Poliflw

Maar liefst 3 maanden is er onderhandeld en zijn er veel verschillende mogelijkheden ondergezocht om met de bestaande coalitie “het motorblok” tot duurzame oplossingen te komen. Eerst is er gezocht naar een meerderheid, vervolgens geprobeerd te komen tot een variant van brede steun met als principe een minderheidscoalitie. Er is zelfs een beroep gedaan op externe adviseurs, waaronder de heer Jasper Loots die ons hierin uitstekend heeft bijgestaan als verkenner.

Als dan blijkt dat er na 3 maanden praten, onderhandelen en het over de eigen schaduw heen stappen maar niet lukt om tot een gedragen meerderheidscoalitie te komen, is er geen andere keuze meer dan hetgeen de heer Loots geadviseerd heeft op 10 juni jl. “Het motorblok moet ook bereid zijn elkaar los te laten”. 

Op dat moment liggen er een tweetal aanbiedingen van partijen. 

1. Het blok Leefbaar Lelystad en de InwonersPartij, met totaal 8 zetels in de raad en nadrukkelijk niet bereid los van elkaar deel te nemen in de coalitie. 

2. Het blok van GroenLinks, Jong Lelystad en Mooi Lelystad, met totaal 6 zetels in de raad.

Met beide aanbieders zijn gesprekken gevoerd. De conclusie van de verkenner was de volgende:

“Op basis van de gevoerde gesprekken heb ik moeten vaststellen dat de vier fractievoorzitters van de coalitie het niet eens kunnen worden over een keuze voor of Leefbaar Lelystad en Inwonerspartij of voor GroenLinks, Mooi Lelystad en Jong Lelystad”.  

De fractie van de VVD heeft nadrukkelijk uitgesproken een voorkeur te hebben voor de combinatie SP, Leefbaar Lelystad en de Inwonerspartij. Uitgangspunt hierbij was de uitstekende eerdere samenwerking met de SP en de InwonersPartij en de verkiezingsuitslag van Leefbaar Lelystad met vier zetels de op een na grootste partij. Jong Lelystad vinden wij een enthousiaste jonge partij met eigen idealen maar stond nog te ver van ons af qua programma. De ambities vinden wij te prijzen.    

De verkenner heeft nog één maal geprobeerd om met het motorblok en de beide aanbieders tot een mogelijke meerderheidscoalitie te komen. De conclusie van de fractie van de VVD was dat wij wederom in een “rotonde gesprek” terecht kwamen. Niemand wilde toegeven en blokkades vanuit diverse partijen maakte het onmogelijk uit de impasse te komen. Ook de verkenner heeft hier diverse keren op gewezen. 

De fractie van de VVD stelt zich nadrukkelijk niet boven de partijen. Wij zijn over onze schaduw heen gestapt en hebben tot twee keer toe een belangrijke handreiking gedaan om uit de impasse te geraken. De eerste handreiking betrof die door over onze diepgewortelde bezwaren tegen GroenLinks heen te stappen en een basis bereidheid aan te nemen hen tot de coalitie toe te laten. Dit laatste kon echter niet bewerkstelligen dat anderen de door hen uitgesproken blokkades en bezwaren lieten vallen.  De tweede handreiking betrof ondanks de eerder gelopen en mislukte onderhandelingsrondes de bereidheid opnieuw en nogmaals met de 9 partijen om de tafel te gaan. Daar hoorde voor ons echter wel de combinatie van de SP, Leefbaar Lelystad en de Inwonerspartij onlosmakelijk bij. En ja ook GroenLinks, D66 en de PvdA en Mooi Lelystad zijn uitgenodigd aan de onderhandelingstafel waaraan de VVD, SP, Leefbaar Lelystad, de Inwonerspartij en Mooi Lelystad altijd zijn blijven zitten.  

In de laatste ronde zijn ook de belangrijke lopende dossiers genoemd door partijen. De fractie van de VVD heeft toen letterlijk een grens getrokken. Het ging daarbij om dossiers waarop voorstellen ter besluitvorming aan de raad voorliggen die vanuit het huidige college zijn voorgesteld. Wij onderhandelen niet achteruit, alleen vooruit. Het vooruitschuiven of alsnog vertragen van belangrijke besluitvorming met hoog financieel risico (lees: onverkort een toename van de tekorten met miljoenen waarmee extra ingrepen noodzakelijk zullen worden) tot gevolg was voor de fractie van de VVD uitgesloten. Wij besturen de stad in goede en in slechte tijden. 

Wij lopen niet weg voor onze verantwoordelijkheid en weigeren onverantwoorde besluiten te nemen op lopende besluitvorming waarvan aan de voorkant de negatieve resultaten niet alleen aannemelijk, voor vooral aanzienlijk zullen zijn waaronder het sociaal domein en de jeugdhulp en de WMO in het bijzonder.

Vanzelfsprekend is het lastig om bestaande partners los te laten. Het is zuur dat men niet langer samen in staat is tot overeenstemming te komen. Het is teleurstellend dat dit vooral op betrekkingsniveau (personen) heeft geconflicteerd waar het mogelijk toetredende partijen betreft en dat partijen niet over de eigen schaduw heen wilde stappen of überhaupt zelfs maar de mogelijkheden daartoe wenste te verkennen aan tafel. 

Het gevolg is bekend. Er is een principe akkoord tussen de fracties van VVD, Leefbaar Lelystad, de InwonersPartij, SP, Mooi Lelystad/Forum voor de Ouderen. En zoals de verkenner, de heer Loots, dat zo mooi heeft gezegd: “Dat heeft te maken met op dit moment bestaande onoverkomelijke bezwaren van een of meer van de huidige coalitiefracties tegen samenwerking in een coalitie met een of meer van de fracties die bereid zijn toe te treden en/of met onoverkomelijke bezwaren tegen combinaties van fracties die bereid zijn om toe te treden, en de disbalans binnen de nieuwe coalitie die daardoor ontstaat. Het hoeft niet te verbazen dat over de (mate van) balans of disbalans die ontstaat na toetreden van een van beide combinaties verschillend wordt geoordeeld door de vier fractievoorzitters van de huidige coalitie. De ervaren balans of disbalans is immers subjectief en uiteindelijk een politiek oordeel, waar je het mee eens of oneens kunt zijn maar dat nooit waar of onwaar is”.

Voor de fractie van de VVD is het belangrijk te kijken naar de lange termijn. De verantwoordelijkheid te nemen, ook in moeilijke tijden. Keuzes te durven maken, ook wanneer deze niet eenvoudig zijn. Met de beperkte reserves is niet veel meer mogelijk. Uiteindelijk moet de stad bestuurd worden. Het gaat om eigen verantwoordelijkheid, draagkracht en een kansrijk Lelystad. 

De beoogde nieuwe coalitie zal het huidige raadsprogramma volgen. Dat is en blijft de leidraad. De beoogde coalitie wil dat graag zoveel mogelijk in overleg met gehele raad realiseren. Uitgaande van de recent (unaniem!) aangenomen kadernota 2021-2024 en het huidig raadsprogramma mogen daar geen belemmeringen zijn voor de gehele raad van Lelystad. 

Tot slot herhalen wij graag nogmaals een aantal passages uit onze eerdere liberale overpeinzingen.

• Grote financiële tegenvallers op de Jeugdzorg en de WMO zijn, in combinatie met de tegenvallende bijdragen van het rijk,  zijn belangrijke oorzaken van de oplopende tekorten. 

• Dat betekent concreet een opdracht tot  bezuinigen en dus het maken van echte keuzes waarbij de basis op orde blijft. Keuzes die zullen leiden tot versterking op lange termijn.

• Bezuinigen in een periode waarin Lelystad Next Level juist kansen biedt voor Lelystad zich te ontwikkelen tot een (economisch) aantrekkelijke stad met een sociaal sterke en duurzame samenleving vraagt ook om investeringen tot groei.  

• Een stad waarin jongeren hun talenten ontwikkelen en waarin ouderen lang bij de samenleving betrokken blijven en waardig oud worden. Een stad waar nieuwe én huidige bewoners prettig wonen, werken en ondernemen. 

• Waar wij niet op wensen te bezuinigen zijn onze primaire voorzieningen zoals ons Theater de Agora, de Bibliotheek, de Kubus, de Corneel en sport. Wat wij wel nastreven is een integrale functie en fysieke integratie van deze primaire voorzieningen waar dat mogelijk is. 

• Het wederom verhogen van de OZB-tarieven of andere lastenverzwaring voor de bewoners is voor ons echt een brug te ver, daar is de vorig jaar eenmalig de hand gereikt, nu gaat dat niet meer. 

• Er zijn investeringen noodzakelijk om tot groei en economische versterking te komen conform Lelystad Next Level, onze duurzaamheidsopgave en de versterking van de bestaande stad, binnen de kaders van een meerjarenraming- en begroting die reëel en structureel in evenwicht moeten zijn.

• Om onze stad te versterken en ook het sociaal evenwicht in balans te brengen is het noodzaak aandacht te besteden aan (kwalitatieve) woningbouw in het midden- en hoger segment. In het hoger segment vragen wij hierbij nadrukkelijk aandacht voor meer variatie in architectuur waarmee een breder publiek kan worden aangetrokken tot onze mooie stad.

Om dit alles te bereiken is aandacht voor economische ontwikkeling uiteraard belangrijk. Ruimte voor ondernemen, gebruikmakend van onze ligging en aanwezig en in aanbouw zijnde infrastructuur met als doel: iedereen aan het werk. Want werken maakt sterk. 

U mag er dan ook op vertrouwen dat wij ons als liberalen hard maken voor deze uitgangspunten de komende periode in aanloop naar de begroting, de volgende kadernota en de periode daarna.  

Fractie VVD Lelystad

Na een serie van drie bilaterale gesprekken met de fractievoorzitters is de minderheidscoalitie (VVD, PvdA, D66, SP) eruit: er is geen stabiele meerderheidscoalitie te vormen. Ze gaan samen door en verwerven per keer een meerderheid in de raad. In het door Leefbaar Lelystad en anderen (w.o. GroenLinks) aangevraagde debat blijkt er toch een opening te zijn: mocht een combinatie van samenwerkende fracties komen met een voorstel dat voldoet aan een aantal criteria dan zal daar serieus over gesproken worden, zo zeggen de vier toe. Een overzicht van de gebeurtenissen sinds die gemeenteraadsvergadering van 6 mei 2020. Dat is natuurlijk niet volledig, en gekleurd door de bril van de opstellers. Maar ook dan ….

 

Een maand lang puzzelen

JongLelystad, Mooi Lelystad en GroenLinks gaan in overleg en doen de coalitiepartners op 13 mei een aanbod tot samenwerking . Over mogelijke bredere steun daarvoor zijn zij in overleg gegaan met CU, CDA en DENK. Ook Forum voor Flevoland lijkt daar serieus over te willen nadenken. Zo wordt de stabiliteit groter dan de minimale 18 zetels, waarop de coalitie zou steunen. Bijna tegelijkertijd melden ook Leefbaar Lelystad en de Inwonerspartij zich. Zij hebben hun strijdbijl begraven en willen in overleg met de coalitie. Al op 16 mei worden de aanbieders in de gelegenheid gesteld hun aanbod toe te lichten aan de coalitiepartners. Op de vraag wat zij daarvan vinden wordt nog geen antwoord gegeven: “nu ga je veel te snel” is de reactie.

De strategie blijkt een week later, op vrijdag 22 mei, bepaald te zijn: onder gespreksleiding van een in overleg aan te wijzen externe verkenner (Jasper Loots) wordt een vervolgproces in gegaan. Loots wil die rol vervullen, maar uitsluitend onbezoldigd en als strikt onafhankelijke figuur. Dat wekt vertrouwen.

De eerste gesprekken (van beide combinaties van aanbieders) met hem vinden plaats op 3 juni. Zijn bedoeling is de wederzijdse verwachtingen en inzet te vernemen. Het wordt een nogal bijzonder gesprek. Al snel wordt nl. duidelijk dat de vier coalitiepartners gezamenlijk met geen van beide aanbiedingen in zee willen gaan. Er heeft geen inhoudelijk gesprek plaats gevonden. Er is niet echt getoetst hoe wederzijdse samenwerking er uit zou kunnen zien. Er is geen poging gewaagd om nader tot elkaar te komen. En toch is de conclusie getrokken. Die is dat de enig mogelijke oplossing zit in een combinatie van de aanbiedingen. Verbaasd dringen Mooi Lelystad, JongLelystad en GroenLinks erop aan alsnog een inhoudelijk gesprek met de coalitiepartners te voeren. De verkenner neemt dat verzoek mee terug.

In tegenstelling tot de afgelopen twee en een halve maand gaat het proces nu ineens snel. De coalitiepartners bewilligen in het verzoek. De gesprekken met hen vinden plaats op maandag 8 juni. Een citaat uit de mail waarin Loots de insteek van dat gesprek verduidelijkt:

“Er is vooralsnog een open agenda, met het oog op een zo open mogelijke verkenning van mogelijkheden en onmogelijkheden. Het kan en zal ook gaan over de 'inhoud', zoals door jullie op schrift gesteld en voorgelegd aan de coalitie. En ook over andere zaken die besproken moeten worden met het oog op het uiteindelijk kunnen opstarten van een kansrijk geachte formatiepoging (zoals gedrag/mores, wethoudersposten, etc.).”

Dat gesprek loopt anders. Niks open verkenning van mogelijkheden en nauwelijks “inhoud”. De coalitiepartners beginnen in een rondje hun positie duidelijk te maken. D66 en PvdA geven aan graag met het aanbod van JongLelystad, Mooi Lelystad en GroenLinks in zee te gaan. VVD en SP voelen daar niets voor. De VVD opteert voor Leefbaar en Inwonerspartij en blokkeert collegesamenwerking met de andere combinatie. Argumenten: de aanvulling van de combinatie GroenLInks, JongLelystad, Mooi Lelystad op de coalitie wordt als ”te links” gezien, wat onbespreekbaar is voor de VVD. Waardering wordt door de VVD uitgesproken voor de inzet van JongLelystad in de afgelopen twee jaar. Desondanks wordt de partij “in relatie tot hun weging in de coalitie” en “in deze combinatie” ineens als te jong en onervaren gezien (hoewel ook dan al bekend is dat hun potentiële wethouders kandidaat een ervaren bestuurder is). Op de vraag of dit ook voor Mooi Lelystad geldt, als partij die nog jonger en korter in de raad zit dan JongLelystad, wordt niet duidelijk gereageerd. Pogingen van JongLelystad om de tegenargumenten te ontkrachten met feitelijke argumenten (“we zitten reeds twee jaar in de raad, zetten ons hard in, dus onervaren zijn we per definitie niet”) bieden geen soelaas, de tegenargumenten zijn gestaafd op “perceptie” en de mening blijft stellig dat de balans in deze constructie straks hoe dan ook zoek is. D66 en PvdA willen wel graag zaken doen met JongLelystad. Het gevoel aan de kant van de aanbieders overheerst dat er gelegenheidsargumenten worden gebruikt om de combinatie van GroenLinks, JongLelystad en Mooi Lelystad open te breken.

Naarmate het gesprek vordert, wordt duidelijk dat het pijnpunt met name zit in de (stem)verhoudingen straks in de coalitie (waar “niet op basis van zetelaantal wordt gestemd”). Over inhoud wordt niet gesproken. Voor de SP, als “de klassieke partij” (letterlijke citaat), geldt dat zij het partijprogramma van JongLelystad lastig vinden te duiden en moeite heeft met de wensen (duurzaamheid, jongeren en wonen) voor nadere accenten in het raadsprogramma. Deze factoren gelden “in zekere mate” ook voor Mooi Lelystad. Tegenover GroenLinks staat de SP positief en ziet graag een aanvulling op de huidige coalitie met GroenLInks en Inwonerspartij. Op de vraag van JongLelystad richting de VVD, of deze bereid is te denken in oplossingen (ipv obstakels) wat betreft het huidige afgewezen aanbod van GroenLinks, JongLelystad, Mooi Lelystad wordt niet direct geantwoord, maar wordt de bal naar D66 gespeeld: is de D66 bereid om met Leefbaar Lelystad in een coalitie te stappen?

Eigenlijk is het gesprek al afgelopen voor het goed ten wel begonnen is. Uiteraard doen de aanbiedende partijen hun best uit deze (coalitie-impasse) te komen, maar dat mag allemaal niet baten. “Al laat je het hele programma liggen, het gaat niet werken met deze partijen.”

 

Breed overleg op 11 juni

Het advies dat de verkenner uit brengt verbaast de insiders dan ook niet. De enige mogelijk oplossing voor een meerderheidscoalitie zit hem in een combinatie van aanbieders.  Terwijl verschillende fracties (w.o. GroenLinks) nog puzzelen met de vraag of het nu geen tijd wordt dat de raad zich hier over uitspreekt (het advies is immers niet aan de coalitie uitgebracht, maar aan de voltallige raad) komt de uitnodiging van de vier coalitiepartners al binnen voor een overleg van “de vier” met de beide groepen aanbieders op donderdag 11 juni. Het gesprek staat onder leiding van Loots en op basis van de spelregels in zijn advies van 10 juni.  Cruciaal daarin zijn: het “motorblok van vier coalitiepartijen” is niet meer heilig, en: als je aan tafel blijft zitten accepteer je dat de anderen aan tafel met jou in een coalitie kunnen komen te zitten (maw: blokkades zijn van tafel).  

Het wordt een moeizaam overleg. Leefbaar Lelystad en Inwonerspartij houden elkaar stevig omklemd (een verschijnsel dat wel vaker voor komt bij “late bekeerlingen”). De formule dat er geen blokkades meer mogen zijn werkt niet echt: schoorvoetend stemmen Inwonerspartij en Leefbaar Lelystad daarmee in, maar met name de eerste met dermate veel meel in de mond dat je dat nauwelijks serieus kunt nemen. De VVD blijft sterk hechten aan collegedeelname van zowel Leefbaar Lelystad als Inwonerspartij. D66 en PvdA stellen zich anders op: in het belang van de stad zijn zij bereid om hun blokkades tegen resp. Leefbaar Lelystad en de combinatie van Leefbaar en Inwonerspartij op te geven, waarbij uiteraard een onderhandelingsresultaat voor definitieve samenwerking beoordeeld moet worden. Dat is logisch want nu gaat het er nog steeds om wie tot gesprekken kan komen. De aankondiging van GroenLinks dat zij de raad voor wil stellen uit oogpunt van zorgvuldigheid en transparantie een debat te voeren over het advies van Jasper Loots van 10 juni slaat met name aan de rechterkant van het politieke spectrum in als een bom. Het wordt als verraad gezien aan dit proces, hoewel de partij duidelijk probeert te maken dat het ene heel goed naast het andere kan bestaan. Onder de druk van de VVD dat als dat gebeurt dit proces onmiddellijk wordt stopgezet (door de combinatie van VVD, Leefbaar Lelystad, Inwonerspartij) trekt GroenLinks haar voorstel in, mede omdat dan al afgesproken is om op zaterdagmorgen 13 juni verder te spreken.

De (werk-)relatie tussen de coalitiepartijen PvdA en D66 enerzijds en VVD en SP anderzijds lijkt behoorlijk bekoeld te zijn. De impasse lijkt compleet. Het leidt ertoe dat een aantal partijen zich afvragen of er wellicht nog andere mogelijkheden zijn voor coalitievorming zijn. In dit overleg zitten immers niet alle partijen. PvdA, D66, Mooi Lelystad, Jong Lelystad, CU en GroenLinks zoeken elkaar op en stellen vast dat zij voldoende vertrouwen hebben in elkaar als het gaat om coalitievorming. Tegelijkertijd wordt vastgesteld dat om tot een werkbare meerderheid te komen hoe dan ook een van drie grotere partijen nodig is. In de overleggen tot dan toe heeft Leefbaar Lelystad het minst het achterste van zijn (of haar?) tong laten zien. We sluiten niet uit dat daar mogelijkheden liggen en verkennen die. Het leidt (vooralsnog) niet tot helderheid.

Ondertussen werken tweetallen (van politiek ver van elkaar staande partijen) aan de opdracht van Jasper Loots op moeilijke dossiers tot overeenstemming te komen. Dat blijkt heel aardig te lukken. De problemen rond samenwerking zitten blijkbaar niet primair in de inhoud, maar in andere dingen.

 

Een chaotisch slotakkoord

Zaterdagmorgen 13 juni treffen de partijen elkaar weer, met Jasper Loots. Het wordt een korte bijeenkomst. De VVD meldt de fractie geraadpleegd te hebben en zich terug te trekken uit dit proces. Men wil verder in een combinatie met in ieder geval Leefbaar Lelystad, Inwonerspartij en de SP. Ook Mooi Lelystad blijft bij hen aan tafel zitten. GroenLinks mag van de VVD blijven, gelet op de voorkeuren van de SP. De VVD wil hen niet laten vallen, gelet op de goede samenwerking tot dan toe, en is bereid GroenLinks als coalitiepartner te aanvaarden. GroenLinks bedankt in eerste instantie voor die eer, nu partijen als PvdA, D66 en/of Jong Lelystad volledig buiten beeld raken. Die ochtend wordt er nog een stevig beroep gedaan op GroenLinks om haar positie te heroverwegen. Vanuit de SP wordt aan GroenLinks verzekerd dat men niets voelt voor een coalitie waarin geen van de andere linkse partijen zitting neemt. In een gesprek blijken de rechtse partijen opeens bereid op inhoudelijke thema’s (duurzaamheid, wonen, jongeren) de partij tegemoet te komen. Een goed passende wethouders portefeuille wordt in het vooruitzicht gesteld. De blokkade van de Inwonerspartij blijkt als sneeuw voor de zon verdwenen (“niets veranderd” en “wellicht niet goed begrepen”), maar die van Leefbaar Lelystad blijft onverminderd staan. En de VVD blijft onverkort vasthouden aan samenwerking met die twee. Op de GroenLinks wens tot toevoeging van PvdA en/of D66 en/of Jong Lelystad wordt andermaal negatief gereageerd. GroenLinks vraagt enige bedenktijd om e.e.a. in de partij terug te koppelen en krijgt die gedurende dat weekend. Een vergelijkbare actie is er ook richting PvdA, met hetzelfde resultaat.

Er wordt die middag en avond en de volgende (zon-)dag heel veel heen en weer getelefoneerd, gezoomd etc. JongLelystad en GroenLinks maken zich zorgen over de positie van Mooi Lelystad. Kunnen zij nog op die partij rekenen, nu die zo dicht tegen het rechtse blok aan schurkt? De telefoon bij Mooi Lelystad wordt niet opgenomen. In de loop van de dag volgt wel een appje: “vertrouw me”. JongLelystad en GroenLinks vertrouwen op de eerdere woorden van Mooi Lelystad dat een louter rechtse coalitie onwenselijk is en geen recht doet aan de stad. Op eigen initiatief (zo blijkt later) is deze partij ook aan het “klussen”. De suggestie wordt gedaan voor een coalitie VVD, Inwonerspartij, SP, Mooi Lelystad (al dan niet met wethouder), PvdA en GroenLinks. De gedachte alleen al blijkt meteen te worden geblokkeerd door de Inwonerspartij. GroenLinks informeert de VVD aan het eind van de zaterdagmiddag dat een coalitie, zoals zaterdagmorgen voorgesteld is, voor haar niet aan de orde is, zo lang de blokkade van Leefbaar Lelystad overeind blijft. Ook de wispelturigheid van de Inwonerspartij en het ontbreken van het politieke midden zijn redenen voor de partij om geen heil te verwachten van de voorgestelde setting.

De zondag begint met een tweet “eindelijk een dagje geen politiek” van de voorman van Mooi Lelystad. Toch blijkt op die dag (ook met hem) in overleg vordering gemaakt te worden met een rechtse coalitie. Dit ondanks de tot op de zaterdag volgehouden mantra van de VVD dat gestreefd wordt naar een coalitie waarin rechts, midden en links in een goede verhouding tot elkaar vertegenwoordigd zijn. In het geruchtencircuit gaat rond dat wordt gewerkt aan een samenwerking VVD, Leefbaar Lelystad, Inwonerspartij en Mooi Lelystad, gedoogd door Forum voor Ouderen en PVV. Ook de SP zou dan blijkbaar buiten de boot vallen, of in elk geval tweede keus zijn. Maandag blijkt dat toch weer wat anders te liggen en dinsdag 16 juni bereikt de andere partijen het bericht dat er een principe - akkoord is voor een coalitie van VVD, Leefbaar Lelystad, Inwonerspartij, Mooi Lelystad / Forum voor Ouderen en SP. Dat JongLelystad en GroenLinks uiteindelijk niet konden bouwen op Mooi Lelystad was in het weekend al duidelijk geworden. Vooral de deelname van de SP aan deze zeer rechtse coalitie wekt verbazing bij andere partijen. Het vertrouwen in het door haar “heilig verklaarde” en de nieuwe coalitie onderschreven raadsakkoord (waar aan bijna alle andere partijen zich overigens net zo gebonden achten) is daar blijkbaar voldoende voor.

 

En dan …

Natuurlijk vragen Jong Lelystad, PvdA, D66, CU, CDA, Denk, Forum voor Flevoland en GroenLinks meteen een extra raadsvergadering aan. De raad heeft immers nog steeds niet gesproken over het advies van de verkenner en ondertussen gebeurt er van alles.

“Gezien de impact die dit kan hebben op het college en de bestuurbaarheid van de stad, is het ons inziens verstandig om met de raad hier eerst fatsoenlijk over in gesprek te gaan.”

Uiteraard bewilligt de burgemeester in dit verzoek, maar het leidt tot een verontrustende reactie van het nieuwe coalitiefront. Men verzet zich tegen het presidiumvoorstel om dat debat op dinsdag 23 juni te houden, wil dat naar zaterdagavond 20 juni om 18.00u verplaatsen, om daaraan toe te voegen:

“Mocht het debat dinsdag a.s. (de 23e ) gepland worden dan zien wij ons genoodzaakt ons af te melden voor deze vergadering. Op deze dag staan reeds evidente sessies gepland.”

Hoewel het presidium (als verantwoordelijke voor de raadsprocessen) hier over gaat komt het fractievoorzittersoverleg bijeen en bereikt als moeizaam compromis dat het debat op donderdag 25 juni 2020 zal plaats vinden. Er moet nog veel gebeuren wil deze nieuwe coalitie het vertrouwen van de hele gemeenteraad verwerven.

 

23 juni, Murat Aktan (fractievoorzitter JongLelystad) Sjaak Kruis (fractievoorzitter GroenLinks Lelystad)

 

(zie bijlage voor bronvermelding)

GroenLinks heeft met ontzetting kennis genomen van de recente ontwikkelingen in de Lelystadse politieke crisis. “Zo’n kneiterrechts college is buitengewoon slecht voor de stad en doet geen enkel recht aan de veelkleurigheid van gemeenteraad en samenleving”, is de eerste reactie van fractievoorzitter Sjaak Kruis. Voor hem is het onbegrijpelijk dat de SP zich er voor leent om dit mede tot stand te brengen. GroenLinks werkte in de vorige situatie nauw samen met de SP. Aan het bijzondere karakter van die samenwerking komt wat GroenLinks betreft, als dit doorgaat, een einde.

Formeel blijft het raadsprogramma wel in stand, maar gelet op de inzet de afgelopen periode van de partijen die nu in de coalitie samen verder willen gaan moet het ergste gevreesd worden als het gaat om bezuinigingen in het sociaal domein, waardoor de kwetsbaarste bewoners van de stad geraakt worden. Ook de culturele sector heeft weinig goeds te verwachten van de nieuwe coalitie.

GroenLinks heeft op allerlei manieren geprobeerd tot een evenwichtig(er) college te komen, waarin er een balans tussen links, midden en rechts is. Het voorstel van GroenLinks, Jong Lelystad en Mooi Lelystad werd vorige week door de VVD afgewezen. Pogingen daarna om tot een andere samenstelling te komen werden geblokkeerd door Leefbaar Lelystad en de Inwonerspartij, waarmee de VVD zich in dit proces steeds nadrukkelijker verbond. “Van een verbindende rol, die je van de grootste partij mag verwachten, was in het geval van de VVD geen sprake. Men zei voortdurend te streven naar balans, maar komt nu uit bij een zeer eenzijdige, rechtse combinatie”, aldus Sjaak Kruis.

GroenLinks zal de komende periode nauw samen gaan werken met andere oppositiepartijen in de gemeenteraad om waar enigszins mogelijk de koers van de nieuwe coalitie bij te sturen in de richting van het gastvrije en groene Lelystad dat de partij voor ogen heeft.

 

Voor meer informatie:

Sjaak Kruis (fractievoorzitter)

Tel. 06-22546116

e-mail: s.kruis@raadvanlelystad.nl

Mooi resultaat van de fractie van GroenLinks Lelystad deze week: de motie om de regering te verzoeken op korte termijn 500 alleenstaande minderjarige asielzoekers over te nemen uit Griekse kampen en deze opvang te bieden in de bestaande procedure werd aangenomen.

Op dit moment vindt er een grote humanitaire crisis plaats op het Griekse eiland Lesbos en bij de Grieks-Turkse grens. De dreiging van een Corona uitbraak maakte de situatie nu nog urgenter. De Griekse minister van Burgerbescherming riep in oktober andere Europese landen al op om 2500 kinderen op te vangen. In Nederland hebben Stichting Vluchteling, Vluchtelingenwerk Nederland en Defence for Children gemeenten opgeroepen om gezamenlijk 500 kwetsbare vluchtelingenkinderen een veilige plek in Nederland te bieden. Hierbij heeft de landelijke voogdij-instelling Nidos zich bereid verklaard om deze groep kinderen op te vangen en te huisvesten. Echter heeft de Nederlandse rijksoverheid besloten in te zetten op ondersteuning van opvang in Griekenland zelf.

Steeds meer gemeenten (‘coalition of the willing’) roepen het Rijk op om aan de oproep van het overnemen van de 500 alleenstaande minderjarige asielzoekers te voldoen. Hoe meer gemeenten zich uitspreken voor het opvangen van deze vluchtelingenkinderen, hoe meer de druk op het kabinet wordt opgevoerd om alsnog op het Griekse verzoek in te gaan. Het is hoognodig omdat alleenstaande vluchtelingenkinderen extra kwetsbaar zijn en de opvang in Griekenland zelf ontoereikend is om het grote aantal kinderen op korte termijn een veilig thuis te geven.

Recent riep het Platform Lelystadse Kerken de gemeenteraad en het college van Lelystad op tot actie hieromtrent. Hier is gehoor aan gegeven met de motie die GroenLinks samen met ChristenUnie, CDA, PvdA, SP, JongLelystad en DENK indiende.

De bijdrage van GroenLinks aan de 1e termijn van het debat over de Kadernota 2021 – 2024 ging over een begrotingsproces in onzekere tijden en de betekenis van (sociale) veerkracht van de samenleving. In de woorden van fractievoorzitter Sjaak Kruis:

 

Neem nu (nog) geen onomkeerbare besluiten: Het college van B en W wil dat we als raad een kadernota vaststellen met: •    20 pm – posten; •    volstrekt onduidelijke randvoorwaarden, vanwege Corona, gemeentefonds etc; •    in een bestuurlijk wankele situatie; •    dat er bezuinigt moet worden lijkt duidelijk, maar ik durf nog geen fles wijn te zetten op de orde van grootte daarvan. Daarom denken wij dat echte harde besluiten nu onverantwoord zijn. We merken dat meer partijen daarmee worstelen. Wij hebben daar voorstellen voor, maar ook anderen. De PvdA het meest aansprekend: zie de “kadernota als relevant discussiestuk”. En ik kreeg gisteren een mailtje van de VVD fractievoorzitter over “evaluatie” en “bijstellen” alvorens de begroting aan het eind van het jaar vast te stellen.

 

Mensen maken de stad: Investeren in de stad is voor het college ongeveer hetzelfde als investeren in fysieke ontwikkelingsprojecten. Bezuinigen doen we op sociaal cultureel terrein, bij beheer etc. Misschien is toch goed als we ons realiseren dat: •    zelfs bij groei naar 100.000 inwoners 80% van die inwoners er al is (dus de uitbreiding beperkt is); •    ons voorzieningenniveau van nu past bij een stad van 100.000 inwoners. Daar zal dus niet veel aan veranderen; •    de veerkracht van een stad wordt bepaald door de veerkracht van haar bewoners (respect daarvoor in de afgelopen periode); •    het belangrijkste selling point voor een stad is de trots en tevredenheid van de eigen inwoners. In tijden van crisis komt het er dus vooral op aan om juist die veerkracht van bewoners niet op de proef te stellen maar te koesteren. Dat betekent: alles doen om de sociaal culturele infrastructuur goed overeind te houden. Niet alleen klappen voor zorg en welzijn, maar daarin investeren. Cultuur, juist ook als economische (en vestigings-) factor in stand houden. Dat moet 1e prioriteit zijn. En vervolgens daar waar fysieke investeringskansen (inderdaad anticyclisch, zoals vooral de overheid dat kan) zijn die benutten. Maar wel in die volgorde. De markt pakt dergelijke fysieke kansen immers wel op, maar doet dat niet met zorg, welzijn en cultuur.

 

Onze voorstellen: Daarom onze voorstellen voor moties en amendementen: •    Neem nu geen onomkeerbare besluiten, maar doe dat als meer bekend is. •    Kom ook met bezuinigingsvoorstellen in het fysieke domein. •    Pas een paar kleine correcties toe die er toe leiden dat fietsbewegwijzring, Nationaal Park Nieuw Land en jongereninitiatief Urban Village de steun krijgen die ze verdienen. •    Stel in het sociaal domein en bij de participatiewet de inhoud centraal, niet het te bezuinigen bedrag en denk serieus na over een transitiefonds 2.0 in het sociaal domein.

 

Een schriftelijke, langere, versie van onze opvatting is hieronder te downloaden.

 

De fracties van GroenLinks, Jong Lelystad en Mooi Lelystad hebben na de extra ingelaste raadsvergadering van woensdag 6 mei een gezamenlijk voorstel opgesteld om samen met de huidige minderheidscoailitie een nieuw stadsbestuur te vormen. Dit nadat in deze raadsvergadering bleek dat hier ruimte voor zou zijn.

We zijn er trots op dat ons in een week tijd is gelukt om op een aantal punten al tot overeenstemming te komen en dit voorstel te formuleren. Het voorstel heeft het al bestaande raadsprogramma als uitgangspunt, maar vraagt ook extra aandacht voor duurzaamheid, jongeren en wonen, alsmede de gevolgen van de coronacrisis voor onze stad.

Het voorstel is woensdag 13 mei aan de coalitie gestuurd. We willen bovendien graag de basis van dit aanbod verder verbreden. Daartoe voeren zij nog (inhoudelijk) overleg met andere partijen. Dat kan helpen voor een (nog) grotere stabiliteit van het stadsbestuur. Lelystad heeft een krachtig bestuur nodig en wij willen hierin graag onze verantwoordelijkheid nemen. We hopen dat we op basis van dit stuk nieuwe gesprekken kunnen voeren met de coalitie van VVD, PvdA, SP en D66 en tot werkbare afspraken kunnen komen.

Het voorstel is hieronder te downloaden.

Dit jaar is een vreemde 4 en 5 mei. Herdenken en vieren zijn dingen die we normaal samen doen, als maatschappij, maar door de maatregelen tegen het coronavirus kan dat dit jaar niet. Terwijl het juist zo’n bijzonder jubileumjaar is: 75 jaar vrede en vrijheid in Nederland. Daarom wil ik er toch even bij stilstaan. Wat betekent vrijheid eigenlijk?

Nu onze (bewegings-)vrijheid al weken beperkt is, wordt mij des te meer duidelijk wat vrijheid is. Het is namelijk níet: zomaar alles kunnen doen en zeggen wat jij wilt. Mijn eigen vrijheid houdt daar op waar ik anderen door mijn handelen beperk of schaad.

Om wat voorbeelden te geven: ik heb de vrijheid naar die muziek te luisteren die ik graag horen wil. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar is het niet overal, helaas: er zijn genoeg landen waar zelfs op muziek beperkingen zitten. Maar ook hier in Nederland houdt mijn vrijheid om naar muziek te luisteren op als ik er anderen mee tot last ben. Dus: oordopjes op in de trein, en de speakers niet voluit in de achtertuin, zodat ook de buren lekker in de tuin kunnen zitten.

Of: ik heb de vrijheid om te eten wat ik wil. Elke dag biefstuk: het mag. Maar ook hier geldt: ik weet hoe onze vleesconsumptie bijdraagt aan de desastreuze ontbossing van de Amazone en aan klimaatverandering. Dit schaadt ons in Nederland, maar vooral mensen elders in de wereld – de inheemse bewoners van de Amazone bijvoorbeeld, die hun leefomgeving in rap tempo zien verdwijnen, of de bewoners van de laaggelegen delta’s in Azië die elke centimeter zeespiegelstijging direct aan den lijve ondervinden. Daarom heb ik voor mezelf besloten alleen bij uitzondering vlees te eten, om de leefomgeving van mensen elders te beschermen.

Je eigen kompas

Natuurlijk is het niet te voorkomen dat je soms iemand schaadt of tot last bent. Waar je die grens legt, is vaak persoonlijk en niet bij wet vastgelegd, zoals bovenstaande voorbeelden ook laten zien. We varen daarbij vaak op ons eigen morele kompas.

Zelfs nu vanwege corona onze vrijheid behoorlijk is ingeperkt, zijn de grenzen van wat wel en niet mag in Nederland vatbaar voor persoonlijke interpretatie. Boodschappen doen mag, maar hoe vaak? Wij hebben besloten onze maaltijden wat beter te plannen en niet meer elke dag naar de supermarkt te gaan. Het is toegestaan om bij elkaar te komen op 1,5 meter afstand, maar veel mensen zien daar toch vanaf. Dat doen we, omdat we daarmee de schade van corona aan de samenleving als geheel en kwetsbare mensen in het bijzonder, willen beperken.

Om die reden gaat dit jaar de herdenking en viering van 4 en 5 mei dan ook niet door. Dat is jammer, vooral voor degenen die er in 1945 ook al bij waren en voor wie er niet meer veel 4 en 5 mei’s zullen volgen. We moeten er bij stil blijven staan dat 75 jaar geleden mensen hun eigen vrijheid en vaak hun eigen leven hebben opgeofferd om onze huidige vrijheid te bevechten. En wereldwijd leveren nog steeds velen een soortgelijke strijd, want vrijheid is helaas nog steeds niet overal vanzelfsprekend.

Daarom heb ik vanmiddag, alleen, maar namens GroenLinks Lelystad, toch bloemen gelegd bij het monument in het stadspark in Lelystad.

Vrijheid moet je koesteren

Ik hoop dat deze uitzonderlijke tijd ons, de jongere generaties, wel meer bewust maakt: dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, maar iets dat je moet koesteren en desnoods moet verdedigen, voor jezelf of voor een ander. Maar ook dat vrijheid grenzen heeft, en dat het soms nodig is om je eigen vrijheid te beperken om de vrijheid en het welzijn van anderen te beschermen.

Want vrijheid is niet oneindig – dat laat deze coronacrisis maar al te duidelijk zien.

Afgelopen week bleek dat de vier coalitiepartijen doorgaan met hun idee van een minderheidscollege, gesteund door andere partijen. Sjaak Kruis, fractievoorzitter van GroenLinks, heeft zijn bedenkingen bij deze constructie.

Het “motorblok” heeft iets bedacht. De vier resterende coalitiepartijen houden samen het stuur stevig in handen. Wie verder nog mee wil doen, mag op de achterbank plaatsnemen. Ik begrijp daar eerlijk gezegd niets van. Het klinkt als een boeiend democratisch experiment, maar leidt in werkelijkheid tot een nieuwe ongelijkwaardigheid tussen de partijen in de raad. En wat misschien nog wel net zo ernstig is: “de vier”, goed voor 12 zetels, gooien hun eigen verlegenheid hoe tot een oplossing voor de crisis te komen over de schutting naar de rest van de raad: zij blijken niet in staat een gelijkwaardig gesprek met een combinatie van partijen in de steigers te kunnen zetten (of ze willen het niet). De rest van de raad mag dat nu oplossen en uitvechten wie er dan op die achterbank mag gaan zitten.

GroenLinks is, we betoogden het eerder, sterk voor vernieuwing van het lokaal bestuur, met ook nieuwe vormen in de verhouding tussen raad en college. Maar als dat ten koste gaat van de gelijkwaardigheid van partijen, dan vinden we dat een slechte zaak. Bovendien is een halve raadsperiode wel erg kort om daar verantwoord invulling aan te geven. Laat staan als je daarvoor ook nog een wethouder van buiten bij nodig vindt. Deze halfslachtige en tijdelijke vorm is slecht voor de brede samenwerking in de raad en draagt niet bij aan daadkrachtig bestuur van onze stad.

In de gesprekken met de coalitiepartijen hebben we aangegeven best mee te willen praten, primair (zoals we zijn) vanuit de inhoud. Om in zulke gesprekken werkelijk resultaat te kunnen halen, moet er sprake zijn van gelijkwaardigheid. Inhoudelijk en qua positie moet er meerwaarde zijn t.o.v. ons huidige opereren in de raad. En die zien we nu niet in de aanpak. We mogen wel nog een (4e!) keer op gesprek komen, maar er wordt eerst gesproken met een behoorlijk rechts conservatief blok van InwonersPartij Lelystad, Mooi Lelystad en Forum voor Ouderen. Jong Lelystad en DENK mogen daar een aanvulling op zijn. Als hun (JL/DENK) deelname kan leiden tot echt investeren in jongeren en een krachtig integratiebeleid is dat mooi meegenomen. Maar of dat in deze constellatie reëel is vraag ik mij af.

De richting die "het motorblok" nu kiest is een behoorlijke ruk naar rechts, waarin we de positie van onze broeders en zusters ter linker- en/of progressieve zijde van het politieke spectrum zacht gezegd niet benijden. SP, PvdA en D66 binden zich zo nog sterk(er) aan het rechts conservatieve blok. Ik ben benieuwd hoe zij die keuze aan hun kiezers verantwoorden.

GroenLinks heeft “het motorblok” concrete voorstellen gedaan om de route die zij nu kiezen wat te nuanceren. We willen samen met enkele andere partijen graag in gesprek, gelijkwaardig aan de huidige coalitiepartijen. We hebben inhoudelijk aangegeven welke thema’s de komende tijd voor ons belangrijk zijn. Dat zijn naast duurzaamheid ook wonen, jongeren en de inclusieve samenleving, naast gekende vraagstukken als jeugdzorg, de ontwikkeling van het stationsgebied e.d. In de communicatie vanuit “de vier” zien we helaas nog niet dat daar iets mee gebeurt. Van partijen als PvdA, SP en D66 hadden we iets anders verwacht. En ook de VVD geeft steeds aan naar balans te zoeken in het college. Blijkbaar is dat een geheel andere balans dan die wij voorstaan. 

Onverminderd blijven we natuurlijk bereid het gesprek aan te gaan, en verantwoordelijkheid te dragen. Als drie keer geen scheepsrecht is, dan nu misschien vier keer. Je weet maar nooit waar nog een gesprek toe leidt.

Op 11 resp. 13 maart jl. ontstond door het terugtreden van Inwonerspartij resp. ChristenUnie uit de coalitie een politieke crisis in Lelystad. Wat is de huidige stand van zaken en wat is de rol van GroenLinks Lelystad? Fractievoorzitter Sjaak Kruis licht het toe.

Op 11 resp. 13 maart jl. ontstond door het terugtreden van Inwonerspartij resp. ChristenUnie uit de coalitie een politieke crisis in Lelystad. Sindsdien is er al ruim een maand verstreken. Een maand waarin alle partijen 2x afzonderlijk werden geconsulteerd, waarin wat ideeën over hoe verder werden gelanceerd. Maar waarin (althans voor ons) geen zichtbare poging werd gedaan om partijen echt met elkaar in verbinding te brengen. Een maand ook waarin helaas ook nog geen openbaar raadsdebat over de ontstane situatie plaats vond. Nu ligt er het verzoek van de vier resterende coalitiepartijen (12 zetels) aan de andere partijen om een minderheidscoalitie te steunen en als “gezamenlijke steunpartijen” een nieuwe wethouder te leveren. Daarbij hebben de vier ook al de procedure bedacht: een open vacature met sollicitatieprocedure.

We zitten in een intelligente Corona lockdown. De stad wacht op behandeling van veel belangrijke vraagstukken. Ondertussen gaat de huidige situatie van een halve bestuurlijke lockdown nog wel een tijd duren. Eerst moet immers nu duidelijk worden wie bereid is steun te verlenen. Dan moeten de condities waaronder partijen daartoe bereid zijn, nog ingevuld worden. En vervolgens moet er nog gesolliciteerd en geselecteerd worden. Het lijkt wel een burgemeestersbenoeming, maar dan een voor anderhalf jaar (of korter) …..

Hoe verhoudt de GroenLinks-fractie zich hier toe? Allereerst maken wij ons grote zorgen over het gebrek aan voortgang op de duurzaamheidsportefeuille. Daar is de afgelopen jaren bar weinig in gebeurd. Nu dreigt helemaal stilstand tot de volgende verkiezingen. Immers, de betreffende wethouder is afgetreden en de portefeuille is verdeeld over de overgebleven wethouders. Datzelfde geldt ook voor andere onderwerpen, des te meer, omdat nu ook weth. Ed Rentenaar is opgestapt en het resterende viertal wethouders nog meer taken moet verdelen. Niet dat wij denken dat we per sé zes wethouders nodig hebben, maar belangrijke personele veranderingen halverwege een raadsperiode leiden altijd tot vertraging en verbreding van portefeuilles vermindert de focus per onderdeel. Beperk die dan ook zo veel mogelijk is ons advies. Dat is ook meteen het nadeel van een nieuwe wethouder van buiten af: die moet zich ook nog inwerken in de stad, samenleving, partners en verhoudingen.

Dan de gekozen formule. Meerdere partijen die samen één wethouder leveren. Bij de formatie twee jaar geleden heeft GroenLinks dat geprobeerd voor elkaar te krijgen met partijen die relatief dicht bij ons staan. Dat lukte toen niet: een ieder hechtte te zeer aan het eigen geluid in het college. Waarom zou dat nu, met nog veel meer afstand tussen de potentiële steunpartijen, opeens wel lukken?

Nogal eens viel de afgelopen weken in gesprekken de term balans. De stad zou gebaat zijn bij een goed evenwicht in het bestuur tussen links en rechts, tussen conservatief en progressief. Daar valt, bij de huidige versnippering in de gemeenteraad, veel voor te zeggen. Zeker in de Lelystadse situatie, waarin de progressieve krachten helaas geen meerderheid hebben. Maar hoe is die balans te verzekeren als één of enkele van de “steunpartijen“ hun geluid daarin onvoldoende zelfstandig tot hun recht zien komen? Toch maar weer naar zes wethouders dan, zodat beiden via een “eigen” wethouder voldoende profiel kunnen krijgen? En dat op die manier ook verzekerd wordt dat voor GroenLinks belangrijke beleidsterreinen als duurzaamheid, onderwijs, natuur en landschap en verkeer en vervoer volwaardige bestuurlijke aandacht krijgen? Wat blijft er dan over van het nieuwe van deze formule? Is het dan niet gewoon weer een meerderheidscollege? En is dat dan misschien toch niet de meest snelle en stabiele oplossing?  

GroenLinks is sterk voor een bestuursvorm waarin er minder sprake is van coalitie en oppositie, waarin het dualisme goed tot z’n recht komt, waarin wethouders gekozen worden vanwege hun bestuurskracht en –kwaliteit, waarin de samenleving optimaal mee kan doen in het besturen van de stad. Maar dat vraagt nog al wat. Daar is een volledige raadsperiode voor nodig en niet een halfslachtige, zogenaamd nieuwe opzet halverwege.

14 april 2020, Sjaak Kruis, fractievoorzitter GroenLinks

 

Eerder brachten we je op de hoogte over de fantastische opruimactie van James op dinsdag 3 maart. Helaas hebben we nu slecht nieuws! Wegens onvoorziene omstandigheden kan James op 3 maart (morgen) niet naar Lelystad komen. De opruimactie wordt verplaatst naar een nader te bepalen datum. Houd onze social media kanalen in de gaten voor de nieuwe datum.