Poliflw

Woensdagmiddag presenteerde de Europese Commissie haar plan voor een herstel uit de coronacrisis. GroenLinks vindt dat het plan op de juiste prioriteiten inzet en een goede start biedt om op verder te bouwen. Wel moeten er garanties komen dat de uitgaven aan strenge eisen voldoen.

GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Dit plan biedt een alternatief voor jarenlange stagnatie in Europa en verdient daarom steun. Nu is het zaak dat de miljarden ons niet alleen door deze crisis loodsen, maar tegelijk de klimaatcrisis bij de hoorns vatten.”

Bellen met Bas Luister naar de podcast van Bas Eickhout waarin het herstelplan besproken wordt. Woensdagavond besprak Eickhout de plannen van de Europese Commissie in een Facebook Live onder andere met Catherine de Vries vanuit Milaan. Financiering

De Europese Commissie stelt een herstelfonds voor van 750 miljard euro bovenop de reguliere Europese begroting. Om dit te financieren stelt de Commissie voor dat de EU langjarige leningen aangaat die terugbetaald worden door alle lidstaten, maar ook door inkomsten uit Europese belastingen op de grootste multinationals, plastic, een CO2-grensheffing en emissiehandel.

Eickhout is blij dat het grootste deel (500 miljard euro) van het herstelfonds in de vorm van subsidies gegeven wordt, in plaats van alleen leningen: “Het is in ieders belang dat ook zwaar getroffen EU-landen met beperkte financiële ruimte niet in een nieuwe schuldencrisis en langdurige recessie terechtkomen. Dat zou de gehele EU treffen. We hebben een sterke EU de komende jaren keihard nodig om ons in de wereld staande te houden en de klimaatcrisis op te lossen.”

Voorwaarden

GroenLinks zal wel scherp letten op de voorwaarden voor besteding van de corona-herstelmiljarden. De Commissie zet weliswaar in op de juiste prioriteiten - groen, digitaal, innovatie en gezondheid -, maar de kleine lettertjes zijn cruciaal om te voorkomen dat er geld gaat naar de vervuilende delen van de economie of naar landen die Europese fundamenten van de rechtsstaat niet respecteren.

Eickhout: “De precieze regels voor het uitgeven van de coronamiljarden zijn nog niet duidelijk, het is cruciaal dat daar strenge duurzaamheidscriteria voor komen. Het kan niet zo zijn dat geld uit het herstelplan terecht komt bij vervuilende autobedrijven of luchthavens. Laten we het bredere plaatje niet uit het oog verliezen.”

Eickhout wijst erop dat de Europese Commissie tot nu toe geen duurzaamheidseisen heeft gesteld aan de 2.000 miljard euro aan nationale staatssteun. “Ook de vernieuwde voorstellen voor de Europese meerjarenbegroting zijn niet fundamenteel vergroend. We weten dat we naar een groene economie toe moeten, we hebben de tijd en het geld niet om eerst nog terug te keren naar de oude economie.”

Europarlementariër Tineke Strik wijst erop dat de Commissie zegt dat herstel na corona gebaseerd moet zijn op onze gedeelde Europese waarden. "Een EU-wet om fondsen afhankelijk te maken van respect voor de rechtstaat is hierin cruciaal. Het is nu aan EU-leiders om dit om te zetten in harde voorwaarden."

"Goed dat er een nieuw Europees programma voor gezondheid komt", reageert Europarlementariër Kim van Sparrentak. "Zo maken we Europa onafhankelijker van de farmaceutische industrie en pakken we de doorgeslagen marktwerking aan."

Eickhout verwacht een lastig debat over het plan om het verdelen van geld te koppelen aan economische hervormingen. “Het is verstandig om hervormingen te eisen in ruil voor steun, maar worden dat groene en sociale hervormingen of wordt het een neoliberaal afbraakbeleid zoals in de vorige crisis? Parlementen moeten zeggenschap krijgen over welk soort hervormingen ze willen stimuleren.”

Hoe nu verder?

De voorstellen van de Europese Commissie kunnen alleen doorgaan als alle EU-lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan. Het voorstel van de Commissie kent veel raakvlakken met de Duits-Franse plannen en de positie van het Europees Parlement. GroenLinks maakt zich zorgen over de opstelling van het Nederlandse kabinet dat tot nu toe alleen leningen wil verstrekken en zich blijft verzetten tegen een EU-begroting met voldoende middelen om de Europese prioriteiten te financieren. 

Eickhout: “Nederland dreigt een blok aan het been te worden voor een ambitieus economisch herstel. Nederland zou er beter aan doen om diplomatieke inspanningen te richten op een goede, duurzame besteding van het geld, in plaats van de vrek uit te hangen.”

GroenLinks-partijleider Jesse Klaver: “Met dit voorstel zet de Europese commissie een belangrijke stap voorwaarts. Eindelijk wordt een begin gemaakt om grote bedrijven eerlijk te laten meebetalen aan het aanpakken van de crisis. Het huidige kapitalisme heeft gefaald en er zijn alternatieven nodig. Dat kan niet zonder Europa.”

Klaver doet een dringend beroep op premier Rutte en minister Hoekstra. “Stop met het frustreren en vertragen. Tot nu toe weigerde de Nederlandse regering het grote bedrijfsleven mee te laten betalen. Het is cruciaal dat Nederland daarmee ophoudt en zich inzet voor alle Europese burgers die worden getroffen door de economische gevolgen van de coronacrisis.”

GroenLinks verwelkomt de plannen van de Europese Commissie op gebied van natuur en voedsel, de zogeheten Farm to Fork- en Biodiversiteitsstrategie. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Vooral de concrete doelstellingen - van afname in pesticiden tot uitbreiding van natuurgebieden - zijn positief. Nu komt het erop aan dat de Europese Commissie ook het achterhaalde voorstel voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) flink onder handen neemt. Door de vele miljarden die daarin omgaan goed in te zetten, kan echt een verschil gemaakt worden.”

Eickhout: “Hetgeen dat het meest in het oog springt, is dat de Europese Commissie de hoeveelheid beschermde natuur, zoals Natura 2000, wil laten toenemen tot 30% van het totale Europese land- en zeeoppervlak. Vooral op zee betekent dat een forse en hoognodige toename.” 

Ook bevatten de strategieën doelen voor het terugdringen van pesticiden en antimicrobiële middelen (-50%), kunstmest (-20%) en het bevorderen van biologische landbouw (25%). Een ander streven is het herstellen van 25.000 kilometer aan vrij-stromende rivieren en het planten van drie miljard extra bomen. Deze doelen moeten in 2030  gerealiseerd zijn. “Dit soort onderdelen in de natuur- en landbouwvisie tonen dat de Europese Commissie de schrikbarende achteruitgang in biodiversiteit en natuurgebieden serieus neemt”, zegt Eickhout.

Biodiversiteitsverlies

Toch zijn er punten ter verbetering volgens Eickhout: “Er missen elementen. Ik wil zien dat de EU veel harder inzet op het hervormen van de regels waaronder handel wordt gedreven. Om zo ook het biodiversiteitsverlies die Europa in andere delen van de wereld aanricht te stoppen. Daarnaast moet duidelijker worden hoe we de vleesconsumptie terugdringen, de veestapel verkleinen en de agrarische monoculturen aanpakken.”

De eerste lakmoesproef wordt het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). “Het is ongeloofwaardig om een ambitieuze natuur- en landbouwstrategie te presenteren, zonder dit schadelijke landbouwbeleid serieus aan te pakken. De doelen voor pesticide- en kunstmestreductie moeten bijvoorbeeld in het GLB verwerkt worden. In een eveneens vandaag gepresenteerde analyse lijkt de Commissie zich er echter gemakkelijk van af te willen maken, door enkel wat minimale wijzigingen voor te stellen. Een gemiste kans. Vergeet niet, bijna een derde (ruim 50 miljard euro per jaar) van het volledige EU-budget gaat naar het GLB. Er zijn grondige aanpassingen nodig. En dat zeg niet alleen ik, maar ook de wetenschap en de Europese Rekenkamer”, besluit Eickhout.

GroenLinks dient bezwaar in tegen het voorstel dat de schadelijke regels van het Europese landbouwbeleid met twee jaar stilzwijgend verlengt. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “In die twee jaar wordt zo’n 100 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgegeven, zonder ook maar enige aanscherping van de vergroeningsvoorwaarden. Ondertussen holt de staat van de natuur achteruit. Dat is onacceptabel. Er moet een fatsoenlijk debat en stemming komen zodat de voorwaarden aangescherpt kunnen worden." Vrijdag behandelt het Europees Parlement het door Eickhout ingediende bezwaar. 

Er zit weinig vordering in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), daarom moet een wetsvoorstel worden aangenomen dat de oude GLB-regels verlengt. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie om de huidige regels een jaar langer aan te houden. De Landbouwcommissie van het Europees Parlement wil daar twee jaar van maken, zonder enige aanscherping van de vergroeningswaarden waaronder het geld wordt uitgegeven. Eickhout: “De miljarden aan Europese subsidies die naar de landbouw gaan, zorgen voor grote schade aan de natuur. Bij het opstellen van de regels is te veel naar de landbouwlobby geluisterd. De vergroeningsvoorwaarden moeten strenger worden. Dat kan met een paar simpele wijzigingen.” 

Landbouwcommissie

Om zulke wijzigingen door te voeren moet er echter eerst een plenaire stemming plaatsvinden. De Landbouwcommissie wil de normale plenaire procedure overslaan en direct de onderhandelingen met de EU-landen over de uiteindelijke wet beginnen. Eickhout: “Dit zou betekenen dat we als parlement geen wijzigingen meer kunnen doorvoeren. De schade die het Europese landbouwbeleid blijft aanrichten is onverdedigbaar. De verkeerde belangen staan nu voorop, ten koste van de natuur. De situatie vereist maximale democratische transparantie en betrokkenheid.”

Haalt het bezwaar van GroenLinks een meerderheid, dan vindt er tijdens de volgende plenaire vergadering van het Europees Parlement alsnog een debat met stemming plaats over de verlenging van het huidige landbouwbeleid.

Donderdag leggen vijf fracties uit het Europees Parlement hun eisen op tafel over hoe het Europese economisch herstelplan eruit moet zien. Binnenkort komt de Europese Commissie met een voorstel hiervoor. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout onderhandelde namens de Europese Groenen over de resolutie: “De grote economische klap van corona moet nog komen. Als Europa de handen ineenslaat, kunnen we deze storm doorstaan en zelfs sterker uit de crisis komen met een groenere economie.”

De politieke fracties van de sociaaldemocraten (S&D), liberalen (Renew), christendemocraten (EPP), conservatieven (ECR) en Europese Groenen stelden het voorstel gezamenlijk op. Vrijdag wordt over de resolutie gestemd.

Eickhout: “We laten zien dat we via de EU-begroting grootschalig kunnen investeren zonder landen op te zadelen met torenhoge nieuwe schulden.”

De resolutie vraagt onder meer om:

Een ‘fonds voor economisch herstel en transformatie’ van 2.000 miljard euro aan subsidies, eigen vermogen en leningen, betaald uit de Europese begroting. De regels over de uitgaven worden democratisch bepaald door de nationale regeringen en het Europees Parlement. De Europese meerjarenbegroting moet daarvoor op de schop. Het herstelfonds te financieren met langjarige leningen vanuit de EU. De rente wordt betaald met een nieuwe belasting op financiële transacties, grote techbedrijven, plastic, een CO2-grensheffing of een combinatie daarvan.  Geld uit het fonds te besteden aan de Europese Green Deal en de nieuwe strategieën voor digitalisering en industriepolitiek met kortere productieketens en een ander handelsbeleid. Te investeren in projecten die passen binnen het klimaatakkoord van Parijs, het doel van de EU om klimaatneutraal te worden, het verbeteren van biodiversiteit en het tegengaan van belastingontduiking, -ontwijking en witwassen. Te zorgen dat degenen die het hardst worden geraakt door de crisis het meest geholpen worden. Te zorgen dat de EU landen met weinig begrotingsruimte worden ondersteund om de economie te moderniseren, zonder een nieuwe schuldencrisis te veroorzaken.

Eickhout: “De keuzes die we nu maken, bepalen of het komende decennium een Europese bezuinigingscrisis wordt, of dat we juist als eerste continent een duurzame en weerbare economie bouwen door nu te investeren. Met dit voorstel van het Europees Parlement tonen we aan dat de verschillen tussen Noord, Zuid, Oost en West kunnen worden overbrugd. Het is nu aan de regeringsleiders om datzelfde te doen.”

GroenLinks dient bezwaar in tegen het voorstel dat de schadelijke regels van het Europese landbouwbeleid met twee jaar stilzwijgend verlengt. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “In die twee jaar wordt zo’n 100 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgegeven, zonder ook maar enige aanscherping van de vergroeningsvoorwaarden. Ondertussen holt de staat van de natuur achteruit. Dat is onacceptabel. Er moet een fatsoenlijk debat en stemming komen zodat de voorwaarden aangescherpt kunnen worden." Vrijdag behandelt het Europees Parlement het door Eickhout ingediende bezwaar. 

Er zit weinig vordering in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), daarom moet een wetsvoorstel worden aangenomen dat de oude GLB-regels verlengt. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie om de huidige regels een jaar langer aan te houden. De Landbouwcommissie van het Europees Parlement wil daar twee jaar van maken, zonder enige aanscherping van de vergroeningswaarden waaronder het geld wordt uitgegeven. Eickhout: “De miljarden aan Europese subsidies die naar de landbouw gaan, zorgen voor grote schade aan de natuur. Bij het opstellen van de regels is te veel naar de landbouwlobby geluisterd. De vergroeningsvoorwaarden moeten strenger worden. Dat kan met een paar simpele wijzigingen.” 

Landbouwcommissie

Om zulke wijzigingen door te voeren moet er echter eerst een plenaire stemming plaatsvinden. De Landbouwcommissie wil de normale plenaire procedure overslaan en direct de onderhandelingen met de EU-landen over de uiteindelijke wet beginnen. Eickhout: “Dit zou betekenen dat we als parlement geen wijzigingen meer kunnen doorvoeren. De schade die het Europese landbouwbeleid blijft aanrichten is onverdedigbaar. De verkeerde belangen staan nu voorop, ten koste van de natuur. De situatie vereist maximale democratische transparantie en betrokkenheid.”

Haalt het bezwaar van GroenLinks een meerderheid, dan vindt er tijdens de volgende plenaire vergadering van het Europees Parlement alsnog een debat met stemming plaats over de verlenging van het huidige landbouwbeleid.

De Europese Groenen in het Europees Parlement presenteren een nieuw asiel- en migratieplan. Met het plan willen de Europese Groenen ervoor zorgen dat asielzoekers eerlijk worden verdeeld over EU-landen, om zo de druk op landen aan de Europese buitengrenzen te verlichten. Hierdoor kunnen asielprocedures beter worden ingericht. GroenLinks-Europarlementariërs Tineke Strik: “De Europese Unie zit nu al jaren in een impasse over de verdeling van asielzoekers. Met dit plan laten we zien hoe we het recht op asiel kunnen verzekeren en dat we tegelijkertijd ellenlange asielprocedures aan de buitengrens voorkomen.”

Het plan van de Europese Groenen komt in aanloop naar het voorstel van de Europese Commissie voor een nieuw ‘migratiepact’. De Groenen doen een aantal voorstellen:

Alle EU-landen delen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het opvangen van asielzoekers. Dit betekent dat het principe dat het eerste land van binnenkomst verantwoordelijk is voor het asielverzoek, vervalt.

Asielzoekers die aankomen bij de Europese grenzen worden geregistreerd in een gemeenschappelijk registratiecentrum, waar het Europees Agentschap voor Asiel (EAA) bepaalt welke lidstaat de beste match is voor de betreffende asielzoeker.

Financiële prikkels stimuleren lidstaten, gemeenten en regio's om asielzoekers te huisvesten.

Als dit systeem gebaseerd op vrijwilligheid onvoldoende solidariteit oplevert, zet de Europese Commissie een mechanisme in werking waarmee een evenredige verdeling afdwingbaar wordt. In deze verdeling worden het aantal vrijwillig opgenomen asielzoekers, via zowel relocatie als hervestigingprogramma’s van de UNHCR, meegewogen. Dit mechanisme kan worden afgedwongen door financiële sancties.

Het EAA stelt een toezichtmechanisme in om te verzekeren dat alle EU-landen de gemeenschappelijke regels naleven. Door de verschillen tussen asielsystemen te verkleinen wordt zoveel mogelijk voorkomen dat asielzoekers later doorreizen naar andere EU-landen.

Strik: “Op dit moment is de druk op landen aan de buitengrens simpelweg te groot. Denk aan de onmenselijke omstandigheden in de overvolle kampen op de Griekse eilanden. Met dit plan verdelen we de verantwoordelijkheden eerlijk over de EU-landen. Zo geven we asielzoekers snel duidelijkheid en neemt de druk op landen af.

Lees het volledige plan hier. 

Bij beschietingen aan de Grieks-Turkse grens begin maart, waar een Pakistaanse man om het leven kwam en meerdere gewonden vielen, heeft de Griekse grenswacht met scherp geschoten. Dit blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) in samenwerking met Der Spiegel, Lighthouse Reports, Bellingcat en Forensic Architecture. Europarlementariër Tineke Strik zag de reconstructie die van het incident werd gemaakt: “Het is ongelofelijk dat Griekse autoriteiten met scherp schoten op onschuldige mensen aan de Europese grenzen.

"Dit kan niet ongestraft blijven", reageert Strik. "Ik wil snel opheldering van de Europese Commissie over de gebeurtenissen. En ik verwacht concrete voorstellen om dit geweld in de toekomst te voorkomen.”

GroenLinks wil dat het Europees Parlement verder onderzoek doet naar de verantwoordelijken bij deze gebeurtenissen. Griekenland ontkent tot nu toe iets met de beschietingen te maken te hebben. De Europese Commissie prees Griekenland tot nu toe voor hun optreden en negeerde vragen over het gebruik van geweld aan de grens. 

Strik: “Uit het onderzoek blijkt dat Griekse grenswachten meerdere malen met scherp hebben geschoten. We vragen de Griekse regering, Frontex en de Europese Commissie in het licht van deze nieuwe feiten opnieuw om opheldering. Als overtuigend tegenbewijs uitblijft, moet het Europees Parlement zelf verdere stappen ondernemen en een onderzoekscommissie instellen.”

Het is nog onduidelijk in hoeverre grenswachten van andere Europese landen op de hoogte waren, of zelfs betrokken waren, bij de beschietingen. Ten tijde van de beschietingen waren meer dan 500 grenswachten van de Europees grens- en kustwacht aan de Griekse grens gestationeerd. Zij zijn verplicht om schendingen van fundamentele rechten tijdens hun operaties te monitoren en bestraffen.

De uitzending van Pointer is vrijdagavond te zien om 22:25 op NPO2. 

In een resolutie over de coronacrisis eist een meerderheid van het Europees Parlement een groot economisch herstelplan. Dit plan gaat verder dan de afspraken die eerder zijn gemaakt door de Europese ministers van financiën. Het Europarlement steunt de oproep van GroenLinks om de Europese Green Deal centraal te stellen in dit herstelplan.

Europarlementariër Bas Eickhout: “Het zou een grote fout zijn om economische herstelplannen te maken die ons opzadelen met nog meer klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Een ambitieuze Europese Green Deal biedt de beste kansen nieuwe crises in de toekomst te voorkomen.”

Hoewel het Europees Parlement pleit voor ambitieuze financiering van het herstelplan vanuit de Europese begroting, is GroenLinks teleurgesteld dat een nipte meerderheid van het Europees Parlement geen helder signaal afgeeft aan de Europese regeringsleiders voor coronabonds. GroenLinks pleit voor de uitgifte van gezamenlijke coronabonds, gegarandeerd door de eurolanden, om het economisch herstel te betalen. 

“Zonder deze coronabonds kan de economische crisis straks omslaan in een nieuwe schuldencrisis. Een nieuwe eurocrisis zou een economische en politieke ramp zijn voor Italië en Griekenland, maar ook voor Nederland en de rest van de eurozone”, aldus Eickhout. 

Hongaarse rechtsstaat

Het Europees Parlement veroordeelt de verdere afbraak van de rechtsstaat en democratie in Hongarije. Daar heeft de regering van premier Viktor Orbán zichzelf in de coronacrisis voor onbepaalde tijd noodbevoegdheden gegeven en het parlement buitenspel gezet. 

Europarlementariër Tineke Strik is blij dat het Europees Parlement oproept tot ingrijpen: “Juist in een tijd van crisis is het cruciaal dat de rechtsstaat in alle EU-landen scherp bewaakt wordt. De Europese Commissie reageert te traag en te soft tegenover de autoritaire ontwikkelingen in Hongarije. De Commissie-Von der Leyen moet zich niet verstoppen achter de EU-landen, maar haar eigen juridische en financiële mogelijkheden veel beter inzetten, zodat de Hongaarse regering de Europese verdragen weer naleeft.”