Poliflw

In januari dit jaar schreef ik samen met Jimmy Dijk een opinie op Joop.nl dat de Nederlandse regering moest stoppen met wegkijken van de oorlog in Gaza. Het is nu drie maanden later en in Gaza voltrekt een humanitaire ramp zich voor de ogen van de wereld. Heel veel mensen, waaronder veel kinderen sterven van de honger of dreigen nu een hongerdood te sterven. Huizen, ziekenhuizen, scholen zijn nagenoeg verwoest en onleefbaar.

Ondanks de hongersnood laat Israël nog steeds nauwelijks humanitaire hulp en voedsel toe richting Gaza, waardoor de hongersnood snel verder verergert. Na de afschuwelijke aanval en gijzelingen door Hamas op 7 oktober, schendt Israël op vele manieren het internationaal recht door de bevolking van Gaza hiervoor collectief te straffen. De Nederlandse regering, die internationaal recht altijd hoog zegt te houden, onderneemt hiertegen geen actie en houdt het bij veroordelingen in woord. Een beschamende houding, die per direct moet worden stoppen.

Na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober zijn inmiddels meer dan 32.000 mensen in Gaza gedood, waarvan de helft kinderen. Israël heeft inmiddels veel troepen uit de Gazastrook teruggetrokken, maar kondigt wel nieuwe aanvallen aan. Wat voor de Gazanen overblijft is honger. Dertig procent van de ongeveer 2,2 miljoen Gazanen lijdt momenteel ‘catastrofale hongersnood’. Dit betekent dat er dagelijks honderden mensen doodgaan van de honger. Rijen met vrachtwagens gevuld met humanitaire hulp en voedsel staan voor de grens te wachten om de Gazastrook binnen te kunnen komen. Israël houdt ze tegen. Honger wordt ingezet als wapen. Een oorlogsmisdaad.

Eind maart stelde VN rapporteur Fransesca Albanese dat het aannemelijk is dat Israël genocide pleegt in de Gazastrook, en riep op tot het instellen van sancties. In januari oordeelde het internationaal gerechtshof in een tussenvonnis al dat Israël genocide in Gaza moet voorkomen. Eind maart vulde het Internationaal Gerechtshof hier op aan dat Israël er alles aan moet doen om te zorgen dat basisvoorraden bij de mensen in Gaza kunnen komen. Ondertussen staan de vrachtwagens met voedsel nog steeds bij de grens te wachten.

En wat doet Nederland? Vrijdag tweette minister Bruins Slot van Buitenlandse Zaken over een gesprek met minister van Buitenlandse Zaken van Israël: ‘Ik heb hem gezegd dat Israël alles moet doen tegen hongersnood. Gaza heeft acuut hulp nodig: voedsel, water, medicijnen en veel meer.’ Al eerder botste ik in debat in de Tweede Kamer meermaals met de minister over wat woorden waard zijn, als ze geen kracht worden bijgezet. Geen woorden, maar daden zijn nodig.

De houding van de Nederlandse regering is beschamend omdat daden ontbreken. Vorige week, op 5 april, onthield Nederland zich van stemming toen een resolutie werd aangenomen in de VN-Mensenrechtenraad die opriep tot een einde aan wapenleveringen aan Israël. Eerder floot de Nederlandse rechter de Nederlandse regering al terug in het leveren van onderdelen van F-35 vliegtuigen, en werden deze leveringen verboden. De Nederlandse regering ging tegen de uitspraak in cassatie omdat ze klaarblijkelijk zo graag door wil gaan met het leveren van F-35 onderdelen aan Israël. En nu wil de regering daar zelfs niet op wachten, en zoekt naar manieren om het vonnis te omzeilen. Deze houding is simpelweg niet te geloven. Ook wil de Nederlandse regering in een nieuw militair samenwerkingsverdrag met Israël stappen, en lijkt daar geen enkel bezwaar tegen te zien.

Nederland verspeelt op deze manier haar geloofwaardigheid door het internationaal recht slechts als een optie te zien - te volgen als het uitkomt. Deze hypocriete houding moet direct stoppen. De Nederlandse regering moet zich inzetten voor het vrijlaten van de gijzelaars die worden vastgehouden door Hamas en het bestraffen van de daders van de aanval op 7 oktober. Maar Nederland moet zich nu ook stevig uitspreken voor een permanent staakt het vuren, en voor sancties als humanitaire hulp niet per direct wordt toegelaten door Israël en als dit staakt het vuren er niet komt. De Nederlandse regering moet stoppen met het zoeken van manier om wapens aan Israël te leveren en niet een nieuw defensieverdrag met Israël aangaan.

Op de lange termijn moet Nederland zich inzetten voor een twee-statenoplossing voor Israël en Palestina en ervoor zorgen dat oorlogsmisdaden door zowel Israël als Hamas worden bestraft. Dit is de enige manier waarop internationaal recht kan gelden en het conflict rechtvaardig kan worden opgelost. Laat daden zien.

De spanningen in en buiten Europa nemen toe. Een einde aan de oorlog in Oekraïne is niet in zicht. In Gaza worden duizenden kinderen gedood door bommen van het Israëlische leger en dreigen nog veel meer mensen te sterven aan hongersnood.

Ondertussen is de roep om militarisering groot, maakt de wapenindustrie hoge winsten en lopen lobbyisten de deuren van Brusselse politici plat.

Wat zijn de oorzaken en gevolgen van deze wapenwedloop? Hoe brengen we vrede dichterbij? Wat kunnen we zelf doen? Dat bespreken we op de Vredesdag 2024: Stop oorlog.

Sprekers:

Wendela de Vries, onderzoeker wapenhandel en wapenindustrie bij Stop de Wapenhandel

Frank Slijper, programmaleider wapenhandel bij PAX

Peter Mertens, algemeen secretaris van de PVDA België

Bastiaan van Apeldoorn, hoogleraar mondiale politieke economie en geopolitiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam

Gerrie Elfrink, SP-lijsttrekker Europese Verkiezingen

Sarah Dobbe, Tweede Kamerlid SP

Vredesdag 2024: Stop de oorlog!

Zaterdag 13 april, 13.00 uur tot 15.30 uur. Inloop vanaf 12.30 uur.

Willem Twee, Boschdijkstraat 100, Den Bosch

Sjoerdsma: “De Oekraïense mannen en vrouwen aan het front vechten elke dag voor hun vrijheid en indirect ook voor de onze. Hun strijd tegen de Russische agressie is ook onze strijd. Dat heb ik altijd uitgedragen. Ik ben vereerd dat president Zelensky mijn inzet heeft willen onderscheiden, maar vind wat ik heb gedaan ook vanzelfsprekend. Als je staat voor internationaal recht en mensenrechten dan kan je simpelweg niet anders.”

Deze week heeft SP-senator Tiny Kox afscheid in Straatsburg genomen als gekozen President van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa. Voorafgaand aan de overdracht van zijn tweejarig presidentschap sprak hij de ambassadeurs van de 46 lidstaten toe.

Kox was als lid van de Eerste Kamer vanaf 2003 lid van de Nederlandse parlementaire delegatie in de Raad van Europa. Sinds 2007 was hij daar voorzitter van de fractie van Verenigd Europees Links en lid van het Presidentiële Comité van de parlementaire assemblee. Vanaf januari 2022 leidde hij als president met brede steun zijn assemblee in uitdagende en gevaarlijke tijden. Hij ontving en bezocht een groot aantal presidenten, premiers en ministers van buitenlandse zaken uit heel Europa.

In 2022 nam hij het ingrijpende initiatief om Rusland uit de organisatie te zetten vanwege de illegale Russische inval in Oekraïne. Dat initiatief werd unaniem gesteund door alle regeringen van de lidstaten, waaronder Nederland. Sindsdien telt Europa’s oudste en grootste verdragsorganisatie voor vrede en vooruitgang nog 46 lidstaten.

In 2023 was Kox nauw betrokken bij het bijeenbrengen in mei in Reykjavik van (vrijwel) alle staatshoofden en regeringsleiders van de 46 resterende lidstaten. Zij stemden in met een nieuwe agenda voor Europa’s oudste en grootste verdragsorganisatie inzake mensenrechten, rechtsstatelijkheid en democratie. Daaronder een uniek registratie- en compensatiemechanisme voor de talloze Oekraïense slachtoffers van de Russische agressieoorlog. Het is sinds vorig jaar gevestigd in Den Haag, met steun van de Nederlandse overheid. Ook stemden de staatshoofden en regeringsleiders in Reykjavik met een set van tien verplichtende democratische principes voor alle lidstaten.

Dit jaar viert de organisatie zijn 75ste verjaardag.

Tijdens een drukbezochte afscheidsreceptie in het Palais de l’Europe bedankte de vertrekkende president hartelijk alle collega’s in de assemblee, vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten en de medewerkers van het secretariaa:. ‘Het was een eer en voorrecht om hier te morgen werken.’

Het was een doorn in het oog van veel mensen en kleine ondernemers: de plastictaks. Met een belasting op plastic bakjes moest er minder plastic gebruikt gaan worden, maar in de praktijk betekent het vooral dat mensen en kleine ondernemers met nóg meer kosten opgezadeld worden. Oneerlijk en geen oplossing voor het gebruik van plastic, vindt SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk die er een motie over indiende. Met succes, want de regering schort de taks nu op.

Dijk: 'Je moet de kosten niet afwentelen op gewone mensen. Belast de producent en niet de consument. Anders haal je het draagvlak weg en dan ben je verder weg van huis. Je pakt er vooral gewone hardwerkende mensen en kleine ondernemers mee. Goed dat het kabinet dit nu ook inziet en de handhaving opschort.'

Nu de bommen neervallen op Gaza en een grondoorlog begonnen is, lijkt vrede tussen Israël en de Palestijnen verder weg dan ooit.

Wat is er in de afgelopen weken gebeurd? Welke belangen spelen? Wat zijn de oplossingen voor de korte én de lange termijn? Hoe moet het internationaal recht weer een plek krijgen op het wereldtoneel? En wat betekent dit voor Nederland? Deze en andere vragen bespraken we op het vredessymposium in De Moed in Amersfoort.

Onze steun aan het internationaal recht kan niet selectief zijn. Wij veroordelen terecht luidkeels de verschrikkelijke terreur van Hamas. Maar waarom fluistert of zwijgt Nederland over de schendingen van het internationaal recht door de Israëlische regering? Dat kan niet. Ik snap goed hoe oneerlijk het voelt dat Israël wel deze regels moet volgen bij de eigen verdediging, terwijl Hamas zich nergens iets aan gelegen laat. Maar dat is nu net hét onderscheid tussen een terreurgroep en een democratische rechtsstaat. Nederland is een hoeder van het internationaal recht. Het is dat recht dat onze menselijkheid onderscheidt van beestachtigheid. Daarom moeten wij ons uitspreken.

Israël heeft inmiddels gelukkig de eigen grenzen weer onder controle, vele Hamas leiders zijn uitgeschakeld. Nu komt het moment voor Nederland om te zeggen: het risico op nog meer onschuldige slachtoffers is te groot, het risico op verdere escalatie is te groot. Het is tijd voor een staakt-het-vuren, om de gijzelaars vrij te laten. Het is tijd voor humanitaire toegang,  hervatting van water, voedsel en elektriciteit. Het is tijd om oorlogsmisdaden te onderzoeken. Dat is de boodschap die ons past en die de premier zou moeten uitdragen.

Door Mirjam Bikker op 24 februari 2023 om 12:40

Nederland heeft een ereschuld aan de Groningers

Reactie op Parlementaire Enquêtecommissie Groningen

Nederland heeft een ereschuld aan de Groningers. Daarom is vandaag een belangrijke dag in de zoektocht naar waarheid, recht en perspectief voor Groningen. Het zojuist gepresenteerde onderzoek spreekt heldere taal: ‘De veiligheid en gezondheid van Groningers zijn te lang genegeerd en de problemen zijn structureel onderschat. Een ongekend systeemfalen.’ Ons hele land profiteerde, maar het Noorden bleef met de gevolgen achter. Leed dat niet zomaar hersteld kan worden. Verloren gelukkige jaren. Eindeloos wachten met alle onzekerheid van dien.

Dit omvangrijke rapport vraagt om een zorgvuldig vervolg. Allereerst in het gesprek en de ontmoeting in Groningen. Daarna volgt het debat met de commissie en het kabinet om de belangrijke lessen te leren voor de toekomst. Juist in het licht van het herstel dat we zoeken, zodat de inwoners van Groningen zien dat deze enquête niet bij woorden blijft maar daadwerkelijk een vervolg krijgt gericht op nieuw perspectief.

Want we staan nu voor de enorme opgave om het vertrouwen in Groningen te herstellen en recht te doen aan alle getroffen inwoners. Het rapport laat zien hoe groot de schade op zoveel vlakken is. We moeten af van een systeem waarin mensen moeten vechten voor herstel van hun huizen. Het schadeherstel moet milder, makkelijker en menselijker. Samen met Groningers gaan we het gesprek aan hoe we investeren in het herstel en de bloei van Groningen én hoe we oog houden voor het mentale welzijn, juist van de jongste generatie.

Het belangrijkste is dat er nu erkenning, recht en perspectief komt voor alle getroffenen. We moeten alles op alles zetten om te bouwen aan vertrouwen voor de mensen die te lang, te weinig een dienstbare overheid hebben ervaren. Laat dat onze gezamenlijke inzet zijn.

Precies een jaar geleden begon de verschrikkelijke agressieoorlog van Rusland in Oekraïne. In een ceremonie om de inval te herdenken, gaf Tiny Kox, de President van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, tezamen met andere leiders van de Raad van Europa de volgende toespraak:

Een jaar geleden werden we allemaal geschokt en doodsbang wakker toen we hoorden dat de Russische Federatie een grootschalige invasie tegen Oekraïne lanceerde. Hierdoor zijn het afgelopen jaar tienduizenden doden of gewonden gevallen, miljoenen hebben hun huis en vaak zelfs hun land moeten verlaten. Namens de Parlementaire Assemblee wil ik hen huldigen. Vitale infrastructuur wordt voortdurend aangevallen door de agressor en fundamentele rechten en vrijheden van Oekraïense burgers staan op het spel.

Op het moment dat het Russische leger de grenzen van Oekraïne overschreed, overschreed Rusland ook de rode lijnen van de Raad van Europa. Het lidmaatschap van Rusland van Europa's oudste en breedste verdragsorganisatie werd binnen een dag opgeschort en geheel beëindigd binnen 3 weken. Door op deze manier te handelen, hebben de 46 overgebleven lidstaten voor het eerst volledig duidelijk gemaakt dat een oorlog op geen enkele manier verenigbaar is met de plechtige belofte van een lidstaat om de vrede in Europa te beschermen en te bevorderen. De verwoestende aanvalsoorlog van Rusland tegen de staat en de burgers van Oekraïne had nooit mogen beginnen en moet nu onmiddellijk eindigen. Elke dag dat Rusland geen einde aan de oorlog maakt, blijft het internationaal recht schenden en het leven en de toekomst van de burgers van Oekraïne schade toebrengen. Vandaag roep ik de burgers van Rusland op om te doen wat in hun macht ligt om hun president, regering, parlement en leger onmiddellijk een einde te laten maken aan deze aanvalsoorlog. Wie een einde wil maken aan de oorlog, kan rekenen op onze solidariteit en steun.

Degenen die betrokken zijn bij de voortzetting van deze aanvalsoorlog moeten zich ervan bewust zijn dat er nooit straffeloosheid zal zijn. Onze Assemblee heeft unaniem de oprichting geëist van een speciaal internationaal straftribunaal in Den Haag om Russische en Wit-Russische politieke en militaire leiders te vervolgen die deze aanvalsoorlog "beraamden, voorbereidden, initieerden of uitvoerden". Vandaag zijn wij, die 700 miljoen burgers van Europa vertegenwoordigen, solidair met de bevolking van onze lidstaat Oekraïne. We zullen Oekraïne blijven steunen zolang het nodig is, en we zullen niet toestaan dat we aan deze oorlog wennen en het als normaal gaan beschouwen. Elke dag lijden en sterven mensen in Oekraïne in deze oorlog. Laten we daarom onze inzet versterken om alles in het werk te stellen om de vrede in Oekraïne te herstellen en ervoor te zorgen dat gerechtigheid zal geschieden.

Beste Oekraïners, we zullen ons uiterste best doen om al uw fundamentele rechten en vrijheden in ere te herstellen, om de territoriale integriteit en nationale soevereiniteit van Oekraïne binnen internationaal erkende grenzen te herstellen en om Oekraïne weer op te bouwen en te versterken op basis van respect voor de rechtsstaat, mensenrechten en democratie.

Oekraïners, jullie zullen overwinnen! Jullie zijn niet alleen. Laat er vrede zijn in Oekraïne.

De steun voor een ad-hoctribunaal dat de verantwoordelijken voor de oorlog tegen Oekraïne kan berechten, is goed nieuws. Maar snelheid is nu geboden.

Het voorstel om een ad-hoctribunaal op te richten om berechting van de 'crime of aggression' mogelijk te maken, werd vorig jaar voor het eerst gedaan door de parlementaire assemblee van de Raad van Europa. Het internationaal recht, dat met de illegale inval in Oekraïne op 24 februari 2022 schaamteloos werd geschonden, voorziet nu al in het vervolgen en berechten van de meeste misdaden die met deze oorlog samenhangen.

Allereerst is Oekraïne gerechtigd tot vervolging van misdaden die zijn begaan op zijn grondgebied. Daarnaast hebben andere Europese landen, waaronder Nederland, de mogelijkheid strafrechtelijk op te treden tegen bijvoorbeeld misdaden tegen de menselijkheid. Het in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof is eveneens bevoegd om de binnen zijn mandaat vallende misdaden gerelateerd aan deze oorlog te onderzoeken en te berechten. Inclusief mogelijke strafbaarheid van de hoogste Russische autoriteiten. Het mandaat van het Strafhof voorziet daarnaast ook in het berechten van diegenen die op het hoogste niveau verantwoordelijk zijn voor het begin van de agressie ('crime of aggression').

Maar helaas beperkt dit mandaat zich tot landen die bij het Internationaal Strafhof zijn aangesloten. Rusland noch Oekraïne behoren daartoe. Om bijvoorbeeld de Russische president en zijn regering voor die 'moeder van alle oorlogsmisdaden' voor het Hof in Den Haag te kunnen dagen, zou eerst uitbreiding van het mandaat naar niet-lidstaten nodig zijn. Daarover beslist de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties- en daar heeft Rusland een vetorecht.

Daardoor lijkt een gang voor de 'crime of aggression' naar het Strafhof vooralsnog doodlopend. Dat was voor de leden van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa de reden om al kort na de Russische inval in Oekraïne te pleiten voor het totstandbrengen van een ad-hoctribunaal. Dat gebeurde eerder in de geschiedenis, bijvoorbeeld na de Tweede Wereldoorlog in Neurenberg.

Om zo'n speciaal internationaal gerechtshof voldoende autoriteit, zeggenschap en slagkracht te geven, zijn onder meer brede internationale steun, een solide internationaalrechtelijke basis, intensieve samenwerking met andere internationale gerechtelijke instanties en de Oekraïense justitie, alsmede een stevige financiële en organisatorische basis vereist.

Het goede nieuws is dat er op al deze punten vooruitgang wordt geboekt. Na de aanvankelijke scepsis groeit het besef dat een ad-hoctribunaal wellicht niet moeders mooiste, maar internationaalrechtelijk wel de best mogelijke juridische constructie is, waarmee voorkomen kan worden dat zij die verantwoordelijk zijn voor de agressieoorlog vrijuit gaan. Na de (unanieme) steun in april vorig jaar voor zo'n tribunaal van de in de assemblee vertegenwoordigde leden van de parlementen van de 46 lidstaten, groeit nu ook het aantal regeringen van die lidstaten die het pleidooi voor zo'n tribunaal ondersteunen: Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Scandinavische en Baltische staten en sinds kort ook Duitsland. De Europese Commissie steunde al in december de oprichting van zo'n ad-hoctribunaal.

Tot de landen die al langer nadrukkelijk pleiten voor het volgen van deze weg, behoort Nederland, dat ook in staat en bereid is om het tribunaal te huisvesten in Den Haag, nu al stad van het internationale recht met een groot aantal internationale instanties, waaronder het Internationaal Strafhof.

Onder andere in de voorbereiding van de komende topconferentie op 16 en 17 mei in Reykjavik van de staatshoofden en regeringsleiders van de 46 Raad van Europa-lidstaten kunnen belangrijke stappen gezet worden om ervoor te zorgen dat er uiteindelijk recht gedaan zal worden na alle begane onrecht en een tribunaal aan de slag kan.

Snelheid is geboden, zorgvuldigheid evenzeer. Waar maar mogelijk zal vanuit de Raad van Europa hulp geboden worden bij het totstandbrengen van dit zo belangrijke internationale tribunaal dat ervoor moet zorgen dat straffeloosheid op het hoogste niveau voor het beginnen van een agressieoorlog niet langer een optie is.