Poliflw

Provincie wil gemeenteraad tot de orde roepen

Dinsdag 4 februari buigt de gemeenteraad zich opnieuw over de Railterminal Gelderland (verder: RTG). Dat is nodig geworden omdat de provincie de gemeenteraad tot de orde roept. 

Directe aanleiding is de wens van de provincie om een overeenkomst aan te passen. De huidige overeenkomst regelt de manier waarop provincie en gemeente samenwerken bij de aanleg van een railterminal parallel aan de Betuweroute, nabij het huidige Container Uitwisseling Punt (CUP) Valburg. Voor de provincie is aanpassing van de overeenkomst van groot belang, omdat zij inschat dat de gemeente(raad) met nieuw beleid in de toekomst de omgevingsvergunning wil inperken. In de omgevings- vergunning kunnen, onder meer, de bedrijfstijden en openingstijden worden vastgelegd. 

De gemeente(raad) is een risicofactor

Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland (verder: GS) zien de gemeenteraad als een risicofactor voor de realisering en exploitatie van de RTG. De huidige situatie zou tot onzekerheid leiden voor marktpartijen, die de RTG willen gaan exploiteren, denkt GS.

Weliswaar heeft de gemeenteraad van Overbetuwe in oktober 2017 in meerderheid ingestemd met het aangaan van een samenwerking met de provincie Gelderland, in de overtuiging, dat samenwerken in het traject na het aangaan van de overeenkomst in belang is van Overbetuwe en haar inwoners. Toch heeft de raad op 15 januari 2019 besloten om in het kader van het wettelijk vooroverleg een reactie te geven op het voor-ontwerp inpassingsplan RTG. 

Belangrijk argument om een reactie in te dienen was de mening van de raad, dat in het voor-ontwerp de uitwerking van de fietsveiligheid rondom Knoop 38 onvoldoende was. De raad had het college eerder al verzocht om in het overleg met Rijk, provincie en gemeente Nijmegen rondom Knoop 38 afspraken te maken, die zorgdragen voor voldoende capaciteit voor de auto en een fietsnetwerk dat daarmee niet conflicteert. 

De provincie heeft een antwoord gegeven op die reactie van de gemeente. De raad zag dat antwoord zowel inhoudelijk, als ook wat betreft het proces, als een gemiste kans om de maatschappelijke acceptatie van de voorgenomen inpassing van de RTG te vergroten. De raad constateerde dat de provincie slechts in beperkte mate gehoor had gegeven aan de inhoudelijke aspecten van de Overbetuwse reactie. De oproep om naast de formele procedures ook via een overleg met een vertegenwoordiging van de gemeenteraad vorm en inhoud te geven aan het overleg voortkomend uit de overeenkomst tussen gemeente en provincie, was bijvoorbeeld niet opgepakt. 

De raad vond dat de provincie daarmee geen recht deed aan de essentie en intentie van de overeenkomst. Om die reden hebben raad en college van Overbetuwe zich genoodzaakt gevoeld om een zienswijze in te dienen op het ontwerp inpassingsplan RTG. Daarbij bleef de intentie van Overbetuwe overeind om door constructieve samenwerking te komen tot een RTG, die zodanig wordt uitgevoerd en ingepast, dat er sprake is van een maatschappelijk evenwicht. De raad oordeelde dat het volgen van de zienswijze van de gemeente tot een maatschappelijk evenwichtiger plan zal leiden. En dat het plan voor realisering van de RTG daarmee ook op meer draagvlak onder inwoners en gemeenteraad zou kunnen rekenen. 

Nut en noodzaak RTG

De PvdA Overbetuwe is tegen de aanleg van de RTG. In de raad van oktober 2017 hebben wij dan ook tegen het aangaan van een overeenkomst met de provincie gestemd. Wij zijn niet overtuigd van de (economische) nut en noodzaak van de RTG.

De railterminal zou een bijdrage leveren aan de klimaatdoelen, doordat spoorgoederenvervoer milieuvriendelijker is dan wegvervoer met een vrachtauto. Deze bijdrage is becijferd op 5% van CO2-emissie van het goederenwegvervoer in Gelderland. Dat vinden wij niet substantieel genoeg. Ook gelet op de zeer hoge investering die provincie (en rijk) moeten doen voor de realisering van de RTG. De markt draagt geen enkele euro bij om deze aanleg mogelijk te maken en legt het initiatief en risico volledig bij de overheid (lees: de belastingbetaler).

Toekomstige samenwerking met de provincie

De provincie wil de overeenkomst met de gemeente aanvullen. Ter onderbouwing van deze wens heeft het college de raad verslagen overgelegd van de bestuurlijke afstemmingsoverleggen tussen provincie en gemeente (het college). 

Na het lezen van de stukken en het proberen te begrijpen wat er staat, of beter gezegd wat er wordt bedoeld, bekroop onze fractie een beklemmend gevoel. En dan gaat het met name om de neerbuigende houding van de provincie, die uit de verschillende verslagen blijkt. Men ziet de gemeenteraad als een risicofactor. De raad zou zich bezighouden met randzaken, terwijl het toch echt zou moeten gaan om hoe de aanleg van de RTG mogelijk wordt. En de provincie vindt dat de gemeente te ver is gegaan door het indienen van een zienswijze op hun plannen. Dat hoort niet als je wilt samenwerken.

Het lijkt er op dat de provincie van een lagere overheid totale medewerking verwacht. En je werkt pas echt mee, als je het volledig eens bent met de provincie. 

Standpunt PvdA in Overbetuwe

De provincie lijkt te eisen dat de gemeente volledig meegaat met de plannen voor aanleg van de RTG. Tegenspraak wordt niet gewaardeerd. De zienswijze van de gemeente vindt men niet passend.

De PvdA is teleurgesteld in de wijze waarop provincie en gemeente het overleg met elkaar voeren. De PvdA Overbetuwe was en blijft tegen de aanleg van een RTG aan de Betuweroute, nabij het huidige Container Uitwisseling Punt (CUP) Valburg. Wij hebben tegen het aangaan van een overeenkomst  met de provincie gestemd. En wij zullen ook tegen een aanvulling van deze overeenkomst stemmen. Het is een duidelijk en consistent signaal richting onze inwoners en de provincie. De PvdA ziet geen toegevoegde waarde voor onze inwoners bij de aanleg van de RTG in Overbetuwe.

Elbert Elbers, fractievoorzitter PvdA Overbetuwe.

 

 

Korte historie besluitvorming

Raadsvergadering 24-10-2017

Kaders Knoop 38 / Railterminal Gelderland (RTG)

23 voor 

5 tegen BOB (1), CU (1), PvdA (1), GrL (2)

Raadsvergadering 15 januari 2019

Reactie op voorontwerp provinciaal inpassingsplan (amendement)

28 voor

0 tegen 

(afwezig: Roel Eefting, D66)

Raadsvergadering 16 april 2019

Zienswijze bij voorontwerp provinciaal inpassingsplan (amendement)

24 voor

1 tegen (Luca Consoli, CDA)

(afwezig: Jackie Versluis (CDA), Mart van Baak (CDA), Henk Mulder (CDA), Hanno Krijgsman(GroenLinks))

Raadsvergadering 3 september 2019

Aanpassen externe veiligheidsbeleid

15 voor CDA (9), D66 (4), BOB (2)

14 tegen GBO (4), GrL (4), VVD (3), PvdA (2), CU (1)

Raadsvergadering 04-02-2020

Aanvulling op overeenkomst met provincie Gelderland over Kaders Knoop 38 / Railterminal Gelderland (RTG)

19 voor CDA (9), GBO (3), VVD (3), D66 (3), CU (1)

7 tegen BOB (2), GroenLinks (2), PvdA (2), D66  (1)

(afwezig: Rick van den Dam (GrL), Carla van Kerhof (GrL), René Post (GBO))

Het bericht Provincie wil gemeenteraad tot de orde roepen verscheen eerst op PvdA Overbetuwe.

Op 7 mei is het nieuwe dagelijks bestuur (DB) van Wetterskip Fryslân geïnstalleerd. De coalitie bestaat uit zes partijen en zal het moeten doen met een minieme meerderheid van één zetel. Bovendien wordt de coalitie gevormd uit twee bestuurders van gekozen politici en twee namens de geborgde zetels. De winnaars van de verkiezingen PvdA en 50plus maken geen deel uit van de coalitie; verliezer ChristenUnie wel.

Wie is de grootste?

Na de verkiezingen ontstond gekrakeel over wie zich de grootste partij mocht noemen. Was dat Water Natuurlijk, die sinds jaar en dag één fractie vormt met de twee vertegenwoordigers van Natuurorganisaties op geborgde zetels en reeds vóór de verkiezingen had aangekondigd dat weer te doen. Of was dat het CDA, dat de meeste stemmen had behaald, maar niet de grootste fractie is. Wij vonden de eerste, maar het CDA dacht daar anders over. Daar vond men dat de politiek aan zet was. Om voor die opvatting een meerderheid te krijgen hadden ze overigens wel vijf stemmen van (de niet gekozen leden van) twee geborgde fracties nodig. Wij hebben ons uiteindelijk bij de deze meerderheid neergelegd. Het heeft immers geen zin om wekenlang met kwaaie koppen tegenover elkaar te staan.

Coalitieonderhandelingen

Onder leiding van informateur Sjoerd Galema startten de coalitieonderhandelingen. Overigens was er van onderhandelingen nauwelijks sprake. De gekozen en geborgde fracties, die zich eerder achter het CDA hadden opgesteld waren er bij de aanvang al zo’n beetje uit. In het tweede gesprek mochten we nog wel aanhaken, maar de inhoud stond al bijna vast en een bestuurder van PvdA-huize was niet welkom. Hoewel CDA-lijsttrekker Bé de Winter in de eerste bijeenkomst met alle nieuwe AB-leden nog zei op zoek te gaan naar een brede coalitie, hebben wij in de praktijk niets van die zoektocht gemerkt.

Nieuwe coalitie

De nieuwe coalitie bestaat uit zes partijen: CDA, VVD, Lagere Lasten Burger (LLB), CU en de geborgde zetels voor Landbouw en Bedrijven. Zij hebben gezamenlijk 13 van de 25 zetels en zullen de komende vier jaar met vier dagelijks bestuurders en de Dijkgraaf Wetterskip Fryslân besturen. Opvallend is natuurlijk de naam van oud SGP-, daarna PVV- en toen onder zijn eigen naam-statenlid Otto van der Galiën, die sinds 2015 voor de groepering LLB in het Wetterskip zit en in Leeuwarden sinds de laatste verkiezingen de groepering 058 aanvoert. Namens VNO/NCW is daarnaast oud-Kamerlid Annet van der Hoek nu bestuurder. Bé de Winter (CDA) en Jan van Weperen (Geborgd Landbouw) blijven in het DB.

Het coalitieakkoord

Het nieuwe coalitieakkoord kenmerkt zich door weinig eigen initiatief van het Wetterskip (handig met anderen meelopen, vooral als het gaat om de klimaataanpak) en flinke tariefsverhogingen. ‘Minder doen voor meer geld’, hebben wij het genoemd. ‘We nemen de pijn van de tariefsverhoging in 2020’ schreef de coalitie, daarmee slim voorbijgaand aan het feit dat dat het meeste oplevert. Acht procent verhoging betalen onze burgers in het eerste jaar en daarna steeds twee procent over het meerdere. Met ‘we’ bedoelden ze zichzelf, maar het zijn natuurlijk de burgers, bedrijven en de boeren die de pijn van die belastingverhoging zullen voelen. De partij Lagere Lasten Burger heet bij ons nu Hogere Lasten Burger.

Een paar voorbeelden

Meer betalen voor minder is helaas niet bedoeld voor een stevige klimaataanpak. Zo kiest de coalitie vooral voor het meeliften met anderen. Dat geldt ook voor de veenweideproblematiek. In plaats van doorpakken samen met de provincie, wil de coalitie het aan de vrijwillige boer overlaten om de waterpeilen te verhogen. Wanneer de buurman dan niet wil, vergt dat peperdure voorzieningen van het Wetterskip en levert het bovendien geen bijdrage aan het zo noodzakelijke evenwicht tussen landbouw en natuur. En geld gaat hooguit naar pilots. Alsof we er daarvan zo langzamerhand niet genoeg hebben gehad.

We hebben de coalitie geadviseerd om met het Kabinet te gaan praten over de afspraken die zijn gemaakt over het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Ooit is afgesproken dat waterschappen de helft van dit programma (dat tot 2050 duurt) betalen en het waterschap waar een maatregel wordt genomen 10%. In Fryslân staat de dijkverhoging Koehool-Lauwersoog op de rol; een klusje van dik 300 miljoen. De nieuwe coalitie wil het gesprek niet eens aan, terwijl in tegenstelling tot de crisisperiode waarin de afspraken werden gemaakt, nu het onuitgegeven geld in Den Haag tegen de muren klotst. De kosten voor die kustverdediging moeten worden gedragen door de inwoners van een dunbevolkt gebied als Fryslân.

En al werd ons door de CDA-bestuurder in de vorige periode herhaaldelijk verteld dat het spek inmiddels van de botten van de organisatie is; nu worden door diezelfde bestuurder zomaar miljoenen voor efficiencyverbetering ingepland. Wij hebben geen idee hoe en waar, maar zijn bezorgd over de organisatie die met zo’n molensteen moet functioneren.

En verder?

Natuurlijk is zo’n coalitieakkoord op hoofdlijnen. Maar die hoofdlijnen staan wel heel veraf van de boodschap waarmee wij de verkiezingen zijn ingegaan en een zetel hebben gewonnen: groen en sociaal. Wij hebben dit rechtse coalitieakkoord dan ook niet gesteund.

De komende jaren zullen we scherp op de inhoud oppositie gaan voeren. In het gebouw van Wetterskip Fryslân, maar vooral daarbuiten. Daar zullen we de belangen van gewone burgers zichtbaar maken. Ook daar waar het gaat om aanpassing aan klimaatverandering en zorgen dat het niet nog erger wordt. Want gewone mensen in de buurten en wijken hebben het meeste last van clusterbuien en hittestress. En de financiële afspraken rond het Hoogwaterbeschermingsprogramma treffen burgers sterker, omdat de waterschapsbelastingen nu eenmaal niet inkomensgerelateerd zijn, behalve bij kwijtschelding voor de minima.

Wij willen betaalbare veiligheid voor allen, voldoende, schoon en zoet water, aan de slag met het klimaat en een waterschap die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen geeft en kennis en kunde beschikbaar houdt voor mensen in landen met grote waterproblemen, zoals nu in Mozambique. Groen en sociaal dus!

Kortom: we stropen onze mouwen op en gaan de provincie in.

PvdA Wetterskip Fryslân

Annelies Stolp Henk Mulder Henni van Asten

Het bericht Wetterskip helt gevaarlijk naar stuurboord verscheen eerst op Partij van de Arbeid Fryslân.