Onder de slogan ‘Stop de Wooncrisis’ kwamen zaterdag 18 januari 2020 vertegenwoordigers van verschillende SP-afdelingen bij elkaar om geïnformeerd te worden over initiatieven uit binnen- en buitenland om de vermarkting en sloop van met name huurwoningen tegen te gaan en te pleiten voor méér betaalbare, duurzamere en veiligere huisvesting. Vanuit de SP Horst aan de Maas waren Wilma Kurvers en Sonja van Giersbergen vertegenwoordigd. Wilma Kurvers doet verslag.
"De initiatieven die aan bod kwamen op de conferentie hebben met elkaar gemeen dat ze allemaal vanuit de bewonersgroepen ontstaan en doorgezet zijn. Op ‘grass-root level’ zoals dat tegenwoordig vaak wordt aangeduid. Of het nu om klein- of grootschalige acties gaat, het belang van gezamenlijk aanpakken is noodzakelijk wil je op de lange termijn succesvol zijn. Want dat het tijd en veel energie kost, bleek wel uit de verhalen die we hoorden.
Als eerste kregen we het inspirerende verhaal te horen van een bewoonster uit de wijk Granby in Liverpool. Zij vertelde hoe ongeveer 20 jaar geleden buurtbewoners in opstand kwamen tegen projectontwikkelaars die hun huizen wilden platgooien en er nieuwe huizen tegen hogere huren op wilden zetten die met name voor nieuwe huurders of kopers bedoeld waren. De wijk was vervallen en bood bewoners praktisch geen faciliteiten voor de leefbaarheid. De opstand en het uiteindelijke succes was een resultaat van zeer lange adem, blijven praten en de overheden ‘lastig vallen’. Ze kregen de hulp van een architectenbureau en een bedrijf dat zonder winstoogmerk bereid was te investeren in de woningen. In 2015 – dus 15 jaar later – kreeg de werkgroep die er de schouders onder had gezet een belangrijke kunstprijs en begon de wijk langzaamaan te lijken op de verbouwtekeningen. De huizen zijn allemaal gerenoveerd op een duurzame manier. Er is een winkel, een eethuisje, een kroeg en alles wordt gerund door bewoners. Eén van de huizen, in te slechte staat om te renoveren als woning, is veranderd in een wintertuin. In de workshop, in het pand ernaast, worden de spulletjes gemaakt die in de huizen gebruikt worden, zoals deurknoppen, behang, nep-schoorsteenmantels enzovoorts. Ook de gemeenschapszin heeft een metamorfose ondergaan, niet alleen door de bewoners meer verantwoordelijk te maken voor hun eigen leefomgeving maar door het organiseren van allerlei activiteiten waaronder een weekmarkt.
Daarna was het de beurt aan een vertegenwoordiger van Deutsche Wohnen & Co Enteignen uit Berlijn en een woordvoerder namens Die Linke die de actie ondersteunt. Grappig genoeg, respectievelijk een Amerikaanse en een Nederlandse Berliner. In Berlijn is 85 % van de woningen een huurwoning. De grootste eigenaar van deze huurwoningen is Pears Group, gevestigd in Londen, die met 76 (!) lege vennootschappen een enorme machtige vinger in de pap heeft. De DW&Co Enteignen is er met name vorig jaar in geslaagd om duizenden boze huurders op de been te krijgen en te protesteren tegen de huurcrisis in Berlijn. Ze hebben met succes gepleit voor een zogenaamde ‘Mietendeckel’, een bevriezing van de huren voor tenminste de komende vijf jaar in de stad.
Donald Pols, directeur van Milieudefensie, ging met name in op de maatregelen ten aanzien van klimaat en duurzaamheid. Hij vindt dat klimaatbeleid gelinkt moet zijn aan maatschappelijke context. Het stomste dat je met je groene hart kunt doen, is geen rekening houden met de maatschappelijke verschillen tussen mensen. Bijvoorbeeld: mensen met lage inkomens consumeren minder en zouden dus meer recht hebben op groen. Dus bij investeren moet je onderaf beginnen. Maar nu is het zo dat het tegenovergestelde gebeurt, waardoor het budget vaak op is als de buurten met sociale huurwoningen aan de buurt zijn. Verder pleit hij voor aanpak van ‘veelvliegers’, mensen die een aantal keren per jaar vliegen. Vaak voor hun bedrijf op pad. Maar de mensen die lang moeten sparen voor een weekje Spanje of iets dergelijks moet je ook een vliegvakantie gunnen en niet extra ‘pakken’ met een vliegtax.
Lilian Marijnissen riep in haar toespraak 2020 uit tot het jaar waarin de wooncrisis stopt en er werk wordt gemaakt van klimaatmaatregelen.
Met iets minder rechtstreekse betrekking op huurwoningen maar daarom niet minder interessant of inspirerend was de presentatie van Michel Huisman over de realisatie van de aanpak van het Maankwartier in Heerlen. Ooit de lelijkste plek van Nederland genoemd en nu misschien op weg naar de titel van mooiste plek. Zelf inwoner van Heerlen zag hij hoe de wijk waar ooit statige panden stonden – zowel woningen als winkels – door de jaren heen verloederde en onveilig werd. Vooral het wegvallen van de mijnbouw zorgde voor veel armoede, werkeloosheid en verwaarlozing van de leefomgeving. Veel beton en kleurloos, zo zou je het gebied van toen kunnen noemen. Hij ging aan de slag, kreeg steun van de SP Heerlen, heeft zijn plannen wel een aantal keren moeten verdedigen maar intussen heeft met name de stationsomgeving een gigantische facelift gekregen. Rondom het station is een complex verschenen dat ruimte biedt aan woningen, winkels, horecagelegenheden en kantoren.
Paulus Janssen (directeur Woonbond en oud-Tweede Kamerlid voor de SP) zei nadrukkelijk dat er in Nederland ruimtelijk beleid nodig is. Ruimtelijke Ordening is versnipperd geraakt na afschaffing van VROM en integratie in Infrastructuur en Milieu. Ook vroeg hij aandacht voor eerlijke belasting. Nu dragen corporaties tweemaal zoveel af aan belasting dan bijvoorbeeld commerciële beleggers. Hij pleit ervoor dat woningcorporaties uitgesloten zouden moeten worden van ATAD (anti-belastingontwijkingsrichtlijn), net als de VNG enige tijd geleden ook al gedaan heeft.
De conferentie werd afgesloten met de verhalen uit verschillende steden – waaronder Groningen, Gouda, Arnhem en Rotterdam – van mensen die vaak met steun van de SP in opstand kwamen tegen wooncorporaties. Het ging bijvoorbeeld om acties tegen schimmelwoningen en de gevolgen voor de gezondheid van de bewoners en ongebreidelde huurverhogingen. Ze waren het allemaal met elkaar eens dat je als bewoner c.q. huurder alleen niet veel bereikt, maar dat je moet zorgen voor steun van je medebuurtbewoners. Het blijkt dan vaak dat je niet de enige bent met bepaalde klachten.
Zoals de bewoonster uit Granby, Liverpool, het zei: ‘Think big and don’t give up.'"
De locatie van de woonconferentie was het Zonnehuis aan het Zonneplein in Tuindorp, Oostzaan. Het is een rijksmonument in Amsterdam-Noord dat in 1932 gebouwd werd voor het gemeenschapsleven van (vooral) bewoners van Tuindorp Oostzaan, vanuit de filosofie dat een bloeiend verenigingsleven van belang is voor de opvoeding van de arbeidersklasse.
Het Zonnehuis is gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School naar ontwerp van J.H. Mulder. In tijden van financiële crisis zorgde de bouw voor banen en inkomens voor de vele werkeloze arbeiders in die periode. Dit was met name nadat de werven een voor een gesloten werden.
Tuindorp Oostzaan kent en kende een actief verenigingsleven. Het Zonnehuis speelde daarbij een belangrijke rol. Er zijn/waren voetbal-, atletiek-, toneel- en zangverenigingen en er waren verschillende harmonieën, waarvan er nu nog een actief is, en er werden ook bioscoopvoorstellingen gegeven. In de jaren 80 van de vorige eeuw werden er bokswedstrijden gehouden.
In 1993 werd het gebouw op het nippertje gered van de sloop. In 2002 kwam het in bezit van Stadsherstel Amsterdam. De prachtige interieurs waren nog grotendeels authentiek, maar casco was het in vervallen staat. Inmiddels is het gebouw een rijksmonument en gerestaureerd in oude staat.
(bron: Wikepedia)
