiten te nemen? Besluiten die de burgers en de samenleving in onze gemeente ten goede komen en belangrijk vinden.

Ik zie een zeer kritische oppositie, een college dat zich ingegraven heeft en elke vraag als kritiek opvat en coalitiepartijen die muisstil zijn. Als we niet oppassen vervallen we in dezelfde mechanismen die oorzaak waren van de bestuurscrisis nog kort geleden. Een crisis waarvan de burgemeester in z’n nieuwjaarstoespraak in januari nog zei dat die definitief voorbij was. Ik help het hem hopen.

Want hoe kan het dat in een dossier waar alle partijen eigenlijk hetzelfde vinden en zeggen, namelijk het belang van goed middelbaar onderwijs in de Oude IJsselstreek, met name ook op vmbo-niveau, twee stromingen ontstaan. Ik denk door de manier waarop het college het dossier is aangevlogen en wil afhandelen. Partijen worden door die werkwijze uit elkaar gespeeld in plaats van op een lijn gebracht.

Waarom zijn na bijvoorbeeld de zeer kritische commissievergadering, waarin de wethouder onder druk en moeizaam uiteindelijk excuus aanbiedt, bij het college niet alle bellen gaan rinkelen? Waarom heeft het college niet geprobeerd iedereen erbij te houden en te halen? Waarom is geen extra overleg met de gemeenteraad georganiseerd, waarom zijn geen gesprekken gevoerd, waarom geen enkele inspanning om te proberen het dossier gezamenlijk tot een goed einde te brengen. Waarom niet het afgesproken adagium in de praktijk gebracht: ‘”Wees scherp op de inhoud en zacht op de persoonlijke relaties”, in plaats van het risico lopen de verhoudingen op scherp te stellen?

De weg die het college in dit dossier gekozen heeft is niet onze werkwijze. Maar we hadden ook verwacht dat de coalitiepartijen kritisch zouden blijven op hun eigen college. Want ook de fracties van het CDA en LB  hebben dit zien gebeuren. Wat hebben diezelfde fracties gedaan om de verhoudingen goed te krijgen en het dossier tot goed einde te brengen? Wat hebben LB en het CDA gedaan om het college aan te spreken en uit de kramp halen? Wat hebben de fracties gedaan om te voorkomen dat dit dossier escaleert?

Zie dit eerste deel van mijn bijdrage als een soort Wake-Up-Call. Want welk nut hebben alle gezamenlijke inspanningen als we in het eerste beste dossier in een oude valkuil stappen? Afspraken zijn dan van nul en generlei waarde. Weggespoeld door de Oude IJssel.

Vraag 1 Dan het dossier zelf. We hebben als PvdA-fractie een aantal vragen gesteld over het Almende. We hebben dezelfde vragen ook nog een keer herhaald, want we waren niet tevreden over de wijze van beantwoording, de inhoud en diepgang van de antwoorden.

Dat kwam door een opvallende zin in een memo van het college van 24 juli. “Wij gaan er daarbij van uit dat uw verzoek om informatie ziet op de periode en de besluitvorming waar het huidige raadsvoorstel op is gericht”. Dezelfde gedachtegang viel ons ook op in een interview met de Gelderse Post. Daarin stel wethouder Van der Wardt; “dat het besluit er ligt”. “We niet terug kunnen, hoeven en willen” en “Dat was de mening in 2017 en dat is nu nog steeds zo”. Bovendien stelt de heer Van der Wardt dat de raad op de stoel van het college gaat zitten.

Is de wethouder hier goed geciteerd, en zo ja staat het college/wethouder nog steeds achter die uitspraken?

Vraag 2 De raad heeft te allen tijde het recht en soms zelfs de plicht om een reeds genomen besluit in ieder geval te heroverwegen of zelfs te herroepen. De gemeenteraad heeft namelijk wettelijk een eigen rol en verantwoordelijkheid. Vinden de fracties van LB en het CDA dat de oorspronkelijke uitgangspunten, de aard en de inhoud van de overeenkomst in de loop van het proces zijn veranderd? Vinden de fracties dat nog steeds wordt voldaan aan wat de raad redelijkerwijs kon verwachten? Vinden de fracties dat een nieuwe afweging van belangen gewenst, noodzakelijk en misschien wel verplicht is?

Vraag 3 De PvdA heeft het college gevraagd in hoeverre afspraken zijn gemaakt en garanties afgedwongen over de kwalitatieve en kwantitatieve toekomst van het vmbo-onderwijs in de gemeente Oude IJsselstreek. Met andere woorden wordt en blijft gedurende de looptijd van de afspraken (40 jaar) het vmbo-onderwijs in z’n meest optimale vorm ingericht en uitgevoerd?

Het antwoord is dat er geen afspraken en/of garanties zijn die kunnen voorkomen dat het VMBO-onderwijs in de gemeente Oude IJsselstreek in de loop van de tijd een ‘uitgeklede’ versie wordt van hetgeen nu wordt aangeboden en dan kan worden aangeboden. Geen garanties dat interessante en ‘dure’ vakken (practica bijvoorbeeld) elders (gaan) worden gegeven en als gevolg van autonome besluiten van Achterhoek VO (gestuurde) leegloop gaat ontstaan. Met als gevolg een negatieve(re) spiraal van minder leerlingen, minder geld.

Behalve dat Achterhoek VO in hun strategische visie ten aanzien van de vestigingsplaatsen aangeeft dat huisvesting centraal in Silvolde de meeste garanties voor de toekomst met behoud van zo veel mogelijk leerlijnen en kwaliteit van het onderwijs, is in de bekostigingsovereenkomst daarover niets vastgelegd. Bouwen we zo niet voor leegstand?

Vinden de fracties van LB en het CDA  het verstandig alsnog contractueel een inspanningsverplichting te bedingen tot het gedurende 40 jaar behouden van hoogwaardig, compleet vmbo- (of daarmee vergelijkbaar) onderwijs in de gemeente Oude IJsselstreek, zodanig dat deze basisvoorziening voor leerlingen en ouders binnen de gemeente gedurende de overeengekomen looptijd zoveel mogelijk behouden blijft?

Vraag 4 De PvdA heeft ook gevraagd welke (serieuze) inspanningen zijn gedaan om andere en aanvullende businesscases te onderzoeken, en te ontwikkelen. Welke vormen van (co)financiering zijn onderzocht? Welke mogelijkheden of ideeën over de financiering hebt u bij de provincie en Rijk nagevraagd of opgehaald?

Het antwoord is dat het college heeft gesproken met de provincie in het kader van Steengoed Benutten. In deze gesprekken is gekeken naar verschillende locaties in de gemeente en ook naar de nieuwbouw vmbo in Silvolde. De provincie heeft daarbij aangegeven dat zij de nieuwbouw niet vindt passen binnen Steengoed Benutten.

De PvdA constateert dat de investering in het Almende College in nog geen jaar van 9 naar 13 miljoen euro zijn gestegen. Een bedrag dat heel dicht aankruipt tegen de eerder berekende kosten voor een nieuwe school. De kosten zijn namelijk dermate gestegen dat we qua prijs niet ver afzitten van complete nieuwbouw. Is het dan ook niet logisch om, voordat je het besluit neemt de investering met meer dan 40% te verhogen, nog eens samen kijkt naar andere mogelijkheden? Trekt dan niemand aan de handrem om een pas op de plaats te maken en te kijken naar alternatieven? Kennelijk niet! Want ook vanmiddag nog voert Achterhoek VO de druk op een bedenkelijke manier op door op de valreep met allerlei deadlines te schermen. De trein moet en dendert door en een serieuze discussie kon, kan en mag niet meer gevoerd worden.

Een discussie over de gewenste kwaliteit van het vmbo-onderwijs. Of nieuwe schoolgebouwen in de toekomst al dan niet op een andere manier gebruikt kunnen worden. Of de ICT al dan niet net zo’n grote invloed zal hebben op het onderwijs als bij kantoren, winkels en zorg nu. Of een nieuw schoolgebouw een slimme mix kan worden van van e-learning, coaching door vakkrachten en ontmoetings- en ervaringsleren binnen of buiten het schoolgebouw. Een discussie over nieuwe onderwijsconcepten. Formeel gaan we daar niet over, maar invloed erop hebben we wel. We leven nu in de 21e eeuw. De omstandigheden en de wereld veranderen razendsnel.

Ook het onderwijs verandert. Maar we nemen wel een besluit op basis van wetgeving uit de vorige eeuw. Een besluit met financiële gevolgen voor 40 jaar. En het resultaat is dat we met plak -en knipwerk aan en met bestaande locaties, hooguit vernieuwbouw realiseren.

Als we dan toch zoveel geld moeten uitgeven waarom hebben we dan iedereen niet alsnog uitgedaagd mee te denken over meer eigentijds en duurzaam gebouw en onderwijs dat nog nauwer aansluit op de samenleving, de belevingswereld van de leerling en de maakindustrie in de Achterhoek. Een gebouw en een onderwijsconcept waarin we ons onderscheiden van andere regio’s in Nederland. Een gebouw en onderwijsconcept dat in de komende Regioafspraken met het Rijk opgenomen had kunnen worden. Een gebouw en inhoudelijk onderwijsconcept dat de provincie had willen co-financieren en het bedrijfsleven had omarmt.

De PvdA had van de wethouder van onderwijs veel meer verwacht, en mogen verwachten dat hij deze uitgelezen en mooie kans had aangegrepen om samen met het Almende College, het bedrijfsleven, de provincie en het Rijk op te trekken om qua huisvesting het onderste uit de kan te halen in plaats van te bezuinigen op vierkante meters, de aula en een gymzaal.

Welke ondernemers hebt u gesproken? Hoe vaak bent u op het provinciehuis geweest om daarover te praten? Wie van het ministerie van onderwijs hebt u allemaal gesproken om geld los te peuteren voor een vernieuwende aanpak en huisvesting van het vmbo-onderwijs in een krimpregio als de Achterhoek waar het gebrek aan vakkrachten nu al nijpend is?

Vraag 5 Voor de financiering is eerder gekozen om de leningenportefeuille niet verder te verhogen, maar de financiering onder te brengen in de jaarlijkse exploitatielasten. Voordelen van de keuze om de financiering onder te brengen bij de jaarlijkse exploitatielasten is volgens het college dat: Achterhoek VO voor een periode van 40 jaar lenen tegen 1,8% rente. Wanneer de gemeente de financiering zou overnemen kan dit weliswaar goedkoper, maar we moeten dan wel rekening houden met een totaalfinancieringspercentage voor al onze investeringen samen (op dit momenet 1,65%) en een renterisico over 25 jaar (de maximale leningstermijn van de gemeente) als de lening opnieuw moet worden afgesloten. Door de investering bij Achterhoek VO neer te leggen voorkomt de gemeente dit renterisico over 25 jaar waar wij als gemeente de lasten voor moeten gaan dragen.

Bovendien stelt het college dat dit een politieke keuze is geweest en door in te stemmen met het voorstel op 23 maart 2017, is de raad hiermee akkoord gegaan. De exorbitante stijging binnen een jaar van meer dan 40% van het investeringsbedrag is in ieder geval voor de PvdA aanleiding om deze financieringswijze opnieuw ter discussie te stellen.

Want als de gemeente de financiering van de nieuwbouw via de investeringsstaat zou laten lopen, dan zouden de jaarlijkse totale kapitaallasten voor nieuwbouw van het Almende College over de gehele afschrijvingsperiode gemiddeld € 292.500 per jaar bedragen. Deze kapitaalslasten zijn dan dus € 120.000,- lager dan de ruim € 412.000,- die we nu uit de jaarlijkse exploitatie moeten halen.

De leningenportefeuille stijgt dan weliswaar met € 11,7 miljoen en na 25 jaar lopen we een renterisico, maar in de tussentijd realiseren we jaarlijks structureel een (rente)voordeel van € 20.000,- (25 jaar lang). Bovendien neemt de exploitatielast jaarlijks met € 120.000,- af. En dat geeft meer ruimte voor de gemeenteraad andere onvermijdelijke, noodzakelijke of wenselijke investeringen te doen bijvoorbeeld die ten aanzien van de huisvesting van het basisonderwijs, investeringen in duurzaamheid en de circulaire economie of de zorgtaken die voor de verantwoordelijkheid van de gemeente.

Op grond van artikel 5 en 6 van de bekostigingsovereenkomst heeft de Gemeente zich overigens het recht voorbehouden om tot een bepaalde tijd de benodigde lening zelf aan te gaan en de benodigde investering aan de Stichting te verstrekken.

De huisvesting van het onderwijs is een gemeentelijke taak en we moeten geen verstoppertje spelen door investeringen weg te moffelen in de exploitatie. Want in de voorgestelde constructie heeft de gemeente ook de volledige last en daardoor ook (virtueel) de schuld op zich genomen. Dus financieren gewoon zoals het hoort met onvermijdelijke en niet uit te stellen investeringen. Via de investeringsstaat.

Ik nodig LB en CDA uit om samen met ons een dergelijk voorstel te maken. Ik neem aan dat deze uitnodiging geaccepteerd wordt.

Tweede termijn:

De PvdA-fractie is na vorige week niet vrolijker geworden als het gaat om de besluitvorming rond de nieuwbouw van het vmbo-onderwijs bij het Almende-college.

We zijn teleurgesteld omdat ondanks dat het oorspronkelijke besluit zodanig gewijzigd is er toch geen nieuwe integrale afweging gemaakt kan worden. Daarmee laten we een enorme kans liggen met het onderwijs een grote stap in de toekomst te zetten. Dus niet de wens om goed onderwijs ter discussie te stellen maar wel de alternatieve mogelijkheden nog eens goed te bekijken en te waarderen. Die discussie hebben we nooit en ook nu weer niet goed kunnen voeren. Het proces moet verder en hoe dan ook door!

Hoezeer de aard en de inhoud van de overeenkomst in de loop van het proces ook wijzigt, een hernieuwde afweging of het nieuwe besluit redelijkerwijs in verhouding staat tot de belangen die hierdoor mogelijk worden geschaad, vindt niet plaats.

We zijn dan ook teleurgesteld in de opstelling van de coalitiepartijen. De gemeente Oude IJsselstreek heeft op een aantal vlakken een grotere stap voorwaarts nodig dan de nieuwe coalitie onder leiding van Lokaal Belang nu laat zien. Grote woorden in het coalitieprogramma maar zodra het concreet wordt stopt de show. LB en het CDA kiezen meteen de frontale aanval en verwijten de oppositie de focus op het proces te leggen, op de man te spelen en niet op de inhoud te willen ingaan. Bovendien wordt geen enkele handreiking gedaan.

De PvdA constateert het tegendeel. De enige partijen die het niet over de inhoud van het besluit hebben gehad zijn het CDA en LB. De coalitiepartijen bedienden zich steeds van de platitude hoe belangrijk het vmbo-onderwijs in de gemeente Oude IJsselstreek wel niet is en nog meer van dat soort gemeenplaatsen. De coalitie vindt het kennelijk al riskant om zelfs maar een begin van twijfel te laten bestaan over zijn vastberadenheid om de vmbo-nieuwbouw bij het Almencollege mogelijk te maken. Alle opmerkingen van de oppositie worden eenstemmig afgewezen. De coalitiepartijen lijken ook helemaal niet onder de indruk van de argumenten, vragen en opmerkingen van de oppositiepartijen. Het is bestuurlijk triest dat de coalitiepartijen niet kritischer zijn of misschien wel kunnen zijn. De PvdA is van mening dat je als gemeenteraad toch niet alleen kunt toekijken bij zo’n verregaand besluit? We moeten toch weten hoe reëel de enorme kostenoverschrijding van 9 naar 13 miljoen euro is? Welke garantie we hebben voor goed onderwijs hebben en wat dat kost, voordat we zo’n enorm bedrag aan kostenoverschrijding goedkeuren? Er zijn nog veel vragen en ik voorspel dat er nog veel meer vragen komen.

Uitgangspunt in volwassen politieke verhoudingen zou moeten zijn nog eens te kijken en te bediscussiëren of het te nemen besluit financieel en inhoudelijk voldoende robuust is. Zonodig moet je zelfs manieren proberen te vinden om zonder gezichtsverlies van welke partij dan ook het genomen besluit te kunnen herzien. Niets van dat alles. Het lijkt wel of de coalitiefracties vol leden zit die hun positie te danken hebben aan de wethouders die zij geacht worden te controleren. Dat is geen sterke bijdrage aan een sterke raad. De PvdA constateert dat “transparant” hier wel van toepassing is. LB en het  CDA waren onzichtbaar.

De weg die het college in dit dossier gekozen heeft is niet onze werkwijze. Maar we hadden daarentegen ook verwacht dat de coalitiepartijen kritisch zouden blijven op hun eigen college. Want ook de fracties van het CDA en LB  hebben dit zien gebeuren. Wat hebben diezelfde fracties gedaan om de verhoudingen goed te krijgen en het dossier tot goed einde te brengen? Wat hebben LB en het CDA gedaan om het college aan te spreken en uit de kramp halen? Wat hebben de fracties gedaan om te voorkomen dat dit dossier escaleert?

Niets. Maar als je dan op basis van anderhalf A4-tje een zo’n verstrekkend besluit kunt en wilt nemen, dan moeten de fracties van CDA en LB dat overigens vooral zelf weten. Maar ga dan niet de andere, meer kritische fracties, de maat nemen.

Teleurgesteld in het college De PvdA is ook teleurgesteld in de weg die het college in dit dossier gekozen heeft en de opstelling in de loop van het proces van het college in dit dossier. Het college van burgemeester en wethouders heeft zich moeizaam en amper gehouden aan de meest basale regels die vastgesteld zijn door de raad, de wet of het Rijk. Ze lijken volledig hun eigen koers te zijn gegaan en brengen daarmee een groot deel van de gemeenteraad in een onmogelijke situatie.

Want waarom zijn na bijvoorbeeld de zeer kritische commissievergadering, waarin de wethouder onder druk en moeizaam uiteindelijk excuus aanbiedt, bij het college niet alle bellen gaan rinkelen? Waarom heeft iemand in het college niet geprobeerd iedereen erbij te houden en te halen? Waarom is geen extra overleg met de gemeenteraad georganiseerd? Waarom zijn geen gesprekken gevoerd? Waarom geen enkele inspanning om te proberen het dossier gezamenlijk tot een goed einde te brengen? Waarom het risico lopen de verhoudingen op scherp te stellen?

Ik constateerde hiervoor al een stuitend gebrek aan dualisme, transparantie, kennis en kunde en daadkracht. Democratie draait voor een belangrijk deel om de controle van de macht; het is dan ook niet vreemd dat vertrouwen en wantrouwen daarin een belangrijke rol spelen.

In dit proces heeft het college verzuimd en ook niet gezocht naar een meer ontspannen relatie of samenwerking met de raad waarin zo open en transparant als mogelijk is omgegaan met beschikbare informatie. Door die informatie in ieder geval tijdig beschikbaar te stellen voor de raad. Waarom zo lang dralen met het aanleveren van informatie: niet tijdig, onvolledig of vaak onder geheimhouding?

Onbegrijpelijk dat niemand in het college het initiatief heeft genomen, collega’s tot de orde te roepen.

Teleurgesteld in wethouder Van der Wardt Dan de rol en opstelling van wethouder Van der Wardt. Ook daarin zijn wij teleurgesteld en meer dan dat. We hebben het gevoel dat dit dossier hem boven het hoofd is gegroeid. Zo’n dossier vergt stuurmanskunst, inventiviteit, flexibiliteit en communicatieve intelligentie. Geen van die eigenschappen hebben we kunnen ontdekken in het optreden van wethouder Van der Wardt, in ieder geval, in dit dossier.

Integendeel, wij vermoeden dat hij zich vanaf het begin, zo’n vier jaar geleden, te veel heeft toegegeven aan de wensen, de keuzes en de uitgangspunten van Achterhoek VO. Wat ons betreft heeft hij broddelwerk afgeleverd. De PvdA had van de wethouder van onderwijs veel meer verwacht, en mogen verwachten. Dat hij vier jaar geleden deze uitgelezen en mooie kans had aangegrepen om samen met het Almende College, het bedrijfsleven, de provincie en het Rijk op te trekken om qua huisvesting en onderwijsvernieuwing het onderste uit de kan te halen. De meest innovatieve en aantrekkelijke vmbo-opleiding in Gelderland. In plaats daarvan zitten we opgescheept met slechts een dure aanbouw. Voor de gemeente en de burgers vind ik het een heel magere deal of beter gezegd gewoon een slechte deal. Voor de PvdA blijft het, ondanks het aanvullende onderhandelingsresultaat, onduidelijk of en hoe het aanbod van vmbo-onderwijs in de gemeente Oude IJsselstreek gegarandeerd is.

Wat nog het meest steekt en opvalt is het totale gebrek aan zelfreflectie. Deze wethouder heeft ongelooflijke veel moeite om ruiterlijk toe te geven dat er iets mis is gegaan. In ieder geval in de communicatie en het betrekken van de gemeenteraad bij de besluitvorming. Een onnavolgbare brij aan woorden, platitudes, clichés en dooddoeners is ons deel. Onbegrijpelijke betogen met niet originele en inhoudsloze uitlatingen. Op geen enkele wijze neemt hij verantwoordelijkheid voor zijn rol in de situatie. Hij blijft om de hete brij heen draaien, geeft afwijkende antwoorden. Terwijl verantwoordelijkheid nemen een basis is voor een wethouder die effectief wil zijn. En dit falen is de wethouder zelf aan te rekenen. Niet doen aan intervisie en geen tegenspraak organiseren of dulden. Onmisbare competenties om gezaghebbend en productief te kunnen besturen en handen en voeten te kunnen geven aan samenwerkingsdualisme. Niets van dat alles.

Samenvattend concludeert de PvdA:

1.       Een gebrek aan inhoudelijke (lange) termijnvisie op onderwijs (en daarmee een gemiste kans om op onderwijsgebied iets duurzaam en onderscheidend te realiseren);

2.       Een exorbitante kostenstijging van 9 naar 13 miljoen in nog geen jaar tijd. En er is nog niet eens begonnen;

3.       Een oneigenlijke en weinig transparante financiële greep/claim van 40jaar uit de reguliere exploitatie;

4.       Geen 40-jarige garantie op voorgezet onderwijsaanbod in onze gemeente;

5.       Geen transparantie in procedure en uitholling van de rol en minachting van de gemeenteraad;

6.       Het ontbreken van bestuurlijke regie en kennis op dit dossier.

 

Ingediende motie:

De raad van de gemeente Oude IJsselstreek in vergadering bijeen op donderdag 30 augustus 2018;

 Overwegende dat:

 Bij de nieuwbouw van het VMBO (Almende) gekozen is om de leningenportefeuille niet verder te verhogen, en daarom de financiering ervan onder te brengen in de jaarlijkse exploitatielasten;

De gemeenteraad wordt gevraagd daartoe voor een periode van 40 jaar een jaarlijkse exploitatiebijdrage ter beschikking te stellen; Deze exploitatiebijdrage de (jaarlijkse) financiële mogelijkheden en andere onvermijdelijke, noodzakelijke of wenselijke keuzes te maken beperkt; De huisvesting van het onderwijs een gemeentelijke taak is en investeringen in de huisvesting van het onderwijs onvermijdelijk zijn en niet of nauwelijks kunnen worden uitgesteld;

Besluit Bij toekomstige soortgelijke investeringen de lasten (rente en afschrijving) op te nemen in de jaarlijkse begroting en de investering op te nemen in de investeringsstaat van de gemeente Oude IJsselstreek.

En gaat over tot de orde van de dag.

Ulft, 30 augustus 2018

 

 

 

Het bericht Nieuwbouw VMBO Almende verscheen eerst op PvdA Oude IJsselstreek.

Laat ik beginnen met de overige raadsfracties, het college en de ambtelijke organisatie te bedanken voor de samenwerking de afgelopen periode. We hopen ook de komende ongetwijfeld interessante verkiezingsperiode weer op u allen te kunnen rekenen. Dat kan ik nu ook niet meer vergeten.

 Inleiding

Deze Programmabegroting is de laatste van een ingewikkelde collegeperiode van CDA, LB en SP. LB en CDA en sinds 2 jaar LB, CDA en de VVD. Nieuwsgierig keken we dan ook uit naar een vorm van reflectie op die periode en natuurlijk naar de plannen die het college in haar laatste jaar aan de gemeente presenteert.

De Programmabegroting begint echter met veel ‘ronkende zinnen’: “We hebben met de raad, de organisatie en de burgers gewerkt aan het uitbouwen van het wederzijds vertrouwen”.  “In een moeilijke periode hebben we gezamenlijk verantwoordelijkheid genomen en de nek uitgestoken om zaken te realiseren”. Vervolgens is het college trots op een groot aantal zaken, maar daarover later meer.

‘Met vertrouwen werken aan de toekomst’ heet de programmabegroting 2018 – 2021 van het college. Ook het nieuwe kabinet koestert haar ‘vertrouwen in de toekomst’. Geruststellende constateringen dat in een tijd van blonde verlossers en oplopende conflicten. Maar het blijft de vraag of de juiste antwoorden worden gegeven op de problemen van deze tijd. De PvdA denkt van niet.

De titel zal ook bedoeld zijn om aan te geven dat de economische crisisjaren, de jaren van het ‘zuur’, achter ons liggen. De tijd van ‘zoet’ kan binnenkort aanbreken; in de toekomst. Over het verleden, het vertrouwen in het heden, het niemandsland van nu, spreekt het college nauwelijks; de toekomst: dáár moet het gebeuren.

Daar waar het college in de programmabegroting nauwelijks aan terugkijken toekomt, probeert de PvdA aan het eind van deze raadsperiode wel voorzichtig een balans op te maken. Dat moet om ook verder te kunnen en het verleden ook achter je te kunnen laten. We houden er niet van ‘oude koeien uit de sloot te halen’, maar kunnen onze ‘kop daarvoor ook niet in het zand steken’.

Verleden De bestuurscrisis heeft de afgelopen chaotische collegeperiode in ieder geval een flinke wissel getrokken op de relatie tussen burger en de overheid. Met dank aan LB en het CDA zijn ook de verhoudingen in de raad flink op de proef gesteld en zijn mensen onnodig zwaar beschadigd.

De bestuurscrisis heeft de gemeente ook miljoenen euro’s gekost. “Zo zijn onze manieren”, de titel van het eerste coalitieprogramma, heeft zo wel een hele wrange smaak gekregen.

Door de bestuurscrisis zijn ook vier lange jaren verspeeld. Het college liep vaak met een grote boog om incidenten heen in de hoop dat het over zou waaien, terwijl ze er ook gewoon de tanden in hadden kunnen zetten.

Het ontbrak het college vaak aan bestuurlijk ‘fingerspitzengefuhl’, zei ik al tijdens de behandeling van de VJN. Bestuurlijke visie en lef heeft het college nauwelijks laten zien. Er was de afgelopen jaren een groter mandaat dan een beetje sleutelen aan de begroting. Maar in plaats van dat mandaat te gebruiken heeft het college ‘het op de handen zitten’ tot kunst verheven. Nauwelijks eigen plannen verwezenlijkt, weinig zelfvertrouwen gehad en een grote liefde aan de dag gelegd voor de status quo. Kortom: politiek micromanagement dat eigenlijk volgend jaar door de kiezer afgestraft zou moeten worden.

Besturen is ook bijsturen. Als het ergens mis gaat, moet je ingrijpen. Moet het schip een andere kant op worden gestuurd. Iets doen! Anders gaat het mis. Dat vraagt niet om helderziendheid maar om actie wanneer het nodig is. Dat zagen we de afgelopen periode te weinig. Misschien was het de tijdsgeest. Maar dat is iets ongrijpbaars, zeker als je er middenin zit.

Vroeger hoorde je nog weleens iemand over dualisme in de politiek. Dat is, voor de duidelijkheid, het concept dat de volksvertegenwoordiging haar taak als kaderstellende en controlerende macht serieus neemt en zich kritisch opstelt tegenover de uitvoerders, de types in het college, zeg maar. Oók de raadsleden van de collegepartijen. De coalitiepartijen in onze raad hielden echter op belangrijke dossiers de gelederen vaak gesloten. Zij hadden op hun beurt ‘de kikkers in de kruiwagen houden’ tot hogere kunst verheven. Ze deden daarbij precies wat vorige colleges werd verweten. Langzamerhand komt de hele raad echter gelukkig tot het besef dat deze ‘monistische’ houding het debat frustreert en niet helpt oplossingen te vinden of maatregelen te nemen die het beste zijn voor de burger en de gemeente. Uiteindelijk ligt de oplossing voor elk groot probleem in het bewandelen van ongebaande paden. En in plaats van een procesakkoord schrijven moeten kijken wat ons bindt in het belang van de inwoners van onze gemeente.

Zo! Dat was het verleden. Na een korte behandeling van de berap en de begroting, ga ik verder in op het heden en daarna de toekomst.

 De 2e Berap

Het resultaat van de 2e berap is positief. Dit positieve saldo van €100.000 is vooral te danken aan structurele factoren zoals de verbetering van de algemene uitkering en de lagere rente. Bij de incidentele afwijkingen valt het grote nadeel van €717.000 op door toevoeging aan de ‘voorziening voormalige bestuurders’. Nog zo’n uitvloeisel van de bestuurscrisis. Net als vorig jaar worden weer een paar bestemmingsreserves opgeheven ten gunste van de algemene reserve.  Als dit verantwoord is dan is dat natuurlijk positief. Het vergroot de transparantie en het verbetert het kengetal voor het weerstandsvermogen. Een tekst waarin wordt verklaard óf het opheffen van die bestemmingsreserves verantwoord is, kan ik overigens niet vinden??

De programmabegroting

In het raadsvoorstel staat op de tweede pagina een mooie samenvatting van de begrotingscijfers.  Daarin is overzichtelijk samengevat hoe je via de jaarschijven 2017 t/m 2019 van de begroting 2016 naar de actuele begroting komt. De beleidsmatige ontwikkelingen worden daarin duidelijk. De structurele aanpassingen uit de Berap zijn erin terug te vinden en je ziet de extra toevoeging in 2018 van € 300.000 aan de algemene reserve.

De programmabegroting zelf is op financieel gebied uitstekend leesbaar en financieel-inhoudelijk goed onderbouwd. Er ligt een structureel sluitende begroting en uit de tekst en cijfers op bladzijde 114 is op te maken dat de begroting zelfs zonder de mutaties in de reserves sluitend is.

De PvdA-fractie wil u daarvoor een groot compliment geven. Natuurlijk helpt het als de economische crisis voorbij is, de algemene uitkering stijgt en de rentekosten laag zijn, maar toch. De financiën zijn op orde en voor de PvdA veel belangrijker; de financiën zijn ‘im griff’! Er is ruimte voor, door het college noodzakelijk geacht, nieuw beleid, de woonlasten gaat beperkt omhoog met 1,25% en het kengetal voor het weerstandsvermogen verbetert van een ruime voldoende vorig jaar naar uitstekend dit jaar.

Wat de PvdA-fractie verder opvalt is dat de investeringslijst op bladzijde 125 relatief beperkt is. Dit betekent toch niet dat minder dan noodzakelijk wordt geïnvesteerd vanwege het uitgangspunt dat per se de leningenportefeuille moet worden verminderd?

Heden In de aanbiedingsbrief bij de begroting zegt u hard te hebben gewerkt om tot breed gedragen besluiten te komen voor verschillende belangrijke onderwerpen. Vervolgens somt u een rijtje besluiten op waar u trots op bent:

1.            Zo bent u trots op de verzekering van de toekomst van ons voortgezet onderwijs in nauwe samenwerking met het Almende College. Daar mag u natuurlijk trots op zijn. De toekomst van leegkomende gebouwen en terreinen baart de PvdA echter grote zorgen. Ook de financiering van het geheel is ons een doorn in het oog. Onder druk van uw vermaledijde begrotingsdiscipline en het dogma de schuldenpositie terug te dringen, hebt u bedacht om de jaarlijkse exploitatie voor 40 jaar te financieren en de bouw en onderhoud van de school aan Achterhoek VO te laten. Omdat het Achterhoek VO niet meer dan 8% van de stichtingskosten voor haar rekening mag en kan nemen, moeten externe investeerders worden aangetrokken voor de financiering van de bouw. Volgens de PvdA nog steeds een slecht idee ook en niet alleen omdat niemand zo goedkoop kan lenen als de gemeente via de BNG. Zo kan een dogma zomaar een knellend korset worden en ons op termijn nog lelijk opbreken.

2.            Ook bent u trots op het nieuwe subsidiebeleid, ontwikkeld met betrokken partijen: soms lastig, maar eerlijk, ruimhartig en rechtvaardig. Dat het soms lastig was weten we en klopt. Dat het eerlijk, ruimhartig en rechtvaardig is klopt niet. Dat vinden niet alleen de culturele verenigingen, maar ook de PvdA. We willen daarom in de behandeling in de commissies van de programmabegroting een voorstel doen om het saldo van de clusters die in 2020 (fors) minder krijgen op te hogen naar het saldo van de oude subsidieregeling (inclusief financiële taakstelling tot en met 2017). Daarvoor hebben we redenen: De recent vastgestelde uitvoeringsregels voor subsidie pakken desastreus uit voor juist verenigingen in die clusters (zie overzicht subsidies oud en nieuw).

Het uitgangspunt dat de nieuwe regels alleen bedoeld zijn “om ontmoeten, meedoen, bewegen en ontspannen mogelijk te maken en niet om het prestatie –en ambitieniveau van de organisatie te bekostigen”, pakt bij deze verenigingen helemaal verkeerd uit. Er worden niet langer eisen gesteld aan en middelen beschikbaar gesteld voor bijvoorbeeld de vakbekwaamheid van de (artistieke) leiding. Wij denken dat het verenigingsleven in het algemeen en de amateurkunst in het bijzonder juist erg gebaat is bij het streven naar kwaliteit.

Voor ons voorstel is in 2018 nog geen extra budget nodig, wel in 2019, 2020 en verder.  Op basis van het overzicht is vanaf 2020 structureel € 80.000 extra nodig. Ik schat dat in 2019 de helft van dit bedrag dus €40.000 nodig is. Uiteraard zullen we in ons voorstel ook een dekking aangeven.

Trots bent u ook op het bereiken van een goede financiële balans. De schulden dalen, onze financiële positie wordt beter, waarbij we veel nieuwe ontwikkelingen kunnen realiseren. U mag inderdaad trots zijn op de begroting. Daarvoor heb ik u namens de PvdA ook al gecomplimenteerd.

Maar de omvang van de leningenportefeuille is, na een stijging in 2014 en 2015, een forse daling in 2016, in 2017 toch weer opgelopen naar bijna 122 miljoen euro. En ook in 2018 groeit de leningenportefeuille nog. Van een echte en substantiële schuldreductie, zoals de coalitiepartijen de burgers met grote woorden beloofden, is dan ook geen sprake. De gemeenteschuld is de afgelopen 4 jaar nauwelijks gedaald. Wel is de stijging tot staan gebracht. Prima!

De PvdA heeft echter al eerder aangegeven dat de omvang van de leningenportefeuille in feite van minder belang is, zolang de rente en afschrijving van alle investeringen kunnen worden opgevangen in een sluitende begroting. De vraag voor de komende raadsperiode is dan ook: blijven we zuinig doen of moeten we juist investeren. Aangezien we in een opgaande fase van de economie zitten, zal de schuld met een beetje geluk automatisch nog wel verder gaan dalen. De PvdA ziet vooralsnog weinig reden om de schuldenlast extra omlaag te krijgen. Maar laten we er in ieder geval voor zorgen dat we een reële en haalbare norm afspreken die het ook mogelijk maakt de noodzakelijke overheidsinvesteringen te doen in de fysieke en menselijke infrastructuur. Nu de rente historisch laag is en de overheid bijna voor niets op de kapitaalmarkt kan lenen is de tijd daarvoor rijp.

4.            Trots mag u zijn op het garanderen van de continuïteit van de zorg en ondersteuning binnen de sterk veranderende taken; maar zonder slag of stoot ging dat niet. Ik herinner u daarvoor bijvoorbeeld nog even aan de perverse bonus/malus boekhoudprikkel. Bovendien twijfelen wij aan de stelligheid waarmee u beweerd dat niemand tussen wal en schip is geraakt. We hebben de afgelopen 4 jaar de armoede in de Oude IJsselstreek niet terug weten te dringen. Inmiddels heeft ruim 25 % van de huishoudens het financieel moeilijk. Er is de afgelopen 4 jaar vooral veel over armoede en armoedebeleid gesproken, maar er had, wat de PvdA betreft, daadwerkelijk een flinke inhoudelijke en financiële schep bovenop gemoeten. We zijn te veel blijven hangen in beleidsuitgangspunten en zijn veel te weinig bezig met de kern: direct, dichtbij en maatwerk. Innovatie, vernieuwing en verbetering van de dienstverlening, zijn nog steeds ondergeschoven kindjes en daarmee de cultuuromslag en transformatie voor de mensen zelf, de professionals, de beleidsmakers én de (gemeente)bestuurders.

Tenslotte bent u trots op het feit dat u, samen met de DRU-partners, het DRU Industriepark voor de toekomst hebt geborgd. U bent zelfs trots op het complex en de activiteiten die er georganiseerd worden. U spreekt niet alleen de ambitie uit dat u samen met de partners een succes wilt maken van dit unieke initiatief, maar u doet er ook nog geld bij. Het kan verkeren! Aanstaande donderdag komen we uitgebreid terug op uw ‘visie’ op het DRU Industriepark.

 De Toekomst In de begroting geeft u aan behalve de dagelijkse taken uitvoeren ook aan de slag te gaan met:

De omgevingsvisie De PvdA vindt dat het klimaat en duurzaamheid een veel prominentere plek moet en kan krijgen in de omgevingsvisie. Gewoon een flinke ambitie formuleren. Stellen dat we in jaar X 100% duurzaam zijn. Als eerste gemeente in Gelderland. Met zo’n ambitie en bijbehorend plan kunnen we burgers en ondernemers betrekken en samen optrekken in de realisatie ervan. Een dergelijke ambitie genereert, volgens de PvdA, een enorme aantrekkingskracht. In zo’n gemeente wil je namelijk wonen.

In de omgevingsvisie willen we ook ruim aandacht voor de Duitse en Nederlandse samenwerking op het gebied van economie en onderwijs. Een Duits/Nederlandse omgevingsvisie waarin we werken aan de gevolgen, de oplossingen en het wellicht keren van demografische ontwikkelingen. Door maatregelen te nemen die zorgen dat we de tekorten aan technisch personeel inlopen, bijvoorbeeld door een D/NL campus in te richten waar leerlingen uit het MBO/HBO onderwijs en technische bedrijven elkaar ontmoeten.

De PvdA wil ook de kracht van en ondernemerschap in onze gemeente nog meer inzetten om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Moderne technologische oplossingen voor de zorg- of de agrosector bijvoorbeeld. Of inventief omgaan met de vraag en het aanbod van werk. Kortom slim en ondernemend, bouwen aan de perfecte balans van wonen, werken en recreëren!

We willen af van het ‘stoplichtenmodel’, ingegeven door boekhouders, afboekfetisjisten en doemdenkers. Dit model jaagt mensen weg in plaats van ze te behouden voor de Achterhoek. Door een gebrek aan goede en goedkope huur –en koopwoningen in onze gemeente, dwingen we inwoners naar buiten de gemeente te gaan wonen in plaats van ze te koesteren. Ook binnen de coalitie proeven we een kentering. Laten we door creatieve samenwerking tussen gemeente, corporatie en particulieren mooi en betaalbaar bouwen, daar waar dat kan en nodig is, zodat leegstaande winkels in de verschillende kernwinkelgebieden, al dan niet tijdelijk, weer ingevuld of herbestemd kunnen worden.

Realiseren van het meedoenbeleid

We accepteren geen armoede in de gemeente Oude IJsselstreek. De PvdA vindt dat ook als het even tegenzit en je door de bomen het bos niet meer ziet, de gemeente er is om je er bovenop te helpen. Armoede geeft veel stress en als er geen geld is, kunnen ook kinderen soms niet deelnemen aan de muziekles, de sportclub, de bibliotheek, het schoolreisje of een verjaardagsfeestje. Armoedebeleid biedt een vangnet zodat iedereen volwaardig deel kan nemen aan de samenleving. De gemeente Oude IJsselstreek stond bekend als sociale gemeente, met goede voorzieningen voor mensen die het minder hebben. Met alles wat de gemeente nu doet is de armoede echter niet verdwenen. Integendeel. Het aantal kinderen dat in armoede opgroeit neemt bijvoorbeeld toe. We moeten daarom fors blijven investeren in armoedebestrijding.

De ‘meedoenregeling’ was, als het aan de PvdA had gelegen, al lang gerealiseerd. Veel gemeenten werken er al langer mee en kunnen als voorbeeld dienen. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. We willen niet alleen dat mensen met een laag inkomen een korting krijgen op bijvoorbeeld sport en cultuur, maar ook dat de ‘meedoenregeling’ slim ingezet wordt. Mensen die meer dan 120% procent van het minimumloon verdienen bijvoorbeeld, kunnen hem blijven gebruiken, maar naarmate mensen meer verdienen worden de kortingen kleiner.

We willen mensen die door de bodem zakken veel gerichter ondersteunen, bijvoorbeeld door inkomensondersteuning, maar ook door mensen die weer aan het werk willen te helpen aan internet, of mensen die mantelzorger zijn aan een smartphone.

In de behandeling van de begroting in de commissies, willen we deze en andere concrete voorstellen verder uitwerken.

Het toekomstbestendig maken van het basisonderwijs in Gendringen

De PvdA vraagt al tijden om beleid en een integrale visie ten aanzien van de huisvesting van het (basis)onderwijs. Wat komt er op ons af, wat willen we en wat moeten we? Wat zijn de sociaaleconomische en ruimtelijke gevolgen nu en straks? Op initiatief van de PvdA is in 2015 door alle fracties gezamenlijk, een motie ingediend waarin werd gevraagd integraal te kijken ook naar de huisvesting van basisscholen in onze gemeente. De PvdA en de andere fracties vroegen in die motie om een integrale visie en aanpak. Niet afwachten maar zelf ideeën aandragen. Ook in 2016 nog is door de gehele raad een motie ingediend met de opdracht aan het college om een specifiek integraal stedenbouwkundig en ruimtelijk plan voor de Grotestraat en omgeving te ontwikkelen. Beide moties zijn door het college genegeerd. De nieuwbouwplannen gingen gewoon en ongestoord door. “Past precies in het kader van de motie”, aldus wethouder Hengeveld. Over het hoe en waarom geen woord. Hij kwam niet verder dan iets met “een rijdende trein”. Ook ten aanzien van de onderwijshuisvesting anticiperen we niet zoals, de motie uit 2015 vraagt, maar reageren we pas als de betrokken schoolbesturen, Accent en Essentius, allebei afzonderlijk een aanvraag indienen voor een voorziening onderwijshuisvesting in Gendringen.

Nu ligt er dan op de valreep in ieder geval een rapport. En dat rapport laat niets aan duidelijkheid te wensen over.  Zowel qua financiën, ruimtelijke inpassing als onderwijsinhoudelijk is de renovatievariant ondermaats. Alleen bij nieuwbouw kunnen beide scholen hun onderwijskundige visie in de praktijk brengen. Ook voor de kinderopvang kan bij nieuwbouw een situatie worden gerealiseerd die passend is voor een dergelijke functie.

Nu de feiten en cijfers grotendeels boven water zijn, kunnen we ten aanzien van de onderwijshuisvesting in Gendringen een stap vooruitzetten. Tegelijkertijd moeten we ten aanzien van de ontwikkeling van Maria Magdalena Postel in Gendringen de pas inhouden. De rijdende trein is, wat de PvdA-fractie betreft, net op tijd op het rangeerterrein gestopt. Een uitgelezen moment om de trein op het juiste spoor te zetten door alsnog een integraal stedenbouwkundig en ruimtelijk plan voor de Grotestraat en omgeving te ontwikkelen, waarin aspecten als, huisvesting van basisonderwijs, leegstand en herbestemming van winkelvoorziening, huisvesting van zorg, horeca en wonen integraal een plek krijgen. We willen dit onderwerp in de commissiebehandeling van de begroting nog uitgebreid verder bespreken.

Tenslotte

De verkiezingen staan voor de deur. Tijd voor een kentering. Misschien gaan we dan rabiate dwarsdenkers eindelijk weer meer serieus nemen. Zij zijn het die uiteindelijk met de antwoorden moeten komen. Tijd voor een politiek die inspireert, dus. Politiek waarbij visie belangrijker is dan boekhoudkunde. Politiek die bevlogenheid verkiest boven het geruststellen van hysterici. Niet de kiezer is volledig de weg kwijt, dat zijn vooral politici in hun populistische lafheid. Democratie is ook: het volk tegen zichzelf in bescherming nemen. Bovendien weet de kiezer wel raad met politici die bang zijn. Ze kiezen dan totale outsiders. Verkiezingen en verkiezingsprogramma’s. Hopelijk is het in de Oude IJsselstreek gedaan met de beleidsvakantie van de afgelopen 4 jaar. 2018 is ook een prima jaar daarvoor: hoge economische groei, dalende werkloosheid en een steeds vollere schatkist. Het is weer tijd voor stevig handelen. Partijen hebben de plicht een serieuze bijdrage te leveren aan de toekomst van de gemeente

Aan die toekomst werken we als PvdA graag mee. Wat geweest is, is geweest. We willen hernieuwde ambitie en visie. We dagen de andere fracties nadrukkelijk uit om ook die omslag te maken en samen na te denken over de toekomst. En als het aan de PvdA ligt gaan we ons dan nog meer bekommeren om de gemeente die voor iedereen is en voor iedereen blijft en het een misverstand is dat mensen voldoende hebben aan zichzelf. Dat ze niets of niemand buiten zichzelf nodig hebben om zich op te oriënteren. Dat we de basis en de top van de Maslov-piramide op orde krijgen: geen armoede, een sociale omgeving met een netwerk, een gezonde leefomgeving, een goede openbare ruimte, genoeg betaalbare woningen, goed onderwijs in mooie gebouwen en een sterke overheid met visie die blijft investeren als het nodig is.

Dus aan de slag allemaal en als de bliksem schrijven aan een verkiezingsprogramma waarin veel meer staat dan symboolpolitiek en uitstelbeleid. Belangrijk voor de komende verkiezingen en raadsperiode is voor de PvdA: meer ratio minder emotie en meer lange termijn.

Ton Menke, fractievoorzitter

 

Het bericht Algemene Beschouwingen 1e termijn verscheen eerst op PvdA Oude IJsselstreek.

CDA, VVD en Lokaal belang tegen voorstel van 3,6 miljoen voor basisscholen Gendringen. https://oudeijsselstreek.pvda.nl/leefbaarheid-gendringen/

Het college van B en W trekt maar 8 ton uit voor renovatie van de basisscholen in Gendringen. Volstrekt onvoldoende volgens de bestuurders van de Hoeksteen en de Christoffel.  De PvdA heeft na eigen onderzoek ook die conclusie getrokken en heeft samen met D’66 en de SP een motie ingediend om 3,6 miljoen voor huisvesting basisonderwijs Gendringen uit te trekken. CDA, VVD en Lokaal Belang stemden tegen deze motie.

Een nieuw Kindcentrum kan volgens de PvdA een nieuwe impuls geven aan de leefbaarheid in Gendringen en verhoogt de kwaliteit van het voorzieningen niveau in het dorp.

Het bericht CDA, VVD en Lokaal belang tegen voorstel van 3,6 miljoen voor basisscholen Gendringen. verscheen eerst op PvdA Oude IJsselstreek.