Poliflw

Opinie door: Sofyan Mbarki, Femke Roosma (GL) en Erik Flentge (SP)

Vandaag – 1 mei – is de internationale Dag van de Arbeid. In Nederland is eigenlijk nooit een brede 1 mei- traditie ontstaan. Het is tijd om daar verandering in te brengen, want de eisen van de internationale arbeidersbeweging zijn in 2020 nog altijd actueel. De Coronacrisis maakt dat zichtbaarder dan ooit. 

De 1 mei-viering ontstond in Chicago, de VS. Daar vielen op 1 mei 1886 doden bij een demonstratie voor arbeidersrechten, zowel onder demonstranten als onder de politie. Sinds die dag staat de internationale arbeidersbeweging stil bij de strijd die is geleverd voor de achturige werkdag, sociale zekerheid en bescherming van arbeiders op de werkvloer. En die strijd duurt voort tot de dag van vandaag. Zeker ook voor werkers in ‘vitale beroepen’, die al lang strijden voor waardering, baanzekerheid en volwaardig loon.

Voor de Coronacrisis presteerde de Nederlandse economie erg goed. We zien dat terug aan de stijging van onze welvaart (BBP), maar nauwelijks in het beschikbare inkomen van huishoudens. De door de liberale politiek aangejaagde flexibilisering van de arbeidsmarkt is daar mede de oorzaak van. Baanonzekerheid is bijna de norm geworden.

“Baanonzekerheid is bijna de norm geworden.”

Veel grote bedrijven besteden in schunnige constructies regelmatig werk uit aan  zzp-ers en uitzendkrachten. Die worden als moderne dagloners uitbetaald in stukloon. Ben je een dag ziek? Dan geen loon. Postbodes, schoonmakers, taxichauffeurs, bouwvakkers en vele anderen kunnen hier over meepraten. Deze vorm van arbeid is voor bedrijven mede zo goedkoop omdat ze niet verantwoordelijk zijn voor de verzekering van de mensen die voor hen werken. Dit maakt de flexibele arbeiders kwetsbaar en zorgt ervoor dat vast- en flexibel tegen elkaar wordt uitgespeeld. Dit is terug te zien in de CAO-lonen die ver achterblijven.  

Recente cijfers van het CBS laten zien dat onzeker en flexibel werk in 15 jaar met driekwart is gegroeid. De politiek heeft dat actief gestimuleerd. Niet alleen de duur van contracten werd flexibeler, ook het aantal uren dat iemand werkt. De zogenaamde ‘nulurencontracten’ zijn wijd verbreid, bijvoorbeeld onder verpleegkundigen in de thuiszorg. De zekerheid voor voldoende werk en loon is met dat soort contracten minimaal. Let wel, daarbij gaat het om de mensen van wie we nu zo veel vragen. En die ook nog eens leveren, vaak met gevaar voor eigen gezondheid.

Vast- en flexibel werk wordt tegen elkaar uitgespeeld. Dit is terug te zien in de CAO-lonen die ver achterblijven.

Geconfronteerd met deze crisis komen de misstanden op de arbeidsmarkt nog meer aan het oppervlak. Het zijn de in ZZP-constructie en op flexibel contract werkende mensen, die – zonder vangnet – als eerste werk en inkomen verloren. Tegelijkertijd zijn het vooral de werkers met lage lonen en zware werkomstandigheden, die onze samenleving overeind houden. Het is daarom meer dan ooit tijd om solidair te zijn met hen.

Verandering komt niet vanzelf. Hans de Boer van de werkgeversorganisatie VNO/NCW liet al optekenen dat er wat hem betreft geen verbod op loonsverlagingen moet komen voor bedrijven die steun krijgen. De belastingbetaler mag gul geven, maar blijkbaar geen voorwaarden stellen.

“Het is tijd voor een krachtig tegengeluid.”

Het is tijd voor een krachtig tegengeluid. De vitale beroepen hebben nu alle reden eisen te stellen: van vrachtwagenchauffeur tot medewerker in de supermarkt, van schoonmaker tot verpleegkundige. En in hun kielzog álle andere werkers. Want vast werk en een zeker inkomen voor iedereen; dat is pas goed voor ons vestigingsklimaat. 

Laten we daarom vandaag op 1 mei – digitaal of hoe dan ook- pal achter deze werkers gaan staan en streven naar meer waardering, meer zekerheid en volwaardige beloning.

Sofyan Mbarki, fractievoorzitter PvdA Amsterdam  Femke Roosma, fractievoorzitter GroenLinks Amsterdam  Erik Flentge, fractievoorzitter SP Amsterdam

“Vast werk en een zeker inkomen voor iedereen; dat is pas goed voor ons vestigingsklimaat.”

Het bericht De coronacrisis bewijst het belang van de Dag van de Arbeid verscheen eerst op PvdA Amsterdam.

De gemeenteraadsfracties van GroenLinks, D66, PvdA, DENK, ChristenUnie en BIJ1 willen dat Amsterdam meewerkt aan het opnemen van 500 kinderen uit vluchtelingenkampen op het Griekse eiland Lesbos. Hiermee geven zij gehoor aan de noodkreet van Stichting Vluchteling, Defence for Children en Vluchtelingenwerk Nederland en een gevolg aan de toezegging van andere Europese steden.

In een gezamenlijke verklaring schrijven wij:

“Op het Griekse eiland Lesbos is er een humanitaire ramp van ongekende omvang gaande. Duizenden mensen die door oorlog en geweld gedwongen hun huis hebben verlaten, worden daar op dit moment ontmenselijkt. Er vindt geweld plaats en er is een groot tekort aan water en voedsel.

Er is ook een grote groep alleenstaande kinderen die zeer kwetsbaar zijn. Deze kinderen kunnen worden misbruikt, verhandeld of ze verdwijnen volledig uit zicht. Het is vijf over twaalf. Die kinderen moeten daar weg.

Dus daar waar Europese leiders treuzelen en de humanitaire ramp als politiek spel gebruiken, dient Amsterdam op te staan. Een stap naar voren te zetten. Barmhartigheid en internationale solidariteit te tonen. Door niet naar de onderbuik te luisteren, maar het hart te laten spreken. Wij willen dat Amsterdam verantwoordelijkheid neemt en samen met andere Nederlandse en Europese steden deze kwetsbare kinderen zo snel mogelijk een veilige opvang biedt.”

Femke Roosma (GroenLinks) Reinier van Dantzig (D66) Sofyan Mbarki (PvdA) Mourad Taimounti (DENK) Don Ceder (ChristenUnie) Sylvana Simons (BIJ1)

Het bericht Amsterdam, vang kwetsbare kinderen uit Lesbos op verscheen eerst op PvdA Amsterdam.

Op zondagochtend 6 oktober 2019 bereikte ons het bericht dat Roel Roosma overleden is. Roel was ruim 73 jaar lid van de Partij van de Arbeid.

Zijn strijd voor rechtvaardigheid begon vroeg. Als jongeman werkte hij bij de steenhouwerij van zijn oom Klaas de Vries. Daar zag hij wat sociaal werkgeverschap inhield. Werknemers van de steenhouwerij hadden betaalde vakantie en kregen bij ziekte doorbetaald. Dingen die we nu heel gewoon vinden maar toen nog niet geregeld waren.

Toen de oorlog uitbrak nam Klaas de Vries deel aan het verzet. Roel Roosma kwam in 1941 in dienst bij de steenhouwerij en droeg zijn steentje bij aan het verzetswerk. Halverwege de oorlog dook hij onder om aan de verplichte tewerkstelling in Duitsland te ontkomen. Na de oorlog richtte hij samen met Klaas de Vries de lokale afdeling van de Partij van de Arbeid op. In 1948 nam hij de dagelijkse leiding van de steenhouwerij over. Als werkgever bracht hij de sociaal-democratische idealen in de praktijk. Er was bijvoorbeeld altijd ruimte voor werknemers die ergens anders niet makkelijk aan het werk konden. Voor hen werd werk gevonden dat aansloot bij hun talenten waardoor ze een waardevolle bijdrage konden leveren.

In de oorlog was er een intensieve samenwerking over de verschillende zuilen heen. Roel Roosma was teleurgesteld toen iedereen na de oorlog weer terugviel in oude patronen. Hij had gezien dat juist door samen te werken je meer goede dingen kon bereiken. Dat weerhield hem er niet van om voor de PvdA raadslid te worden. Van 1968 tot 1974 was hij lid van de gemeenteraad. Ook op andere terreinen zette hij zich in voor de samenleving. In onze gemeente was hij onder andere actief voor de bibliotheek, voor de Maatschappij tot het Nut van het Algemeen en voor het Industrieel Centrum De Lauwers. Veel jaren was hij voorzitter van de Stichting Woningbouw Achtkarspelen.

Naast de maatschappelijke strijd was ook zijn familie belangrijk voor hem. Samen met zijn vrouw Aly Roosma-Dekkinga kreeg hij zes kinderen. Veel daarvan traden op de een of andere manier in de voetsporen van hun vader. Hij was ontzettend trots op zijn kleinkinderen en achterkleinkinderen. Bijzonder trots was hij kleindochter Femke Roosma die namens Groen Links in de gemeenteraad van Amsterdam actief strijdt voor de meest kwetsbare inwoners van de stad.

In 2011 kreeg hij, in het bijzijn van zijn familie, de Willem Drees-speld uitgereikt omdat hij 65 jaar lid van de PvdA was. In 2016 werd veel aandacht besteed aan zijn 70-jarig lidmaatschap. In een opname van Omrop Fryslân toonde hij zich nog steeds strijdbaar tegen het onrecht. De laatste jaren werd zijn gezondheid kwetsbaarder. Partijgenoten bezochten hem nog regelmatig, maar de bezoeken werden steeds korter. Het oude vuur brandde echter nog steeds: zodra het over de oorlog en de sociale strijd ging werd Roel Roosma weer fel.

Roel Roosma overleed op 6 oktober 2019 op 95 jarige leeftijd.

Het bericht In Memoriam Roel Roosma verscheen eerst op PvdA Achtkarspelen.

De Amsterdamse coalitie bestaande uit GroenLinks, D66, PvdA en SP gaat tijdens de raad van 8 mei vragen stellen over de komst naar Amsterdam van haatprediker Steven Anderson. Deze Amerikaanse prediker roept op tot het vermoorden van homo’s en noemt hen pedoseksuelen. Hem is toegang geweigerd in Zuid-Afrika en Groot-Britannie en de coalitie wil weten wat Anderson in Amsterdam komt doen.

Anderson is van plan om naar Amsterdam te komen om aan “soul winning” te doen: zieltjes winnen. Als het aan PvdA-fractievoorzitter Sofyan Mbarki ligt, blijft hij in Amerika en laat hij de Amsterdamse zielen met rust. “In Amsterdam mag je zijn wie je bent en houden van wie je wilt. Ik zal me blijven uitspreken tegen iedereen die tegen deze waarden in gaat.”

D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig: “Deze man zegt verschrikkelijke dingen en voor zulke haat en onverdraagzaamheid is geen plek in Amsterdam. In onze open en tolerante stad, maakt het namelijk niet uit waar je wieg stond of op wie je verliefd bent.”

COC De belangenorganisatie voor de LGBTI-gemeenschap, het COC, heeft staatssecretaris Mark Harbers opgeroepen om Anderson niet toe te laten in Nederland. Ook SP-fractievoorzitter Erik Flentge heeft grote moeite met zijn komst: “Ieder mens is gelijkwaardig, ongeacht zijn of haar geaardheid. Daar staan we voor in onze stad, daar zijn we trots op. Daarom zullen we ook elke dag moeten strijden tegen mensen die dat bedreigen. Haatpredikanten hebben wat ons betreft hier dan ook niets te zoeken.”

Orlando Een van de meest schokkende uitspraken van Anderson kwam na de aanslag op de homoclub Pulse in Orlando. Daar schoot een schutter meer dan vijftig mensen dood, Anderson zei daarover: “goed nieuws omdat er vijftig homoseksuele pedofielen minder op de wereld zijn”. Fractievoorzitter van GroenLinks Femke Roosma: “Dit zijn afschuwelijke en haatzaaiende uitspraken. Mensen die dit soort ideeën willen verspreiden, zijn niet welkom in ons tolerante Amsterdam.”

Het bericht Amsterdamse coalitie: haatprediker Anderson niet welkom in Amsterdam verscheen eerst op PvdA Amsterdam.

Waarom kunnen zo veel mensen zich geen huis meer veroorloven? Niet omdat er niet genoeg koophuizen gebouwd worden of omdat de eisen voor hypotheken te streng zouden zijn, stelt de Britse econoom Josh Ryan-Collins in zijn boek Why can’t you afford a home?. Het probleem is juist dat vastgoed zo’n populaire belegging is en dat het verdienmodel van banken bestaat uit het verstrekken van steeds hogere hypotheken. ‘Hoe snel je ook kan bouwen, banken kunnen sneller nieuw krediet creëren.’

Over die huizenmarkt schreef Ryan-Collins een scherp, inzichtelijk en goed leesbaar boek. Zijn analyse gaat grotendeels over Groot-Brittannië en de VS, maar is ook van toepassing op Nederland. De Nederlandse huizenmarkt is op veel plaatsen oververhit en Ryan-Collins stelt dat zulke oververhitting wordt veroorzaakt doordat essentiële economische inzichten in de werking van woningmarkten en grondprijzen te lang over het hoofd gezien zijn.

Stijgende grondprijzen en bubbels

De stijging van huizenprijzen is grotendeels toe te schrijven aan de stijging van grondprijzen. Grond is namelijk inherent schaars, immers bij grote vraag naar meer grond nabij het centrum kan je niet meer van die grond creëren – op een gegeven moment is die gewoon ‘op’. De ‘normale’ wetten van vraag en aanbod gelden dus niet waar het gaat over prijzen van grond en huizen. In Nederland kan de gemeenten hier actief beleid op voeren, maar in de praktijk gebeurt dit niet.

Grond en huizen zijn daarom ideale objecten voor investeerders en speculanten. Klassieke economen waren zich daar goed van bewust, maar hun inzichten verdwenen naar de achtergrond. Dat maakte de combinatie van de ideologie van het eigenwoningbezit, gedereguleerde financiële markten en ‘rommelhypotheken’ mogelijk, wat resulteerde in torenhoge huizenprijzen – huizenbubbels – en vervolgens in bankencrises zoals in de VS, Ierland en Spanje het afgelopen decennium.

Hoe werkt die bubbelvorming nou precies? Als het economisch goed gaat, stijgen de huizenprijzen en moeten mensen steeds meer lenen om een huis te kunnen kopen. Banken gaan steeds meer krediet verstrekken, wat weer leidt tot stijgende huizenprijzen. Door de deregulering van de financiële sector zijn banken steeds minder gaan investeren in de reële economie en juist meer in hypotheken. Voor hun bedrijfsvoering zijn ze steeds afhankelijker geworden van hypotheekverstrekkingen. Mensen die hun huis bij een gunstig prijsniveau gekocht hebben, hebben hier niet zo’n last van. Voor mensen die niet gunstig hebben kunnen kopen, ligt dat anders: op een gegeven moment zijn de huizenprijzen zo hoog, dat zij zich geen huis meer kunnen veroorloven. Starters met kapitaal komen met moeite nog aan een woning, voor starters zonder rijke ouders is dat haast onmogelijk.

Dan ‘kookt de markt droog’, zoals dat onder makelaars heet, en worden huizen opgekocht door beleggers. Die beleggers wordt fiscaal bovendien geen strobreed in de weg gelegd. Het Nederlandse ministerie van Binnenlandse Zaken liet zelfs een website bouwen die buitenlandse beleggers attendeert op kansen bij de verkoop van sociale huurwoningen. De grootschalige verkoop van sociale huurwoningen, de verhuurdersheffing (of beter: huurdersboete) en het steeds verder inperken van de toegang tot sociale huurwoningen zorgen voor nog meer krapte op de koopmarkt en nog meer opdrijving van de prijzen, maar juist niet voor meer en betaalbaar aanbod.

Lessen voor Nederland

Waarom vindt de PvdA de inzichten van Ryan-Collins belangrijk? Omdat het ons bewust maakt dat we er met bouwen alleen niet komen. Als er een nieuwe crisis uitbreekt, zitten we met de gebakken peren. Met de huidige schaarste is het nauwelijks voor te stellen, maar ga een paar jaar terug in de tijd en denk dan terug aan de stilgevallen bouwprojecten aan de Spaanse kust of Amerikanen die de sleutels van hun huis inleverden bij de bank omdat ze hun hypotheeklasten niet meer konden betalen. De woningmarkt is onlosmakelijk verbonden aan de financiële sector en met grondpolitiek. Juist daar zijn grote hervormingen nodig. Die liggen politiek gevoelig – ouderen onder u zullen zich herinneren dat het kabinet-Den Uyl is gevallen op grondpolitiek – maar zijn niet onmogelijk.

Tijdens een interessante publieksbijeenkomst over het boek van Ryan-Collins in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger lichtten de auteur zelf, econoom Dirk Bezemer, geograaf Cody Hochstenbach en de Amsterdamse GroenLinks-politica Femke Roosma toe wat de analyse van Ryan-Collins te bieden heeft voor de Nederlandse situatie. Ook schetsten  zij verschillende oplossingen:

Brede sociale woningbouw vormt een rem op huizenbubbels omdat het grote groepen een alternatief biedt voor de bubbelgevoelige koopsector Grond in bezit van de overheid en een systeem van erfpacht houden de grondprijs in bedwang Belast grondbezit naar de actuele waarde Banken moeten gaan investeren in productieve doelen zoals het ontwikkelen van duurzame vormen van transport in plaats van speculeren met vastgoed. Richt een publieke bank op voor de financiering van hypotheken

Natuurlijk kunnen we dit in de gemeente Langedijk of zelfs de provincie Noord-Holland niet alleen voor elkaar krijgen. Naast lokaal zorg dragen voor brede sociale woningbouw, erfpacht en het stimuleren van grondbezit door de gemeente (of provincie), moet er op nationaal én Europees niveau het nodige gebeuren. Henk Nijboer doet bijvoorbeeld goede voorstellen, verder zijn regels nodig over o.a. onttrekken van sociale woningbouw aan mededingingsregels, inperken van financiële sector.

Op de koopmarkt is op lange termijn een gecontroleerde daling van huizenprijzen nodig, aldus Ryan-Collins. Huizen zijn om in te wonen, niet om winst op te maken.

Meer weten? Naomi Woltring doet onderzoek naar de invloed van neoliberale ideeën op de volkshuisvesting en is namens de PvdA kandidaat voor het Europees Parlement. Why can’t you afford a home? van John Ryan-Collins bestellen kan hier. En de bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger kijk je via deze link terug.

Bron: Naomi Woltring, Nieuwsbrief Centrum voor Lokaal Bestuur, 27 januari 2019

Het bericht Met bouwen alleen neem je de problemen op de woningmarkt niet weg verscheen eerst op PvdA Langedijk.