Algemene beschouwingen bij begrotingsbehandeling door fractievoorzitter Ilse Zaal op 11 november 2019 in Haarlem
Voorzitter, het is tijd voor verandering.
Verandering is nodig, want op deze manier kunnen we niet verder: De bodem daalt, de stikstofuitstoot is onhoudbaar en de woningnood stijgt.
Deze problemen zijn zo groot dat een radicale doch redelijke verandering noodzakelijk is. We moeten meer gaan leven in balans met onze omgeving. En dat kan heel goed.
De provincie als middenbestuur heeft daarbij een belangrijkere rol dan ooit. En voor D66 is de oplossing duidelijk:
Meer natuur en minder vleesproductie Meer en snel openbaar vervoer en fiets, en minder auto’s Meer hernieuwbare schone energie – zoals wind en zon – en minder fossiele brandstoffenDat is wellicht niet het meest populaire verhaal, maar wel het eerlijke verhaal. En wie eerlijk is, wint uiteindelijk het vertrouwen.
De insteek van de provincie is daarom niet gericht op het ontkennen van het probleem, of op het in standhouden van een bestaande situatie als die ongezond is. In Noord-Holland zijn we gericht op het meenemen van inwoners en ondernemers in die verandering, door goed onderwijs en het stimuleren van duurzaam ondernemerschap. Zo zorgen we ervoor dat men de transitie kan dragen en dat de lasten eerlijk verdeeld worden. Om de kansen te laten zien in plaats van angst te zaaien. Om zorgen weg te nemen in plaats van te versterken.
D66 kiest niet voor behoud, maar voor vooruitgang, zodat we weer woningen kunnen bouwen in een welvarende provincie, waar het goed en gezond wonen is.
De Provincie Noord-Holland moet vooropgaan in de verandering. En dat kan, het is de tijd ervoor! Een nieuwe Provinciale Staten, met een nieuwe coalitie. Een begroting die duidelijk anders is dan de vorige. Met meer geld voor openbaar vervoer, dan voor wegen. Met scherpe keuzes voor natuur en klimaat. Maar ook met ruimte voor economie, innovatie en ondernemerschap. Wat D66 betreft worden de middelen op de juiste wijze besteed.
In die verandering is de natuur is cruciaal. Soms wordt gedaan alsof natuur een – veel te dure, linkse – hobby is. Dat is het niet. Natuur is van levensbelang voor onze gezondheid. Voor de biodiversiteit, voedsel en drinkwater. Voor klimaatadaptatie en ontspanning.
Deze coalitie maakt veel geld vrij voor het afmaken van het natuurnetwerk en heeft een stevige ambitie voor biodiversiteit. Het komt nu aan op de uitvoering. En dat zal niet makkelijk zijn want het laaghangend fruit is al geplukt en het wordt steeds lastiger.
D66 pleit ervoor daar snel mee te gaan beginnen en zal daar bij de behandeling van het Programma Natuurontwikkeling (PNO) op terugkomen.
Ook willen wij iedereen de kans krijgen om mee te werken aan een gezonde leefomgeving en een robuuste natuur. Daarom dienen wij met GroenLinks en PvdA een motie in die het college vraagt te onderzoeken of we via grondcertificaten inwoners een aandeel kunnen laten verkrijgen in de natuur [de motie is aangenomen] .
Ook het landschap buiten het natuurnetwerk moet versterkt worden.
Het Planbureau voor de Leefomgeving publiceerde daartoe vandaag nog een oproep en rapport. Meer groen geeft schonere lucht, ontspanningsmogelijkheden en daardoor gezonde mensen. Ieder landschap is uniek en heeft zijn eigen beschermingsniveau nodig.
D66 pleit daarom al jaren voor het gebruik van het instrument provinciale landschappen, dat de diversiteit van de verschillende gebieden omarmt. Hoe staat het daarmee college?
En ziet u – net als D66 – mogelijkheden om bepaalde gebieden aan te merken als nationaal park, opdat ook de economische kansen van natuur verzilverd kunnen worden?
Met het landschapsfonds is een belangrijke wens van D66 in vervulling gegaan. En ook deze Statenperiode zullen we ons weer vol inzetten voor bescherming en versterking van het open landschap.
De landbouwtransitie is het meest urgente verandering. Het eerlijke verhaal is dat deze sector zorgt voor een groot deel van de stikstofuitstoot. Maar dat is niet het enige. We willen onze bodem niet langer uitputten en verantwoorde kringlooplandbouw om goed voedsel te produceren. We willen schoon water in de sloten en geen gebruik meer van gifstoffen.
En we willen boeren die niet gedwongen worden door een systeem om het anders te doen. Daar moet iets gebeuren, en snel ook
En natuurlijk ligt die verantwoordelijkheid niet alleen bij de boeren, maar juist ook bij de supermarkten, de banken, de consument, en de overheid
Samen met al die partijen moet een toekomstvisie geformuleerd worden, waarin Noord-Holland koploper wordt op het gebied van kringlooplandbouw, zodat nieuwe generaties boeren een eerlijke kans hebben om een gezond en toekomstbestendig bedrijf.
En laten we niet vergeten dat er al veel goeds gebeurt in Noord-Holland. Niet alles kan, maar er kan van alles. Om dat te laten zien, geven wij u vandaag allemaal een zakje biologische bollen als symbool dat bollenteelt duurzaam kan.
En om iedereen mee te nemen in die verandering dienen wij een motie in over het participatietraject bij de voedselvisie. Boeren, consumenten, banken, supermarkten moeten betrokken worden bij dit proces. [de motie is aangenomen]
Naast de landbouw is ook een verandering naar duurzame infrastructuur nodig. Deze verandering wordt door deze coalitie ingezet. Er is nu meer geld voor openbaar vervoer en de fiets en er gaat minder naar de aanleg van wegen. D66 is daar trots op. Ook de snelheid moet naar beneden, vooral op provinciale wegen naast en door natuurgebieden. Om dat te onderzoeken dient D66 – samen met PvdA en GroenLinks – een motie in. [de motie is aangenomen]
Door deze maatregelen kunnen we weer snel verder bouwen, zodat iedereen een passende en betaalbare woning kan krijgen. Wonen naar behoefte, binnenstedelijk en duurzaam is daarbij wat D66 betreft nog steeds het uitgangspunt.
De bouwwereld heeft het nu moeilijk, terwijl we ze straks – als bouwen weer mogelijk is – de bouwers hard nodig hebben. Daarom moeten zij geholpen worden door concrete maatregelen voor de stikstofproblematiek, zodat vergunningen weer snel verleend kunnen worden.
Het Rijk komt met maatregelen en daarbij aansluitend wil D66 dat de provincie ook alles op alles zet om de bouw weer aan de gang te krijgen. Bijvoorbeeld door het vergunningenproces nog sneller te laten verlopen en de bouwambassadeur gericht in te zetten. Daarvoor dienen wij – samen met de VVD, PvdA en GroenLinks – een motie in. [motie is ingetrokken na toezegging van college]
Voorzitter, het wordt een roerige tijd, waarbij heel Nederland over onze schouder meekijkt met dossiers als Tata Steel, Schiphol, Formule 1. Een tijd van protesten en rechtszaken. Een tijd van stevige debatten en het met elkaar oneens zijn. Een tijd van pijnlijke beslissingen, maar ook van nieuwe kansen.
De provinciale politiek leeft en dat is goed, zolang we iedereen maar respectvol behandelen, mensen gelijke kansen geven en vooral: het eerlijke verhaal vertellen, de wetenschap gebruiken en niet wantrouwen, de trias politica niet onderuit halen, tegenstanders niet wegzetten als gekken of criminelen, de feiten voorop stellen en niet het onderbuikgevoel. Echte verandering bereik je alleen samen. Laten we samen werken aan een mooie toekomst voor Noord-Holland.
