Poliflw

Lilian Marijnissen ging vandaag digitaal in gesprek met zorgverleners over de zorg nu en de zorg na corona. Zorgverleners zijn het eens dat het niet alleen bij applaus voor de zorg kan blijven. ‘Als een junior communicatiemedewerker hoger wordt ingeschaald dan een verpleegkundige dan ontplof ik echt,’ zegt huisarts Bart Bruijn. Dat deze oproep op veel steun kan rekenen blijkt uit het succes van de petitie beloondehelden.nl, die inmiddels al 50 duizend keer is ondertekend.

Armand Girbes, IC arts lanceerde deze week samen met zo’n duizend zorgverleners een manifest om te pleiten voor veranderingen in de zorg.  ‘Ik hoop dat we nu gaan herwaarderen waar het eigenlijk om gaat. Het stelt me wel teleur dat het bij een stemming 75-75 is, terwijl als je met mensen spreekt zij het er 100 procent ermee eens zijn.’

Hij refereert hier naar een voorstel van de SP om zorgverleners structureel te waarderen, in plaats van eenmalig applaus en een bonus te geven. Dit voorstel haalde het vorige week op een stem na niet in de Tweede Kamer. Aanstaande dinsdag wordt opnieuw gestemd. Lilian Marijnissen vraagt iedereen om de VVD, CDA, D66 en CU op te roepen om het voorstel aankomende dinsdag te steunen. Hoe meer mensen beloondehelden.nl steunen, hoe sterker we staan.

Het is duidelijk dat we lessen moeten leren van deze crisis. Zorgverlener Petra van Ham vraagt al sinds maart om voldoende beschermingsmiddelen voor haar werk in een verpleeghuis. ‘Half maart kregen we al berichten dat er in verpleeghuizen enorme drama’s aan de gang waren, waar het virus was binnengekomen en mensen en masse stierven,’ zegt van Ham. Jos de Blok, directeur van Buurtzorg, geeft duidelijk aan dat er veel meer getest had moeten en kunnen worden. Hij regelde het zelf, en zijn medewerkers werden wel getest en kregen mondkapjes en beschermingsmiddelen. ‘Het hele verdeelbeleid, grote instellingen die een doosjes kregen met mondkapjes, ik vond het absurd,’ zegt de Blok.

‘Er is een wereld te winnen,’ zegt Lilian Marijnissen. ‘Maar dat gaat niet vanzelf gebeuren. We moeten zorgen dat er echte waardering komt voor zorgverleners. We moeten zorgen dat de goede voorbeelden, de samenwerking boven concurrentie, de norm worden.’

Het hele gesprek is hier terug te kijken.

We zijn de makers van de toekomst, maar ook allemaal een product van onze geschiedenis. Historisch besef, kennis van onze wordingsgeschiedenis en onze geschiedenis in samenhang kunnen bezien is daarom heel belangrijk. Wanneer de status-quo de enige referentie is, wanneer er geen inzicht bestaat in onze geschiedenis, dan ontbreekt begrip van de achtergronden en ligt oppervlakkigheid op de loer. Wie niet weet waar hij vandaan komt, weet niet waarheen hij onderweg is.

Om deze reden namen in 2006 de toenmalig leider van de SP, Jan Marijnissen en zijn collega van het CDA Maxime Verhagen, het initiatief voor een Nationaal Historisch Museum. Over de hele wereld zijn veel mooie voorbeelden van nationale historische musea te vinden, maar Nederland heeft zo’n museum nog niet. Ondanks de grote steun voor dit idee toen, is het museum er nooit gekomen.

Bijna vijftien jaar later blazen Lilian Marijnissen en de huidige fractievoorzitter van het CDA Pieter Heerma, dit idee daarom nieuw leven in. SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen: 'In een tijd waarin de samenleving individualiseert en de veranderingen steeds sneller lijken te gaan, verdwijnt ook steeds meer de gedeelde oriëntatie. De oprichting van een Nationaal Historisch Museum kan bijdragen aan een hernieuwde waardering van het belang van kennis van onze wordingsgeschiedenis. Dat kan helpen in actuele discussies. Immers, het begrip van het heden en het nemen van beslissingen voor de toekomst kan niet zonder kennis van de ontwikkeling die ons gebracht heeft waar we nu zijn.'

Oud-Minister Ab Klink (CDA) wuifde onlangs in een interview met het AD de kritiek op het zorgstelsel, dat amper een decennium geleden onder zijn verantwoordelijkheid viel, weg met de uitspraak dat “het slechte weer straks óók nog aan de marktwerking ligt”. Dat hij een fervent verdediger is van het door zijn partij inmiddels ook verfoeide marktdenken in de zorg (de positie van het CDA ten opzichte van winstuitkering in de zorg is al tijden ronduit moeizaam en VWS-Minister De Jonge deed onlangs voorstellen om de marktwerking in te perken), heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat de oud-Minister thans bestuurder is bij één van de grote vier zorgverzekeraars. Laat de twijfelachtige rol van commerciële zorgverzekeraars nou net de kern zijn van het probleem met het huidige stelsel.

De beloftes die met het introduceren van marktwerking werden gedaan – zo zou leiden tot kostenbesparingen en meer keuzevrijheid - hebben de zorgverzekeraars alles behalve waar gemaakt.

Neem bijvoorbeeld het argument van kostenbesparing. Zorgverzekeraars zouden door concurrentie op de nominale premie geprikkeld zijn doelmatiger zorg in te kopen, wat de zorg goedkoper en beter zou maken. Zorgkosten stijgen echter al jaren, ook sinds de invoering van marktwerking. Tegelijkertijd steeg het eigen risico van 150 euro naar 385 euro. Het enigszins inperken van deze kosten is gerealiseerd door het inperken van de marktwerking door bestuurlijke akkoorden, zogenaamde ‘hoofdlijnakkoorden’ met verschillende sectoren. Hierbij horen budgetplafonds: een beperkt aantal behandelingen dat de zorgverzekeraar bij de zorgaanbieder inkoopt en een gigantische verantwoordingsbureaucratie. Op verschillende plekken in het land deden zich eind vorig jaar alweer situaties voor waar de zorg ‘op’ was; het maximum aantal behandelingen was bereikt, en de patiënt werd onderaan de wachtlijst toegevoegd of mocht bij een andere behandelaar aankloppen. Dit terwijl in het publieke stelsel dat plaats heeft moeten maken voor de huidige marktwerking, de wachttijden de grote steen des aanstoots vormden. De stelselherziening heeft dat probleem niet opgelost. De Nederlandse Zorgautoriteit roept al een paar jaar op rij zorgverzekeraars op meer te doen om wachttijden aan te pakken, maar echte vooruitgang wordt nog niet geboekt.

Dat de aanhangers van marktwerking in de zorg stug blijven volhouden dat de zorg in Nederland tot de beste in Europa behoort en dat weerstand wordt veroorzaakt door partijen die de problemen uitvergroten, is een schande.

Het Nationaal ZorgFonds stelt dat er bij de zorginkoop veel beter moet worden gekeken naar de zorgbehoefte. Hiervoor is regionale samenwerking vereist. Dit sluit aan wat specialist marktwerking in het publieke domein Gijs van Loef onlangs schreef in de Volkskrant over een planning van zorgvoorzieningen op landelijke schaal die onmogelijk is in een stelsel van concurrerende zorgverzekeraars. We moeten toe naar één Nationaal ZorgFonds - één polis, geen zorgverzekeraars, geen eigen risico – met regionale invulling.

Daarnaast staat de vrije artsenkeuze onder druk door de sluitingen van ziekenhuizen en zorgstops, veroorzaakt door schaalvergroting en budgetplafonds. Het zorgaanbod concentreert zich hierdoor bij een beperkt aantal aanbieders; patiënten moeten soms naar de andere kant van het land voor hun behandeling omdat ze het anders niet (volledig) vergoed krijgen of omdat het vertrouwde ziekenhuis er simpelweg niet meer is of de behandeling niet meer aanbiedt. En alleen mensen die het kunnen betalen, kunnen nog terecht bij hulpverleners of zorginstellingen die gecontracteerd zijn.

Dat de aanhangers van marktwerking in de zorg stug blijven volhouden dat de zorg in Nederland tot de beste in Europa behoort en dat weerstand wordt veroorzaakt door partijen die de problemen uitvergroten, is een schande. Van Loef toonde aan dat het Nederlandse stelsel sinds 2006 aan terrein verliest.

En met Van Loef ben ik het eens dat het een ‘existentieel vraagstuk betreft’: Willen we ons zorgstelsel organiseren op basis van commercie en concurrentie met wantrouwen en bureaucratie of onder regie van de overheid gebaseerd op vertrouwen en samenwerking?

Dit opiniestuk is op 16-05-2019 gepubliceerd in het Algemeen Dagblad.

De SP heeft de Eerste Kamer tegen de plannen van Rutte III gestemd om te bezuinigen op de huurtoeslag. De eigen bijdrage in de huur wordt gekoppeld aan de verwachte huurprijsontwikkeling, wat voor veel mensen zal leiden tot een lagere huurtoeslag. SP-Eerste Kamerlid Frank Köhler: 'De SP-fractie vindt dit een slechte zaak. De huurtoeslag is voor velen nu al nauwelijks of niet toereikend. De eigen bijdrage in de huur zal door deze plannen waarschijnlijk extra omhoog gaan. Deze maatregel is in het regeerakkoord terecht gekomen omdat die structureel 138 miljoen euro per jaar aan bezuiniging op de huurtoeslag zou gaan opleveren. Dat kost de ontvangers van huurtoeslag, allemaal mensen met lage inkomens, op termijn ongeveer 100 euro per jaar.'

Een kleine meerderheid van de Eerste Kamer – VVD, D66, CDA, ChristenUnie, SGP en OSF - steunde de plannen van Rutte III.