Poliflw

De Museumfabriek wil het museumpand kopen en vraagt daarom de gemeente om een garantstelling van drie miljoen. D66-raadslid Vic van Dijk heeft zijn best gedaan de besluitvorming in goede banen te leiden. De raad moet immers op basis van een degelijke en volledige onderbouwing een besluit nemen.

Rommelige vraag om garantstelling Museumfabriek

“Beste raad, wilt u met spoed een garantstelling van drie miljoen afgeven voor de Museumfabriek?” vroeg het college (samengevat) eind mei 2020 aan de gemeenteraad van Enschede. Gezien de spoed heeft de stedelijke commissie meteen op 8 juni 2020 hierover vergaderd. Bij D66 zagen we in de stukken dat zaken ontbraken en we hadden veel vragen en twijfels. Waarom nu deze spoed middenin de coronacrisis? Het las allemaal té rooskleurig en enthousiast. Wij konden de (financiële) risico’s voor de gemeente niet goed inschatten. De CDA-fractie zat op dezelfde lijn en de rest van de commissie sloot zich bij ons aan. Behalve de VVD dan, de partij van cultuurwethouder Diepemaat.

Dat gaf geen fraai gezicht. Wethouder Diepemaat slaagde er die avond niet in de commissie te overtuigen. Sterker nog, zijn verhaal was dusdanig gepolijst dat het een averechts effect leek te hebben op de commissieleden. Niemand schoot iets op met deze verwarring. Iedereen wil het beste voor de Museumfabriek. Want de Museumfabriek levert hartstikke goed werk, dat was de discussie niet. Maar de tijd voor de garantstelling tikte wel weg.

Die avond kwamen we er niet uit. Wat nu? Ik probeerde de boel te redden door een contra-expertise voor te stellen. Bijna alle commissieleden vonden het een goed idee om een onafhankelijk expert het voorstel inhoudelijk te laten doorlichten en de raad van een advies te voorzien.

Onderbouwing verstevigen met contra-expertise

Nu kun je zoiets voorstellen in de raad, maar dat betekent dan wel dat je aan de bak mag. Gelukkig hielpen de raadsgriffie, Ayfer Koç (CDA) en Rachel Denneboom (VVD) mee. Door snel te schakelen (daar blijkt videovergaderen dan heel handig voor) hadden we die week nog een opdracht voor de contra-expertise uitgezet. Ook de wethouder schakelde met zijn ambtenaren meteen bij.

Petje af voor hen! Het is natuurlijk niet leuk als je voorstel in een stedelijke commissie aan flarden wordt geschoten. Respect dan ook dat zij daarna op passende wijze mee hebben gewerkt aan de contra-expertise. Een heleboel gegevens moesten immers naar de contra-expert. Een ambtenaar zei het heel mooi: “Ik wil dat jullie [de raad] de gegevens en expertise aangereikt krijgen waardoor je zelf een goed oordeel kunt vormen waar je zelf ook echt van overtuigd bent.” Spijker op de kop, dat was nu precies wat we met de contra-expertise wilden bereiken.

Raad zet licht op groen voor drie miljoen

En zo geschiedde. De contra-expertise is snel opgesteld. En deze was heel duidelijk. De contra-expertise vulde mooi alle gaten die wij nog zagen in. Zo is bijvoorbeeld het ontbrekende koopcontract ingezien door de contra-expert. Nu had de raad een onafhankelijk advies in handen. Hierin staat (in mijn woorden) dat het een financieel verstandige beslissing is om de garantstelling te verlenen. De kosten voor het museum gaan omlaag, en de risico’s voor de gemeente zijn acceptabel.

In de tussentijd had ik zelf ook nog navraag gedaan naar de ontwikkeling van musea als gevolg van corona. Het antwoord kwam overeen met de contra-expertise. Ook al zitten we in een bijzondere situatie met COVID-19, het is niet de verwachting dat je geen pand meer nodig zult hebben voor een museale collectie als die van de Museumfabriek. Dit alles maakte dat de raad op 30 juni 2020 het licht op groen heeft gezet voor 3 miljoen.

Voortaan vaker een contra-expertise naar de raad?

Dit is niet de eerste keer dat de raad bij de eerste bespreking veel vragen en twijfels heeft over een ingewikkeld dossier. De raad behandelt ook wel vaker garantstellingen. Denk bijvoorbeeld aan de garantstelling voor FC Twente. Daar was een contra-expertise al door het college bij de stukken gevoegd. Wellicht is het verstandig dat het college voortaan bij grotere voorstellen met ingewikkelde inhoudelijke aspecten zelf een contra-expertise aanlevert. Dat kan de oordeelsvorming van de raad ten goede komen. U ziet, ook in het gemeentebestuur leren we al doende.

Het bericht Raad regelt contra-expertise over drie miljoen Museumfabriek verscheen eerst op Enschede.

D66-raadslid Vic van Dijk heeft per motie voorgesteld de individuele studietoeslag te verhogen naar ongeveer € 300 per maand. De gemeenteraad van Enschede stemde unaniem hiermee in. Zo hoopt de raad dat meer studenten met een functiebeperking deze toeslag aanvragen én hun opleiding afronden. Nu vraagt slechts een tiental studenten de toeslag aan. En dat terwijl het Rijk hiervoor een half miljoen euro beschikbaar stelt!

Landelijk rapport leidt tot vragen

In december 2018 zag ik een landelijk evaluatierapport van de individuele studietoeslag uit de Participatiewet. Ik heb toen vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders van Enschede. Een maand later kreeg ik de antwoorden van het college. Het college schreef net als ik het probleem te zien dat te weinig mensen de studietoeslag aanvragen. Alleen ik miste nog wel wát het college dan precies daaraan ging doen. Dus heb ik meteen een motie opgesteld voor de raadsvergadering van 4 februari.

Februari bleek te vroeg

Dat bleek nog iets te vroeg. De wethouder adviseerde de raad om nog even te wachten op de evaluatie van de studietoeslag in Twente. Ik heb toen wel gezegd dat ik de volgende raadsvergadering de motie wel echt wil indienen. En dat bleek — door iets anders — een goede zet.

Want: de Tweede Kamer nam een motie aan van mijn D66-collega Rens Raemakers. De regering moet nu proberen de individuele studietoeslag te verhogen naar een kwart van het minimumloon. Dat is ongeveer 300 euro per maand. En de regering moet bekijken of het Rijk, DUO bijvoorbeeld, niet beter de studietoeslag kan uitvoeren in plaats van de gemeenten.

In maart werd mijn geduld beloond met verhoging studietoeslag

Dus ik heb samen met SP en GroenLinks mijn motie zo herschreven dat we het besluit van de Tweede Kamer volgen. Annelies en Hetty: bedankt voor deze fijne samenwerking! Het liefste zien we dat DUO de studietoeslag gaat uitvoeren, dat is voor de studenten het makkelijkste. Maar zolang dat nog niet het geval is, willen we dat in Enschede de toeslag wordt verhoogd. Zodat meer mensen de studietoeslag gaan aanvragen. Voor de liefhebbers staat hieronder de tekst van de motie. Ik ben heel trots en blij dat de gemeenteraad van Enschede deze motie in harmonie unaniem aannam!

Nu is het zaak dat het college zo snel mogelijk een voorstel doet aan de raad voor de verhoging. En we willen ook dat dit met terugwerkende kracht gebeurt. Zodat ook de studenten van het huidige studiejaar 2018-2019 een extra steuntje in de rug krijgen. Juist omdat studenten met een functiebeperking twee keer zo vaak uitvallen als studenten zonder beperking. Zo geven we iedereen gelijke kansen!

Motie “Vergroot het bereik van individuele studietoeslag”

De raad van de gemeente Enschede,

Gezien:

de beantwoording van de vragen over Laag gebruik van individuele studietoeslag van raadslid Van Dijk de door de Tweede Kamer aangenomen motie 34352 nr. 147 die de regering opdraagt de studietoeslag door het Rijk (DUO) in plaats van de gemeenten te laten uitvoeren en vergelijkbaar te maken met de studieregeling uit de Wajong 2010, maar dat dit niet voor 2020-2021 het geval zal zijn.

Overwegende dat:

de individuele studietoeslag arbeidsbeperkte mensen helpt om een opleiding af te ronden, net zoals andere studenten die wel kunnen bijverdienen, de individuele studietoeslag nu al jarenlang matig wordt gebruikt, een verhoging van de individuele studietoeslag kan leiden tot meer gebruik, de raad de individuele studietoeslag daartoe wil verhogen.

Draagt het college op:

acties te ondernemen om de bekendheid van de individuele studietoeslag onder de doelgroep te vergroten, de raad zo spoedig mogelijk een voorstel te doen voor een individuele studietoeslag die (indien mogelijk met terugwerkende kracht) vergelijkbaar is met de studieregeling uit de Wajong 2010 (kwart minimumloon, veelal 300 euro per maand) en zich hier ook in Twents verband sterk voor te maken.

En gaat over tot de orde van de dag.

Vic van Dijk, D66 René Kreeft, VVD Hadassa Meijer, CU Hetty Wolf, GroenLinks Yara Hümmels, PvdA Annelies Futselaar, SP Margriet Visser, EnschedeAnders.nl Jan Willem Elferink, PVV Enes Sariakçe, DENK Arjan Brouwer, Democratisch Platform Enschede Barry Overink, Burger Belangen Enschede Ayfer Koç, CDA

Het bericht Raad Enschede unaniem voor meer studietoeslag verscheen eerst op Enschede.

Sinds de invoering van de Participatiewet (januari 2015) bestaat de studietoeslag voor mensen met een arbeidsbeperking. Deze toeslag is bedoeld als een steuntje in de rug om een opleiding te volgen, aangezien het voor deze groep mensen vaak moeilijk is om de studie te combineren met een bijbaan. Studenten met een functiebeperking vallen twee keer zo vaak uit als studenten zonder beperking. D66 Enschede wil gelijke kansen voor iedereen en steunt daarom van harte het idee achter de individuele studietoeslag. Maar onlangs is gebleken dat mensen de studietoeslag nauwelijks aanvragen. Gemeenteraadslid Vic van Dijk (D66) stelt daarom de volgende gecursiveerde vragen aan het college van burgemeester en wethouders van Enschede over de individuele studietoeslag.

Heel Twente naar € 100 studietoeslag?

Op 2 oktober 2018 is een voorstel tot wijziging van de verordening Individuele studietoeslag [1] aan de raad gezonden. De raad heeft zonder bespreking (bij hamerslag) besloten de verordening per 1 januari 2019 te wijzigen [2]. Alle Twentse gemeenten hebben een individuele studietoeslag van € 100 per maand afgesproken en zo voldoet Enschede hieraan. Maar niet alle Twentse gemeenten lijken dit bedrag van € 100 al uit te keren. Almelo bijvoorbeeld verstrekt nog een studietoeslag van € 350 per half jaar. [3] Welke afspraken zijn exact gemaakt in regionaal verband en welke gemeenten voldoen hieraan? Hoe bevordert het college dat draagvlak en bereidwilligheid voor de regionale afspraken ontstaat? Dit vraagt D66 Enschede zich niet slechts af omdat Enschede één van de veertien Twentse gemeenten is, maar ook omdat Enschede centrumgemeente is. De Inspectie schrijft immers “dat van centrumgemeenten verwacht mag worden dat zij voorlopers zijn bij het ontwikkelen van beleid op het gebied van de Participatiewet en de afstemming daarvan met de overige gemeenten in de arbeidsmarktregio.”

Is € 100 het juiste bedrag voor de studietoeslag?

Van de gemeente Borne is een niet-formeel gepubliceerde beleidsregel te vinden [4] waarin staat

“3.2.Volgens een NIBUD-onderzoek (2015) hebben scholieren en studenten van 18-24 jaar gemiddeld een bijbaan van 10 uur per week. Dit komt neer op een bijverdienste van € 200 per maand. Niet elke student heeft een bijbaan en het gemis aan bijverdienste hoeft niet volledig te worden gecompenseerd. Het is tenslotte een aanvulling op de studiefinanciering of studietegemoetkoming. Het is daarom redelijk de studietoeslag vast te stellen op een bedrag van € 100,- per maand.

In de afgelopen periode zijn, in afwachting van de regionale besluitvorming, studietoeslagen verstrekt op basis van het voorlopig bedrag van € 70,- per maand. De rechthebbenden (momenteel 6 personen) krijgen na besluitvorming een herberekening en een nabetaling.”

Onderschrijft het college deze naar mening van D66 Enschede steekhoudende onderbouwing voor een studietoeslag van € 100 per maand? Het door de raad van Enschede aangenomen raadsvoorstel [10] bevat een dergelijke onderbouwing namelijk niet. Dat raadsvoorstel stelde slechts als doel aan de regionale afspraken en het landelijk gemiddelde tegemoet te komen.

Hoe komen meer mensen te weten van de studietoeslag?

In december 2017 heeft de Tweede Kamer op voorstel van D66 en CDA een motie aangenomen om “gemeenten te ondersteunen bij het vergroten van de bekendheid van de regeling van de individuele studietoeslag.” [5] Een jaar later heeft de staatssecretaris een brief met een evaluatierapport van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Kamer gestuurd. [6] Voor dit rapport heeft de Inspectie 120 gemeenten bevraagd, waaronder Enschede. Kan het college de antwoorden die in 2018 vanuit Enschede aan de Inspectie zijn gegeven aan de raad sturen? Uit deze antwoorden blijkt bijvoorbeeld of Enschede zicht heeft op de grootte van de doelgroep en welke toets Enschede hanteert.

Een belangrijke conclusie van de Inspectie is dat aanzienlijk minder mensen van de studietoeslag gebruik maken, dan verwacht. Uit het Klantonderzoek monitor Participatiewet bleek dat iets minder dan een kwart van de jongeren met een arbeidsbeperking die sinds de inwerkingtreding in de Participatiewet is ingestroomd, bekend is met de studietoeslag en dat slechts 7% hier gebruik van maakt. Enschede heeft aan slechts 17 en 19 mensen per jaar (resp. 2017 en 2018) een individuele studietoeslag toegekend.

Na enig speurwerk van raadslid Van Dijk kwam een voorstel aan het portefeuillehoudersoverleg Arbeidsmarkt van de regio Twente van 8 maart 2017 boven water. Dit voorstel is getiteld “regionale gelijkschakeling individuele studiekostentoeslag voor studenten die vanwege hun arbeidshandicap niet het WML kunnen verdienen.” [9] Hieruit blijkt dat op 16 november 2016 al duidelijk was dat het aantal aanvragen bij alle Twentse gemeenten achterbleef. De ambtenaren schreven aan de wethouders “Wij hebben hier dus te maken met een landelijk probleem van een regeling die onbekend is en waar te weinig gebruik van gemaakt wordt. […] vanaf 1 april gaan we een jaar lang een intensieve campagne voeren op o.a. Saxion, UT, ROC om te kijken of we het aantal aanvragen richting de potentiële doelgroep (voor Twente plm. 300) zouden kunnen krijgen.” Is het college het met D66 Enschede eens dat deze campagne weinig uitgehaald heeft? Of heeft deze voorlichtingscampagne niet plaatsgevonden of wellicht op de verkeerde plaatsen? D66 Enschede is enigszins verbaasd om nu pas te lezen over het al in 2016 geconstateerde achterblijvende gebruik van de individuele studietoeslag. Heeft het college destijds dit lagere gebruik wellicht besproken met de cliëntenraad Werk & Inkomen en/of de WMO-raad? Is het college bereid dit nu weer/alsnog te doen? Wellicht kan het Jongeren(be)raad een rol spelen? 

De Twentse ambtenaren stelden ook voor om het bedrag per direct te verhogen naar € 100, en “per 1 april 2018 een nadere beslissing [te] nemen over de hoogte van het bedrag gezien het aantal aanvragen op dat moment en de doorwerking daarvan naar de volgende jaren.” Heeft in regionaal verband omstreeks april 2018 een gesprek plaatsgevonden over het aantal aanvragen en de hoogte van de studietoeslag? Ziet het college een verhoging als reëele optie wanneer het aantal aanvragen structureel achterblijft bij de verwachting? Of is iets anders nodig om meer arbeidsbeperkten een opleiding te laten afronden? 

Het lage gebruik van de studietoeslag kan komen door de verschillen met de regeling van voor 2015, waar de gemeente niks aan kan doen. Maar het kan ook komen doordat gemeenten de doelgroep moeilijk bereiken. Wat heeft het college gedaan en wat gaat het college doen om de doelgroep in kaart te krijgen en te bereiken? Bijvoorbeeld, scholen geven bij de Inspectie aan het moeilijk te vinden de leerlingen te informeren vanwege de verschillen tussen gemeenten. Maar in Twente willen we toe naar dezelfde studietoeslag, ziet het college een mogelijkheid om via onderwijsinstellingen meer studenten te bereiken? En door gebruik te maken van al bestaande organisaties zoals RMC, Actieteam Jongeren, entreeonderwijs en PRO- en VSO-scholen? Een ander voorbeeld is het verbeteren van de online informatie. De webpagina van Werkplein Twente [7] zou een verwijzing naar de webpagina van Enschede [8] kunnen bevatten in plaats van alleen een telefoonnummer.

Tot slot kan de (lagere) hoogte van de studietoeslag een rol spelen bij het lagere gebruik ten opzichte van vóór 2015, zo schrijft de Inspectie. Zoals hierboven beschreven kan D66 Enschede zich op zich vinden in het maandbedrag van € 100. Wel is het van belang om te weten in hoeverre het college denkt dat het bedrag leidt tot minder aanvragen van de studietoeslag? 

Effectiviteit van de studietoeslag

De gedachte achter de studietoeslag is mooi, maar zien we dit ook bevestigd in de praktijk? Kan het college op termijn hard maken dat mensen met een studietoeslag ook daadwerkelijk door de toeslag steun ervaren om een opleiding af te maken? Deze effectiviteitsvraag kan natuurlijk ook door onderzoek van Inspectie, Rijk, VNG, Divosa of een andere gemeente beantwoord worden.

Tot de gewenste centralisatie graag actie van Enschede

D66 Enschede kan zich vinden in de aanbeveling van de Inspectie om de studietoeslag te centraliseren. DUO zou naast de studiefinanciering heel goed de studietoeslag kunnen uitkeren aan arbeidsbeperkte studenten. Er zijn immers geen redenen te bedenken waarom een student uit de ene gemeente een andere studietoeslag zou moeten krijgen dan een student uit een andere gemeente. Wil het college zich hier via VNG en Divosa voor inzetten? 

Maar zolang het Rijk de studietoeslag niet heeft gecentraliseerd, vindt D66 Enschede het van belang dat bovenstaande vragen beantwoord worden en het college zich inspant om meer arbeidsbeperkte studenten te bereiken. Zodat meer mensen een opleiding afmaken, want dat is zeker in het belang van Enschede!  

Vic van Dijk, gemeenteraadslid D66 Enschede

[1] http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Historie/Enschede/CVDR361979/CVDR361979_1.html en voor de in 2014 gemaakte keuzes zie punt 3 van https://online.ibabs.eu/ibabsapi/publicdownload.aspx?site=enschede&id=e23c6403-fc7a-481e-8f85-a08dc2ff090b

[2] http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Historie/Enschede/CVDR361979/CVDR361979_2.html

[3] http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Historie/Almelo/CVDR356162/CVDR356162_1.html

[4] https://gemeenteraad.borne.nl/Vergaderingen/Politiek-Beraad/2018/20-februari/19:30/10-bijlage-A-vaststellen-beleidsregel-individuele-studietoeslag-17int01373.pdf

[5] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-34775-XV-58.html

[6] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-34352-139.html

[7] https://www.werkpleintwente.nl/news/heb-jij-recht-op-studietoeslag-doe-nu-de-check/

[8] https://www.enschede.nl/werk-inkomen/inkomen/individuele-studietoeslag

[9] https://extranet.regiotwente.nl/images/Extranet/Ambtelijke_en_Bestuurlijke_Overleggen/Bestuurlijk_overleg_Portefeuillehoudersoverleggen/Portefeuillehoudersoverleg_Arbeidsmarkt/2017/20170308/Bijlage_2.a_voorstel_individuele_studiekostentoeslag_voor_PHA.pdf

[10] https://ris2.ibabs.eu/Agenda/Details/enschede/904918c7-5e11-4224-ae21-ac8eefd6313a#324354ec-9d65-4760-aea0-66791a13d99b

Het bericht Vragen Laag gebruik van individuele studietoeslag verscheen eerst op Enschede.

De informateurs Sikke Marinus en Piet van Dijk adviseren een coalitie te vormen met Opsterlands Belang, CDA, ChristenUnie en D66. Dat is de uitkomst naar aanleiding van de informatiegesprekken die Marinus en Van Dijk hebben gevoerd met vertegenwoordigers van alle negen fracties in de Opsterlandse gemeenteraad.

 

Ruime meerderheid voor voortzetting huidige coalitie Uit de informatiegesprekken bleek dat een ruime meerderheid in de gemeenteraad voortzetting van de huidige coalitie van Opsterlands Belang, CDA en ChristenUnie als beste optie ziet. In de nieuwe gemeenteraad kunnen de drie partijen bogen op 11 van de 21 stemmen. D66 heeft tijdens de besprekingen aangegeven het zittende college op inhoud te willen steunen, zonder zelf een wethouder te leveren. D66 is met één zetel vertegenwoordigd in de raad. De verhouding coalitie – oppositie zou daarmee op 12 – 9 uitkomen.

Coalitieonderhandelingen De gesprekken die Marinus en Van Dijk hebben gevoerd zijn in een goede en constructieve sfeer verlopen. Piet van Dijk wordt de formateur van de nieuwe coalitie. De coalitieonderhandelingen starten volgende week.