Poliflw

GroenLinks en de PvdA dienen vandaag de beantwoording in van de vragen over hun initiatiefwet die regelt dat de abortuspil voortaan ook door de huisarts verstrekt mag worden. 

Dit betekent dat de wet klaar is om door de Tweede Kamer behandeld te worden. GroenLinks en PvdA willen dat ook de huisarts een abortuspil kan voorschrijven. Nu kunnen vrouwen deze pil alleen bij een abortuskliniek of in het ziekenhuis krijgen.

Corinne Ellemeet (GroenLinks):  “Wanneer iemand de keuze maakt een zwangerschap af te breken is het heel belangrijk dat goede zorg wordt geboden. Dit voorstel houdt vast aan de hoge kwaliteit van abortuszorg in Nederland én vergroot de keuzevrijheid voor vrouwen. De abortuspil bij de huisarts is daarom echt een stap vooruit voor alle vrouwen.”

Lilianne Ploumen (PvdA): “Als je ongewenst zwanger bent is het belangrijk dat je zeker kunt zijn van zorg die bij je past. Daarom wil ik dat vrouwen voor de abortuspil ook terecht kunnen bij hun huisarts.”

Bijna zestig procent van de vrouwen die voor abortus kiest, gaat eerst naar de eigen huisarts. Deze huisarts moet de vrouwen nu nog doorverwijzen naar een abortuskliniek voor het voorschrijven van de abortuspil of een curettage. Een bezoek aan de eigen huisarts is voor sommige vrouwen emotioneel en fysiek veel minder belastend. De partijen vinden dat de abortuspil bij de huisarts de keuze voor vrouwen vergroot en de abortuszorg verbetert.  Vrouwen zijn niet langer gedwongen te reizen naar een abortuskliniek of ziekenhuis, maar kunnen naar hun vertrouwde huisarts in de buurt. Voor het verkrijgen van de abortuspil bij de huisarts gelden alle huidige waarborgen en zorgvuldigheidseisen zoals die gelden voor abortusklinieken, zoals dat de pil alleen in de eerste negen weken van de zwangerschap mag worden verstrekt.

De abortushulpverlening in Nederland lijkt goed georganiseerd, maar dit geldt niet overal en niet voor iedereen. Zo zijn er geen abortusklinieken in Friesland, Drenthe en Zeeland. Vrouwen in deze provincies moeten ver reizen. Zo is het lastig een abortus te krijgen als je er ver voor moet reizen omdat je er een vrije dag voor moet opnemen, opvang voor kinderen moet regelen of het hierdoor sneller bekend wordt bij familie of partner. Ook maken vrouwen zich zorgen over de protesten bij abortusklinieken. Voor vrouwen die korte tijd zwanger zijn, kan hulp door de vertrouwde huisarts in de buurt een uitkomst zijn.  Vrouwen die al langere tijd zwanger zijn, kunnen nog steeds terecht bij een abortuskliniek.

Voormalig minister Schippers wilde in 2016 de abortuspil al beschikbaar maken bij de huisarts. Haar voorstel is echter ingetrokken door het huidige kabinet. Er zit één groot verschil in het eerdere voorstel van Schippers en het voorstel dat GroenLinks en de PvdA nu doen: de twee partijen willen dat huisartsen niet individueel een vergunning aan hoeven te vragen om de pil te mogen verstrekken. Dat voorkomt een hoop onnodige bureaucratie. In plaats daarvan wordt via een accreditatiesysteem geregeld dat aan de voorwaarden en zorgvuldigheidseisen wordt voldaan.

GroenLinks wil van minister Bruins weten onder welke voorwaarden medici en apothekers medicijnen zelf kunnen bereiden als farmaceutische monopolisten torenhoge prijzen vragen.

Tijdens het debat over de initiatiefnota ‘Big Farma’ die GroenLinks opstelde met SP en PvdA vragen Kamerleden Corinne Ellemeet en Lisa Westerveld om helderheid van Bruins. Eind november oordeelde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd dat ziekenhuizen zelf goedkope medicijnen mogen maken in hun strijd tegen exorbitant dure middelen van de farmaceutische industrie, maar de finale toezegging van de minister ontbreekt vooralsnog.

Dat is vreemd, vindt Ellemeet. ‘Ik ben blij met de positieve uitspraak van de Inspectie, omdat het waarschijnlijk betekent dat ook het kabinet de strijd tegen torenhoge prijzen van de farmaceutische industrie steunt. Maar een toezichthouder legt de kaders niet vast: die bewaakt ze. Dus waar blijft het verlossende woord van deze minister?’

Verder moeten de kaders helder worden waarbinnen de ‘magistrale bereiding’ mag plaatsvinden. ‘Simpel gesteld: de medische gemeenschap moet er mee aan het werk kunnen. Dus ik wil geen lijst met onmogelijke eisen waardoor het op papier wel mogelijk is om als ziekenhuis zelf een medicijn te ontwikkelen, bijvoorbeeld voor patiënten met een stofwisselingsziekte, maar in de praktijk totaal onuitvoerbaar. Dan schieten we er niets mee op. Ik wil dat deze minister zich actief en ondersteunend opstelt, zodat Big Farma ook echt kan worden aangepakt waar dat nodig is.’

Met de initiatiefnota doen GroenLinks, PvdA en SP verstrekkende voorstellen om de greep van grote farmaceutische bedrijven op de ziekenzorg te verzwakken. Ellemeet: ‘In de farmaceutische industrie lopen op dit moment te veel cowboys rond die winst veel belangrijker vinden dan mensen beter maken. De voorstellen die we in deze nota doen met de andere linkse partijen moet gezondheid weer centraal stellen. Ik snap dat medicijnen ontwikkelen geld kost, maar de vergoeding moet redelijk zijn en de mensen moeten voorop staan.’

Het pro-life evenement ‘week van het leven’ wordt mede bestuurd door de door het ministerie van Volksgezondheid gesubsidieerde keuzehulporganisatie Siriz. GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet is verbijsterd. “Abortus wordt op de website van de week van het leven omschreven als een brute moord. Dat is volstrekt onethisch. Als dit geen sturen is weet ik het ook niet meer. Dit maakt klip en klaar dat Siriz niet in staat is om onafhankelijke keuzehulp te bieden.”

De ‘week van het leven’ is een evenement dat jaarlijks door christelijke partijen en anti-abortusorganisaties wordt aangegrepen als lobbymoment tegen abortus. De website van dit evenement heeft een pagina getiteld ‘Abortus is geen oplossing.’ Op de pagina ‘Zo gaat een abortus’ is onder meer te lezen: ‘Vanaf 13 weken zijn de botten van het kind voor deze methode te hard geworden. Met een tangetje wordt het kind in de baarmoeder in stukken geknipt tot het sterft.’

Organisatie is in handen van het ‘Platform zorg voor leven’, waaraan Siriz als kerndeelnemer opereert naast politieke partijen als SGP en ChristenUnie en waar verder ook rabiate anti-abortusclubs als ‘Schreeuw om leven’ aan bijdragen. Die laatste club organiseert wakes bij abortusklinieken en valt daar dan actief vrouwen lastig die net een abortus hebben ondergaan.

In de voorbije maanden maakten GroenLinks en PvdA een stevig punt van het gebrek aan objectiviteit van Siriz: deze organisatie claimt objectieve keuzehulp te geven aan ongewenst zwangere vrouwen en krijgt daar een miljoenensubsidie voor, maar komt voort uit pro-lifeclub VBOK. Met VBOK deelt Siriz een gebouw, een marketingafdeling en een deel van het bestuur. Daarnaast steekt VBOK jaarlijks zeven ton in Siriz.

Voor GroenLinks was het de afgelopen weken simpel: wil Siriz in aanmerking blijven komen voor subsidie, dan moet het de banden met VBOK doorknippen. Dat was voordat Ellemeet er achter kwam dat mede namens Siriz online zeer suggestieve en sturende informatie wordt verspreid over abortus. "Daarmee toont Siriz aan dat het net zo’n pro-life lobbyclub is als VBOK of Schreeuw om leven. Ik zeg niet dat een keuzehulporganisatie geen christelijke grondslag kan hebben. Maar het is niet mogelijk om enerzijds actief te zijn in de anti-abortusbeweging en anderzijds te claimen dat je vrouwen via objectieve keuzehulp mogelijk naar een abortus begeleidt zodat je daarvoor kan worden bekostigd door het rijk. Dat is niet met elkaar te rijmen. Ik ga er van uit dat de VVD en D66 dit vanmiddag tijdens het debat zullen beamen. Met zo’n achtergrond kun je niet voor overheidssubsidie in aanmerking komen."

Staatssecretaris Blokhuis presenteerde afgelopen weekend een brief waarin hij weigert vast te stellen dat lobby organisaties en keuzehulporganisaties ontvlochten moeten worden. Ellemeet vindt dat veel te laconiek. "Ik vond het voor deze ontdekking al bizar dat Siriz en VBOK met elkaar vervlochten konden blijven. Inmiddels vraag ik me af hoe Blokhuis denkt dat Siriz überhaupt onafhankelijke begeleiding kan bieden."

Vanmiddag debatteert de Tweede Kamer over keuzehulp met staatssecretaris Blokhuis.

GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet en PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen zijn teleurgesteld dat staatssecretaris Blokhuis op twee gedachten blijft hinken als het gaat om de invloed van anti-abortusorganisatie Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) op keuzehulporganisatie Siriz. Ze vinden het stopzetten van directe financiering van VBOK aan de keuzehulpgesprekken onvoldoende. ‘Blokhuis wil alert zijn op belangenverstrengeling tussen de twee', aldus Ellemeet. 'GroenLinks eist dat de banden tussen VBOK en Siriz worden doorgeknipt.’

Ondanks de ook door staatssecretaris Blokhuis vastgestelde innige financiële en bestuurlijke banden met anti-abortusorganisatie VBOK mag Siriz voorlopig gesubsidieerd vrouwen blijven adviseren bij ongewenste zwangerschap. De voltallige coalitie geeft Blokhuis de ruimte om de discussie op de lange baan te schuiven. ‘Onbegrijpelijk’, vindt GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet.

Ellemeet en haar collega-Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) maakten bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Volksgezondheid een principieel punt: hulp aan ongewenst zwangere vrouwen moet altijd onafhankelijk zijn om in aanmerking te komen voor subsidie van de overheid. Siriz kan die hulp niet bieden, omdat bescherming van ongeboren kinderen de belangrijkste drijfveer is van de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind, die de keuzehulporganisatie oprichtte.

De afgelopen maanden toonden verschillende media aan dat Siriz vrouwen soms zeer nadrukkelijk van een abortus af probeert te sturen. Daarbij werd onder meer medisch onjuist informatie ingezet. Daarbij steekt VBOK jaarlijks vele tonnen in de hulporganisatie en zijn bestuurders van de conservatief-christelijke organisatie lid van de Raad van Toezicht. Voor GroenLinks en de PvdA zijn die onthullingen aanleiding schokkend genoeg om te concluderen dat zo’n gekleurde instantie niet moet kunnen leunen op 1,7 miljoen euro overheidssubsidie.

Staatssecretaris Blokhuis liet bij de begrotingsbehandeling al weten geen probleem te zien bij Siriz, en komt daar in een brief die hij gisteren naar de Kamer stuurde niet terug: hij onderkent de banden tussen VBOK en Siriz maar geeft aan nog te moeten studeren op gevolgen die die band heeft.

Voor GroenLinks en de PvdA is het echter zo helder als glas. ‘Denken dat Siriz objectieve keuzehulp aan ongewenst zwangere vrouwen biedt, is net zoiets als een pacifistische beweging een leger laten oprichten: je hebt geen studie nodig om vast te stellen dat de kerndoelen botsen met de taken waarvoor ze subsidie krijgen’, aldus Ellemeet.

‘Als je ongewenst zwanger bent moet je er zeker van kunnen zijn dat je betrouwbare en niet-sturende informatie krijgt. Siriz heeft laten zien niet-objectieve informatie en zelfs medisch nepnieuws te verspreiden. Dat de coalitiepartijen nu toch door willen gaan met de financiering van deze stichting is daarom onbegrijpelijk en schadelijk’, voegt Ploumen toe.

Een voorstel van GroenLinks en PvdA om subsidie aan keuzehulporganisaties voortaan alleen te verstrekken aan clubs zonder eigen agenda kan rekenen op brede steun: in de afgelopen maanden verschenen verschillende steunbetuigingen voor het pleidooi niet te tornen aan het begrip ‘baas in eigen buik’. Het Humanistisch Verbond verstuurde vanmiddag nog een brief die werd ondertekend door meer dan 500 mensen, waaronder Opzij-oprichter en oud-PvdA-politica Hedy d’Ancona en cabaretier Claudia de Breij.

In de Kamer werd het plan via een hoofdelijke stemming verworpen. Alle aanwezige Kamerleden van D66, VVD, CDA en ChristenUnie stemden tegen het plan.

Vrouwen die hulp zoeken bij ongewenste zwangerschap moeten er op kunnen rekenen dat de organisatie waar ze aankloppen geen eigen agenda heeft. Dat geldt helemaal voor organisaties die subsidie krijgen van de overheid. De aan de Verenging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) gekoppelde stichting Siriz kan daarom niet meer in aanmerking komen voor subsidie, vindt GroenLinks.

GroenLinks en de PvdA maken al enige tijd een punt van de onafhankelijke keuzehulp. Uit een rondgang van actualiteitenrubriek EenVandaag blijkt dat nu ook coalitiepartijen VVD en D66 zich achter deze heldere lijn scharen.

Een goede zaak, vindt GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet: ‘Vrouwen zijn heel goed in staat om zelfstandig een keuze te maken over het al dan niet afbreken van een ongewenste zwangerschap. Komen zij er niet uit, dan hebben ze bij twijfel recht op onafhankelijke keuzehulp. De overwegingen van de vrouw moeten bij die gesprekken leidend zijn. Niet de ideologische overtuiging van de organisatie waar zij te rade gaat.’

Siriz wordt deels wordt gefinancierd door de VBOK. Deze organisatie ontvangt nu anderhalf miljoen euro overheidssubsidie voor keuzehulp bij abortus, maar ontvangt daarnaast jaarlijks 700 duizend euro van de conservatief christelijke lobbyclub. ‘Bizar’, oordeelt Ellemeet. ‘VBOK brengt willens en wetens foutieve informatie over de gevolgen van abortus naar buiten. VBOK staat te demonstreren bij abortusklinieken waar vrouwen langskomen die een moeilijke beslissing hebben gemaakt. Datzelfde VBOK houdt een keuzehulporganisatie in de lucht. En daar geven wij dan ook nog subsidie aan? We moeten er meteen mee ophouden.’

Voor een verbod op Siriz voelt Ellemeet niets. ‘Binnen hun niche kunnen ze allicht iets voor vrouwen betekenen. Als ze eerlijk zijn over hun agenda zeg ik: daar gaan we niet over. Waar wij wel over gaan zijn de voorwaarden die worden gesteld voor subsidieprogramma’s bij keuzehulp. Staatssecretaris Blokhuis wil dat de organisaties die actief zijn op dit terrein – waaronder dus ook Siriz – de kaders met elkaar afspreken. GroenLinks wil dat de politiek de grenzen stelt en moet eisen dat keuzehulp mensen objectief naar een besluit begeleidt. Een club die een pro-life agenda heeft is daartoe niet in staat en kan dus geen geld van het rijk krijgen.

De anderhalf miljoen euro die nu op de begroting van het ministerie voor Volksgezondheid staat ingeboekt voor keuzehulp bij onbedoelde zwangerschap moet worden overgeheveld naar een organisatie die handelt zonder ideëel uitgangspunt. Daarnaast heeft het departement voor de komende jaren in totaal 53 miljoen euro vrijgespeeld voor hulp bij ongewenste zwangerschap. Ellemeet: ‘Ook daarvoor geldt wat ons betreft dat die middelen alleen kunnen worden ingezet via organisaties die vrouwen willen helpen. Niet om de anti-abortuslobby te legitimeren.’

In Nederland neemt het taboe op abortus de laatste jaren door lobbywerk van clubs als VBOK toe. Samen met de PvdA staat GroenLinks pal voor deze verworvenheid. Ellemeet: ‘De strijdkreet ‘baas in eigen buik’ is verbluffend actueel. Naast het debat over de keuzehulp heb ik samen met Lilianne Ploumen (PvdA) een initiatiefwet ingediend die regelt dat huisartsen een abortuspil kunnen voorschrijven. Abortusklinieken bevinden zich niet voor iedere vrouw naast de deur. Bovendien is het een beslissing die je ook met je eigen vertrouwde huisarts moet kunnen nemen.’