Een coalitie van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP. Verkocht als een logisch gevolg van de verkiezingsuitslag. Maar dat ís het niet.
De PvdA-kiezer heeft hier in elk geval niet om gevraagd. Stem Stemerdink bleek een opmaat naar Stem van Eekelen; een mooie revival van Rutte II. Daar waren ook al zoveel PvdA-stemmers ontzettend gelukkig mee. Het principe van recht doen aan de uitslag is duidelijk aan slijtage onderhevig, in elk geval waar het de uitslag voor de PvdA betreft.
Daarmee is mijn blijdschap van de uitslagenavond, waar de gemeente van zes naar zeven linkse zetels ging, geëindigd in een desillusie. Helaas. Het zijn er misschien toch maar vier…
Daarom om te beginnen maar een woord aan de inwoners van Leidschendam-Voorburg die PvdA hebben gestemd. GroenLinks gaat zijn best doen om de komende jaren het linkse geluid te verkondigen en de belangen van linkse kiezers te behartigen. Met dank aan de idealen-armoede bij de PvdA gaan we ons best doen om ook die linkse kiezers te vertegenwoordigen. Weet jullie welkom bij GroenLinks, arme PvdA-stemmers.
-----
En dan een positieve verrassing. Het coalitieakkoord biedt inderdaad de ruimte die formateur Bruijn voorspelde. Helaas is dat voornamelijk omdat er veel woorden worden gebruikt om de leegte van het akkoord te verhullen. Er staan zoveel algemeenheden in het akkoord, dat GroenLinks er bijna een handtekening onder had kunnen zetten. Bijna.
Een kleurloos akkoord van ongedekte algemeenheden. Ongedekt, want een financiële paragraaf, hoe beknopt ook, ontbreekt. Mooi geformuleerd door de formateur, maar een aanzet was netjes geweest. Zeker van partijen als de VVD en CDA, die al jaren reppen over financieel degelijk beleid, en meer dan eens een grote broek aan hebben aangetrokken hierover richting de oude coalitie, valt me dat tegen.
En dan nu een akkoord waar geen euro in benoemd is! Terwijl er financieel nog wel wat te doen is met de tegenvallers in de begroting. Ik mag mevrouw Bouw heel graag, maar daadkrachtig, zoals zij zegt in haar persbericht, is dit coalitieakkoord niet. Een daadkrachtig plan is op zijn minst af.
Een brug, een masterplan bereikbaarheid, city marketing. U weet allen net zo goed als ik, dat daar eerst geld voor gevonden moet worden.
En de goede dingen in het akkoord, waar GroenLinks juist heel blij mee is? Kunnen we die betalen? Het beschikbaar maken van de collectieve ziektekostenverzekering voor inkomens tot 130% van het minimumloon, probeerde GroenLinks bij de laatste begrotingsbehandeling nog voor elkaar te krijgen. Staat nu in het coalitieakkoord. Prachtig.
Net als het gratis maken van openbaar vervoer voor 65-plus-minima. Nog een wens van GroenLinks die in het akkoord is beland. Ook prachtig. Maar zonder enige financiële consequentie voorlopig ook niet meer dan mooie teksten voor de bühne.
-----
Gelukkig, zou ik bijna zeggen, zijn er een paar plekken aan te wijzen waar het geld niet naar toe hoeft.
Werk & Inkomen gaat bijvoorbeeld weer ouderwets inzetten op de betaalde baan, zo lijkt het. Op papier een prachtig idee, maar in de praktijk onhaalbaar, en zonde van de focus op het recht je nuttig te maken, waar we de afgelopen jaren zo op ingezet hebben. Ik hoop dat ik hier te vluchtig heb gelezen, en dat ik gerustgesteld kan worden dat de ruimte voor experimenteren met andere vormen van begeleiding dan mensen opjagen in sollicitatieplicht, niet verloren gaat in deze nieuwe periode.
Bij cultuur is het in elk geval wel snel duidelijk. Het akkoord spreekt van ruimte voor ondernemerschap. Dat is een soort rebus voor er komt geen geld bij. Gemiste kans, die overigens voorspelbaar was na het cultuurdebat in theater Ludens.
Bij duurzaamheid moeten we het ook nog maar zien. Ook daar wordt een hoop gefaciliteerd, in de hoop dat woningcorporaties, duurzame burgers en groene ondernemers de handschoen wel oppakken. En hoe blij ook ben dat duurzaamheid veel ruimte inneemt in het akkoord of met de groene leningen om verduurzaming breed beschikbaar te maken, klimaatneutraal in 2050 is echt niet ambitieus genoeg.
Overigens; als je investeert op duurzaamheid, maar tegelijkertijd niet erkent dat auto’s vervuilend zijn - nee, zelfs inzet op meer parkeerplekken en flirt met een extra oeververbinding - dan ben je aan het dweilen met de kraan open. Dan snap je het probleem niet.
Een verhuizing van de raadszaal komt er ook niet. Dat lijkt op zuinigheid, maar is het overigens niet per we. Want opknappen is mogelijk niet minder kostbaar dan een stevige verhuizing. Zeker als we onze verantwoordelijkheid voor een rolstoeltoegankelijke overheid serieus willen nemen.
Maar uiteindelijk zullen we de begrotingsplannen van de nieuwe coalitie af moeten wachten. Vanavond zullen we die financiële paragraaf niet te zien krijgen. Gelukkig maar, want de maatregelen rond afval die voorgesteld worden, kosten ook geld. Gelijkblijvende lasten moeten ergens vandaan komen.
En over smakken geld gesproken; waar is verdorie die brug? Waar is die oeververbinding gebleven waar CDA en VVD in de campagnetijd de mond van vol hadden? Weggemoffeld tussen veel proza over bereikbaarheid. Ik wacht met smart tot die brug er ligt. Misschien moeten we popcorn halen.
-----
Want dat is nog een mooie. De verbeteringen die deze coalitie voorstaat, en de plannen die nog gemaakt moeten worden. En ik noem hier een aantal passages uit het coalitieakkoord:
Pagina 9 - de veelbesproken brug staat onbesloten weggemoffeld, en daarachter wordt een onderzoek gedaan om de bereikbaarheid in het Damcentrum te verbeteren. Want onderzoek hebben we daar nog niet gedaan? Blijkbaar wachten we nog op het hoe.
Pagina 10 - “We bouwen voort op het huidige duurzaamheidsbeleid en verbeteren het.” Hoe? Geen idee.
Pagina 13 - Bedrijventerreinen worden toekomstbestendiger gemaakt. Hoe weet niemand.
Pagina 15 - “De schuldhulpverlening verbeteren we verder” Hoe? Geen idee.
Pagina 19 - “We faciliteren initiatieven voor een huisartsenpost”- Dat betekent niks. Als niemand de komende jaren een initiatief neemt om een huisartsenpost te starten in LV, dan is dit voornemen vanavond al geslaagd, nog voordat de nieuwe wethouders geïnstalleerd zijn.
Het is vervelend, maar ik kan nog wel even doorgaan. Ongedekt, algemeen en kleurloos.
-----
Voor ik tot een conclusie kom, nog één inhoudelijk punt nog dat mij van het hart moet. Als GroenLinkser en als homoseksueel.
Het positieve, verbindende en inclusieve LHBT-beleid van de afgelopen jaren - en ik vergeet vast een paar letters - wordt vervangen door, of op zijn minst onderdeel gemaakt van een minderhedenbeleid. Ja, dat is de spijker op zijn kop. Ik ben in één klap van onderdeel van deze samenleving gegaan naar onderdeel van een minderheid. In de etalage van het akkoord, is de LHBT-doelgroep al in de minderheden-kast gevallen. U wordt bedankt voor de goede bedoelingen, dames en heren onderhandelaars, maar dat is nu exact hoe het níet moet.
-----
En dan de conclusie.
Ik moet een ernstige constatering doen. De urgentie van dit coalitieakkoord ontgaat mij compleet. Ik krijg de indruk dat besturen in deze niet het middel was om de gemeente een mooiere plek te maken, maar het doel an sich. Is deze coalitie op aard om wethouders te leveren voor VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP?
Dat is een ernstige conclusie, maar de urgentie van dit coalitieakkoord ontgaat mij oprecht. Ik hoop dat de inhoud nog komt, en snel wordt uitgewerkt. Want op de winkel passen is niet daadkrachtig, noch ambitieus. En hoofdlijnen en ruimte bieden is prima, maar de burger heeft toch wel het recht om te weten waar deze politieke coalitie onze gemeente gaat brengen. In het akkoord is alleen het veiligheidsbeleid echt een beetje uitgewerkt.
Ongedekte plannen die nog gemaakt moeten worden. Ja, zo kan ik ook een akkoord schrijven… Is het haast? Is het gebrek aan visie? Of is er juist zo bikkelhard onderhandeld dat we uitgekomen zijn op een akkoord vol kleurloze compromissen? Ik weet het niet, maar ik weet wel dat ik nu niet weet naar wat voor gemeente we op weg zijn.
En ik weet ook dat ik de verschillende onderhandelaars hoger heb zitten dan dit. Scherpere standpunten heb zien uitdragen. Op meer idealisme heb betrapt. Misschien komt de kleur en signatuur van deze coalitie de komende weken bovendrijven. Laat overigens helder zijn dat ik de uitnodiging om daarin samen op te trekken graag aanvaard.
GroenLinks heeft nog ideeën genoeg.
-----
Betekent deze nieuwe werkelijkheid nu dat GroenLinks vindt dat de informateur zijn werk niet goed gedaan heeft? Nee, dat betekent het niet. Er zijn vier partijen gevonden met een meerderheid in deze raad, die het met elkaar hebben aangedurfd een akkoord uit te onderhandelen. Missie geslaagd. Ook GroenLinks bedankt de heer Bruijn voor daarom zijn werk als informateur en formateur. Extra waardering, ook aan de nieuwe coalitiepartijen voor de poging tot een deelakkoord te komen. Niet gelukt, maar wel getracht.
Betekent deze nieuwe werkelijkheid dan vier jaar zure oppositie van GroenLinks? Nee, dat betekent het ook niet. De ergste frustratie is er na vanavond wel uit, voorspel ik u. GroenLinksers zijn opgeruimde mensen. Dit soort onverwachte wendingen en verliezen horen bij het politieke werk. Ook in de oppositie is het raadslidmaatschap een eervol ambt en ook in de oppositie kan een fractie invloed uitoefenen op het beleid. Zeker bij een coalitie met een dusdanig smalle meerderheid in raadszetels. Ik reken erop dat de collega’s van de coalitiefracties ook kunnen rekenen.
-----
Waar het beleid van deze nieuwe coalitie rechts is, conservatief is, of doorspekt is van het wantrouwen jegens burgers, dat terug te lezen was in het verkiezingsprogramma van de VVD, zal GroenLinks weerstand bieden en haar sociale, duurzame en inclusieve waarden verdedigen. Waar het boerenverstand prevaleert, of waar per ongeluk wat sociaal beleid in het beleid gefietst is, zal GroenLinks trachten bij te sturen en steun te bieden.
-----
Uiteindelijk is de koers die GroenLinks vaart de komende jaren herkenbaar.
We staan voor een eerlijke, sociale invulling van ons sociaal domein, en alle voorzieningen daarachter. Waarin zorgverleners en zorgbehoevenden serieus genomen worden. Waarin mensen een steuntje in de rug krijgen, als ze het zelf niet redden. Waarin de zwakkeren onder ons niet door de overheid gepest worden met de smoes van zelfredzaamheid.
We staan voor verstandige invulling van ons duurzaamheidsbeleid en een gemeente die niet bang is daar geld aan uit te geven, of daarvoor lasten te verhogen. Die niet bang is inwoners op te voeden. Die niet bang is om juist niet voor eindeloos asfalt en gratis parkeerplekken te kiezen. Er is nog veel te veel te doen rond luchtkwaliteit, biodiversiteit en duurzaamheid.
We staan voor een gemeente die rekening houdt met al haar inwoners. Een gemeente die durft sociale woningbouw een impuls te geven, ruimte te bieden aan positief LHBT-beleid, en de portemonnee te trekken voor kunst en cultuur.
Die idealen gaan we verkondigen. Inclusief. Progressief. Duurzaam. Sociaal. Waar dat tot kansen en tot samenwerking leidt, zien we met een opgeruimd humeur en open vizier tegemoet. Waar we invloed kunnen pakken om bij te sturen, doen we dat graag.
-----
Ik zei het al. Na vanavond is de ergste frustratie er wel uit. Dit lucht op. GroenLinks wenst de collega’s van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP veel succes en bovenal veel wijsheid. Gefeliciteerd. We kunnen aan de slag.
——-
Als allerlaatste opmerking, dank ik graag onze Floor Kist; we zijn oneindig trots op zijn wethouderschap, maar verwelkomen hem ook graag terug in onze raadsfractie.
