Door Frans Nuninga
De gemeenteraadsverkiezingen naderen met rasse schreden: op 21 maart is het zover. De komende weken spreekt Dorpsklanken met de lijsttrekkers van de deelnemende raadsfracties. We bezochten deze week de nummer één van de ChristenUnie: Henny van den Born.
Henny van den Born werd geboren in Nijmegen. (1954) Het ouderlijk gezin telde 8 kinderen en vormde vanwege het gereformeerde geloof een enclave in de overwegend katholieke Hanzestad aan de Waal. Als kind bezocht hij er de School met de Bijbel. Vader was aanvankelijk politieagent en werd later lekencontroleur, een functie waarin er controle moest worden uitgeoefend bij mensen die zich ziek hadden gemeld of de ziekmelding al dan niet terecht was of dat iemand ‘met rugpijn de tuin stond te spitten…’ Na de lagere school bezocht Henny achtereenvolgens de mulo en het atheneum. Hierna koos hij voor de studie tropische veehouderij aan de Landbouwhogeschool in Wageningen. Hieruit vloeiden stages in het buitenland voort, waaronder een periode in Sri Lanka. Van een pedagogische aantekening om les te mogen geven in het vak biologie werd maar heel kort gebruik gemaakt: “Lesgeven was niet zo mijn stiel.”
Naar het buitenland Uiteindelijk werkte van den Born voor een vluchtelingenhulporganisatie in Honduras. Hier initieerde hij o.a. een visserijproject aan de Atlantische kust bij de Miskito-indianen die vanuit het onrustige Nicaragua naar het buurland waren gevlucht. Van daaruit verlegde hij vervolgens zijn werkterrein naar El Salvador en Belize en Midden-Amerika. Langzaam verschoven zijn werkzaamheden vanuit een uitvoerende positie naar een meer coördinerende rol en werden er ook andere disciplines betreden, zoals het opzetten van basisgezondheidsprogramma’s. Ook nam hij de opzet van werkgelegenheidsprojecten voor vluchtelingen die vanuit El Salvador naar Belize waren gevlucht op zich. Tevens werd er nog een aantal jaren doorgebracht in Mozambique, waar een burgeroorlog net was beëindigd. Samenvattend heeft het werkzame leven in het buitenland zich voltrokken op de scheidslijn van noodhulp en ontwikkelingshulp. In Honduras werden ook de eerste twee kinderen van van den Born geboren.
Politiek Het politieke bewustzijn van Henny van den Born is hem met de paplepel ingegoten. Aanvankelijk hingen zijn ouders de Antirevolutionaire Partij aan. (ARP). In deze partij vond eind jaren veertig een afsplitsing plaats die leidde tot de oprichting van het Gereformeerd Politiek Verbond (GPV), waarbij veel vrijgemaakt-gereformeerden zich aansloten. Zo ook het gezin van den Born, zij het pas veel later. Vader werd daarna voorzitter van de plaatselijke afdeling van het GPV in Nijmegen. In verkiezingstijd hing er dan ook steevast een oranjerode poster van het Gereformeerd Politiek Verbond aan de straatkant voor het raam. In zijn puberjaren bezocht Henny samen met zijn vader bijeenkomsten van het GPV, omdat het ‘goed voor hem was’, later groeide ook de persoonlijke belangstelling voor wat er aan de orde kwam. Van den Born ging graag naar de discussieavonden, georganiseerd door de jongerenafdeling van het Gereformeerd Politiek Jongeren Contact, waar o.a. de journalist Aad Kamsteeg sprak.
De waarheid in het midden Deze deelde met de aanwezige toehoorders ervaringen, opgedaan in landen als Zuid-Afrika en Israël, waardoor er, ook bij van den Born, een heel ander beeld ontstond op de werkelijke situatie in die landen: “Door het bijwonen van dat soort bijeenkomsten werd ik stap voor stap wereldwijs…! Mijn standpunten zijn niet vooringenomen. Ik probeer me zo breed mogelijk te informeren en in nuances te denken. Zo laat je of maak je ruimte voor de ander, begrijp je soms de wereld beter en leer je te relativeren. We worden in conflictsituaties vaak geconfronteerd met extremen waartussen een middenweg niet of nauwelijks lijkt te bestaan. Een Afrikaans spreekwoord luidt: ‘Waar twee olifanten vechten wordt het gras vertrapt!’ Als we proberen water bij de wijn te doen en consensus te creëren voorkom je dit. Ook tijdens mijn werk in het buitenland en het aanschouwen van situaties ter plekke heb ik geleerd nuances te onderscheiden. Deze ervaringen sturen wel mijn denken en handelen; kijk eerst om je heen en leg je oor te luister vóór je een mening hebt. Er is nooit sprake van maar één waarheid…!”
Lokaal bestuur. “We kwamen in Mozambique op het moment dat daar de burgeroorlog net was afgelopen. Er was op dat moment geen enkele structuur: geen rechtsorde, geen infrastructuur, geen voorzieningen in eerste levensbehoeften, geen georganiseerde gezondheidszorg, totale ontreddering. Daar heb ik geleerd hoe belangrijk het is dat je ter plekke kan helpen. Hoe je op lokaal niveau van betekenis kan zijn en je bijdrage kan leveren. Door deze ervaringen heb ik het grote belang van de lokale problemen en situaties begrepen, en van de lokale overheid. Dat is voor mij de belangrijkste drijfveer om de lokale politiek in te gaan.” Na de terugkeer van het gezin van Den Born in Nederland fuseerde het GPV met de Reformatorische Politieke Federatie (RPF) (2000) tot een nieuwe partij: de ChristenUnie, waarvan van den Born lid werd. In 2002 werd er naar Eelde-Paterswolde verhuisd, waar hij al snel door de lokale afdeling van de CU gevraagd werd om lid te worden van de steunfractie. Twee jaar daarna werd hij op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen geplaatst.
De bloei van de stad Het verkiezingsprogramma van de CU opent met een Bijbels citaat: Jeremia 29:7: ‘Zet je in voor de bloei van de stad waarin je woont, want de bloei van de stad is ook jullie bloei…!’ Van den Born: “We kunnen samen wel gaan zitten mokken en klagen dat er in onze (lokale) samenleving van alles en nog wat niet deugt, maar dat is een verkeerde instelling. Het gaat erom dat we de handen ineenslaan om een zo optimaal mogelijke leefbaarheid tot stand te brengen vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ook het rentmeesterschap is hierbij van belang: we ervoor zorgen dat ook na ons de aarde leefbaar blijft voor mens en natuur en cultuur. Wat de zorg voor natuur en milieu betreft: het Gereformeerd Politiek Verbond was de eerste politieke partij met een groene paragraaf!” Op de vraag of de CU in een volgende bestuursperiode verregaand zou kunnen samenwerken met GroenLinks klinkt een positief antwoord: “Ik denk dat we samen een heel eind zouden kunnen komen. Dat is wel in de raadsperiode 2010-2014 gebleken toen de CU samen met de VVD, de PvdA, Groen Links en het CDA deel uitmaakte van de coalitie. Wel is samenwerking dikwijls erg persoonsgebonden.” Ruimte voor de burger en de raad De ChristenUnie pretendeert veel aandacht te hebben voor plannen die door de inwoners worden ingediend. Van den Born betreurt het dat in de voorbije raadsperiode het burgerinitiatief maar mondjesmaat van de grond is gekomen: “Dat is frustrerend, maar we hebben te maken met erfenissen en we kunnen ook niet om verworven rechten heen. Dat gegeven doet zich voor bij de ontwikkeling van de bouwplannen op de locatie van de voormalige basisschool Paterswolde-Noord en op het terrein waar vroeger camping ‘Schelfhorst’ was gevestigd. We lopen hier tegen bestaande bestemmingen aan. Wat de Schelfhorst betreft zou het mooi geweest zijn wanneer het terrein door de gemeente zou zijn aangekocht. Aan de oostzijde zouden in dat geval een aantal woningen gebouwd kunnen worden, terwijl in westelijke en noordelijke richting de natuurwaarden in stand gehouden kunnen worden. Toch hebben we dit voorstel niet aan het college gedaan. De gemeente zou alleen al aan ontwikkelingskosten meer dan één miljoen euro kwijt zijn geweest. Bovendien is Natuurmonumenten tevreden met het nu gepresenteerde plan. In dit plan is de relatie tussen het wonen en de natuurwaarden fifty fifty.. We hebben alle vertrouwen in de projectontwikkelaar. Bij de presentatie van de plannen werd door hem met nadruk gesteld ‘wij zijn in het gebied waar we gaan bouwen te gast’…” Overigens laat de communicatie met de burger veel te wensen over. De kritiek die veel inwoners hierop hebben is volkomen terecht!” Ook aan de informatievoorziening door het college aan de raad schort het volgens sommigen met regelmaat. Van den Born heeft niet de indruk dat er aan ‘achterkamertjespolitiek’ wordt gedaan. Het bedrijven van politiek is in zijn optiek ook zeker geen spel van ‘handjeklap’: “Als mensen dat beweren dan word ik boos. Wel loop je op eieren als je deel uitmaakt van de coalitie en spelen ook hierbij persoonlijke kwaliteiten en belangen een rol”. In het samenspel tussen raad en college kan er nog veel verbeterd worden en heeft de raad nog veel te leren. Van den Born: “Het dualisme kan stukken beter! Aan de andere kant komen plannen dikwijls na moeizame onderhandelingen tot stand. Dat wetend, gaan raadsleden met wat er voorligt dan akkoord. Het is veel beter om aan het begin van ontwikkelingen raad en burger te betrekken. Anderzijds moet de raad ook leren dóórpakken!”
Financiën Van den Born vindt dat de gemeente haar financiën aardig op orde heeft. De reserves zijn naar zijn mening in voldoende mate gevuld en dat is wat hem betreft ook nodig, gezien de grote uitgaven die er aan komen. Denk aan de bouw van scholen en sportaccommodaties. Dat betekent dat in de komende jaren, wat de ChristenUnie betreft, de hand op de knip moet rusten. Het geld voor nieuw beleid houdt niet over…. Wanneer ontwikkelingen toch om een extra financiële injectie vragen dan heeft van den Born er geen moeite mee dat de lasten voor de burger wat zullen stijgen. Een verhoging van de Onroerendezaakbelasting (OZB) is voor hem in voorkomende gevallen bespreekbaar. Maar ook versneld afronden van Ter Borch en de ontwikkelingen rond de PBH kunnen voor inkomsten zorgen. De gemeentelijke bezuinigingen op cultuur worden door van den Born niet toegejuicht.De kosten de gemaakt zijn voor gehouden of geplande projecten geeft de ChristenUnie liever uit aan voorzieningen die nodig zijn om cultuur mogelijk te maken, zoals bijvoorbeeld museum de Buitenplaats in Eelde. Over het centrumplan Eelde: “Iemand zei het ontwerp van het appartementengebouw lijkt wel op een olifant. En dat is het ook: “Een olifant in de porseleinkast! Daarom steunen we dit plan niet!” De lokale politiek heeft dikwijls ook het karakter van een porseleinkast. De inhoud ervan moet omzichtig behandeld worden. Dat is ook de stijl van Henny van den Born in de gemeenteraad. Tact, kennis van zaken en begrip zijn daarbij belangrijke sleutelwoorden.
Bron: interview in Dorpsklanken
De afgelopen week is er in Tynaarlo heel wat overlegd binnen en tussen fracties. Leefbaar Tynaarlo, als partij met de meeste stemmen, nam het initiatief bij de vorming van een nieuw college, zoals de gewoonte is. De ChristenUnie is deze gesprekken open in gegaan. Ook met één zetel zijn we bereid en van plan om ons beste beentje voor te zetten.