Den Haag heeft gisteren een grote klap gekregen. Wat ook je kijk is op het huidige stadsbestuur en Groep de Mos / Hart voor Den Haag: deze zaak kent alleen maar verliezers. Naar buiten toe straalt dit af op de hele Haagse politiek. De titel van de integriteitsnota die het college afgelopen voorjaar presenteerde, ‘Vanzelfsprekend integer’, heeft een wrange bijsmaak gekregen. Hoewel we moeten beseffen dat niemand schuldig is zolang het onderzoek van het OM nog loopt, kunnen we nu al constateren dat het vertrouwen in onze lokale politiek is aangetast.
En daar bovenop komt nog dat wij hier vanavond een debat voeren op basis van snippers die we uit de pers moesten halen. Een officiële verklaring vanuit de zijde van het college om op te reflecteren hebben we niet. En sinds vandaag bekend werd dat de coalitiepartijen Groep de Mos, de grootste gemeenteraadsfractie, laten vallen dreigt het mediacircus rond de vraag ‘wie mag blijven en wie schuift aan’ een belangrijke discussie over integriteit te overschaduwen. En dat voorzitter, is ook schadelijk voor het vertrouwen in de politiek.
Voorzitter, nu de wethouders De Mos en Guernaoui het onderwerp zijn van een strafrechtelijk onderzoek moeten zij de mogelijkheid hebben zichzelf te verdedigen. Maar dat is onverenigbaar met het wethouderschap. We kunnen niet vooruitlopen op de resultaten van het OM-onderzoek, maar politiek gezien kunnen we wel stellen dat de positie van beide wethouders onhoudbaar is geworden. Dat ze voor nu hun functie hebben neergelegd, is naar mening van de SP de enige juiste beslissing.
Wat de SP betreft is het belangrijk dat we het OM haar werk laten doen. Op de schuldvraag kunnen we niet vooruitlopen. Voor nu is het belangrijk dat we bij onszelf te rade gaan wat de ontstane situatie betekent voor het college als geheel, en de toekomst van ons stadsbestuur.
Voorzitter, dat er momenteel maar liefst twee wethouders in het college worden onderzocht, roept de vraag op in hoeverre de andere leden van het college op de hoogte waren van serieuze vermoedens van corruptie aan het adres van wethouder De Mos en wethouder Guernaoui. Het gemeentebeleid – dus ook vergunningenbeleid – is bovendien niet alleen een zaak van individuele portefeuillehouders, maar ook het college als geheel. Collegiaal bestuur noemen we dat. Hiernaast zijn de nachtvergunningen, die door het OM als een van de onderwerpen van het onderzoek worden genoemd, een burgemeestersbevoegdheid. Graag een reflectie hierop.
Ook zouden wij de burgemeester willen vragen of het OM-onderzoek op enig moment in onze eigen driehoek aan is orde geweest. Vanaf wanneer was de burgemeester op de hoogte van het feit dat dit onderzoek liep?
Voorzitter, de coalitiepartijen hebben tijdens de onderhandelingen veelvuldig gesproken over integriteit. Informateur Hans Wiegel besteedde er in zijn eindverslag veel aandacht aan. De coalitiepartijen zouden onderling in gesprek blijven over het thema integriteit en hierop aanspreekbaar zijn. Gesproken werd zelfs over een periodieke integriteitsscan. Voorzitter, hoe heeft het college invulling gegeven aan de afspraken over integriteit? Met name in de periode toen bekend werd welke ondernemingen een nachtvergunning kregen. Heeft er toen een kritische discussie binnen het college plaatsgevonden? Dit is wat de SP betreft ook voor de coalitiegenoten van Groep de Mos / Hart voor Den Haag een moment om zichzelf de spiegel voor te houden.
Mijn fractie vraagt zich bovendien af in hoeverre er interne en extern meldingen zijn gemaakt van mogelijke integriteitsschendingen binnen de portefeuilles van de twee wethouders. Valt dit binnen de scope van het OM onderzoek? En zo nee, ziet het college dan aanleiding voor een intern onderzoek? En in hoeverre is het feit dat het meldpunt omtrent de integriteit van ambtenaren onder wethouder Guernaoui viel een factor van betekenis? Wat de SP betreft zijn dit belangrijke vragen. Immers concludeerde het college in haar eigen integriteitsplan al: handhaving van de integriteit staat of valt met signalering en melding.
Voorzitter, de gebeurtenissen van gisteren zijn wat mijn fractie betreft niet simpelweg af te doen als een cultuurprobleem binnen de grootste coalitiepartij. In het belang van de stad moet worden onderzocht hoe diep deze verdenkingen geworteld zijn in onze gemeentelijke organisatie. We hopen dat de hier aanwezige coalitiepartijen dit belang ook onderschrijven en op termijn met een uitgebreidere analyse komen van het gevoerde integriteitsbeleid.
Voorzitter, de ontstane situatie is voor de SP eveneens aanleiding om de regels omtrent partijfinanciering tegen het licht te houden. De discussie over vermoedens van cliëntelisme die de partijfinanciering van Groep de Mos met zich meebrengt is ook door mijn fractie nog voor de verkiezingen gevoerd. Voor landelijke partijen geldt dat zij giften vanaf 4500 euro openbaar moeten maken, aangezien zij subsidie ontvangen. Lokale partijen krijgen weliswaar geen subsidie, maar in het kader van de integriteit vindt mijn fractie het wenselijk dat ook substantiële donaties aan lokale partijen inzichtelijk worden. De SP is van mening dat hier landelijke regels voor moeten komen. Maar zolang deze er niet zijn, lijkt het ons van belang dat we hier lokaal heldere regels voor opstellen. Graag hoor ik of het college samen met de raad aan deze oproep gehoor wil geven. Wat de SP betreft kunnen ook andere initiatieven om de integriteit van onze lokale democratie te versterken, zoals een lokaal giftenregister, hierbij worden meegenomen.
Voorzitter, ik rond af. De stad bloedt, maar moet ook bestuurd worden. En de politiek gevoelige dossiers stapelen zich voor onze ogen op. De vreugdevuren, omvangrijke bezuinigingen op zorg en welzijn, het geschil met de kooplieden van de Haagse Markt. Dossiers die allemaal vragen om een zorgvuldige afhandeling. Ook heeft mijn fractie uit de stad vernomen dat recente politieke afspraken van de wethouders Guernaoui en De Mos bevroren zijn. Dat maakt het des te belangrijker dat we duidelijkheid krijgen over welke partijen de komende jaren dit stadsbestuur zullen dragen. Maar nog belangrijker is voor onze fractie dat een noodzakelijke discussie over de integriteit van ons gehele stadsbestuur niet wordt geparkeerd door te schuiven met wat poppetjes. Daarmee zouden we onze stad ernstig tekort doen. Wat de SP betreft is dit daarom ook zeker niet het einde van deze discussie, maar nog maar het begin.
