Poliflw

Het zomerreces komt er weer aan en daarmee komt er een eind aan het politieke seizoen 2019/2020. Er is veel gebeurd en ik wil graag terug kijken vanuit mijn portefeuille Jeugd.

Er waren twee grote dossiers en de eerste begon in de herfstvakantie van 2019 en ging over het dreigende faillissement van Juzt, een grote gespecialiseerde jeugdhulpaanbieder in onze regio. We hebben ons toen vanuit de fractie enorm hard gemaakt om ervoor te zorgen dat er sprake zou zijn van een gecontroleerde zorgoverdracht en continuïteit van zorg. Dit betekent dat de kinderen dezelfde bekende hulpverleners zouden behouden die de individuele situaties goed kennen. Ondertussen is dit dossier bijna afgerond waarbij onze wethouder Marianne de Bie met grote inzet ervoor gezorgd heeft dat kinderen en hulpverleners in diverse nieuwe organisaties zijn overgenomen en de zorg op een juiste manier gecontinueerd is.

Tweede dossier is de nieuwe vierjarige nota Jeugd “Samen voor onze toekomst”. Voor D66 is preventie en het voorkomen van problemen bij kinderen een prioriteit. We zijn heel blij dat daar ruim aandacht voor is bij het college. Aansluiting bij het onderwijs, het uitgaan van de eigen talenten van kinderen, jongeren en opvoeders, vroeg signalering en kijken wat er binnen de eigen sociale omgeving van het kind zelf opgepakt kan worden. Dit de transformatie waar we naar toe willen. Wat ook heel mooi is is dat er ruimte was voor inbreng door kinderen en jongeren zelf. Via de toekomststoel en de kindertrensrede is duidelijk wat jongeren en kinderen zelf willen en dit zien we in nota ook duidelijk terug. “Samen voor de toekomst” moet binnenkort door de gemeenteraad worden vastgesteld en zal zeker bijdragen aan de kansengelijkheid voor alle kinderen!

Zijn we er dan als we het over jeugd hebben in Breda? Zeker niet. Hoewel we het de afgelopen jaren met incidentele extra financiën van het Rijk er redelijk voorstaan, is er een blijvend risico op tekorten. Er is structureel meer behoefte aan jeugdhulp dan dat er door het rijk vergoed wordt. Dit is niet alleen in Breda, dit zien we bij zeer veel gemeenten in het land. Dit betekent dat we enerzijds grip moeten blijven houden op de (duurdere) jeugdhulpverlening en aan de andere kant moeten investeren in de transformatie, de zogenoemde beweging naar voren, om juist daar bij gezinnen vroegtijdig problemen te herkennen een op te lossen. Het uitgangspunt is en blijft dat dit beter is voor de kinderen en jongeren en niet alleen maar voor de portemonnee.

Genoeg om na de het zomerreces weer volop mee aan de slag te gaan. Namens de fractie van D66 Breda wensen wij u een mooie vakantie!

De wijk Hoge Vucht in Breda krijgt er de komende tijd twee jeugd- en jongerenwerkers bij! Met repressie alléén ontstaat er geen zicht op een betere toekomst voor deze wijk en zijn jongeren. Het werk loopt de politie over de schoenen en het talent dat wél in de wijk zit verdient een kans. Het jongerenwerk is in de afgelopen jaren te ver uitgekleed. GroenLinks verzocht daarom een jaar terug al om de inzet van méér jongerenwerkers. Ook het college is nu gelukkig tot dit inzicht gekomen. Wij wensen de jongerenwerkers veel sukses, zodat het een prettige wijk wordt om te wonen, jongeren weer meer kansen krijgen en zij de kansen die ze krijgen ook echt gaan pakken.

"Meer kansen voor talenten van jeugd in huishoudens die het lastig hebben. Investeren in mensen, in talenten van Bredase jongeren en kinderen. GroenLinks vindt het onbestaanbaar dat we tegen deze mensen met weinig middelen steeds vaker zeggen: red je zelf maar. Mensen met weinig middelen, in een lastige uitgangspositie, steeds meer aanspreken op hun zelfredzaamheid vinden we ook een gevaarlijke ontwikkeling. De oplossing wordt dan creatief gezocht in eigen kring. Maar wees dan niet verbaasd als hun oplossing niet de jouwe of de mijne is. Wij willen die kant niet uit. GroenLinks stelt daarom voor te investeren, in de talenten van de jongeren met een lastige uitgangspositie in kwetsbare wijken. In jongerenwerk dat de kans krijgt te innoveren met een beetje meer slagkracht en continuïteit. In sociaal-culturele activiteiten, educatieve, en sportieve activiteiten. De jongeren in deze wijken boeien en samenbrengen. Die keuze kunnen wij hier nú samen maken." 

Dat was de inbreng van Peter tijdens de behandeling van de voorjaarsnota 2019. Onze motie ‘Investeren in talenten in de wijken’ werd aangenomen. Het college zag toen nog niet direct de noodzaak van meer jongerenwerkers en het vrijmaken van extra geld daarvoor. Met de brief van 5 maart maakt men nu toch een mooi begin! 

Omdat alle zes de voorstellen van SP Breda zijn weggestemd door de coalitie van VVD, D66 en PvdA, heeft de partij donderdagavond tegen de begroting gestemd. Door geen gebruik te maken van de mogelijkheid extra geld in te boeken voor toekomstige jaren, rekent het college de jeugdzorg onnodig arm. “Ons voorstel om net als 80% van de gemeenten, dat extra geld alsnog in de begroting op te nemen werd weggestemd”, zegt SP-fractievoorzitter Bas Maes. “Blijkbaar heeft dit college een door zichzelf opgelegde bezuiniging nodig om hun afbraakbeleid op de jeugdzorg te kunnen rechtvaardigen. Onverantwoord.”

Ook voorstellen om woekerwinsten bij zorgbedrijfjes en bouwers aan banden te leggen, werden weggestemd. Maes: “Een meerderheid van de raad vindt het acceptabel dat belastinggeld en geld voor de zorg verdwijnt in de diepe zakken van zorgcowboys en projectontwikkelaars.” Gelet op het feit dat dit college grossiert in snoepreisjes en (goedbetaalde) bijbaantjes, stelde SP Breda ook tevergeefs voor het met een wethouder minder te doen. Ook de motie (in het Chinees!) die voorstelde te stoppen met de geldverslindende snoepreisjes naar Yangzhou, kon niet op een meerderheid rekenen.

Het gaat slecht in de jeugdzorg. Een kwart van de jeugdzorginstellingen heeft financiële problemen. Zo ook Juzt, in de regio Brabant-West. Dat was vrijwel failliet, en zou op korte termijn zelfs te weinig geld in kas hebben om de salarissen van het personeel te betalen. De gemeenteraad van Breda besprak daarom op 22 oktober hóe Juzt precies geholpen moet worden. Want dat jeugdzorg belangrijk is, daar is iedereen het over eens. Oorspronkelijk was het plan de bespreking volledig achter gesloten deuren te doen. Mede op aandringen van GroenLinks werd het toch een openbare bespreking. Op een onderwerp dat mensen raakt, is het extra belangrijk dat mensen weten hoe partijen hun keuze maken. GroenLinks ondersteunde niet alleen het collegevoorstel, dat met een lening wil voorkomen dat Juzt failliet gaat. Wij spraken ook de bereidheid uit de tarieven te verhogen als dat nodig is.

Landelijke financiële problemen

Sinds 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg, niet meer de Rijksoverheid. Zij moeten de Jeugdzorg voortaan inkopen op de markt met aanbestedingen, waarbij de diverse Jeugdzorginstellingen met elkaar moeten concurreren. Die verandering heeft bijgedragen aan de geldproblemen die er landelijk zijn:

De administratie in de sector werd ingewikkelder en daarmee duurder. Instellingen moeten zaken doen met tientallen gemeenten, in plaats van alleen het Rijk. Het daarvoor schrijven van offertes, en sluiten van contracten, kost tijd en geld.

Personeel is in de afgelopen jaren duurder geworden. Omdat er zoveel druk ligt op het personeel, is er relatief veel uitval en (duurdere) tijdelijke inhuur nodig. 

De tarieven die de instellingen met de gemeenten hebben afgesproken, dekken niet altijd de kosten. Instellingen waren soms bang om hun plek op de markt te verliezen en zo met hun personeel te blijven zitten. Met lage tarieven probeerden ze dat te voorkomen. 

Voorstel van college onvoldoende

De wethouder die in Breda over de jeugdzorg gaat, kwam met het voorstel om Juzt niet failliet te laten gaan, maar opnieuw een lening te geven onder de voorwaarde de instelling stevig te ‘herstructureren’. Dat betekent dat alléén de onderdelen die goed draaien open zullen blijven. Onderdelen die rode cijfers schrijven sluiten. De kinderen die daar zorg ontvangen zullen dat ergens anders moeten zoeken. En ook het personeel dat daar werkt, zal ergens anders werk moeten vinden. Zo kan in ieder geval het deel van Juzt dat wel goed draait, nog overeind blijven. Het is bij deze zorg belangrijk dat kinderen zoveel als mogelijk steeds dezelfde zorgverleners houden.

Wij zijn het hiermee in grote lijnen eens. Maar we vinden het voorstel van de wethouder niet compleet. Voor GroenLinks is het ook erg belangrijk om naar de rol van de gemeente te kijken. Het college lijkt zijn ogen te sluiten voor het feit dat een derde van de instellingen in de jeugdzorg al geldproblemen heeft. Als de tarieven die afgesproken zijn met Juzt niet hoog genoeg zijn om gezonde zorg met een houdbare bedrijfsvoering te garanderen, dan vinden wij dat de gemeente bereid moet zijn daar de portemonnee voor te trekken. De kinderen waar het om gaat, en de mensen die het werk moeten doen, verdienen gezonde zorg.

Als blijk van steun naar ouders en personeel kwam GroenLinks daarom met het voorstel om uit te spreken dat we tot hogere tarieven bereid zijn, als die nodig blijken. Alleen de SP steunde ons voorstel. Want, ja: als tarieven moeten stijgen, dan kan het binnenkort óók gebeuren dat er in de begroting van de gemeente Breda andere keuzes nodig zijn. De bestuurspartijen in Breda zitten daar nu niet op te wachten. 

Investeren in de toekomst

Wij willen dat bij de herstructurering van Juzt al het personeel zoveel mogelijk voor de zorg behouden blijft. Als onderdelen sluiten, moeten alle betrokkenen zich maximaal inzetten het personeel elders in de zorg te plaatsen. Het mooist is het, als de jeugd zoveel mogelijk hun eigen vaste hulpverlener blijft houden, en daar geen wisselingen in zijn. Deze crisis kan het begin zijn van een betere toekomst. Want een euro besteed aan goede Jeugdzorg betaalt zich in de toekomst méér dan uit!

De wethouder zal het komende half jaar iedere maand aan de gemeenteraad rapporteren over de ontwikkelingen bij Juzt. En in het eerste kwartaal van 2020 zal er in de raad weer een debat plaatsvinden. Wij zullen nauwgezet volgen of het de goede kant uit gaat.

In het diepste geheim hebben wethouders jeugd in West-Brabant – vrijwel allemaal VVD’ers - afgelopen maanden gewerkt aan een plan voor de afbraak van Juzt. Door de gemeenteraden pas op het allerlaatste moment te betrekken, was het voor hen slikken of stikken. Of instemmen met een lening van € 7 miljoen voor een gecontroleerde afbraak, of een faillissement. Het plan van de wethouders biedt echter geen enkele structurele oplossing.

Tijdens de op aandringen van de SP toch openbare raadsvergadering, deden we voorstellen om een debacle als bij Juzt in de toekomt te voorkomen: realistische budgetten, regie vanuit de gemeente en zorgcontinuïteit. Precies waar de wethouder ook voor zegt te staan. In het nu aangenomen voorstel blijft het budget echter ontoereikend, verandert er niets aan het bestuursmodel en worden verlieslatende locaties gesloten. Hoezo continuïteit van zorg?

Een publieke tribune vol medewerkers van Juzt zag tot hun grote teleurstelling hoe ieder verbetervoorstel werd weggestemd. Ook na jaren van wanbeleid en marktfalen is er in de Bredase gemeenteraad nog altijd een heilig geloof dat managers en de markt het wel op zullen lossen. Een faillissement is tot eind van het jaar afgewend. Maar zekerheid over hun toekomst hebben kinderen, ouders en medewerkers nog altijd niet. Wordt vervolgd. 

Tijdens de voorjaarsnota heeft de raad ingestemd met de motie "Onze jeugd geen sluitpost" om te komen tot realistische budgetten in de jeugdzorg. Het zal niemand ontgaan zijn dat de budgetten uit Den Haag de afgelopen jaren gewoon te laag waren, en wij daardoor in Breda tekorten kregen. "Maar het kan natuurlijk nooit zo zijn dat een kind wat hulp nodig heeft dit niet krijgt, omdat Den Haag niet met realistische budgetten over de brug komt", zegt SP-raadslid Inge Verdaasdonk. "Mijn motie roept op om ervoor te zorgen dat de vraag van onze jeugd in Breda voorop staat, in plaats van het geld wat politiek Den Haag er voor over heeft. Pas daarmee doen we recht aan onze jeugd, onze toekomst."

Volgens GroenLinks moeten we op een paar vlakken Bredaas geld écht anders besteden. Niet aan prestigeprojecten en reclamecampagnes, maar door te investeren in onze mensen en ons klimaat. In de toespraak van Peter lees je wat er volgens GroenLinks anders moet. En dat er door te investeren in de klimaatopgave, cultuurmakers, wijken, mensen en hun talenten een heleboel anders kan.

Hieronder lees je de volledige spreektekst van fractievoorzitter Peter Bakker:

Voor goud zijn 2 belangrijke impulsen nodig

“Kansen verzilveren met goud in handen.” Dat is de slogan van deze Voorjaarsnota 2019. Natuurlijk moeten we kansen verzilveren. Maar als je goud in handen hebt, dan ga je ook voor goud! En niet voor zilver.

Wat is er dan voor GroenLinks wél nodig om op goud uit te komen? Wij zoeken twee belangrijke impulsen. Wij zien namelijk onze wereld in snel tempo veranderen.

Ten eerste zien we een groep Bredanaars, zo’n 10 tot 20% van de bevolking, die steeds meer moeite hebben om mee te komen met de ontwikkelingen, en de rest van Breda. Door een complex aan problematiek, waaronder niet in de laatste plaats armoede en schulden. Ik hoef hun problemen hier niet allemaal op te noemen. We zien het nu terug in de Staat van Breda, ook is het al uitgebreid de revue gepasseerd bij de goede besprekingen rond de Hoge Vucht.

Ten tweede zien we het klimaat om ons heen snel veranderen, het laat zich zelfs aanzien als een klimaatcrisis. Daar willen en moeten we wat aan doen. Als Breda onze ‘fair share’ leveren, om het tij te keren. En dat vraagt om keuzes op dít moment.

Ik vervolg met deze twee belangrijkste keuzes die wij nu bij de Voorjaarsnota zouden willen maken.

Meer kansen voor talenten van jeugd in huishoudens die het lastig hebben. Investeren in mensen, in talenten van Bredase jongeren en kinderen die het lastig hebben. GroenLinks vindt het onbestaanbaar dat we tegen deze mensen met weinig middelen steeds vaker zeggen: red je zelf maar.

Mensen met weinig middelen, in een lastige uitgangspositie, steeds meer aanspreken op hun zelfredzaamheid vinden we ook een gevaarlijke ontwikkeling. De oplossing wordt dan creatief gezocht in eigen kring. Maar wees dan niet verbaasd als hun oplossing niet de jouwe of de mijne is. 

Wij willen die kant niet uit. GroenLinks stelt daarom voor te investeren, in de talenten van de jongeren met een lastige uitgangspositie in kwetsbare wijken. In jongerenwerk dat de kans krijgt te innoveren met een beetje meer slagkracht en continuïteit. In sociaal-culturele activiteiten, educatieve, en sportieve activiteiten. 

De jongeren in deze wijken boeien en samenbrengen. Die keuze kunnen wij hier nú samen maken. Door nu voor deze impuls te kiezen, en andere dingen later te doen, die later kunnen, zoals investeren in een plus op het sportcentrum aan de Terheijdenseweg. 

En daarnaast door ervoor te kiezen het geld dat eerder al werd uitgetrokken voor schuldhulpverlening volledig en innovatief in te zetten. 

Daarom twee moties: ‘Investeren in talenten in de wijken’ en ‘Laat schulden Bredaas talent niet in de weg staan’.

Lever onze bijdrage aan klimaat

Dan de andere belangrijke opgave. Werken aan een toekomstbestendig Breda. Door onze bijdrage te leveren aan het tegengaan van de opwarming van onze wereld. De cijfers laten zien dat onze doelen op het gebied van klimaat nog onvoldoende dichterbij komen. Vooral op de domeinen Gebouwde omgeving, en Mobiliteit.

Bovendien komt de bodem van de kas voor het Uitvoeringsprogramma Klimaat in zicht. Dat terwijl we nog ruimte moeten hebben om kansen te pakken wanneer ze zich voordoen vanuit Rijk of provincie.

Klimaatverandering is niet alléén van mensen met een goede opleiding, en een goed gevulde portemonnee. Als zo vaak, zullen de meest kwetsbare mensen ook hiervan het eerst en hevigst de dupe zijn.

GroenLinks vindt daarom dat er nú een impuls nodig is om het geld voor dat programma weer te vullen. Dat geeft de ruimte om flexibel in te spelen op de ontwikkelingen met de expertise die op dat gebied op het stadskantoor en in de stad aanwezig is. De opdracht is dan het extra geld zó in te zetten dat dit het best rendeert op de gestelde doelen.

Ook deze keuze kunnen wij hier nú samen maken. Ook nu we niet in het geld zwemmen. Door nu voor deze impuls te kiezen, en zonodig andere dingen later te doen. Daarom de motie ‘Investeer nú in een beter klimaat’.

Mobiliteit uit zijn jasje

Ook de verduurzaming van mobiliteit in Breda verdient meer aandacht. Zoals ik een vertegenwoordiger van het Amphia dat van de week hoorde zeggen tijdens het Vuelta café: “Breda lijdt aan de Bredase ziekte.”

En dat is: Breda is het meest automobiel van alle grote steden. Het aantal dagelijkse verplaatsingen van autobestuurders ligt bijna de helft hoger dan het gemiddelde van de grote steden. En het aandeel verplaatsingen te voet/fiets/ov daalt nog steeds. In het ziekenhuis weten ze toch wat ziekte is?

De Voorjaarsnota zegt mensen te willen verleiden tot duurzame keuzes. Dat doe je niet met een eerste kwartiertje gratis parkeren en asfaltsmeren. Ja, het verkeer in Breda barst steeds weer uit zijn jasje. Maar is dan telkens maar weer een ruimer jasje kopen wel dé oplossing? 

Wat GroenLinks betreft is het tijd om vooral óók het gedrag te veranderen. Misschien soms wat minder eten, het soms een beetje dichterbij huis te zoeken. En in ieder geval een stuk meer bewegen, bijvoorbeeld vaker op de fiets, of te voet. GroenLinks ziet zeer uit naar een Mobiliteitsvisie die meer is dan een ruimer jasje, en ook stevig bijdraagt aan de klimaatopgave.

Voorjaarsnota onvoldoende basis voor echte keuzes

Dan kom ik bij de vraag waar we met deze Voorjaarsnota nu staan. Deze algemene beschouwingen komen ons eigenlijk te vroeg. Net als eerder bij de begroting zien we nog steeds een werkelijkheid die vooral op papier cijfermatig klopt. Zonder de uitgewerkte plannen die duidelijk maken dat plannen haalbaar zijn, en wat de consequenties zijn van keuzes.

Zelfs voor de keuzes die deze Voorjaarsnota maakt, zien we geen losse bedragen bij de verschillende onderdelen. Dat maakt het moeilijk om het echte gesprek over keuzes nu te voeren. Gericht amenderen, en andere keuzes maken is vrijwel onmogelijk. 

Wat ons betreft liggen er vanavond veel te weinig moties of amendementen voor die echt geld verschuiven. Dat is ook niet zo raar, als daarvoor de input ontbreekt. Neem het talentencentrum. Er is nog geen rekening gehouden met een additioneel benodigd onrendabel krediet van 5 miljoen voor het plus-scenario. Onduidelijk is in hoeverre in de cijfers rekening is gehouden met de overige jaarlijkse exploitatiekosten van meer dan zes ton.

En dan zijn er nog de sterk negatieve effecten van de meicirculaire. Wil je vanuit de raad kaders meegeven en nu echte keuzes maken, dan is een nadere invulling van de financiële consequenties van de Mark, Doorstroomvoorziening en Talentencentrum nodig. Zonder deze te kennen, valt er weinig te kiezen.

Dit ondergraaft het belang van de Voorjaarsnota, en algemene beschouwingen op dit moment. Er wordt dan ja gezegd tegen projecten waarvan de financiële consequenties niet te overzien zijn.

Financiën gaan steeds meer knellen

Vanavond sta ik hier niet voor niets met stropdas. Deze staat symbool voor de steeds meer knellende financiële situatie van Breda. En om eens mee te voelen met de zelfkwelling die deze coalitie op de hals haalt. Terwijl er grote opgaven liggen voor het klimaat en het sociale domein, en de tegenvallers om de oren vliegen, kost-wat-kost vasthouden aan de paradepaardjes uit het coalitieakkoord: belastingverlagingen. Nu een duur sportcentrum dat later ook nog kan, honderdduizenden euro’s extra voor campagnes zoals Het Verhaal van Breda, de citymarketing en de economische visie.

En mijn das staat ook symbool voor de strop waarin we ons steken, als we nu ja zeggen tegen het tweede besluit in het raadsvoorstel. Waarom zouden we in vredesnaam nú al vast leggen hoe we omgaan met de vrijval van 5 miljoen euro in 2023? Het eerste jaar van de vólgende raadsperiode. Een soort omgekeerd adaptief beleid.

Onze grote zorg is: hoeveel van de nu verleende zorg aan mensen moeten we straks weer als ónjuiste zorg op de ónjuiste plek verklaren, als de cijfers nog verder tegen vallen? 

De financiële krapte vraagt om creativiteit. Dat brengt me bij cultuur en kunst. Breda loopt achter op dat gebied, laten de cijfers zien. Er zijn relatief weinig mensen die Breda bezoeken voor cultuur. Meer investeren is nodig, meer laten zien ook. We zouden er graag nog een schepje cultuur bovenop doen.

Maar veel geld is er niet. Daarom komen wij met wat creativiteit tot het volgende voorstel, dat een winters Breda echt leuker en spannender kan maken. De motie: 'Breda Betoverd met Cultuur'.

Tot slot wil ik even stilstaan bij de diverse goede elementen in de Voorjaarsnota, die GroenLinks ook ziet: een gefaseerde aanpak van een stromende Mark; het oppakken van de Doorstroomvoorziening, de grootste verrassing in deze Voorjaarsnota; meer sociale en betaalbare woningen; de aanpak laaggeletterdheid, en de respijtzorg, die wat ons betreft nog wel een tandje meer kan. 

Maar om voor goud te gaan, moet op twee punten méér aandacht en op diverse punten het roer echt om.