Poliflw

Wat is PFAS?PFAS is de naam van een groep stoffen die van nature niet voorkomen in onze leefomgeving. PFAS dat in de bodem terechtkomt vergaat niet en stapelt zich dus door de jaren op. In 85% van de grondmonsters die worden genomen blijkt PFAS te zitten. Om te voorkomen dat deze giftige stoffen zich nog meer verspreiden heeft het Rijk deze zomer strenge regels ingesteld voor het verplaatsen van grond. Voordat grond verplaatst kan worden, moet eerst de hoeveelheid PFAS gemeten worden. De norm voor grond in landbouw- en natuurgebieden is gesteld op 0,1 microgram (dat is 0,0000001 gram!). In de praktijk betekent dat dat zodra er PFAS in de grond wordt gemeten een grondverzet-, bagger- of hoveniersbedrijf die grond nergens meer kwijt kan. Hierdoor zitten veel bedrijven op slot.

Wat kan de gemeente doen?Staatssecretaris van Velthoven heeft het RIVM gevraagd om rond 1 december met gegevens te komen die kunnen helpen bij het vaststellen van andere normen. Veel bedrijven staat het water echter nu al aan de lippen. Om die reden kwam de raad van Tytsjerksteradiel donderdag bijeen voor een spoeddebat. VVD, PvdB en PvdA riepen tijdens dit debat in een motie op om in Tytsjerksteradiel tijdelijk onze eigen normen vast te stellen. Alhoewel de fractie van de ChristenUnie grote zorgen heeft over onze lokale ondernemers, hebben wij in het debat een aantal inhoudelijke argumenten ingebracht waarom het geen goed idee is om op dit moment af te wijken van de landelijke norm.

De motie van de oppositiepartijen is verworpen. Dat betekent niet dat Tytsjerksteradiel stil gaat zitten wachten tot het Rijk in actie komt. Alle Friese gemeenten hebben samen met de FUMO een plan gemaakt voor de hele provincie. De bodemkwaliteitskaarten worden z.s.m. aangevuld met gegevens over de PFAS-waarde van de grond, zodat inzichtelijk is welke PFAS-waarde de grond op verschillende plaatsen heeft. In de tussentijd wordt in de gemeenten tijdelijke opslag van grond mogelijk gemaakt. Ook het graven van bijvoorbeeld sleuven voor kabels kan gewoon doorgaan. Die grond wordt immers op dezelfde plek teruggeplaatst. Daarnaast wordt er in Tytsjerksteradiel gekeken of de hoeveelheid grond die particulieren bij het composteerterrein mogen brengen verhoogd kan worden.

Doen andere gemeenten meer?In de media ontstaat het beeld dat in Noardeast Fryslân meer gedaan wordt om ondernemers tegemoet te komen dan in andere gemeenten. Dat is niet het geval. Het enige verschil met Tytsjerksteradiel is dat het de raad in Noardeast Fryslan gelukt is een duidelijk signaal te geven. De motie die in Tytsjerksteradiel voorlag was erg gedetailleerd en verstrekkend en kon daardoor niet als symbolische oproep worden beschouwd. Politiek gezien een gemiste kans! Een tweede motie, die unaniem werd aangenomen, wordt het college opgeroepen om ons ongenoegen over de destructieve PFAS-regels over te brengen en de kosten te verhalen op het Rijk.

De ChristenUnie roept ondernemers en gemeente op; zoek elkaar op! Ga samen creatief op zoek naar wat binnen de onwerkbare kaders van het Rijk toch lokaal geregeld kan worden!

Voorzitter. Ik ken weinig dossiers in mijn raadsperiode die de gemoederen zo bezig hebben gehouden als deze. De biovergister, de koopzondag en dan houdt het denk ik wel op. In de afgelopen maanden is er enorm veel over de Warren gezegd en geschreven. Nu is het moment daar dat we er in de raad ook iets van kunnen vinden, al is dit echt nog niet het eindstation in de besluitvorming. Er komen nog meer beslismomenten. Als ChristenUnie hebben wij ons nooit echt uitgesproken geprofileerd op dit onderwerp. Met als belangrijkste reden dat wij eerst goed onderbouwde informatie en een actueel plan wilden zien. Want de verhalen kwamen van alle kanten. We hebben mede daarom in 2017 een informatie- (of misschien kan ik het beter een inspiratieavond noemen) georganiseerd samen met CDA, PvdA en VVD. Als enige partij waren wij geen uitgesproken voorstander. Wij wilden ons laten voeden met informatie en inspiratie over wat er mogelijk is wanneer je een vooruitstrevende woonwijk wilt realiseren; innovatief, circulair en duurzaam. Sinds die inspirerende avond is het onderwerp de Warren weer een thema. Andere partijen hebben zich er als voor- en tegenstander op geprofileerd tijdens de verkiezingscampagne van 2018. Als ons naar ons standpunt werd gevraagd, gaven wij het misschien wat saaie antwoord: In beginsel zien wij het als kans om de gemeente niet op slot te zetten qua woningbouw. Maar wij willen eerst het plan wel eens zien, gefundeerd en onderbouwd. Pas dan weten we ook waar we het over hebben.

Nu ligt er dan een concept voorontwerp, een extra stap die genomen is in het proces om ons als raad van informatie te voorzien, met de (financiële) onderbouwing voor het plan. Deze onderbouwing hebben wij als fractie voorgelegd aan een aantal experts. Daarnaast hebben we veel overleg gehad met zowel voor- als tegenstanders. Wij komen tot de conclusie dat de financiële onderbouwing in beginsel geen aanleiding geeft om af te zien van woningbouw in de Warren.

Hoe staan we er dan nu tegenover?De ChristenUnie ziet de Warren nog steeds als kans voor Burgum en als oplossing voor de gemeentelijke woningbouw richting de toekomst. 150 extra woningen in Burgum in een vooruitstrevende woonwijk voor verschillende doelgroepen en prijsklassen. Daarmee voorzien we in de uitbreiding van Burgum en helpen we de regionale functie van Burgum te versterken. Door 150 woningen in de Warren te bouwen houden we de schaarse mogelijkheden die er nog zijn in Burgum open. Die kunnen in de toekomst flexibel worden ingezet wanneer daar behoefte aan is.En minstens zo belangrijk: door de 150 extra woningen in Burgum te bouwen in de Warren, houden we de ruimte die we krijgen in de regionale woningbouwprogrammering open. Zo kunnen we ook tegemoet blijven komen aan de behoeftes in andere dorpen.

Gebruiken wij die 150 niet in de Warren, dan zullen we alle mogelijke locaties in Burgum moeten inzetten om überhaupt richting de 150 woningen te komen. Zijn er in de toekomst meer woningen nodig, dan is er dus geen enkele mogelijkheid meer voor uitbreiding. We hebben dan Burgum op slot gezet.

Is dit dan een definitief ja?Nee, vandaag beslissen we of we willen doorgaan met het voorontwerp, en dat zien wij graag tegemoet. Om in de toekomst uiteindelijk ook in te stemmen met het voorontwerp moet voor ons nog steeds aan de volgende voorwaarden worden voldaan:

De Warren: een vooruitstrevende wijk, klaar voor de toekomst! Voor Burgum en voor onze gemeente een kans en een oplossing!

Douwe Hooijenga

‘Zeg Douwe, hé Jantsje… wat is eigenlijk het standpunt van de ChristenUnie over bouwen in de Warren?’ De laatste tijd worden we regelmatig aangesproken over dit onderwerp. We merken dat het leeft in Burgum, maar ook in de andere dorpen van onze gemeente. Laten we eerst wat feiten op een rijtje zetten; bouwen in de Warren, waar hebben we het dan over? In 2006 maakte de provincie afspraken met verschillende gemeenten, om de aanleg van de Centrale As mogelijk te maken. Tytsjerksteradiel werkte mee aan de plannen, en kreeg daarvoor als compensatie een aantal voorrechten. Eén van die voorrechten was dat de gemeente 150 extra huizen zou mogen bouwen in Burgum. In 2007 legde Tytsjerksteradiel in verschillende visies vast dat de beste plaats voor deze woningen in het onbebouwde gebied ten westen van Burgum zou zijn; De Warren. In 2008 en 2011 sorteerde de gemeente voor op deze plannen, en kocht de (toen nog) agrarische grond in het gebied aan. De jaren daarna bleef het stil. De economische situatie zorgde ervoor dat er geen haast was met het ontwikkelen van het gebied, en in het collegeprogramma 2014-2018 werd de politieke keuze gemaakt om in die periode geen bestemmingsplannen voor dit gebied in procedure te brengen. Toen in de aanloop naar de verkiezingen van 2018 een aantal voorstanders van de Warren (CDA, PvdA en VVD) het initiatief nam om een informatiebijeenkomst te organiseren, sloot de ChristenUnie zich daarbij aan. Anders dan de andere partijen hadden wij nog geen uitgesproken mening over bouwen in de Warren, maar onze grondhouding ten opzichte van de plannen was positief. Dat brengt ons terug naar vandaag. Voor het einde van dit jaar moet de raad een besluit nemen; gaan we wel of niet bouwen in de Warren? Als er geen keuze wordt gemaakt, kan de grond die is aangekocht niet langer als bouwgrond behouden blijven. Dit betekent dat de gemeente €3,1 miljoen moet afboeken op de begroting. De visie van de ChristenUnie op wonen in onze gemeente is er één van hoopvol realisme. Er liggen namelijk zeker kansen. Met betrekking tot de Warren zien wij mooie mogelijkheden, een toonaangevende wijk op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Een plan met ambitie, dat als voorbeeld kan dienen in de energietransitie van de woningmarkt. Een aantrekkelijke wijk voor (jonge) gezinnen die in een landelijke omgeving willen wonen, en werken in Leeuwarden of Drachten. Maar we zijn ook realistisch; we hebben geen behoefte aan een grote villawijk en bovenal moeten de plannen wel haalbaar zijn en mogen deze niet ten koste gaan van de woningbouw in de kleinere dorpen. Om een goede afweging te kunnen maken, vinden wij het van groot belang dat wij als raad eerst een concreet plan met alle feiten en cijfers op tafel krijgen. Onze grondhouding blijf positief maar wij wensen eerst een goede onderbouwing van de haalbaarheid van het plan. Pas dan zullen wij een definitief standpunt innemen en alleen dan kan de raad een weloverwogen besluit nemen.

Als voorbereiding op de begrotingsraad in november behandelt de raad ieder jaar in juni de perspectiefnota (PPN). In de PPN geeft het college een voorzet voor de begroting, de raad kan daarop reageren en desgewenst bijsturen. We vertellen u graag wat meer over de inbreng van de ChristenUnie bij de PPN van 29 juni j.l., Uitgangspunt voor onze inbreng: ‘Een volhoudbare mienskip!’

Bezuiniging

In een eerdere bezuinigingsronde heeft de gemeente zich ten doel gesteld €500.000,- te bezuinigen door te ‘kantelen’. Na ruim drie jaar is van deze bezuiniging nog geen kwart gerealiseerd. In de PPN wordt nu voorgesteld om bijna €400.000,- bezuiniging te realiseren op het terrein van maatschappelijke begeleiding, huishoudelijke hulp en PGB’s. Hiermee schuift de gemeente zorg door naar vrijwilligers en mantelzorgers, een voorstel waar de ChristenUnie niet mee kan instemmen! Een motie, waarin we het college verzoeken om de bezuiniging niet geheel te verhalen op bovengenoemde terreinen, maar ‘kanteling’ ook buiten het sociaal domein te zoeken, kreeg onvoldoende steun in de raad. Wel heeft wethouder Schippers toegezegd de raad een overzicht te geven van alle posten in het sociaal domein, als onderbouwing van het voorstel van het college. Voor de ChristenUnie is het belangrijk dat we bij de ‘kanteling’ niet doordraaien, en een last in de mienskip leggen die niet ‘volhoudbaar’ is.

Hetzelfde geldt voor de werkdruk van onze ambtenaren. In de afgelopen jaren hebben gemeenten er een grote verantwoordelijkheid vanuit het Rijk bij gekregen binnen het sociaal domein. Tegelijk met deze decentralisatie kwam een grote bezuiniging, die we als gemeente voor een deel hebben gerealiseerd binnen onze eigen organisatie. Gevolg; meer (en complex!) werk met minder mensen. Het voorstel van het college om een aantal afdelingen toch weer meer uren te geven kunnen wij dan ook van harte steunen. Laten we er in de toekomst samen voor waken dat we, ook als het op bezuinigingen aankomt, ‘volhoudbare’ keuzes maken.

Sociaal domein

In de PPN-vergadering heeft de ChristenUnie aandacht gevraagd voor een aantal zaken binnen het sociaal domein.

Tytsjerksteradiel heeft preventie hoog in het vaandel. Voorkomen is altijd beter dan genezen.

In onze mienskip kampen veel mensen met eenzaamheid. Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, ouderen, mantelzorgers, maar ook jongeren, mensen die in armoede leven, laaggeletterden en ‘nieuwe Nederlanders’. Eenzaamheid heeft veel invloed op het welbevinden van mensen. God zegt het al, wanneer Hij de mens het leven geeft: ’Het is niet goed dat de mens alleen is!’ Mensen zijn gemaakt om in verbinding met elkaar te leven. Als we (dreigende) eenzaamheid herkennen en helpen oplossen, voorkomen we daarmee dat mensen niet meer meedoen.

Mensen die in armoede leven en aanspraak willen maken op bijzondere bijstand, moeten daar in Tytsjerksteradiel gemiddeld 28 dagen op wachten. Als de nood aan de man is, kan die lange wachttijd ertoe bijdragen dat mensen (nog meer) schulden moeten maken. Dit kunnen we voorkomen door een snellere doorlooptijd te realiseren. Mensen moeten binnen 7 dagen kunnen beschikken over dat extra geld!

Zowel over eenzaamheid als over de uitkering van bijzondere bijstand zal de raad in september nader geïnformeerd worden, zo heeft de wethouder toegezegd.

Veilig op weg

Op de fiets naar werk of school is gezond, goedkoop en duurzaam, en past daarom wat de ChristenUnie betreft in een ‘volhoudbare mienskip’. Maar is fietsen in Tytsjerksteradiel ook veilig?

De Symen Halbeswei tussen Suwâld en Leeuwarden is een smal ‘boeredykje’ waar veel fietsers uit onze gemeente gebruik van maken. Zij moeten dit weggetje delen met brede landbouwvoertuigen en (snel rijdend) autoverkeer. Reden voor omwonenden om bij de gemeente aan de bel te trekken. In de PPN presenteert het college drie opties; een vrij liggend fietspad, het verbreden van de weg en het aanleggen van passeerstroken. Het voorstel van het college is om op 6 plaatsen passeerstroken aan te leggen, zodat weggebruikers elkaar veilig kunnen passeren. De ChristenUnie is van mening dat met passeerstroken de veiligheid van fietsers niet aanmerkelijk zal verbeteren. Het biedt wat ons betreft geen oplossing voor het oorspronkelijke probleem.

Het verbreden van de weg zal naar verwachting een ‘racebaan-effect’ hebben, een los liggend fietspad is niet realistisch vanwege de hoge kosten (schatting: anderhalf miljoen). Reden voor de ChristenUnie om met een alternatief voorstel te komen; de weg verbreden en daarbij een ‘overrijdbare middengeleider’ aanleggen. Hierdoor hebben gemotoriseerde voertuigen voldoende ruimte om fietsers te passeren, maar zullen ze door de middengeleider daarbij wel hun snelheid moeten aanpassen. Dit voorstel leek een meerderheid in de raad te halen, totdat duidelijk werd dat de gemeente hiervoor duur extern advies zou moeten inwinnen. Ook een motie van het CDA om de weg te verbreden kreeg onvoldoende steun. In de begroting zal daarom toch voor passeerstroken worden gekozen. Wat de ChristenUnie betreft weggegooid geld!

Een tweede weg in Tytsjerksteradiel die naar onze mening onveilig is, is de Prins Bernhardstrjitte in Burgum. Na de aanleg van de Centrale As is de Prins Bernhardstrjitte een belangrijke ontsluitingsweg geworden voor verkeer van en naar Suwâld. Naast autoverkeer maakt alle landbouw- en vrachtverkeer richting Suwâld gebruik van deze weg.  Een weg die vlak langs zorgcentrum Berchhiem loopt en dwars door een woonwijk én het nieuwe Wetter- en Willepark. Alhoewel het gebied nog volop in ontwikkeling is, en ook de wegwerkzaamheden elders in Burgum voor een vertekend beeld zorgen, constateren wij dat de weg op dit moment niet veilig is. In een motie hebben we (samen met het CDA) het college opgeroepen om, wanneer de werkzaamheden in het gebied afgerond zijn,  in overleg met alle betrokken partijen tot een ‘volhoudbaar’ plan van aanpak te komen. Helaas kon deze oproep niet op een meerderheid rekenen in de raad. We blijven de situatie ter plaatse volgen!

Onderwijshuisvesting

Nadat BCN haar onderzoek ‘spreiding kindvoorzieningen’ in Tytsjerksteradiel vorig jaar had afgerond, zijn de twee scholenkoepels in een aantal dorpen de gesprekken aangegaan over een mogelijke fusie tussen de openbare en de christelijke basisschool; Tytsjerk, Noardburgum, Jistrum en Eastermar. Wanneer nieuwbouw of grondige renovatie voor een fusie noodzakelijk is, moet de gemeente daarvoor haar verantwoordelijkheid nemen. Datzelfde geldt wat de ChristenUnie betreft ook wanneer er bij andere renovaties gekeken wordt naar een multifunctionele bestemming van het gebouw; het gebouw wordt dan immers een ontmoetingsplek in het dorp voor verschillende doelgroepen. Dit is het geval in Ryptsjerk, waar een werkgroep vanuit het dorp een visie heeft opgesteld waarin wordt gekeken naar multifunctionele oplossingen voor de school en het dorp. De ChristenUnie heeft (samen met VVD en CDA) het college opgeroepen om op korte termijn met de werkgroep in gesprek te gaan en de impact op de jaarlasten, die uit dat gesprek mogelijk voortvloeien, mee te nemen in de begroting van 2018.

Maatschappelijke begeleiding statushouders

Tytsjerksteradiel moet, net als alle gemeenten in Nederland, jaarlijks een vastgesteld aantal statushouders een woonplaats bieden. Nadat ChristenUnie en GrienLinks deze verantwoordelijkheid herhaaldelijk onder de aandacht van het college hebben gebracht, is er het afgelopen jaar flink werk gemaakt van de huisvesting van statushouders. Naast het aanbieden van huurhuizen is de gemeente ook overgegaan op het aankopen van huizen voor deze doelgroep en is er ruimte geboden aan het initiaitief van de diaconie van de PKN in Hurdegaryp.

Al deze statushouders hebben begeleiding nodig om hun eigen weg te vinden. Juist wanneer we willen dat deze nieuwe Nederlanders een ‘volhoudbare’ plaats in onze mienskip verwerven, moeten we investeren in intensieve begeleiding. Om Vluchtelingenwerk de kans te geven dit goed te doen, pleit de ChristenUnie voor een langer integratietraject.

Statushouders worden niet meer in alleen in grotere dorpen gehuisvest, maar wordt er ook gekeken naar kleinere dorpen. Wat de ChristenUnie betreft is dat een belangrijke ontwikkeling; juist in de kleinere dorpen worden nieuwe Nederlanders ondergedompeld in onze mienskip, en is er vaak een grote betrokkenheid van de dorpsbewoners. Naast Vluchtelingenwerk zijn er dan ook vaak lokale vrijwilligers betrokken bij statushoudersgezinnen in de diverse dorpen. Zij zijn een waardevolle aanvulling op het werk van Vluchtelingenwerk, omdat zij letterlijk en figuurlijk dichtbij staan. Goede communicatie met Vluchtelingenwerk is daarbij cruciaal, zodat beide partijen elkaar niet voor de voeten lopen maar juist versterken.

Met het oog hierop heeft de ChristenUnie een motie ingediend, waarin ze (samen met GrienLinks, CDA en PvdA) het college oproept om in overleg met Vluchtelingenwerk te onderzoeken wat nodig is voor een langere begeleiding van statushouders én een sterkere regierol richting lokale vrijwilligers. Bij de begrotingsraad zal het college met een voorstel komen.